I. Süleyman: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Doğum Tarihi Etiketler: Geri alındı olası sayı vandalizmi Görsel Düzenleyici |
LostMyMind (mesaj | katkılar) Gerekçe: Yapıcı olmayan değişiklik Etiket: Elle geri alma |
||
26. satır:
| dini = [[Sünnilik|Sünni]] [[İslam]]
|veraset1=[[Halifeler listesi|89. İslâm Halifesi]]|sonra_gelen1=[[II. Selim]]|önce_gelen1=[[I. Selim]]|hüküm_süresi1=30 Eylül 1520 – 7 Eylül 1566}}
'''I. Süleyman''' ({{dil|ota|سلطان سليمان اول}} ''Sultân Süleymân-ı Evvel'', [[Divan edebiyatı|divan edebiyatındaki]] [[mahlas]]ıyla ''Muhibbi'';<ref>{{Web kaynağı | url = http://blog.milliyet.com.tr/divan-sahibi-osmanli-sultanlari-ve-mahlaslari/Blog/?BlogNo=373099 | başlık = Divan Sahibi Osmanlı Sultanları ve Mahlasları/Tarih/milliyet blog | erişimtarihi = 18 Ocak 2022 | çalışma = blog.milliyet.com.tr | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20220118200514/http://blog.milliyet.com.tr/divan-sahibi-osmanli-sultanlari-ve-mahlaslari/Blog/?BlogNo=373099 |arşivtarihi= 18 Ocak 2022 | ölüurl = hayır }}</ref>
I. Süleyman 1520 yılında, babası [[I. Selim]]'in ölümünün ardından tahta çıktı. Batıda [[Belgrad]], [[Rodos]], [[Boğdan]] ve [[Macaristan]]'ın büyük kısmını imparatorluk topraklarına kattı. 1529 yılında [[Viyana]]'yı [[I. Viyana Kuşatması|kuşatsa]] da çeşitli sebeplerden ötürü bu kuşatma başarısızlıkla sonuçlandı. Doğuda, [[Safevî Devleti|Safevîlerle]] yapılan savaşlar sonrasında [[Irak]]'ı ele geçirdi ve Osmanlı sınırlarını [[İran]]'ın içlerine kadar genişletti. [[Mağrip]]'te imparatorluğun sınırları [[Fas]]'a kadar uzanırken; [[Osmanlı Donanması]] ise [[Akdeniz]]'den [[Kızıldeniz]]'e kadar olan sularda hakimiyet kurmuştu.<ref>Mansel, Phillip; sf. 61</ref> [[Zigetvar Kuşatması]]'nın sonlanmasından bir gün önce, 7 Eylül 1566 tarihinde 71 yaşında hayatını kaybetti ve yerine oğlu [[II. Selim]] geçti.
91. satır:
=== 1553-1561 ===
[[Dosya:Sueleymanname nahcevan.jpg|küçükresim|sol|180px|''Süleymanname''{{'}}de yer alan I. Süleyman'ı [[Nahcıvan Seferi]] sırasında gösteren bir minyatür]]
Şah Tahmasp'ın [[Erciş]], [[Adilcevaz]], [[Muradiye|Bargiri]] ve [[Ahlat, Bitlis|Ahlat]]'ı; oğlu İsmail Mirza'nın ise [[Erzurum]]'u alması üzerine Damat Rüstem Paşa komutasındaki kuvvetler İran üzerine yollandı.<ref name="Uzunçarşılı-360"/> Ancak sonraları bu kuvvetler geri çağrıldı ve 28 Ağustos 1553'te Süleyman komutasındaki ordu [[Nahcıvan Seferi|sefere]] çıktı.<ref name="Uzunçarşılı-360"/><ref name="Sakaoğlu-11">Sakaoğlu, Necdet; sf. 11</ref> Süleyman, tahta geçmek istediği yönünde söylentiler olan oğlu [[Şehzade Mustafa (I. Süleyman'ın oğlu)|Mustafa]]'yı 6 Ekim'de, [[Ereğli|Konya Ereğlisi]]'nde boğdurdu.<ref name="Uzunçarşılı-360"/><ref name="Sakaoğlu-11"/> Aynı gün Rüstem Paşa sadrazamlıktan azledildi ve yerine Kara Ahmed Paşa getirildi.<ref name="Sakaoğlu-11"/> Öte yandan kışı Halep'te geçiren, ilkbaharda ise Nahçıvan'a kadar ilerleyen Osmanlı ordusu, Şah Tahmasp'ın çekilmesi üzerine [[Nahçıvan (şehir)|Nahçıvan]], [[Erivan|Revan]] ve [[Karabağ]] taraflarını ele geçirdi.<ref name="Uzunçarşılı-361">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 361</ref> [[Amasya]]'ya döndü ve kışı burada geçirdi.<ref name="Sakaoğlu-11"/> 29 Mayıs 1555'te, iki devlet arasında imzalanan [[Amasya Antlaşması]] ile sınır belirlenirken; Bağdat dahil [[Irak]]'ın büyük kısmı, [[Gürcistan]]'ın batısı ([[İmereti]], [[Megrelya]], [[Guria]]<ref name="oktay">Oqtay Əfəndiyev. Azərbaycan Səfəvilər dövləti. Bakı, ”Şərq-Qərb”, 2007. [http://history.az/pdf.php?item_id=20100105100239171&ext=pdf sf. 104-105] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120720164024/http://history.az/pdf.php?item_id=20100105100239171&ext=pdf |tarih=20 Temmuz 2012 }} ISBN 978-9952-34-101-0</ref><ref>Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild (XIII-XVIII əsrlər). Bakı. "Elm". 2007. [http://history.az/pdf.php?item_id=20100402024749477&ext=pdf sf. 188] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160305041303/http://history.az/pdf.php?item_id=20100402024749477&ext=pdf |tarih=5 Mart 2016 }} ISBN 978-9952-448-39-9</ref>), [[Fırat]] ile [[Dicle]] nehirleri arasındaki bölge (Azerbaycan'ın batısı ve Tebriz<ref name="Uzunçarşılı-361"/>) Osmanlı İmparatorluğu'nda,<ref name="Sakaoğlu-11"/><ref name="Uzunçarşılı-361"/> [[Azerbaycan]], [[Irak]]'ın ve [[Gürcistan]]'ın doğusu ([[Mesheti]], [[Kaheti]], [[Kartli]]) ise [[Safevî Devleti|Safevilerde]] kaldı.<ref name="oktay"/><ref>Tarih-i alem aray-i Abbasi, sf. 87</ref> 31 Temmuz 1555'te İstanbul'a dönen Süleyman, 29 Eylül'de Sadrazam Kara Ahmed Paşa'yı idam ettirdi ve yerine tekrar Damat Rüstem Paşa'yı getirdi.<ref name="Sakaoğlu-11"/>
Habsburglarla Fransa arasında 1551 yılından beri süregelen savaş esnasında Fransa Kralı II. Henri, 30 Aralık 1557 tarihinde Süleyman'a mektup yazarak kendisinden yardım istedi.<ref name="Setton-698">{{kitap kaynağı |url=http://books.google.com.tr/books?id=EgQNAAAAIAAJ&pg=PA698&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |başlık=The Papacy and the Levant, 1204-1571 |sayfalar=sf. 698|ilk=Kenneth |son=Setton |yazarlink=Kenneth Setton |yayımcı=Amer Philosophical Society |yıl=1984 |erişimtarihi=28 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121016001332/http://books.google.com.tr/books?id=EgQNAAAAIAAJ&pg=PA698&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |arşivtarihi=16 Ekim 2012 |ölüurl=hayır }}</ref> Fransa'ya yardım amacıyla Nisan 1558'de İstanbul'dan ayrılan Turgut Reis ve [[Piyale Paşa]] komutasındaki Osmanlı Donanması, 13 Haziran 1558'de İtalya'ya vardı.<ref name="Setton-698"/> Temmuz ayında İspanyol İmparatorluğu'nun elindeki [[Balear Adaları]]'na, başarıyla sonuçlanan [[Balear Adaları'na Osmanlı saldırıları|saldırılar düzenlenmeye]] başlandı.<ref>{{kitap kaynağı |başlık=History of modern times: from the fall of Constantinople to the French revolution |url=https://archive.org/details/historymodernti00grosgoog |ilk=Victor |son=Duruy |yer=New York |yıl=1894 |sayfalar=sf. 237}}</ref> Bunun üzerine İspanya Kralı [[II. Felipe]], Osmanlı İmparatorluğu'nun elindeki Trablus'u geri almak amacıyla Papa [[IV. Paulus]]'tan yardım istedi. İspanyol İmparatorluğu, Venedik Cumhuriyeti, Papalık Devletleri, Ceneviz Cumhuriyeti, Savoie Dükalığı ve Malta Şövalyeleri'nden oluşan donanma, 10 Şubat 1560'ta Trablus'a doğru yola çıktı. 7 Mart'ta [[Cerbe]] adasını ele geçiren donanma, burada bir kale inşasına başladı.<ref name="Mikaberidze-278">{{kitap kaynağı |url=http://books.google.com.tr/books?id=jBBYD2J2oE4C&pg=PA278&dq=7+may+1560+djerba&hl=tr&sa=X&ei=isebT7LvO8vZsgaGzqh-&ved=0CEgQ6AEwAw#v=onepage&q&f=false |başlık=Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia |ilk=Alexander |son=Mikaberidze |yayımcı=ABC-CLIO |sayfalar=sf. 278|yıl=2011 |erişimtarihi=28 Haziran 2012 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20121016001232/http://books.google.com.tr/books?id=jBBYD2J2oE4C&pg=PA278&dq=7+may+1560+djerba&hl=tr&sa=X&ei=isebT7LvO8vZsgaGzqh-&ved=0CEgQ6AEwAw#v=onepage&q&f=false |arşivtarihi=16 Ekim 2012 |ölüurl=hayır }}</ref> Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması ise 11 Mayıs'ta Cerbe'ye ulaştı.<ref name="Mikaberidze-278"/> Yapılan [[Cerbe Deniz Muharebesi|deniz muharebesinden]] Osmanlı Donanması zaferle ayrıldı.<ref name="Mikaberidze-278"/>
| |||