Yer çekirdeği: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
SkyHorizon (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Sae1962 (mesaj | katkılar)
Düzeltmeler yapıldı (TDK)
1. satır:
{{kaynaksız}}
{{Yerküre}}
'''YerçekirdekYer çekirdeği''', dünyanın[[Dünya]]'nın en iç kısmını oluşturur. En kalın yer katmanıkatmanıdır ([[geosfer]])dır.
 
[[Manto]]dan [[Wiechert-Gutenberg süreksizliği]] ile ayrılır. 2.890 kilometre derinlikten dünyanınDünya'nın merkezine (6.370 km) kadar uzanır; yani 3.480 kilometre kalınlıktadır. Yoğunluğu dış sınırında 10 gr g/cm³, dünyanınDünya'nın merkezimerkezî kısmında ise 13 gr g/cm³ kadardır. Esas olarak [[demir]] ve [[nikel]]den oluştuğu sanılmaktadır. Çekirdek, eski literatürde ''Nifenife'' terimiyle açıklanan kısma karşılık gelir. [[Deprem dalgaları]]nın dalgalarının yayılışına bakılarak yapılan araştırmalar, çekirdeğin iki kısımdan meydana geldiğini göstermektedir:
 
Çekirdek, [[dış çekirdek]] ve [[iç çekirdek]] olmak üzere iki kısma ayrılır. Dış çekirdek. 2890-5000, 2.890–5.000 kilometre arasında yer alır (ve kalınlığı 21102.110 km)'dir. Burada yoğunluk 5.,5'dendan 10'a kadar çıkar ve P dalga hızı ise 13.6 km/sns'den 8.1 km/sns'ye düşer. Enine deprem dalgaları (S dalgaları) bu kısma sokulmadıklarından, dış çekirdeğin sıvı olduğu sonucuna varılmıştır. İç çekirdek ise 50005.000-63706.370 kilometreler arasında, yani dünyamızınDünya'mızın tam merkezinde yer alır ve katıdır. Kalınlığı 13701.370 kilometredir. Dış ve iç çekirdek arasındaki yoğunluk 12.,3, sıcaklık ise {{convert|4300 °|C|K}}'yii bulur. Dış ve iç çekirdek arasındaki en önemli fark, dış çekirdekte demir/nikel karışımı [[magma]] ergimiş hâlde, iken iç kısımda ise çok yüksek [[basınç]] etkisiyle [[kristal]] hâlinde olmasıdır,. İç çekirdekte yoğunluk 13.,6 grg/cm³, sıcaklık ise 4500 °{{convert|6300|C|K}}'yi aşar (6300 °C)dir. İç çekirdeğe yoğunluğunun çok fazla olması sebebiyle ağırküre anlamında Barisfer'barisfer de denilir.
 
Yukarıda da görüldüğü gibi, yerkürenin yoğunluğu yeryüzünden mantoya doğru artmaktadır. [[Granit]]ik yerkabuğundayer 2.7 -kabuğunda 2,7–2.8  g/cm³ civarında olan yoğunluk, merkezde 13  g/cm³'ü bulmaktadır.
 
Yoğunluk artışı sürekli ve tedricitedricî değildir; belirli derinliklerde ani yoğunluk artışları görülür. Bu derinliklerden biri ''[[Mohorovičić süreksizliği|Mohorovicic kesintisi]]'' veya kısaca ''Moho kesintisi'' olarak adlandıran ve yerkabuğuyer kabuğu ile manto arasındaki sınıra tekabül eden derinliktir. Mantodan çekirdeğe geçişte de bu şekilde bir ani yoğunluk artışı görülür. Mantonun alt zonunda 6  g/cm³'e yakın olan yoğunluk, çekirdeğin üst sınırında birden 10  g/cm³'e çıkar. Ani yoğunluk artışının görüldüğü bu sınıra da ''[[Wiechert-Gutenberg süreksizliği|Wiechert-Gutenberg kesintisi]]'' denir.
 
Yerkürenin merkezine doğru gidildikçe, yoğunluk değerleri gibi, sıcaklık ve basınç değerleri de artar. Ancak sıcaklığın ve basıncın birim mesafedeki artış değerlerideğeri, yani gradyanlargradyanları sabit değildir.
 
== Kaynaklar ==
{{Kaynakça}}
 
== Ayrıca bakınız ==
* [[Dış çekirdek]]
* [[İç çekirdek]]
* [[Manto]]
* [[Yerküre]]
* [[İç çekirdek]]
* [[Dış çekirdek]]
 
{{Dünya'nın yapısı}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yer_çekirdeği" sayfasından alınmıştır