Vikipedi

Eskişehir: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
BSRF (mesaj | katkılar)
Devriyeler
50.485 değişiklik
düzenleme
BSRF (mesaj | katkılar)
Devriyeler
50.485 değişiklik
köy çeşmesindeki tartışma sonucu tek başlık altında birleştirilmesi kararlaştırıldı
1. satır:
{{geçmiş birleştir|Eskişehir}}
{{Seçkin madde}}
{{Diğer|Eskişehir (anlam ayrımı)}}
{{Yerleşim bilgi kutusu
|ad = Eskişehir
|görüntü = Eskişehircollage.png
|görüntü_boyutu = 250px
|görüntü_açıklaması = Sol üstte: [[Eskişehir Garı]], Sağ üstte: [[Tepebaşı Belediyesi]], Sol altta: [[Çağdaş Cam Sanatları Müzesi]], Sağ altta: [[Porsuk Çayı]].
|takma_ad =
|yerleşim_türü = [[Türkiye'nin illeri|İl]] & [[Türkiye'de büyükşehir belediyeleri|Büyükşehir]]
|slogan =
|bayrak =
|bayrak_boyutu =
|arma =
|arma_boyutu =
|arma_link =
|harita = Latrans-Turkey location Eskişehir.svg
|harita_boyutu = 250px
|harita_açıklaması = Eskişehir'in [[Türkiye]]'deki konumu
|altbölüm_türü = [[Ülkeler listesi|Ülke]]
|altbölüm_adı = [[Türkiye]]
|altbölüm_türü1 = [[Türkiye'nin coğrafi bölgeleri|Bölge]]
|altbölüm_adı1 = [[İç Anadolu Bölgesi]]
|parts = 14 [[Eskişehir'in ilçeleri|ilçe]]
|önder_türü = Belediye Başkanı
|önder_adı = [[Yılmaz Büyükerşen]]
|önder_parti = [[Cumhuriyet Halk Partisi|CHP]]
|önder_türü1 = Vali
|önder_adı1 = [[Güngör Azim Tuna]]
|yüz_ölçümü_magnitude =
|yüz_ölçümü_toplam_km2 = 13.925
|yüz_ölçümü_land_km2 =
|yüz_ölçümü_su_km2 =
|nüfus_as_of = 2013
|nüfus_not =
|nüfus_toplam = 799.724
|nüfus_metro =
|nüfus_yoğunluğu_km2 = 58
|zaman_dilimi = [[Doğu Avrupa Zaman Dilimi|DAZD]]
|utc_offset = +2
|zaman_dilimi_DST = [[Doğu Avrupa Zaman Dilimi|DAZD]]
|utc_offset_DST = +3
| latd = 39| latm = 47| lats = | latNS = N
| longd= 30| longm= 31| longs= | longEW= E
|zaman_dilimi = [[Doğu Avrupa Zaman Dilimi|DAZD]]
|utc_offset = +2
|zaman_dilimi_DST = [[Doğu Avrupa Zaman Dilimi|DAZD]]
|utc_offset_DST = +3
|rakım_m = 788
|rakım_max_m =
|rakım_min_m =
|posta_kodu_türü = Posta kodu
|posta_kodu = 26xxx
|alan_kodu = (+90) 222
|plaka_kodu = 26
|website = [http://www.eskisehir-bld.gov.tr/ www.eskisehir-bld.gov.tr]
}}
'''Eskişehir''', [[Türkiye]]'nin bir ili ve en kalabalık yirmi beşinci şehri. 2013 itibarıyla 799.724 nüfusa sahiptir. Ortasından [[Porsuk Çayı]] geçen şehir, içerisinde [[Osmangazi Üniversitesi]] ve [[Anadolu Üniversitesi]]'nin bulunması nedeniyle bir öğrenci kenti görünümündedir.
 
[[Met helvası]], Nuga helvası, Haşhaşlı [[çörek]], Kalabak suyu, [[Çibörek]] ve [[Lületaşı]] ile meşhurdur. İşlenebilir lületaşı, Türkiye'de yalnız Eskişehir'de çıkarıldığı için Eskişehir taşı olarak bilinir.<ref>{{Web kaynağı| url =http://ekutup.dpt.gov.tr/madencil/sanayiha/oik630.pdf | başlık = Madencilik Özel İhtisas Komisyonu | erişimtarihi = 2011-08-19 | tarih = Eylül 19, 2009 | iş = Devlet Planlama Teşkilatı syf. 7,12 }}</ref> Türkiye'de Eskişehir ve [[Sivrihisar]] dolaylarında yetişen bir çoban köpeği olan [[akbaş (köpek)|akbaş]] da şehre ait önemli değerlerdendir.<ref>{{Web kaynağı| url =http://www.cnnturk.com/2009/yasam/11/06/sivrihisar.akbas.sivas.kangala.rakip.oldu/550662.0/ | başlık = Sivrihisar Akbaş, Sivas Kangal'a rakip oldu | erişimtarihi = 2011-08-19 | tarih = Eylül 19, 2009 | iş = Cnnturk.com }}</ref> Sanat kurumları ve tesisleri ile kültür ve sanatta gelişmiş bir şehirdir. Anadolu Üniversitesi ve büyükşehir belediyesi bünyesinde iki adet [[Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Senfoni Orkestrası|senfoni orkestrası]] bulunmaktadır. Ayrıca her yıl düzenlenen [[Uluslararası Eskişehir Festivali]] ile şehirde müzik, tiyatro, resim ve sinema dallarında sergiler ve gösteriler yapılmaktadır.<ref>{{Web kaynağı| url =http://www.eskisehir-bld.gov.tr/eskisehir_kultur.php | başlık = Eskişehir Kültür | erişimtarihi = 2011-08-19 | tarih = Eylül 19, 2009 | iş = Eskişehir Büyükşehir Belediyesi }}</ref>
 
Eskişehir günümüze kadar değişik uygarlıklar altında varlığını sürdürmüştür. Üzerinde kurulan medeniyetlerden bazıları [[Frigya]], [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]], [[Anadolu Selçukluları]] ve [[Osmanlı İmparatorluğu]]'dur.<ref>{{Web kaynağı| url =http://www.eskisehir-bld.gov.tr/eskisehir_tarihce.php| başlık = Eskişehir Hakkında | erişimtarihi = 2011-08-19 | tarih = Eylül 19, 2009 | iş = Eskişehir Büyükşehir Belediyesi }}</ref>
 
[[Türk Silahlı Kuvvetleri]] [[Hava Kuvvetleri Komutanlığı]]'na bağlı [[1. Hava Taktik Komutanlığı]] ve [[1. Hava İkmal ve Bakım Merkez Komutanlığı]] da Eskişehir'de bulunmaktadır. Ayrıca hem askerî hem de sivil havaalanı (Anadolu Üniversitesi Havaalanı) bulunmaktadır.
 
Eskişehir 2013 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti ve [[UNESCO]] Somut Olmayan Kültürel Miras Başkentliği unvanlarını taşımaktadır.<ref>{{Web kaynağı| url =http://www.eskisehir2013.org.tr | başlık = Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti}}</ref>
 
== Kökenbilim ==
Şehir, Eski ve Orta çağlarda Yunanca [[Dorylaion]], Latince [[Dorylaeum]] ismi ile tanınan bir kenttir. Yıkık ve terkedilmiş olan [[Dorylaion]] - [[Şarhöyük]]'ün yakınında, harabenin güneyinde kalan bölgede yeni bir yerleşim oluşmuştur. W.M Ramsay'ın bildirdiğine göre, büyük olasılıkla [[Dorylaion]] harabelerine Eskişehir adı verilmiş ve bu ad o zamandan günümüze ulaşmıştır.<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=111&Itemid=319 | başlık = Şehrimizin Adı | erişimtarihi = 2009-09-19 | tarih = Eylül 19, 2009 | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>
 
== Tarihçe ==
=== İlkçağ'dan 11. yüzyıla kadar ===
[[Dosya:MidasSehri.Tomb.jpg|thumb|200px|right|Seyitgazi yakınlarında Friglerden kalma Yazılıkaya anıtı]]
M.Ö. 14. yüzyılda Hititler Eskişehir merkezli büyük bir devlet kurmuşlardır.<ref name="kurtuluş-esktarih2">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/esktarih2.asp | başlık = Kurtuluş Savaşında Eskişehir | erişimtarihi = [[5 Nisan]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref> Eskişehir‘in önemi ve yeri dolayısıyla Hititler döneminde Eti‘lik (Beylik) olduğu görülmektedir.<ref name="esktarih1-kurtuluş" /> M.Ö. 12. yüzyılda Anadolu’ya giren Frigler Anadolu'ya yayılmış ve Dorylaion adı ile bölgeye yerleşmiştir.<ref name="esktarih1-kurtuluş" /> Friglerden sonra bölgeye Lidyalılar daha sonrada Persler hakimiyeti altına almıştır. M.Ö. 4.yy'da Makedon kral İskender’in eline geçen Eskişehir, İskender’ in ölüm tarihi olan M.Ö. 323 yılına kadar İskender'in İmparatorluğu altında kalmıştır. M.Ö. 2. yy'da [[Roma İmparatorluğu]] kontrolüne geçen bölge, Roma’nın ikiye ayrılmasına kadar [[Roma İmparatorluğu]]’nun ayrıldıktan sonra da Bizans hakimiyetinde kalmıştır.<ref name="esktarih1-kurtuluş" />
 
=== Selçuklular dönemi ===
Yeniden Bizans egemenliğine giren Dorylaion [[1074]]'te Selçukluların eline geçti. Şehir [[Anadolu Selçukluları]] zamanında, Selçuklular ile [[Haçlı]]lar arasında yapılan savaşlara sahne olmuştur. Bu zamanda şehrin adı '''"Sultanönü"''' olarak anılmaktadır. Şehir içinde [[Selçuklular]]a ait pek çok eser vardır.<ref name="tia">Türkiye İller Ansiklopedisi 1.Cilt s.409</ref>
 
Arap coğrafyacı İbn Said ('''علي بن موسى المغربي بن سعيد''', '' 'Ali ibn Musa ibn Sa'id al-Maghribi''); Antalya - Marki (Fethiye) Körfezi arasındaki Cibâlu’t Türkmân (Türkmen Dağları) adı verilen dağlık bölgede 200.000, Kastamonu yöresinde 100.000, Sultan Önü - Kütahya - Emirdağ - Karahisar-ı Sahip - Sivrihisar yörelerinde 200.000 ve Ankara ’nın kuzeyindeki Karabuli denilen dağlık bölgede 30.000 çadırlık Türkmen kitlelerinin yığıldığını kaydetmektedir.<ref>Cahen C., 1968, Ibn Sa’id Sur L’Asie Mineure Seldjuqide, A.Ü. DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi (IV: 10-11); 42-48.</ref>
 
=== Osmanlı dönemi ===
[[Dosya:Turkish Akbash.jpg|thumb|200px|13. yüzyıldan itibaren Moğollar istilasıyla Türkler ile birlikte Orta Asya'dan gelmiş, yöreye özgü [[Akbaş (köpek)|Akbaş]] çoban köpeği<ref>[http://www.kangalakbas.org/?syf=11&syfid=8 Doğan KARTAY, Türk Çoban Köpeği Akbaş'ın Kökeni 30 Haziran 2006]</ref>]]
[[1289]]'da Anadolu Selçukluları Eskişehir'i [[Osman Gazi]]'ye verdi. [[Orhan Gazi]] döneminde [[Karamanlılar]]ın eline geçen Eskişehir'i, [[I. Murad]] yeniden Osmanlı topraklarına kattı.
 
Fatih'in ilk zamanlarına kadar şehir Ankara Beyliği'ne bağlı olarak kalmıştır. 1451 yılından sonra [[Kütahya]]'nın Beylerbeylik haline gelmesi üzerine Anadolu İdari Teşkilatında değişiklik olmuş, bu arada Ankara'ya bağlı bulunan Eskişehir, Kütahya Beylerbeyliği'ne bağlanmıştır.<ref name="esktarih1-kurtuluş" />
 
Kent [[1601]]'de bir süre Celali Deli Hasan ve yandaşlarının eline geçti. Hüdavendigâr ([[Bursa]]) Vilayetinin Kütahya Sancağına bağlı bir kaza olan Eskişehir'e demiryolu [[1890]]'lı yıllarda ulaştı.<ref name="kurtuluş-esktarih2" />
 
Demiryolu'nun Eskişehir'e gelmesi ile şehirde ticaret canlandı.<ref name="kurtuluş-esktarih2" />
[[19. yüzyıl]] boyunca yöreye [[Kafkasya]], [[Kırım]], [[Romanya]] ve [[Bulgaristan]]'dan gelen göçmenler yerleştirildi.<ref name="tia" /> Şehir 1877-1878 Osmanlı-Rus harbinden sonra muhacirlerin yerleştirilmeye başlamasıyla beraber gelişmeye başlamıştır.<ref name="esktarih1-kurtuluş">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/esktarih1.asp | başlık = Kurtuluş Savaşına kadar olan dönemde Eskişehir | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>
Mondros Ateşkesi'nin maddelerinden biri olan ''İtilaf Devletleri'nin Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeki önemli noktaları güvenlik gerekçesiyle işgal edebilecekleri'' maddesine dayanarak [[13 Kasım]] [[1918]] tarihinde İstanbul'a çıkan İngiliz kuvvetleri, İstanbul-Bağdat demiryolu hattı boyunca önemli gördükleri yerleri işgal etmeye başladılar, bu işgalden 2,5 ay sonra, 1919 yılının Ocak ayı sonlarında Eskişehir İstasyonu çevresinde karargâhlarını kurdu.<ref name="kurtuluş-esktarih2" />
 
=== Kurtuluş Savaşı dönemi ===
{{Ayrıca bakınız|Kütahya-Eskişehir Muharebeleri}}
[[Dosya:Eski-Séhir. Une filée du 3ime Corps d' Armée.jpg|thumb|200px|Yunan Ordusunun Eskişehir'e girişi (1921)]]
 
[[21 Haziran]] [[1920]] günü saat 11:00'de [[Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı|Millî Savunma Bakanı]] [[Fevzi Çakmak]] Paşa ve [[Genelkurmay Başkanlığı|Genelkurmay Başkanı]] Albay [[İsmet İnönü]] ile tren istasyonuna gelmiştir.<ref name="kurtuluş-esktarih2" /> Yunan taarruzunun aldığı vaziyeti, sınıf arkadaşı ve [[Batı Cephesi (Kurtuluş Savaşı)|Batı Cephesi]] Komutanı [[Ali Fuat Cebesoy]] ile burada görüşmüştür. Aynı gece de Ankara’ya hareket etmiştirler.
 
Eskişehir'de [[Kurtuluş Savaşı|Türk Kurtuluş Savaşı]]'nın 5 önemli meydan muharebesinin üçü geçmiştir. [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün önderliğindeki [[Kurtuluş Savaşı]]'nın önemli muharebelerinden biri olan [[I. İnönü Muharebesi]] Eskişehir topraklarında gerçekleşmiştir. Eskişehir, Kurtuluş Savaşı'nın kilit nok­talarından birini oluşturduğundan, savaşta maddi ve manevi olarak çok yıpranmıştır.<ref name="Genelkurmay-Birinci-inönü">{{Web kaynağı| url = http://www.tsk.mil.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_8_Turk_Tarihinde_Onemli_Gunler/Birinci_Inonu_Zaferi/Birinci_Inonu_Zaferi.html | başlık = Birinci İnönü Muharebesi ve Zafer | erişimtarihi = [[28 Eylül]] [[2008]] | iş = Genelkurmay Başkanlığı }}</ref>
[[I. Dünya Savaşı]] sonrasında demiryolu hattını denetlemek amacıyla [[23 Ocak]] [[1919]]'da Eskişehir İstasyonunu işgal eden [[İngiliz]] kuvvetleri, [[20 Mart]] [[1920]]'de [[Kuva-yi Milliye]]'nin baskısıyla işgale son verdi. 1921 yılında Eskişehir'e 40&nbsp;km. uzaklıktaki İnönü'de, Birinci ve İkinci İnönü Muharebeleri yapıldı.<ref name="kurtuluş-esktarih2" /><ref name="Genelkurmay-İkinci-inönü">{{Web kaynağı| url = http://www.tsk.mil.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_8_Turk_Tarihinde_Onemli_Gunler/Ikinci_Inonu/Ikinci_Inonu_Muharebesi.html | başlık = İkinci İnönü Muharebesi ve Zafer | erişimtarihi = [[28 Eylül]] [[2008]] | iş = Genelkurmay Başkanlığı }}</ref>
 
[[20 Temmuz]] [[1921]]'de [[Yunanlar]]ın işgal ettiği Eskişehir bir süre Yunan ordularının karargâhı oldu. Eskişehir-Kütahya Savaşları sonunda Türk Ordusu Sakarya'nın doğusuna çekildi. [[23 Ağustos]] [[1922]]'de Yunanlılar yeniden saldırdı. 30 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruz ile düşman püskürtülmeye başladı ve 2 Eylül 1922 günü, Seyitgazi yönünden gelen Türk Süvarileri Tekkeönü'nden Eskişehir'e inerek düşman kuvvetlerini Eskişehir'den çıkardılar. Eskişehir, Kurtuluş Savaşı'nın son aşaması olan [[Büyük Taarruz]] sonrasında [[2 Eylül]] [[1922]]'de kurtarıldığında yıkıntı hâlinde harap bir kasabaydı.<ref name="tia" /><ref name="Genelkurmay-Sakarya">{{Web kaynağı| url = http://www.tsk.mil.tr/8_TARIHTEN_KESITLER/8_8_Turk_Tarihinde_Onemli_Gunler/Sakarya_Meydan_Muharebesi/Sakarya_Meydan_Muharebesi.htm | başlık = Sakarya Meydan Muharebesi ve Zafer | erişimtarihi = [[28 Eylül]] [[2008]] | iş = Genelkurmay Başkanlığı }}</ref>
 
=== Cumhuriyet dönemi ===
[[Dosya:Eskisehiratatürkgelisi.jpg|thumb|200 px|21 Eylül 1925'te Atatürk, Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü'nün Eskişehir Garı'nda karşılanması.]]
 
[[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]]'ün 15 Ocak 1923'te Eskişehir hakkındaki sözü<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=177&Itemid=232 | başlık = Atatürk'ün Eskişehir ile İlgili Sözleri | erişimtarihi = 2009-09-19 | tarih = Eylül 19, 2009 | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>:
{{Cquote|Eskişehir'i ve Eskişehirlileri çok iyi tanırım. Millî Mücadele yıllarında büyük vatanseverlik ve üstün bir cesaretle mücadelemizin daima yanında olmuş, bu mücadeleye çok geniş yardımlarda bulunmuşlardır. Gördüğüme göre halk aydın ve faaldir. Toprak verimlidir. Az zamanda zayiatı telafi ve fedakârlıklarıyla iftahar edecektir.}}
 
Mustafa Kemal Atatürk, 15 Ocak 1923'te Hükümet Konağı'nda yaptığı konuşmada vurguladığı gibi Eskişehir, savaşın kazanılmasında büyük katkı yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa, bu nedenle kentin imarıyla yakından ilgilenmiştir. Cumhuriyet döneminde yapılan yatırımlarla kısa zamanda modern bir kent yaratılmaya çalışılmıştır.<ref name="kurtuluş-esktarih2" />
 
Cumhuriyet ilan edildikten sonra Eskişehir 1925 yılında [[il]] olmuştur.<ref name="Cumhuriyet,esktarih3" /> 1926 yılında Eskişehir'in, [[Sivrihisar]], [[Mihalıçcık]] ve [[Seyitgazi]] olmak üzere üç ilçesi bulunmaktaydı. 1954 yılında çıkarılan kanunla [[Çifteler]] ve [[Mahmudiye, Eskişehir|Mahmudiye]], 1957 yılında çıkarılan diğer bir kanunla da [[Sarıcakaya]] ilçe hâline getirilmiş ve ilçe sayısı 6'ya çıkmıştır.<ref name="Cumhuriyet,esktarih3" />
Daha sonra 1987 tarihinde 3392 sayılı kanunla [[Alpu]], [[Beylikova]] ve [[İnönü, Eskişehir|İnönü]]; 9 Mayıs 1990 tarih ve 3544 sayılı kanunla [[Günyüzü]], [[Han, Eskişehir|Han]] ve [[Mihalgazi]] ilçe hâline getirilmiş, böylece ilçe sayısı 12'ye çıkmıştır.<ref name="Cumhuriyet,esktarih3">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/esktarih3.asp | başlık = Cumhuriyet Döneminde Eskişehir | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref> 22 Mart 2008 tarihli resmi gazetede yayımlanan 5747 sayılı yasa ile de merkez ilçe kaldırılarak [[Odunpazarı]] ve [[Tepebaşı, Eskişehir|Tepebaşı]] adıyla 2 yeni ilçe daha kurulmuş ve ilin toplam ilçe sayısı 14'e ulaşmıştır.
 
Eskişehir, 2 Eylül 1993'te çıkarılan 504 sayılı kanun hükmünde karaname<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21693.pdf&main=http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21693.pdf |başlık=Karar Sayısı: KHK/504 |erişimtarihi=22 Ağustos 2014}}</ref> ile [[büyükşehir belediyesi|büyükşehir]] unvanı kazandı. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 20 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi.<ref name="besbinikiyuzonalti">{{Web kaynağı |url=http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5216.html |başlık=Kanun No. 5216 |erişimtarihi=22 Ağustos 2014}}</ref> 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile [[2014 Türkiye yerel seçimleri]]nin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121206-1.htm |başlık=Kanun No. 6360 |erişimtarihi=22 Ağustos 2014}}</ref>
 
==== Eskişehir Depremi ====
20 Şubat 1956'da Eskişehir'de oluşan şiddetli yer sarsıntısıdır. Şiddeti [[Richter]] ölçeğine göre 6,0 olan bu depremde, 1.379 bina ağır, 1.486 bina orta, 9.862 bina da hafif derecede hasar görmüştür. Bir kişinin öldüğü depremde 19 kişi de yaralanmıştır. Konumu 39° 89' kuzey enlemi ve 30° 49' doğu boylamı, odak derinliği yaklaşık 40&nbsp;km olan depremin etkilediği alan 350.000&nbsp;km² olarak hesaplanmıştır. Deprem alanı çeşitli doğrultularda [[Edirne (il)|Edirne]], [[İzmir]], [[Konya]] ve [[Zonguldak (il)|Zonguldak]] illerine kadar yayılmıştır. Depremin dış merkezinin bulunduğu bölge yerleşim yeri olmadığı için can kaybı fazla olmamıştır. Eskişehir depreminin oluştuğu bölge 3. derecede tehlikeli deprem bölgesidir.<ref>Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi 8.Cilt s.301-302</ref>
 
==== Sel Felaketi ====
5 Mart 1950'de [[Porsuk Çayı]]'nın taşması sonucu Eskişehir'de sel felaketi meydana gelmiş, 50 bin kişi açıkta kalmıştır. 2500 evin yıkıldığı ve 6 kişinin boğulduğu felaketzedelere [[Marshall Planı]]'ndan yardım gelmiştir.<ref>[http://www.eskisehireskisehir.com/eskisehir4.asp Eskişehir Portalı] 1950 Sel Felaketi 13 Eylül 2009 tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
==== Eskişehir'de Türkiye'nin İlkleri ====
[[Dosya:Eskişehir haritası (1896).jpg|200px|küçükresim|1896'da çizilerek Türk tarihinin ilk modern haritası olan 1/10.000 ölçekli Eskişehir plânı.]]
Eski tarihlerde de birçok ilklere adreslik etmiş coğrafyada, Osmanlı Dönemi ve sonrası Türkiye'nin ilkleri olarak gerçekleşenler<ref>Eskişehir, Eskişehir Valiliği, Haziran 2011 s.20</ref>
*Osmanlı'da ilk verginin alınması (Pazar Baçı)
*Osmanlı'da ilk hutbenin okunması (Osman Bey Dönemi)
*Türk tarihinin ilk modern haritasının çizilmesi. (1896)
*İlk Temyiz Mahkemesi'nin açılması (1923)
*İlk Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nün kurulması (1925)
*İlk eğitmen kursunun açılması (1936)
*İlk [[Köy Enstitüleri|Köy Enstitüsü]]'nün açılması (1940)
*İlk Türk otomobili [[Devrim (otomobil)|Devrim]]'in üretimi (1961)
*İlk Türk lokomotifi [[Karakurt (lokomotif)|Karakurt]]'un üretimi (1961)
*Dünyada öğrencilerin kanlarını satarak kurduğu ilk tiyatro (1961)
*İlk akülü yük aracı üretimi
*İlk cadde süpürme aracı üretimi
*İlk otobüs yıkama aracı üretimi
*İlk damperli kamyon üretimi
*İlk kantar üretimi
*İlk jet motoru yenilemesi
*İlk F-16 motoru üretimi
*İlk helikopter parçası üretimi
*Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı kupalarını kazanan ilk anadolu futbol takımı (1970-1971)
*İlk Türk 4x4 ticari aracı olan Türkar'ın üretimi (2009)
*İlk [[Yüksek Hızlı Tren]] seferinin yapıldığı şehir (2009)
 
== Coğrafya ==
{{Ana|Eskişehir coğrafyası}}
{{Location map start|Turkey|float=right|width=350}}
{{Location map marker|Turkey|lat=39.776667 |long=30.520556 |label=Eskişehir |position=bottom}}
{{Location map end|Turkey|caption=Eskişehir'in Türkiye'deki konumu}}
Eskişehir, [[İç Anadolu Bölgesi]]'nin kuzeybatısında yer almaktadır. İl merkezi kuzeyinde [[Mihalgazi]] ve [[Sarıcakaya]] doğusunda [[Alpu]] ve [[Ankara]] güneyinde [[Mahmudiye]], [[Seyitgazi]] ve [[Afyon (il)|Afyon]], batısında ise [[İnönü, Eskişehir|İnönü]] ve [[Kütahya (il)|Kütahya]] sınırları ile çevrilidir.<ref>[http://www.ogu.edu.tr/birimdetay.aspx?ID=141 Osmangazi Üniversitesi] 29.09.2008'de erişilmiştir.</ref>
 
İç Anadolu stepleri, Kuzey Anadolu ve Batı Anadolu ormanları şehrin bitki örtüsünü oluşturur. Sündiken Dağları'nın güney yamaçlarında 1000 metreden sonra meşe çalılıkları, daha yükseklerde bodur meşeler görülür. 1300 metreden sonra yer yer kara çamlar bulunur. Bazı bölgelerde karaçamların arasında, kızılçamlar da görülür. Eskişehir'in güneyindeki platolarda orman bulunmamakta fakat bölgesel step bitkileri vardır. Porsuk ve Keskin Dereleri'nin kenarlarında söğütler, kavaklar, karaağaçlar ve koruluklardan oluşan bitki örtüsü bulunur.<ref>[http://www.eskisehirliyiz.biz/eskisehir/taniyalim.asp?sec=5 Eskişehir/Tanıyalım] eskisehirliyiz.biz 30.09.2008 tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
Eskişehir'den geçen iki önemli akarsudan ilki Sakarya Nehri ikincisi ise [[Porsuk Çayı]]'dır. Bu akarsuların il sınırları içerisinde kalan arazisinde 2 adet baraj bulunmaktadır. Porsuk Çayı üzerinde [[Porsuk Barajı]], [[Sakarya Nehri]] üzerinde ise [[Gökçekaya Barajı]] bulunmaktadır.
 
=== İklim ===
Şehrin iklimi [[İç Anadolu]] tipi [[Karasal iklim]]'dir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak ve yağışsızdır. Yağışlar (dağlık kesimler hariç) az ve kısa sürelidir. [[Temmuz]], [[Ağustos]] ve [[Eylül]] ayları en az yağışı olan aylardır. Yıllık yağış ortalaması 373,6&nbsp;mm'dir. Bir yılın 90-100 günü yağışlı geçmektedir. Sıcaklık rejimi karasal niteliktedir. Örneğin 800 metre yükseklikte kurulmuş olan Eskişehir il merkezinde en sıcak ve en soğuk ayların ortalamaları 21,5&nbsp;°C ve -0,8&nbsp;°C (Temmuz ve Ocak), kaydedilen en yüksek ve en düşük değerler ise 39,1&nbsp;°C ve -26,3&nbsp;°C'dir. Bitki örtüsü [[İç Anadolu Bölgesi]]'nin tipik bitkisel örtüsü olan bozkırdır.<ref>İlköğretim Ansiklopedisi s.250</ref>
{{-}}
{| class="wikitable" style="font-size:90%;width:100%;border:0px;text-align:center;line-height:110%;"
! colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|Ortalama Veriler
|-
! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" |Aylar
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Ocak|Oca]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Şubat|Şub]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Mart|Mar]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Nisan|Nis]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Mayıs|May]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Haziran|Haz]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Temmuz|Tem]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Ağustos|Ağu]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Eylül|Eyl]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Ekim|Eki]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Kasım|Kas]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[Aralık|Arl]]
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" |Ort.En Yüksek °C
| style="background: #DDDDDD; color:#000000;" | 3.9
| style="background: #DDDDDD; color:#000000;" | 6.2
| style="background: #FFFFCC; color:#000000;" | 11.2
| style="background: #FFFF99; color:#000000;" | 16.4
| style="background: #FFCC66; color:#000000;" | 21.8
| style="background: #FF8000; color:#000000;" | 25.9
| style="background: #FF8000; color:#000000;" | 29.2
| style="background: #FF8000; color:#000000;" | 28.9
| style="background: #FFCC66; color:#000000;" | 25
| style="background: #FFFF99; color:#000000;" | 19.8
| style="background: #FFFFCC; color:#000000;" | 12.4
| style="background: #FFFFCC; color:#000000;" | 5.5
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" |Ort.En Düşük °C
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | -4.1
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | -3.9
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | -1.5
| style="background: #DDDDDD; color: black;" | 2.8
| style="background: #FFFFCC; color: black;" | 6.9
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 10.4
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 13.1
| style="background: #FFFF99; color: black;" | 13
| style="background: #FFFFCC; color: black;" | 8.4
| style="background: #FFFFCC; color: black;" | 4.4
| style="background: #DDDDDD; color: black;" | 0.3
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | -2
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" |Ort. Güneşlenme Süresi (saat)
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 2.7
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 4.1
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 5.5
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 6.3
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 8.7
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 10.3
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 11.1
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 10.6
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 8.8
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 6.3
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 4.3
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 2.2
|-
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" height="16;" |Ortalama Yağışlı Gün Sayısı
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 11.5
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 11.4
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 10.9
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 11.8
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 9.3
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 6.9
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 4.1
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 3.7
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 4.7
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 7.6
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 9.6
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 12.8
|-
| colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|''Kaynak: [http://www.meteor.gov.tr/2006/tahmin/tahmin-iller.aspx?m=ESKISEHIR meteor.gov.tr]
|}
 
=== Nüfus ===
Eskişehir ili, [[Bulgaristan]] göçmenlerinin de buraya yerleşmesiyle özellikle 1950-55 ve 1965-70 dönemlerinde büyük bir nüfus artışı gösterdi. İlin 1950'de 210 bin olan nüfusu 1960'ta 553 bine, 1970'te 786 bine, 1980'de 912 bine, 1990'da 1,3 milyona ulaştıktan sonra 2010'da 1 buçuk milyonu aşmıştır.<ref name="eskisehir-şehir nüfusu">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/nufus_02.asp | başlık = Şehir ve Köy Nüfusu 1927-2000 | erişimtarihi = [[28 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>
 
2009 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verilerine göre ilin toplam nüfusu 1.655,427'dir. İl nüfusunun 1.517.215‘’i merkeze, geriye kalan 138.212’si ilçeler ve köylere yerleşmiştir. Şehir nüfus oranı %82, köy nüfus oranı ise %18'dir.<ref>[http://tuik.gov.tr/adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2009 nüfus verileri]</ref> İlin yıllık nüfus artış hızı binde 13,61'dir. Şehir nüfus artış hızı binde 21,41, köy nüfus artış hızı binde –9,52'dir. Nüfus sayımı bilgilerine bakılınca, köylerden kent merkezine göç oranının arttığı ortaya çıkmaktadır.
Nüfus yoğunluğu il genelinde 65, il merkezinde 495'tir.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/nufus_07.asp Eskişehir Valiliği] Nüfus bölümü, İLÇELERE GÖRE ŞEHİR VE KÖY NÜFUSU, YÜZÖLÇÜMÜ VE NÜFUS YOĞUNLUĞU kısmı. 28.09.2008 tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
[[Birleşmiş Milletler|BM]] raporuna göre yaşanabilirlik açısından Türkiye'deki kaliteli yaşanabilecek ikinci şehri olan Eskişehir'in demografik yapısı şu şekildedir.
<ref>CNBC-e Business dergisi tarafından 34 kriter esas alınarak hazırlanan Türkiye’nin yaşanabilir illeri araştırması</ref>
 
{| class="wikitable" style="font-size:90%;width:70%;border:0px;text-align:center;line-height:120%;"
! colspan="20" style="text-align:center;font-size:90%;"|Eskişehir'de il nüfusu 1927-2000
|-
! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" | Yıl
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1927
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1935
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1940
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1945
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1950
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1955
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1960
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1965
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1970
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1975
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1980
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1985
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 1990
! style="background: #FFFFFF; color:#000080;" | 2010
|- Align="center"
! style="background: #99CCCC; color: #000080" height="17" | Nüfus
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 141.327
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 156.730
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 170.894
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 190.593
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 300.724
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 438.314
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 576.360
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 600.332
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 745.905
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 892.110
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 943.923
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 1.004.236
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 1.377.436
| style="background: #FFFFFF; color: black;" | 764.584
|-
| colspan="20" style="text-align:center;font-size:90%;"|<small>'''Kaynak: Eskişehir Valiliği'''<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/nufus_02.asp | başlık = ŞEHİR VE KÖY NÜFUSU 1927-2000 | erişimtarihi = 2008-09-01 | yayımcı = Eskişehir Valiliği }}</ref>
|}
[[Dosya:Estramyolu3.JPG|thumb|right|200px|[[Doktorlar Caddesi]]'nden bir görünüm]]
[[Dosya:Haller Gençlik Merkezi.JPG|thumb|200px|right|[[Haller Gençlik Merkezi]]]]
 
{| class="wikitable" style="font-size:90%;"
|-
! colspan="9" | Eskişehir Demografisi<ref name="ReferenceA">Türkiye İller Ansiklopedisi 1.Cilt s.407</ref>
|-
! Madde
! Türkiye Oranı
! Eskişehir Oranı
! İller Arasında Sırası
|-
| Yılık nüfus artış hızı (binde):||18,3||9,6||21
|-
| Net iç göç oranı (binde):||...||17,8||8
|-
| Toplam doğurganlık
|| 55
|| 44
|| 78
|-
| Bağımlılık oranı (yüzde)
|| 2,5
|| 1,7
|| 80
|-
| Bebek ölüm oranı (binde)
|| 43
|| 40
|| 79
|-
| Okur yazarlık oranı (yüzde)
|| 98,7
|| 99
|| 2
|-
| Üniversite mezunlarının oranı (yüzde)
|| 7,8
|| 8,6
|| 2
|-
| Doktor başına kişi sayısı
|| 764
|| 630
|| 3
|-
| Hastane yatağı başına kişi sayısı (2001)
|| 430
|| 245
|| 2
|-
|}
 
{{Türkiye il demografi|Eskişehir}}
 
=== Yeraltı zenginlikleri ===
==== Kalabak suyu ====
Eskişehir ile özdeşleşmiş bir içme suyudur. [[Atatürk]]'ün bir seyahati esnasında ikram edilen suyun tadını beğenmeyerek, şehre su araştırma talimatı vermesi üzerine [[Türkmen Dağı]] eteklerinden bulunarak 1936 yılında şehre getirilen sudur.<ref>[http://sakaryagazetesi.com.tr/haber_detay.asp?gorus=134721&hab=134721 Kalabak suyu Atatürk'ün talimatı ile bulunur.]</ref><ref>http://www.eosb.org.tr/eskisehirde_yasam/meshurlar_11.html</ref> Daha önceleri tankerlerde satılan su, son yıllarda damacana sistemi ile dağıtılmaktadır. 2013 yılında açıklanan Sağlık Bakanlığı'nca yapılan resmi analiz sonuçlarına göre Türkiye'de 115 suyun analiz sonuçlarına göre içilebilir sular arasındaki 10 firmandan 3. su seçilmiştir.<ref>http://gundem.milliyet.com.tr/iste-standartlarin-uzerindeki-10-su-firmasi/gundem/gundemdetay/17.01.2013/1656569/default.htm standartların üzerindeki 10 su firması</ref>
 
==== Lületaşı ====
[[Dosya:Grand Bazaar Istanbul 2007 008.jpg|left|thumb|right|145px| Lületaşından ürünler]]
[[Lületaşı]]'nın Türkiye’de işlenebilir olanı yalnız Eskişehir’de bulunmaktadır. "Beyaz altın", "Deniz köpüğü" ve "Eskişehir taşı" gibi adlandırmalar lületaşının değerini, rengini, çıkış merkezini anlamlı bir biçimde ortaya koymaktadır.<ref>[http://eskisehir.turizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF4329F0A36BFEFBCD7EC2F7BE92A0B8B8 Kültür ve Turizm Bakanlığı] Madenler/Lületaşı bölümü, 29.09.2008'de erişilmiştir.</ref>
Lületaşı, [[magnezyum]] ve [[silisyum]] esaslı ana kaya parçalarının yerin muhtelif derinliklerindeki başkalaşım katmanları içinde, hidrotermal etkilerle hidratlaşması sonucunda oluşmuş değerli bir taştır. Lületaşı ve benzer [[mineral]]lere, [[Yunanistan]]'daki bazı adalar, [[Moravya]], Fransa, [[İspanya]] ve Fas ve ABD'de de rastlanmaktadır.<ref name="Mineral-Teknik">{{Web kaynağı| url = http://www.biltek.tubitak.gov.tr/kulup/projeler/luletasi/gizemli_mineral.htm | başlık = Gizemli Mineral Lületaşı | erişimtarihi = 29 Eylül 2008 | iş = Bilim ve Teknik Dergisi }}</ref>
 
[[Eskişehir (il)|Eskişehir]] ilinin Karatepe, Sarıkavak, Türkmentokat, Gökçeoğlu köylerinde bulunan sahalarda, yüzeyle 300 metreyi aşan derinlikler arasında, içinde dağınık yumrular halinde lületaşı bulunan başkalaşım katmanlarına rastlanır<ref>[http://www.piposayfasi.com/luletasi.htm Beyaz Altın Lületaşı], lületaşı çıkartılan yerler, 29.09.2008'de erişilmiştir.</ref>.
 
[[Arkeolojik]] çalışmalar, lületaşının yaklaşık beşbin yıl öncesinden bilindiğini ve değişik amaçlarla kullanıldığını göstermiştir.<ref name="Mineral-Teknik" /> Günümüzde Lületaşı süs eşyası ve özellikle [[pipo]] yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca radyasyon emici özelliğinden dolayı uzay gemilerinde izolasyon malzemesi olarak kullanılır.<ref name="Lületaşı-aksam">{{Web kaynağı| url = http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2005/07/06/pencere/pencere8.html | başlık = Lületaşı dünyaya açılmayı bekliyor | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | tarih = [[6 Temmuz]] [[2005]] | iş = Akşam Gazetesi }}</ref>
 
==== Bor madeni ====
[[Dosya:Borax crystals.jpg|thumb|145px|left|Boraks kristali]]
[[Dosya:Mineraly.sk - chalcedon.jpg|thumb|145px|Mayıslar bölgesinde bulunan mavi kalsedon]]
Bölge, [[Bor (element)|bor madeni]] yönünden de önemli rezervlere sahip olup, Kırka'da bulunan Tinkal madeni, işlenerek %33 oranında Borik Oksid (B<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) elde edilmektedir.<ref>[http://www.boraxtr.com/boraxtr/Anadosya/bormadennedir.html Bor maden rezervleri]</ref> [[Perlit]], [[Magnezit|Manyezit]], [[Kalsedon]], [[Krom]], [[Toryum]] ve Torit Eskişehir'de bulunan diğer madenlerdir.<ref>[http://eskisehir.turizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF4329F0A36BFEFBCD7EC2F7BE92A0B8B8 Kültür ve Turizm Bakanlığı] / Madenler 28.08.2008 tarihinde erişilmiştir.</ref>.
 
==== Termal kaynaklar ====
Eskişehir, bulunduğu yerleşim yeri itibariyle sıcak su kaynaklarının tam üzerinde bulunmaktadır. Şehir merkezinde, "Sıcak Sular" olarak isimlendiren bölgede, doğal termal kaynaklar bulunmakta, çok sayıda [[hamam]] hizmet vermektedir. ''Sıcak sular'' Porsuk Çayı'nın güney kısmında geniş bir alan içinde bulunmaktadır. Suyun merkezinde 47&nbsp;°C 'yi bulan sıcaklık bazı alanlarda 35&nbsp;°C 'ye kadar düşmekte, bazı alanlar ise 55° ye kadar yükselmektedir. Hamamlardaki su hafif demirli ve kükürtlüdür.<ref name="esk_taniyin1">{{Haber kaynağı|url=http://www.eskisehir-bld.gov.tr/esk_taniyin/esk.html|başlık=Yer Altı Suları|tarih=[[17 Ağustos]] [[2007]]|erişimtarihi=2008-09-05|yayımcı=E.B.B}}</ref>
 
Bu bölgede çarşı içerisindeki [[tulumba]]lardan sıcak su akmakta olup, su bir dönem yakın bölgelerdeki evlere de verilmiştir. Yine il sınırları içerisinde [[Sakarı Ilıcaları]], Hasırca, [[Kızılinler]], Uyuzhamam-Alpu, [[Sarayören, Seyitgazi|Alpanos]]-Seyitgazi, Çardak([[Hamamkarahisar, Sivrihisar|Hamamkarahisar]])-Günyüzü, [[Yarıkçı, Mihalıçcık|Yarıkçı]]-Mihalıççık bilinen [[kaplıca]]lardır.
<ref>[http://www.eskisehirkulturturizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF4329F0A36BFEFBCD1ECB17909A585E2A Eskişehir Termal Kaynakları]</ref>
 
== Ulaşım ==
[[Dosya:Eskisehir Otogar.JPG|thumb|200 px|1994 yılında hizmete açılan Türkiye'nin ilk modern otogarlarından biri, Eskişehir Otogarı]]
[[Dosya:Eskişehirtrengarı.JPG|thumb|200 px|left|[[Eskişehir Garı]]]]
 
[[Dosya:HızlıtrenEsk.jpg|thumb|200 px|left|Eskişehir-Ankara arası çalışan [[Yüksek Hızlı Tren]] Eskişehir Tren İstasyonu'nda]]
 
Şehir Türkiye'deki demiryollarının kavşak noktalarından biridir. Eskişehir Tren İstasyonuna günde dört yönden 60 kadar yük ve yolcu treni uğramaktadır.<ref>Büyükşehir Eskişehir syf.85</ref> [[Haydarpaşa Garı]]'ndan, [[Ankara]] yönüne giden tüm trenler Eskişehir'den geçer. Hızlı trenin tamamlanmasıyla Eskişehir-Ankara arası 1 saat 5 dakika; Eskişehir-İstanbul arası 1 saat 30 dakika olacaktır. [[Eskişehir Anadolu Havaalanı]]'na 25 Temmuz 2005´te [[Brüksel]]´den ilk sefer yapılmıştır.<ref name="beltürk">{{Web kaynağı| url = http://www.belturk.be/go.php?go=3020cce&do=details&return=summary&pg=42 | başlık = Belçikalı siyasetçi Cemal Çavdarlı yine yükseklerden uçtu | erişimtarihi = [[18 Ağustos]] [[2008]] | iş = Beltürk }}</ref> [[THY]] ile İstanbul-Eskişehir uçuşları ise [[21 Haziran]] [[2007]] tarihinde başlamıştır.<ref name="zaman-haber-tr">{{Web kaynağı| url = http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=547666&keyfield=65736B69C59F65686972 | başlık = THY, İstanbul-Eskişehir seferlerini Başlatıyor | erişimtarihi = [[15 Haziran]] [[2008]] | iş = Zaman Gazetesi }}</ref>
Eskişehir’in ana karayolu bağlantısı İstanbul-Eskişehir-Ankara devlet yoludur. [[Adapazarı]]'ndan ayrılan bu yol güneye inerek [[Bilecik]]’ten geçer ve [[Bozüyük]]’ten doğuya yönelerek Eskişehir il sınırı içine girer. Tüm ili kuzeybatı-güneydoğu yönünde geçen bu yol il ulaşımının omurgasıdır. Tepebaşı ve Odunpazarı ilçelerinden geçer ve [[Sivrihisar, Eskişehir|Sivrihisar]] bu yol üzerinde yer alır. İl’in diğer karayolu bağlantıları bu yoldan ayrılır. Eskişehir’de ulaşımı olmayan köy bulunmamaktadır.<ref>[http://eskisehir.turizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF445139E278E0BCE249964733C74D9E44 Kültür ve Turizm Bakanlığı] Nasıl Gidilir? bölümü [[28 Eylül]] [[2008]] tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
=== Yüksek Hızlı Tren ===
[[14 Mart]] [[2009]] tarihinden itibaren [[Yüksek Hızlı Tren]] Ankara - Eskişehir arasında tarifeli seferlerine başlamıştır ve yolculuk 80 dakika sürmektedir. Ayrıca [[Ankara]]’dan Bursa'ya gidecek yolcular [[Yüksek Hızlı Tren|YHT]] ile Eskişehir’e gelerek Eskişehir Garı’ndan otobüslerle [[Bursa]]’ya devam edebilmektedir. YHT yolcuları bağlantılı kombine taşımacılık kapsamında Eskişehir-[[İstanbul]] arasında konvansiyonel trenlerden ve Eskişehir-[[Kütahya]] hattında da ray otobüslerden faydalanılabilmektedir.<ref name="samanyoluhaber-tr">{{Web kaynağı| url = http://www.haber.be/yuksek-hizli-trende-sefer-sayisi-15e-cikarildi.html | başlık = Yüksek Hızlı Tren’de sefer sayısı 15′e çıkarıldı | erişimtarihi = [[24 Temmuz]] [[2010]] | iş = Haber.be }}</ref>
Ayrıca Ankara-İstanbul hızlı tren etabının 2. etabı olan Eskişehir-İstanbul arası hızlı tren hattı yapım çalışmaları devam etmektedir. Ankara-İstanbul YHT projesi tamamlandığında yaklaşık 7 saat olan seyahat süresi 3 saate ve Eskişehir-İstanbul arası seyahat süresi 2 saate inmiş olacak. Ayrıca devam eden Konya Hızlı tren hattı tamamlandığında ise Eskişehir-Konya arası seyahat süresi 1 saat 26 dakikaya inecek.<ref name="devletdemiryollari">{{Web kaynağı| url = http://www.devletdemiryollari.com/yht-tanitim.html | başlık = Türkiye'de Hızlı Tren Projeleri | erişimtarihi = [[4 Eylül]] [[2010]] | iş = Devlet Demir Yolları }}</ref>
 
=== Önemli kentlere mesafeleri ===
{| class="wikitable" width=375 style="font-size: 90%" align="left"
! colspan=4 |Eskişehir'e demiryolu mesafeleri
|-
|- style="background:#E6E6FA;"
| align="left" |
| align="center" | Mesafe
| align="center" | Saat
|-
| align="left" | Eskişehir-İstanbul
| align="center" | 330&nbsp;km.
| align="center" | ~4 saat
|-
| align="left" | Eskişehir-Ankara
| align="center" | 245&nbsp;km.
| align="center" | ~3 saat 15 dakika
|-
| align="left" | Eskişehir-Ankara(Hızlı Tren)
| align="center" | 264&nbsp;km.
| align="center" | ~1 saat 15 dakika
|-
| align="left" | Eskişehir-İzmir
| align="center" | 500&nbsp;km.
| align="center" | 10 saat
|-
| align="left" | Eskişehir-Kütahya
| align="center" | 70&nbsp;km.
| align="center" | ~1 saat
|-
| align="left" | Eskişehir-Mersin
| align="center" | 823&nbsp;km.
| align="center" | ~19 saat
|}
{| class="wikitable" width=375 style="font-size: 90%" align="right"
! colspan=4 |Eskişehir'e karayolu mesafeleri
|-
|-style="background:#E6E6FA;"
| style="background:#E6E6FA"; align="left" |
| align="center" | Mesafe
| align="center" | Saat
|-
| align="left" | Eskişehir-İstanbul
| align="center" | 315&nbsp;km.
| align="center" | ~4 saat
|-
| align="left" | Eskişehir-İstanbul(Esenler)
| align="center" | 315&nbsp;km.
| align="center" | ~5,5 saat
|-
| align="left" | Eskişehir-Ankara
| align="center" | 234&nbsp;km.
| align="center" | ~3 saat
|-
| align="left" | Eskişehir-İzmir
| align="center" | 400&nbsp;km.
| align="center" | ~6 saat
|-
| align="left" | Eskişehir-Bursa
| align="center" | 140&nbsp;km.
| align="center" | ~2 saat 15 dakika
|-
| align="left" | Eskişehir-Afyonkarahisar
| align="center" | 126&nbsp;km.
| align="center" | ~1 saat 45 dakika
|-
| align="left" | Eskişehir-Kütahya
| align="center" | 70&nbsp;km.
| align="center" | ~1 saat
|}
<br clear=all>
 
=== Kent içi ulaşım ===
{{Ek okuma|[[Eskişehir Tramvay Hattı]]}}
[[Dosya:Eskişehir Tramvay Ağı.png|190px|right|thumb|Eskişehir Tramvay Ağı]]
[[Dosya:Estram2.gif|200px|thumb|Şehrin önemli ulaşım aracı Estram]]
 
Kent içi toplu ulaşım Büyükşehir Belediyesi’nin yetki ve sorumluluğundadır. Toplu ulaşım hizmetlerinin hat ve güzergâhları ile birbirini tamamlaması için otobüs ile tramvayda ulaşım hizmet bütünlüğü sağlanmıştır. Tüm toplu taşıma araçlarında bilet yerine geçen 'Eskart' adlı elektronik bir kart Eskişehir ulaşımının bütünlüğünü sağladığı gibi ulaşımı hızlandırmaktadır.
 
Belediye otobüsleri vasıtasıyla şehrin hemen her yerine ulaşım sağlanabilir. Belediye otobüslerinden aynı biletle 60 dakika içinde aynı yöne giden tramvaya ücretsiz aktarma da mümkündür. Bu sayede toplu taşıma araçları ile tek biletle şehrin her yerine ulaşım mümkündür. [[Eskişehir Tramvay Hattı]] iki hattan oluşan ve şehrin iki üniversitesini birbirine bağlayan toplam 26 duraktan oluşan ulaşım ağıdır. Toplam hat uzunluğu 15&nbsp;km'dir ve şehir içi ulaşımda önemli bir yeri bulunmaktadır.<ref name="Estram-aksam">{{Web kaynağı| url = http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2004/04/24/ekonomi/ekonomiprn9.html | başlık = Estram'a büyük ödül | erişimtarihi = [[28 Eylül]] [[2008]] | iş = Akşam Gazetesi }}</ref>
 
Şehirde ayrıca [[Porsuk Çayı|Porsuk]] nehri üzerinde gezen gezi amaçlı botlar da bulunmaktadır.
 
== Ekonomi ve sanayi ==
[[Dosya:Devrim at Tülomsaş.jpg|thumb|200px|İlk Türk otomobili [[Devrim (otomobil)|Devrim]], Eskişehir'de bugünkü [[Tülomsaş]]'da üretilmiştir.<ref name=tulomsas-devrim>{{Haber kaynağı|url=http://www.tulomsas.com.tr/1961.htm|başlık=İLK TÜRK OTOMOBİLİ|tarih=11 Haziran 2008|yayımcı=tulomsas.com|erişimtarihi=11-06-2008}}</ref>]]
 
[[Sosyo-ekonomik gelişmişlik]] açısından [[Türkiye]]'nin önde gelen illerinden biri olup, 32 Milyon m² alanı içinde 228 kuruluş ile faaliyet gösteren Türkiye'nin en büyük Organize Sanayi Bölgeleri'nden birine sahiptir.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/organizesanayi.asp Eskişehir Valilği] Organize Sanayi Sitesi</ref> [[1950]]'lelerin sonundan bu yana il ekonomisinin temelini oluşturan sanayisinin geçmişi, [[Bağdat Demiryolu]]'nun yapımı sırasında [[1894]]'te kurulan [[Tülomsaş|Cer Atölyesi]]'ne kadar uzanır ve bu atölye 1924 yılında TCDD işletmesine devredilmiştir.<ref name="eskisehir-bld">{{Haber kaynağı|url=http://www.eskisehir-bld.gov.tr/eskisehir_eko.php|başlık=Ekonomik Hayatın Tarihi Gelişimi |tarih=02 Şubat 2011|yayımcı=Eskişehir Büyükşehir Belediyesi|erişimtarihi=02-02-2011}}</ref>
 
İlde büyük devlet işletmelerinin yanı sıra [[1960]] sonrasında hız kazanan yerel sermaye yatırımlarıyla gerçekleşmiş çok sayıda özel kuruluş bulunur. Başlıca sanayi dalları gıda, tekstil, lokomotif, makine imalat, tuğla, kiremit ve çimentodur. Sanayi kuruluşlarının hemen hemen hepsi şehir merkezinde toplanmıştır.<ref>Ana Britannica Ansiklopedisi 8. Cilt s.300</ref> Ayrıca kentte lokomotif ve motor, basma, şeker, çimento tuğla ve kiremit, un, bisküvi ve şekerleme, beton direk, uçak bakımı ve onarımı (tusaş), sirke ve şarap, sunta ve mobilya, buzdolabı ve soba fabrikaları mevcuttur. Ayrıca bu fabrikalardan başka organize sanayi bölgesinde değişik üretimler yapacak fabrikalar bulunmaktadır. Küçük sanayi sitesinde, ağaç işleri, madeni eşya, dökümcüler ve çeşitli imalat ve iş tezgahları vardır. İlin sanayi çarşısında, oto motor tamir ve bakım atölye ve tezgahları mevcuttur. 2006 yılı sonu itibariyle şehirde çalışan sendikalı işçi sayısı ise 48.790'dır.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/sosyaldurum.asp Eskişehir Valilği] Şehirdeki sosyal durum</ref>
 
İl 2007 yılında yaptığı 472 milyon 118 bin dolarlık ihracatıyla ülke genelinde 19. sırada yer aldı. 2007 yılında yapılan ihracatın yaklaşık 7 milyon doları tarım, 450 milyon doları sanayi ve 15 milyon doları da madencilik sektörlerinde yapılmıştır.<ref name="anadolu-ihracat">{{Haber kaynağı|url=http://e-gazete.anadolu.edu.tr/ayrinti.php?no=5902|başlık=Eskişehir, sanayisiyle yeniden atakta|tarih=[[15 Haziran]] [[2008]]|yayımcı=Anadolu Üniv.|erişimtarihi=15-06-2008}}</ref>
 
[[Dosya:Eskisehirseker.jpg|thumb|200px|Eskişehir'in ilk fabrikalarından Eskişehir Şeker Fabrikası.Kuruluş tarihi:1939]]
Şehrin dışarıya sattığı başlıca ticari mallar tarım ürünleri, ham ve konsantre halde çeşitli cevherler, şeker, bisküvi, çimento, buzdolabı, motorlu kara taşıtları, hava araçlarına ait parçalar, seramik ürünler ve lületaşından yapılmış hediyelik eşyalardır. Başlıca ithal malları ise kazanlar, makineler, mekanik cihazlar; elektrikli makine ve cihazlar; kara taşıtları; plastikler ve mamulleri; dericilikte ve boyacılıkta kullanılan malzemelerdir.<ref>Türkiye İller Ansiklopedisi s.407</ref>
 
Yer altı zenginliği Eskişehir'in önemli ekonomik kaynaklarından biridir. Madencilik ilin sanayisinin gelişmesinde ve yıllar içinde ihracatın artışında önemli bir yere sahiptir. İl genelindeki önemli maden rezervlerinden bazıları; manyezit, krom, bor, kil, mermer ve lületaşıdır.
 
Lületaşı yıllar boyunca yurt dışına işlenmeden ihraç edildikten sonra, 1970'lerde ham olarak ihracatının yasaklanmasıyla birlikte, ildeki atölyelerde işlenerek pipo ve süs eşyası haline getirilmiş ve işlenmiş şekilde ihraç edilmeye başlanmıştır. [[Sepiolit]] madeni de Eskişehir'in önemli yer altı zenginliklerindendir.
 
[[Krom]] madeni, Eskişehir'in diğer önemli yer altı zenginliklerinden biridir. Çelik ve diğer maddelerin kaplanmasında, savunma sanayisinde, refrakter malzeme üretiminde ve çeşitli kimyasallarda kullanılmaktadır.
 
İldeki önemli bir maden ise Etibank Kırka Boraks İşletmesi tarafından çıkarılan bor tuzlarıdır.
 
Ayrıca [[tuğla]], [[kiremit]] ve [[seramik]] üretmek için kullanılan kil, ilin sahip olduğu önemli rezervlerden biridir.<ref>[http://www.eso.org.tr/ Eskişehir Sanayi Odası] Ekonomik Yapı→Madencilik</ref>
 
=== Medya ===
{{Ayrıca bakınız|Eskişehir'de yerel medya}}
Şehirde günlük olarak çıkan 8 yerel [[gazete]] bulunmaktadır.<ref name="medya-Eskişehir">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/medya.asp | başlık = Medya | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref> Bu gazeteler şehirde ve bölgede yaşanan haberlere yer vermektedir. Ayrıca haftalık yayın yapan bölgesel ücretsiz Midas Gazetesi, Haber 26 ve aylık yayın yapan Objektif ve Eskişehir'e Bakış gazeteleri bulunmaktadır. Eskişehirspor'un dergi ve gazetesi aylık medya araçlarındandır. Şehrin [[Kanal 26]], [[Es TV]] ve [[TVA]] (Televizyon Anadolu - Anadolu Üniversitesi Televizyon Kanalı) adında üç adet yerel tv kanalı bulunmaktadır. Ayrıca yurt genelinde yayın yapan [[atv]], [[NTV]], [[Show TV]] ve [[Türkiye Radyo Televizyon Kurumu|TRT]] kanallarının temsilcilikleri şehirde bulunmaktadır. 10 ulusal gazetenin temsilciği bulunmaktadır.<ref name="medya-Eskişehir" />
 
== Kültür ve sanat ==
[[Dosya:Eskişehir-Aycan.jpg|thumb|200px|Köprübaşı'nda Tramvay]]
[[Dosya:Fayton Eskişehir DSCN2519.jpg|thumb|200px|[[Haller Gençlik Merkezi]] önünde faytonlar]]
[[Dosya:KanatlıAvm.JPG|right|200px|thumb|Kızılcıklı caddesinin başında bulunan Kanatlı AVM]]
[[Dosya:EsparkAVM.JPG|right|200px|thumb|Eski kiremit fabrikası arazisine yapılan Espark AVM]]
 
[[Dosya:S5000513.JPG|thumb|right|200 px|Eskişehir'den bir görünüm]]
[[Dosya:EsBot.jpg|thumb|right|200 px|Porsuk nehri üzerinde gezen gezi amaçlı EsBot.]]
Eskişehir, üniversite kenti olması nedeniyle sosyal aktivite yönünden oldukça zengindir. Şehirde Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları'nın 3 sahnesi vardır. Birincisi ''Haller Gençlik Merkezi Tepebaşı Sahnesi'''dir. [[27 Mart]] [[2001]] [[Dünya Tiyatrolar Günü]]nde açılmıştır. Tek sahneye sahip olup salon 202 kişiliktir<ref name="bel-tiyatro">{{Web kaynağı| url = http://tiyatro.eskisehir.bel.tr/ | başlık = Şehir Tiyaroları | erişimtarihi = [[6 Nisan]] [[2008]] | iş = İleri tarih }}</ref>. Şehir Tiyatrolarının Oyunları sergilenmektedir. Bir diğeri İki Eylül caddesinde bulunan ''B.S.M. Turgut Özakman Tiyatro Salonu''dur. [[9 Nisan]] [[2002]] tarihinde açılmıştır. Sahne 178 kişiliktir<ref name="bel-tiyatro" />. Şehir Tiyatrolarının etkinlikleri gerçekleşmekte olup ayrıca fuaye, sergi, seminer ve toplantı amaçlı da kullanılmaktadır. Sonuncusu ise ''Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Kültür Sarayı Tiyatro Salonu''dur ve 569 kişiliktir.<ref name="bel-tiyatro" /> Merkezde Şehir Tiyatroları etkinlikleri gerçekleşmekte ve ayrıca Devlet Opera ve Bale etkinlikleri gerçekleşmektedir.
 
Ayrıca şehirde 3 adet kültür merkezi bulunmaktadır. İlki İki Eylül Caddesi'nde bulunan Yunusemre Kültür Merkezi'dir. Çeşitli tiyatro, seminer ve gösterilerin yapıldığı bir merkezdir. Bir diğeri eski hal olan ve Büyükşehir Belediye Başkanı [[Yılmaz Büyükerşen]] tarafından kültür merkezine çevrilen Anadolu Üniversitesine yakınlığından dolayı öğrenciler tarafından da büyük rağbet gören [[Haller Gençlik Merkezi]]'dir. Diğer bir kültür merkezi ise Atatürk Kültür Merkezi'dir.
 
Şehir sinema salonu yönünden de oldukça zengindir. Şehirde Cinetime (Özdilek AVM), Cinema Pink (Kanatlı AVM), Eskişehir Kültür Merkezi, Cinemaximum(Espark AVM), Sinema Anadolu (Anadolu Üni.'ye aittir.) sinema salonları bulunmaktadır.<ref name="sinemalar">{{Web kaynağı| url = http://www.sinemalar.com/sinemasalonlari/89/Eskisehir/ | başlık = Eskişehir Sinema Salonları | erişimtarihi = [[2 Eylül]] [[2010]] | iş = sinemalar.com }}</ref>
 
İlin Akarbaşı mahallesinde bulunan Halk Eğitim Merkezinde halkın ihtiyacı ve isteği doğrultusunda ücretsiz kurslar verilmektedir. Açılan bazı kurs programları şunlardır: Biçki-dikiş, çiçek yapma, seramik, fotoğrafçılık, yabancı dil, müzik, halk oyunları, bilgisayarlı muhasebe, bilgisayar işletmenliği. Bu kurslarda 60 kadar eğitimci ve öğretmen görev yapmakta olup, yılda 3000 kişi yararlanmaktadır.<ref>Büyükşehir Eskişehir s.42</ref>
 
=== Uluslararası Eskişehir Festivali ===
{{Ana madde|Uluslararası Eskişehir Festivali}}
Uluslararası Eskişehir Festivali , Zeytinoğlu Eğitim, Bilim ve Kültür Vakfı tarafından ilk kez [[1995]] yılında düzenlenmiştir. Klasik müzik, Klasik Türk müziği, Türk Halk müziği, Caz, Blues, Rock, Tiyatro, Çağdaş dans ve bale, Sinema, Çocuk etkinlikleri, Fotoğraf, resim, heykel sergileri, Konferans ve söyleşiler alanlarında yer veren; her yıl ekim ya da kasım ayında düzenlenip 9 gün sürmektedir. 2001 yılından beri Zeytinoğlu Vakfı ile Eskişehir Kentsel Gelişim Vakfı işbirliğiyle gerçekleştirmektedir.<ref name="jk-org-ps-eskfest">{{Web kaynağı| url = http://www.eskfest.org | başlık = Uluslararası Eskişehir Festivali | erişimtarihi = [[6 Nisan]] [[2008]] | iş = İleri tarih }}</ref> Uluslararası Eskişehir Festivali yapıldığı 14 sene boyunca toplam 4.877 yerli ve yabancı sanatçıya ev sahipliği yapmış ve festivali 14 yılda 163.469 kişi izlemiştir.<ref name="jk-org-ps-eskfest" />. Başlangıcından bu yana [[2002]] yılında [[İspanya]], [[2003]] yılında [[Avusturya]], [[2004]] yılında [[İtalya]], [[2005]] yılında [[Rusya Federasyonu]], [[2006]] yılında [[Finlandiya]], [[2007]] yılında [[Portekiz]] ve [[2008]] yılında [[Almanya]] festivale konuk ülke olarak katılmıştır. Eskişehir'de festivalin düzenlendiği mekanlar:
;Anadolu Üniversitesi<ref name="jk-org-ps-eskfest" />
* Atatürk Kültür Merkezi Opera ve Bale Salonu (kapasite: 482)
* Sinema Salonu (kapasite: 400)
* Spor Salonu (kapasite: 870 +)
 
;Kent Merkezi<ref name="jk-org-ps-eskfest" />
* Büyükşehir Sanat Merkezi Tiyatro Salonu (kapasite: 178)
* Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Kültür Sarayı Konser Salonu (kapasite: 492)
* Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Kültür Sarayı Tiyatro Salonu (kapasite: 569)
 
=== Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumu ===
{{Ana madde|Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumu}}
Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumu, Eskişehir Tepebaşı Belediyesi tarafından ilk kez [[2001]] yılında düzenlenmiştir. Eskişehir’in geleneksel pişmiş toprak üretimi ve sanayisinin gelişimine katkı vermek, pişmiş toprağın sanatsal açıdan değerlendirilmesi ile sanata farklı boyut getirmek ve kent kimliği ile özdeşleştirmek, tarihi ve kültürel mirası ile farklı bir yeri olan Eskişehir'in ulusal ve uluslararası kamuoyunda evrensel amaçlar taşıyan bir kültür ve sanat organizasyonu içinde sunmak amacıyla yapılan Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumları kapsamında bilimsel toplantılar, sergi ve gösteriler, sanatsal etkinlikler, atölye çalışmaları, açık hava konserleri düzenlenmektedir. Yaz aylarında düzenlenen ve yaklaşık 2 hafta süren sempozyum, festival havasında geçer. Yurt içi ve yurt dışından sanatçıların katıldığı sempozyum sonunda ortaya çıkan pişmiş toprak eserler şehre armağan edilir.<ref>[http://www.pismistoprak.org/index.asp Sempozyum web sitesi]</ref>
 
=== Eğlence Hayatı ===
[[File:Eskisehir barlar sokagi.JPG|thumb|left|200px|Eskişehir [[Neyzen Tevfik]] Sokak'ta bulunan barlar]]
 
Öğrenci kenti olan Eskişehir’de gece hayatı,eğitim öğretimin aktif olduğu dönemlerde daha canlıdır. Açılan barlar ile birlikte eski fabrikalar bölgesi gece hayatının merkezi haline gelmiştir. Eskişehir’de gençlere yönelik, canlı müzik yapılan barlar rağbet görmektedir. Canlı müzik yapılan bu barlarda sıklıkla tanınmış sanatçıların konser vermesi, çevre şehirlerden de ilgi görmekte, etkinliklere katılım sağlanmaktadır. Ayrıca birçok fasıl mekanı vardır. Haller gençlik merkezi içinde birçok kafe, bir şarap evi ve belediyeye ait bir tiyatro salonu barındırır. Şehrin aktif gece hayatı yaşanan yerlerden biride [[Adalar, Eskişehir|adalar]] mevkiinde yer alan mekanlardadır.
Eski kiremit fabrikaları yerlerini yeni eğlence mekanlarına bırakmıs ve aynı zaman da gece hayatının merkezlerini bir arada toplayan bir cadde oluşmuştur. Bu cadde de 222 Park, Hayal, Buda isimli Eskişehir'in en büyük gece kulüplerini barındırmaktadır.
 
Tepebaşı Belediyesi'nin 05/01/2006 Tarihli Meclis Toplantı Gündemine Gelen İçkili Yerler Belirleme Komisyonu Raporu'na göre<ref>http://www.tepebasi.bel.tr/mbs/meclis%20kararlari/Meclis%20Komisyon%20Raporlar%C4%B1/%C4%B0%C3%A7kili%20Yerler%20Belirleme%20Komisyonu%20Raporlar%C4%B1/%C4%B0%C3%A7kili%20Yerler%20Belirleme%20Komisyon%20Raporlar%C4%B1.pdf</ref> Hoşnudiye Mahallesi Vural Sokak'ın bazı bölümlerinim içkili yer bölgesine dahil edilmesine karar verildikten sonra bölge Barlar Sokağı olarak anılmaya başlamış, daha sonra sokağın ismi Neyzen Tevfik olarak değiştirilmiştir.<ref>http://www.istikbalgazetesi.com/detay.asp?sec=2&yazarid=271&newsid=61087&sayfa=64</ref> Bu bölge de gece çok kalabalık olan bölgelerden biridir.
 
=== Geleneksel el sanatları ===
Yörede kilim, halı, seccade, heybe ve çuval dokunur. Ayrıca çorap, eldiven, kese, takke ve başlık örgüler gelişmiş durumdadır. Çorap örgülerde "Sıçan dişi, arpalı, bal peteği, kestane kabuğu" motifleri görülür. Gelişmiş el sanatlarından biride [[Lületaşı]] işlemeciliğidir. Lületaşından yapılan kolye, bilezik, ağızlık, pipo turistik eşya olarak ün kazanmıştır.<ref>Büyükşehir Eskişehir s.51</ref>
 
=== Yerel etkinlikler ===
* Yunus Emre Kültür ve Sanat Haftası: 6-10 [[Mayıs]]<ref>[http://eskisehir.turizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF0D262A49C727F2326AB053DD364BF3BB Kültür > Festivaller-Fuarlar ve Yerel Etkinlikler > Eskişehir > ]</ref>
* Atatürk'ün Eskişehir'e Gelişi: [[21 Haziran]]<ref name="Yerel,eskisehir">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/kultur.asp?id=2 | başlık = Yerel etkinlikler | erişimtarihi = 2007-09-28 | yayımcı = Eskişehir Valiliği }}</ref>
* Eskişehir'in Kurtuluşu: [[2 Eylül]]<ref name="Yerel,eskisehir" />
* Uluslararası Eskişehir Festivali: [[Ekim]] ya da [[Kasım]] aylarında düzenlenir ve 9 gün sürer.<ref>[http://www.eskfest.org/ Eskişehir Festivali]</ref>
* Anadolu Üniversitesi Uluslararası Eskişehir Film Festivali [[Mayıs]]<ref>[http://eskfilmfest.anadolu.edu.tr/ Anadolu Üniversitesi Uluslararası Eskişehir Film Festivali]</ref>
* Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Eskişehir Sokak Festivali: [[Mayıs]]
 
=== Yöresel Yemekleri ===
[[Kafkas]], [[Kırım]], [[Balkan]] göçmenleri beslenme düzeninin oluşmasına katkılarda bulunmuştur. Bir bakıma, çeşitli beslenme alışkanlıkları bir diğerini etkileşmiştir. Şehrin yemek türlerinden bazıları:
 
* Sütlü Ovmaç Çorbası, Haşhaşlı Dolama, Haşhaşlı Bükme, Toyga Çorbası
* Göceli Tarhana, Islat Tarhana, Düğü Köftesi Çorbası, Kelem Dolması, Harşıl, Katlama Böreği
* Mercimekli Mantı, Kuzu Sorpa, Üyken Börek, Kaşık Börek, [[Çibörek]], Köbete, Sarıburma, Cantık, Kavurma Börek, Kıygaşa [[Kırım]] - [[Tatar]] mutfağı
 
Ayrıca [[met helvası]] ve [[nuga helvası]] ilin kendine özgü damak tatlarındandır.<ref>[http://www.eskisehirkulturturizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF4329F0A36BFEFBCD7A099BCD39CC2A59 Kültür Bakanlığı Eskişehir > Kültürel Detaylar > Yöresel Yemekler > ]</ref>
 
=== Gelenek ve görenekler ===
Evlenme törenleri temel çizgileriyle aynı kalmakla birlikte il merkezinde ilçe ve köylerde bazı değişiklikler gösterir.
İl merkezinde söz kesme, nişan, nikah, kına gecesi ve düğünle evlenme töreni tamamlanır.
* '''Söz Kesme''': Oğlan evinin kız evine dünür gitmesi ve olumlu sonuç almasıdır. Söz kesmeden önce iki aile arasındaki ilişki (dünür) tabir edilen elçiler aracılığı ile kurulur.
* '''Nişan''': Genellikle kız evinde yapılır. Oğlan ve kız evinin akraba ve dostları katılır. Davetliler önünde oğlan ve kıza nişan yüzükleri takılır. Geline çeşitli hediyeler verilir.
* '''Kına Gecesi''':Genellikle kız evinde veya düğün salonlarında yapılır. Geline kına yakılır, eğlenceler düzenlenir. Damatta buluna bilir. Genellikle gelinler bindallı giyer ama başka yöresel kıyafette giyebilir.
* '''Nikah''': Genellikle Belediye nikah salonunda nikah memuru nikah şahitleri ve davetliler huzurunda yapılır. Nikah defterine imza töreninden sonra gelin ve damat tebrik edilir. Davetlilere nikah şekeri dağıtılır.
* '''Düğün''': Nikah akşamı düğün salonunda yapılır. Davetlilere pasta, meyve ve meşrubat ikram edilir. Geline çeşitli hediyeler verilir. Düğün salonunda hazırlanan program izlenir. Oyunlar edilir, dans edilir. Davetliler gelin ve damadı tebrik eder ve düğün töreni sona erer.<ref>Büyükşehir Eskişehir s.52</ref>
 
Şehirde sevilen ve beğenilen yöresel halk oyunları şunlardır: Yoğurdum, Kırka Zeybeği, Eskişehir Kadınlar Zeybeği.<ref>Büyükşehir Eskişehir s.50</ref>
 
== Turizm ==
Şehirde 2008 yılı içinde 136.952'si yerli, 2.987'si yabancı turist olmak üzere toplam 143.599 turist konaklamıştır.<ref>[http://www.sakaryagazetesi.com.tr/haber.asp?id=79564&kategori=1 Eskişehir'e 143 bin turist] Sakarya gazetesi 19.01.2009 tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
=== Frig Vadileri ===
{{Ana madde|Frig Vadisi}}
[[Dosya:Frigya.JPG|150px|thumb|'''Küçük Frigya''']]
[[Dosya:Eskisehir Frig Vadis - Frig2.jpg|280px|left|thumb|Frig Vadisi, Yazılıkaya]]
 
Frigler tarihlerinde siyasi ve kültürel olarak Yukarı Sakarya Vadisi'nde Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya illeri arasında kalan, klasik dönemde '''Küçük Frigya''' olarak adlandırılan bölgede en güçlü ve etkin olmuşlardır<ref>http://www.etonet.org.tr/etoweb/genel8x6.asp?dosya=./genel/esktarih.txt</ref>.
 
Antik Frigya'nın kalbi olan ''[[Midas Anıtı (Yazılıkaya)|Midas Anıtı]]'' ya da diğer adıyla ''[[Midas Anıtı (Yazılıkaya)|Yazılıkaya]]'', Eskişehir il merkezine 80&nbsp;km uzaklıkta olup, Han ilçesi sınırları içerisindedir. Bölgede [[kapadokya]] bölgesindeki [[peribacaları]]nı andıran birçok anıt ve doğal coğrafik yontuya rastlamak mümkündür.
 
Frig Vadileri, Eskişehir'in güneydoğusunda, [[Türkmen Dağı]]'nın güneyindeki, Midas - Yazılıkaya Vadisi ve Kümbet Vadisi; Eskişehir'in güneyinde, Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya il sınırlarının kesiştiği, Türkmen Dağı'nın güneyindeki, Köhnüş Vadisi ve Karababa Vadisi; Eskişehir'in güneybatısında, Eskişehir ve Kütahya il sınırlarının birleştiği, Türkmen Dağı'nın kuzeyindeki küçük vadilerden oluşmaktadır.
 
=== Odunpazarı evleri ===
{{Ana madde|Odunpazarı Evleri}}
[[Dosya:Eskisehir odunpazarı beyler sokagı.jpg|thumb|200 px|Eskişehir [[Odunpazarı Evleri]]]]
Odunpazarı semtinde koruma altına alınan tarihi Osmanlı evleridir. Genel olarak arsayı tümüyle kaplayan bahçesiz konutlar, yan bahçeli, arka bahçeli ve ön bahçeli konutlar olarak planlanmıştır. Çoğunlukla 2,kısmen 3 katlıdır. Dönemin geleneksel izlerini taşıyan evler aile büyüklüğü ve yaşam biçimi nedeniyle oldukça geniş tasarlanmıştır.<ref name="odunpazari">{{Web kaynağı| url = http://www.odunpazari.bel.tr/index.php/opev.html | başlık = Odunpazarı Evleri | erişimtarihi = [[1 Eylül]] [[2010]] | iş = '''Odunpazarı Belediyesi''' }}</ref> Odunpazarı Evleri Yaşatma Projesi kapsamında Beyler Sokak’ta bulunan 27 evin çatı ve dış cephe restorasyonu yapılmıştır.<ref>[http://portal.odunpazari.bel.tr/projeler.php?id=1 Odunpazarı Bld.] projeler bölümü. 28.08.2008 tarihinde erişilmiştir.</ref> Yapılacak
2. Etap çalışmalarında 3 sokakta 13'ü tarihi eser niteliği taşıyan 37 binanın sağlıklaştırma ve restorasyon çalışması yapılacaktır. Çalışmalar sonucunda Eskişehir'e yılda 250 bin turist, 5 bin kişilik istihdam ve 50 milyon YTL'lik ekonomik girdi sağlaması planlanmaktadır.<ref>[http://www.kenthaber.com/Arsiv/Haberler/2006/Agustos/16/Haber_158944.aspx Odunpazarı Bld.]</ref> Hayata geçirilmeye başlanan proje kapsamında Odunpazaraı semti 2008 yılı içinde 100 bin turist ağırlamıştır.<ref>[http://www.ikieylul.com.tr/detay.asp?sira=10176 Odunpazarı 100 bin turist ağırladı] İki Eylül gazetesi (yerel gazete) 21.01.2008 tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
=== Gezilecek yerler ===
[[Dosya:Camsanatlarimuzesi.jpg|thumb|200px|[[Çağdaş Cam Sanatları Müzesi]]|left]]
[[Dosya:Korsan gemisi eskisehir.jpg|thumb|200px|[[Bilim Sanat ve Kültür Parkı]]|left]]
Kentte birçok mesire alanı bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır: Fidanlık orman içi dinlenme yeri, bademlik, Musaözü Barajı, şelale (kalabak) orman içi dinlenme yeri, karataş orman içi dinlenme yeri, çatacık orman içi dinlenme yeri, hasırca, kalabak başı, şoförler çeşmesi, regülatör.<ref>[http://eskisehir.turizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF4329F0A36BFEFBCD2EEF4E4DEC7973E7 Kültür Bakanlığı] Gezilecek yerler bölümü, 29.09.2008'de erişimiştir.</ref>
 
Odunpazarı semtinde bulunan [[Kurşunlu Külliyesi]] Osmanlı dönemi eseridir. Külliyenin güneydoğusunda [[Eskişehir Mevlevihanesi]] bulunur. Külliye, 1525 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın veziri Çoban Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Cami çevresinde medrese ve kervansaray vardır. Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Beyin kayınpederi olan [[Şeyh Edebali]]' nin türbesi şehrin Odunpazarı semtindeki Odunpazarı mezarlığı'nın içinde bulunmaktadır. Türbe, II. Abdülhamit tarafından restore edilmiştir.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=85&Itemid=104 Eskişehir Valiliği] Kültür Turizmi, 31.08.2009'da erişimiştir.</ref> Ayrıca külliyenin karşısında [[Şeyh Şehabettin Türbesi]] bulunmaktadır.
[[Dosya:KentPark.jpg|thumb|200px|[[Kent Park]]'ta bulunan plaj ve olimpik yüzme havuzu|right]]
[[Porsuk Çayı]]'nın ıslah çalışmaları sonucu şehrin merkezinden geçen kısmı düzenlenerek Köprübaşı semtinde çay üzerinde Venedik tipi gondol ve Amsterdam tipi tekne seferleri düzenlenmektedir.<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir-bld.gov.tr/haber_detay.php?resim_id=48 | başlık = Gondollar Hizmete Girdi | erişimtarihi = 2009-09-19 | çalışma = Büyükşehir Belediyesi | tarih = Eylül 8, 2009 }}</ref>
 
=== Müzeler ===
Şehirde çeşitli müzeler de bulunmaktadır. Bunlardan biri şehirde bulunan antik eserlerin yer aldığı [[Eskişehir Arkeoloji Müzesi]]'dir. Ayrıca [[Bilim Sanat ve Kültür Parkı]], [[Kent Park]], [[Çağdaş Cam Sanatları Müzesi]], Pessinus Müzesi, Seyitgazi Müzesi, Yunus Emre Müzesi, Eskişehir Atatürk ve Kültür Müzesi, [[Eskişehir Havacılık Müzesi|Tayyare Müzesi/Hava Müzesi]], Osmanlı Evi Müzesi, [[A.Ü. Eğitim Karikatürleri Müzesi|Karikatür müzesi]] ve [[İnönü Savaşları Karargah Müzesi]] bulunmaktadır.<ref name="ReferenceA" /><ref>{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=89&Itemid=107 | başlık = Müzeler | erişimtarihi = 2009-09-19 | tarih = Eylül 19, 2009 | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>
 
=== Parklar ===
[[File:Su alti dunyasi eskisehir.jpg|thumb|Eskişehir Hayvanat Bahçesi bahçesinde bulunan Eti Su Altı Dünyası]]
[[File:Eskisehir bilim deney merkezi.JPG|thumb|200px|left|[[Eskişehir Bilim Deney Merkezi]]]]
[[File:Eskisehir bilim deney merkezi anadol.JPG|thumb|200px|left|Eskişehir Bilim Deney Merkezi bahçesindeki [[Anadol]] marka otomobilin kaldırma deneyi yapıldığı alan]]
 
Boşaltılan Muttalip Mezarlığı’nın yerine yapılan ve üç adadan oluşan Büyük Park’ın ardından, Kent Park ile Bilim Sanat ve Kültür Parkı ve son olarak Çevre Yolu Polis Okulu Kavşağı ile Ulu Önder mahallesi arasındaki alana yapılmakta olan göletli parkla şehirde bulunan park sayısı 4'e çıkmıştır.<ref>[http://www.eskisehir-bld.gov.tr/haber_detay.php?resim_id=13 ESKİŞEHİR’E YENİ BİR “GÖLETLİ PARK” DAHA] Eskişehir Büyükşehir Belediyesi resmi sitesi 06.12.2008 tarihinde erişilmiştir.</ref> Bilim Sanat ve Kültür Parkı bölgesinde oluşturulan, [[Eskişehir Bilim Deney Merkezi|Bilim Deney Merkezi]] ve Sabancı Uzay Evi ile Hayvanat Bahçesi ve içerisindeki Eti Sualtı Dünyası özel sektör sponsorluğu ile Eskişehir'e kazandırılmış yerlerdir.<ref>http://www.emlaktasondakika.com/t/eskisehir-yeni-yatirimlar/Eskisehir-yeni-yatirimlarla-Turkiyenin-Amsterdami-olacak/47968.aspx</ref> Kent Park’ta 350 metrelik yapay plaj yer almaktadır. Porsuk’tan bir kol alınarak oluşturulan plaj, yaz aylarında klorlanan artezyen suyu ile yüzmek için sağlıklı hale de getirilmektedir. Ayrıca parkta yapay plajın haricinde açık ve kapalı yüzme havuzları, restoranlar, büyük bir gölet, çocuk oyun alanları, at binme alanları gibi birçok sosyal donatı da yer almaktadır.<ref>[http://www.eskisehir-bld.gov.tr/haber_detay.php?resim_id=2 ESKİŞEHİR’İN DENİZ EKSİĞİNİ GİDERECEK PROJE: KENT PARK] Eskişehir Büyükşehir Belediyesi resmi sitesi 06.12.2008 tarihinde erişilmiştir.</ref>
 
== Eğitim ==
{{Ayrıca bakınız|Eskişehir'deki kütüphaneler}}
[[Dosya:Eskisehiranadolulisesi.jpg|thumb|200px|right|Türkiye'nin ilk 6 Maarif Koleji'nden biri [[Eskişehir Anadolu Lisesi]]]]
 
Eskişehir'de okuma yazma oranı %99,9, ilköğretimde okullaşma oranı %100 dür. Kadın okur-yazar oranı ise %89 dur.<ref name="egitimtarihi">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/egitimtarihi.asp | başlık = Eğitim ve Kültür Tarihi | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref> Eskişehir; [[Ankara]], [[İstanbul]], [[İzmir]], [[Samsun]] ve [[Mersin]] gibi birden fazla üniversiteye sahip olan illerdendir. Eskişehir'de 2 adet devlet üniversitesi bulunur. Eskişehir'de halka açık faaliyet gösteren ve Turizm İl Müdürlüğü'ne bağlı 2 adet kütüphane bulunmaktadır. Eskişehir İl Halk Kütüphanesi [[1 Haziran]] [[1926]]'da kurulmuştur. Kütüphanedeki kitap sayısı 53.438'dir.<ref name="gov-Kültür-Kütüphaneleri">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/kultur.asp?id=3 | başlık = Kültür/Halk Kütüphaneleri | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>
Diğeri Osmangazi İl Halk Kütüphanesi Osmangazi mahallesindeki eski bir binada faaliyet göstermektedir.
 
İlde 27 adet anaokulu bulunmaktadır. Bu okullarda toplam 2.116 öğrenci bulunmaktadır.
Şehirde 156 adet anasıfı bulunmaktadır. Bunlardan 150'si resmî anasınıfı, diğer 4'ü ise özel anasınıfıdır. Bu sınıflarda 2152'si erkek, 1994'ü kız olmak üzere toplam 4146 öğrenci bulunmaktadır.
Okul öncesi okullaşma oranı %29,59'dur.<ref name="tepebasi-bld">{{Web kaynağı| url = http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:eWYhVBYC3F0J:www.tepebasi-bld.gov.tr/proje/sehirprofili/6.pdf+ESK%C4%B0%C5%9EEH%C4%B0R+M%C4%B0LL%C4%B0+E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M+G%C3%96STERGELER%C4%B0&hl=tr&ct=clnk&cd=1&gl=tr | başlık = Eskişehir Milli Eğitim Göstergeleri | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Milli Eğitim }}</ref>
 
İlde 266 ilköğretim okullarında toplam 87.359 öğrenci okumaktadır.<ref name="tepebasi-bld" />
 
İlde 49 genel Lise, 35 mesleki ve teknik lise olmak üzere 84 lise, 12 anadolu lisesi, 1 anadolu güzel sanatlar lisesi, 1 fen lisesi, 1 sosyal bilimler lisesi, 1 spor lisesi, 2 anadolu öğretmen lisesi, birçok sayıda meslek lisesi ve 7 özel lise bulunmaktadır. Okul öncesi, İlköğretim ve Ortaöğretimde toplam öğrenci sayısı 122.449<ref name="eskisehir-Ortaöğretim-tr">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/ortaogretim.asp | başlık = Mevcut Ortaöğretim kurumları | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>
 
=== Üniversiteler ===
[[Dosya:Anadolu Üniversitesi Kütüphanesi.JPG|thumb|200px|right|Anadolu Üniversitesi Kütüphanesi]]
Şehirdeki Yükseköğretimin temelleri, 1958 yılında [[Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi]]nin kuruluşu ile atılmıştır. Akademinin kuruluşu ile şehir büyük hareketlilik kazanmış, kabuk değiştirmeye başlamıştır. 1982 yılında kurum Anadolu Üniversitesi'ne dönüşmüştür.<ref name="Anadolu-edu-tr">{{Web kaynağı| url = http://www.anadolu.edu.tr/universitemiz/hakkinda.aspx | başlık = Anadolu Üniversitesi Hakkında | erişimtarihi = [[29 Eylül]] [[2008]] | iş = A.Ü }}</ref> Osmangazi Üniversitesi ise 1993 yılında tıp, mühendislik, mimarlık ve fen edebiyat fakültelerinin Anadolu Üniversitesinden ayrılmasıyla kurulmuştur. Anadolu Üniversitesi'nin 12 fakültesi, 6 yüksekokulu, 1 Devlet Konservatuarı, 3 Meslek Yüksekokulu ve 9 enstitüsü; Osmangazi Üniversitesi'nin ise 7 fakültesi 3 yüksekokulu bulunmaktadır. İldeki üniversitelerde örgün öğretimde 40.502 öğrenci eğitim görmektedir.<ref name="eskisehir-Üniversite-tr">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=144&Itemid=133 | başlık = Sayılarla Eskişehir | erişimtarihi = [[31 Ağustos]] [[2009]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref> Anadolu Üniversitesi'ndeki Açıköğretim öğrenci sayısı 1.342.502'dir. Eskişehir'e kültürel ve sosyal bir canlılık getiren üniversiteler üniversite dışına açık bu tür etkinlikleri devam ettirmekte şehre ayrı bir canlılık kazandırmaktadır..<ref>[http://www.anadolu.edu.tr/etkinlikler/etkinlik.aspx?id=4929&lang=tr Anadolu Üniveristesi Etkinlik Takvimi]</ref>
 
İldeki üniversiteler:
 
* [[Anadolu Üniversitesi]]
* [[Eskişehir Osmangazi Üniversitesi|Osmangazi Üniversitesi]]
 
<small>(*)Veriler 2009 yılı verileridir.</small>
 
== Sağlık ve sosyal hizmetler ==
[[Dosya:Eskisehir dev hast.JPG|thumb|200 px|Eskişehir Devlet Hastanesi]]
 
=== Sağlık kuruluşları ===
Kent merkezinde toplamda 2882 yatak kapasitesine sahip 6 adet kamu, 3 adet özel [[hastane]] bulunmakta, 2 özel hastanenin de inşaatı devam etmektedir. Ayrıca 16 adet Toplum Sağlığı Merkezi, 56 adet Aile Sağlığı Merkezi, 208 adet Aile Sağlığı Birimi, 61 Sağlık Evi, 1 Verem Savaş Dispanseri, 1 ÜSEM (AÇ-SAP) ve 1 Halk Sağlığı Laboratuarı mevcuttur.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/saglikkuruluslari.asp Eskişehir Valilği] Sağlık Kuruluşları 29.09.2008'de erişilmiştir.</ref>
 
=== Göstergeler ===
Şehirde [[doktor]] başına düşen nüfus 630 kişi olup<ref name="saglikkuruluslari-eskisahir" />, 1996'daki sosyo-ekonomik gelişmişlik araştırmalarındaki bilgilere göre, bebek ölüm oranı binde 64, [[diş hekimi]] başına düşen nüfus 5450, [[eczane]] başına düşen nüfus 3090, [[hastane]] yatağı başına düzen nüfus ise 370'dir.<ref>[http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/dincerb/il/13.pdf ekutup.gov] İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (1996). Bülent Dinçer, Metin Özaslan, Erdoğan Satılmış. Ankara: DPT. Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Aralık 1996.</ref>
 
Şehir ayrıca [[Aile Hekimliği]] uygulamasında pilot il olarak seçilmiş, Türkiye'de sistem ilk kez Eskişehir'de uygulanmıştır.<ref name="saglikkuruluslari-eskisahir">{{Web kaynağı| url = http://www.eskisehir.gov.tr/saglikkuruluslari.asp | başlık = Sağlık Kuruluşları | erişimtarihi = [[5 Nisan]] [[2008]] | iş = Eskişehir Valiliği }}</ref>
 
== Spor ==
Şehirde 114 adet tescilli spor kulübü bulunmaktadır.<ref>[http://eskisehir-gsim.gov.tr/spor3.html Gençlik ve Spor İdare Müdürlüğü, Eskişehir] 04.04.2007 itibari ile şehirde bulunan spor kulüplerimiz. [[29 Eylül]] [[2008]] tarihinde erişilmiştir.</ref> Bu kulüplerde [[atıcılık]], [[atletizm]], [[basketbol]], [[boks]], [[bisiklet]], [[eskrim]], [[futbol]], [[güreş]], [[halter]], [[judo]], [[karate]], [[tekvando]], [[tenis]], [[voleybol]] ve [[sualtı hokeyi]],[[yüzme]] gibi spor dallarında faaliyet yapılmaktadır. Şehirde bu branşlardaki lisanslı sporcu sayısı toplam 12.762'dir.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/s_branslar.asp Eskişehir Valiliği] Şehirde bulunan Branşlar ve Kulüpler. [[29 Eylül]] [[2008]] tarihinde erişilmiştir.</ref> 23 Aralık günü düzenlenen basın toplantısı ile 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası'na aday olan Türkiye planlanan 8 şehir arasında Eskişehir'de yer almıştır.<ref name="ajansspor-EURO 2016">{{Web kaynağı| url = http://www.ajansspor.com/futbol/superlig/h/20100107/Eskisehirde_yeni_stat_icin_ilk_adim_atildi.html | başlık = Eskişehir'de yeni stat için ilk adım atıldı.. | erişimtarihi = [[25 Ocak]] [[2010]] | iş = Ajansspor.com }}</ref>
 
=== Eskişehirspor ===
{{Ayrıca bakınız|Eskişehirspor}}
[[Dosya:Eskişehirspor-Hacettepe1.JPG|thumb|200px|Ağustos 2008 [[Eskişehir Atatürk Stadı]] Eskişehir-Hacettepe karşılaşması]]
Eskişehir'de futbol önemli bir yer tutmaktadır. '''Kırmızı Şimşekler''' takma ismini kullanan ve başarılı olduğu yıllardan, tüm Türkiye'de taraftar kitlesi bulunan [[Eskişehirspor]], şehrin üst düzeyde tek takımıdır. [[Eskişehirspor]] [[Spor Toto Süper Lig]] 'de mücadele etmektedir. Karşılaşmalarını 18.608 kişilik [[Eskişehir Atatürk Stadı]]'nda oynamaktadır. [[Türkiye]]'nin ışıklandırmalı statlarındandır.<ref>[http://www.tff.org/Default.aspx?pageID=28&kulupID=3 Türkiye Futbol Federasyonu]</ref>
 
Eskişehirspor Türkiye 1. Liginde (Süper Ligde) hiç şampiyon olamamış fakat 3 defa 2.lik, 2 defa 3.lük ve 2 defa da 4.lük alarak diğer Anadolu takımları için kırılması güç bir rekora imzasını atmıştır. 1 [[Türkiye Kupası]], 1 [[Cumhurbaşkanlığı Kupası]] ve 3 [[Başbakanlık Kupası]] bulunmaktadır. Avrupa kupalarında en iyi başarısı ise 1974-75 sezonunda elde ettiği [[Balkan Kupası]] 2.ligi olmuştur.<ref>[http://www.eskisehirspor.org/anasayfa.asp Eskişehirspor Resmi Web Sitesi] Kulüp Tarihi</ref> 12 yıldır 2. ligde mücadele eden takım, 2007-2008 sezonunda playoff şampiyonu olarak Turkcell Super Lig'e yükselmiştir. Ayrıca İspanya'nın en iyi takımlarından biri olan Sevilla FC'yi UEFA Kupası'nda (deplasmanda 1-0 yenilmiş, evinde 3-1 kazanmış) elemiştir. Anadolu'dan çıkan ilk en iyi takım, ilk şampiyonluğa en yaklaşan takım ve Avrupa'da başarı yakalayan ilk Anadolu takımı olmuştur.<ref name="tff-Bank Asya">{{Web kaynağı| url = http://www.tff.org.tr/default.aspx?pageID=287&ftxtID=4106 | başlık = Bank Asya play-off finalini kazanan Eskişehirspor Turkcell Süper Lig'de | erişimtarihi = [[20 Mayıs]] [[2008]] | iş = Türkiye Futbol Federasyonu }}</ref>
 
== İdari yapı ==
{{Ana|Eskişehir'in ilçeleri}}
[[Dosya:Eskisehir Government Office.jpg|thumb|200px|Eskişehir Valiliği]]
[[Dosya:Tepebaşı Belediyesi.jpg|thumb|200px|1930'lu yıllardaki Porsuk Oteli'nin, yeni görüntüsü: Tepebaşı Belediyesi (Ocak 2006)]]
[[Dosya:Eskisehir Justice Departmant.svg|thumb|200px|2008 yılında hizmet vermeye başlayan Adalet Sarayı]]
2013 Haziran itibarı ile Güngör Azim Tuna Eskişehir Valisi olarak görev yapmaktadır.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=60&Itemid=68 Vali Özgeçmişi] Eskişehir Valiliği 19.09.2009 tarihinde erişilmiştir.</ref>
1854'te kurulmuş, 9 Eylül 1993 tarihinde yayımlanan 504 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Büyükşehir statüsüne kavuşmuş Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'nde ise Prof. Dr. [[Yılmaz Büyükerşen]] 1999 yılından beri görev yapmaktadır.<ref>[http://www.eskisehir.gov.tr/mahalli_idareler.asp Eskişehir Valiliği] İdari Yönetim bölümü</ref> Eskişehir Büyükşehir Belediyesi tüm ilde faaliyet göstermektedir.
 
12 Haziran 2011'de yapılan genel seçimlerde Eskişehir altı milletvekilini [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'ne göndermiştir.<ref>[http://secim2011.hurriyet.com.tr/ildetay.aspx?cid=26 "hurriyet"] 12 Haziran 2011 Eskişehir ilinin Seçim sonuçları.</ref>
 
Bu milletvekilleri ve partileri şöyledir:
* [[Nabi Avcı]] ([[Adalet ve Kalkınma Partisi|AKP]])
* [[Salih Koca]] ([[Adalet ve Kalkınma Partisi|AKP]])
* [[Ülker Can]] ([[Adalet ve Kalkınma Partisi|AKP]])
* [[Süheyl Batum]] ([[CHP]])
* [[Kazım Kurt]] ([[CHP]])
* [[Ruhsar Demirel]] ([[Milliyetçi Hareket Partisi (1993)|MHP]])
 
=== Kardeş şehirler ===
{|
| valign="top" |
*{{bayraksimge|Kırgızistan}} Celalabad Bölgesi, [[Kırgızistan]]
*{{bayraksimge|Abhazya}} Gudauta, [[Abhazya]]
*{{bayraksimge|Rusya}} [[Kazan, Rusya|Kazan]], [[Rusya]]
| valign="top" |
*{{bayraksimge|Kırım}} Sudak (Cydak), [[Kırım Özerk Cumhuriyeti]]
*{{bayraksimge|Özbekistan}} [[Semerkant]], [[Özbekistan]]
*{{bayraksimge|ABD}} New Jersey Eyaletinin Paterson Şehri, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]
| valign="top" |
*{{bayraksimge|Kazakistan}} Oral, [[Kazakistan]]
*{{bayraksimge|Güney Kore}} Paju, [[Güney Kore]]
*{{bayraksimge|Çin}} Jiangsu Eyaletinin Changzhou Şehri, [[Çin]]
| valign="top" |
*{{bayraksimge|Türkiye}} Bodrum, [[Türkiye]]
*{{bayraksimge|Avusturya}} Linz, [[Avusturya]]
*{{bayraksimge|Belçika}} Valon Bölgesinin Namur Kenti, [[Belçika]]
| valign="top" |
*{{bayraksimge|Almanya}} [[Frankfurt]], [[Almanya]]
|}
 
Kaynak: <ref>[http://www.eskisehir-bld.gov.tr/spot_kardes_sehir.php Kardeş Şehirler] E.B.B sitesinden 30.06.2010 tarihinde erişimiştir.</ref>
 
=== Yargı ===
Yapımı tamamlanan Adliye binasıyla şehre 2. ağır ceza, 1. çocuk, 4. sulh ceza ile 3. icra mahkemeleri kuruldu. Ayrıca şehirde 31 savcı ve 37 hakim görev yapmaktadır.<ref name="sakaryagazetesi">{{Web kaynağı| url = http://www.sakaryagazetesi.com.tr/haber.asp?id=69129&kategori=1 | başlık = Eskişehir'e dört yeni mahkeme | erişimtarihi = [[18 Temmuz]] [[2008]] | iş = Sakarya Gazetesi }}</ref>.
 
== Kaynaklar ==
{{kaynakça|2}}
 
=== Yazılı kaynaklar ===
* {{Kitap kaynağı|son= Türkiye İller Ansiklopedis|ilk=|başlık= Cilt 1|yayımcı=}}
* {{Kitap kaynağı|son= Ana Britannica Ansiklopedisi|ilk=|başlık= Cilt 8|yayımcı=}}
* {{Kitap kaynağı|son= İlköğretim Ansiklopedisi|ilk=|başlık= Cilt 1|yayımcı=Morpa Kültür Yayınları}}
 
{{Coğrafi yön bilgisi
|Merkez = '''Eskişehir'''
|Kuzey = [[Bolu (il)|Bolu]]
|Kuzeydoğu = [[Ankara]]
|Doğu = Ankara
|Güneydoğu = [[Konya]]
|Güney = [[Afyonkarahisar (il)|Afyonkarahisar]]
|Güneybatı = [[Kütahya (il)|Kütahya]]
|Batı = Kütahya
|Kuzeybatı = [[Bilecik (il)|Bilecik]]
|image = Compass_rose_pale.svg
}}
 
== Dış bağlantılar ==
{{Vikiler
|commons=Eskişehir
|wikispecies=
|wikt=Eskişehir
|b=
|s=Kategori:Eskişehir Türküleri
|q=
|n=
|m=
|}}
{{portal|Türkiye}}
* [http://www.eskisehir.gov.tr T.C. Eskişehir Valiliği]
* [http://www.eskisehir-bld.gov.tr Eskişehir Büyükşehir Belediyesi]
* [http://www.eskisehir2013.org.tr Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti]
 
{{Eskişehir merkez belde ve köyleri}}
{{Türkiye'nin illeri}}
{{Türkiye'deki şehirler}}
{{Eskişehir ilçeler}}
{{Eskişehir valileri}}
 
[[Kategori:Eskişehir| ]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Eskişehir" sayfasından alınmıştır