2005 Azerbaycan genel seçimleri
2005 Azerbaycan genel seçimleri, 6 Kasım 2005 tarihinde yapılan ve Azerbaycan Millî Meclisi 3. döneminin 125 yeni üyesinin belirlendiği seçimlerdir.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi'nin 125 sandalyesi için Çoğunluk için gereken 63 sandalye | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Katılım | %42,2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 YAP Müsavat AVP VHP ADİSP AHCP ALP ASRP Ümit BKP BAHCP ve VBP'nin kazandığı çevreler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Arka plan değiştir
2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde İlham Aliyev cumhurbaşkanı seçilmiştir. Seçimden önceki (3.) cumhurbaşkanı ve YAP (1.) Genel Başkanı Haydar Aliyev 12 Aralık 2003 tarihinde öldü. Haydar Aliyev'in ölümü İlham Aliyev'in cumhurbaşkanı seçilmesi sonrası muhalefet seçimlere birleşerek katılma ve daha güçlü olmak için güçlerin birleştirilmesi kararı aldı.
Azatlık İttifakı ortak adaylar çıkarmış ve eski Meclis Başkanı Resul Guliyev'in Bakü'ye dönmesini planlamıştır. Olası darbe girişimine karşı kolluk kuvvetleri güçlendirilmiş sisteme geçit yaptı.
19 Ekim 2005 tarihinde Azerbaycan hükûmetinin bazı üyeleri darbe girişiminde bulunma suçundan hapsedildi. Onların arasında Yeni Azerbaycan Partisi Siyasi Şurası üyesi, Azerbaycan sağlık bakanı Ali İnsanov, Yeni Azerbaycan Partisi Siyasi Şurası üyesi, Azerbaycan ekonomik kalkınma bakanı Ferhat Aliyev, Azerbaycan cumhurbaşkanı işler idaresi başkanı Akif Muradverdiyev gibi isimler vardı.
Seçim sistemi değiştir
2002 Azerbaycan anayasa referandumu sonrası seçim kanunu değişti. Karma (100 liste usulü çoğunluk; 25 nispi temsil) sistemde düzenlenen seçim ilk kez tümüyle 125 çevrede liste usulü çoğunluk sistemiyle düzenlendi. 125 sandalyeye uygun ülke 125 seçim çevresine bölünmüştür. İşgal altında olan bölgelerin milletvekilleri için seçim çevreleri (8 seçim çevresi; 118-125) ülke genelinde göçmenlerin yaşadıkları şehirleri, rayonları, kasabaları kapsamaktadır. Ayrıca ilk kez 122 sayılı Hankendi seçim çevresi oluşturulmuş ve bu seçim çevresinde seçimler düzenlenmiştir.
Katılım değiştir
Siyasi Partiler değiştir
Seçime aşağıdaki partiler (ittifaklar hariç) katılmıştır:
- Ana Vatan Partisi - 14 aday;
- Azatlık Partisi - 4 aday;
- Azerbaycan Liberal Partisi - 70 aday;
- Azerbaycan Liberal Demokrat Partisi - 30 aday;
- Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi - 40 aday;
- Azerbaycan Sosyal Refah Partisi - 3 aday;
- Azerbaycan Ümit Partisi - 31 aday;
- Azerbaycan Yurttaş Partisi- 12 aday;
- Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi - 61 aday;
- Büyük Kuruluş Partisi - 17 aday;
- Muasır Müsavat Partisi - 18 aday.
İttifaklar değiştir
Seçimlere resmen 8 ittifak katılmıştır:
- Azatlık İttifakı
- Azerbaycancı Kuvvetler İttifakı
- Azerbaycan Namına Seçim İttifakı
- Azerbaycan Terakki (ATA) İttifakı
- Birlik İttifakı
- Demokratik Azerbaycan İttifakı
- Islahat İttifakı
- Yeni Siyaset (YeS) İttifakı
Azatlık İttifakı değiştir
.png)
2005 tarihinde Azerbaycan Demokrat Partisi, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi ve Müsavat Partisi tarafından kurulan seçim ittifakı. İttifak turuncu devrimlerden etkilenerek rengini turuncu olarak belirledi. Dışarıdan Azerbaycan Halk Partisi tarafından desteklendi, AHP genel başkanı Penah Hüseyn istifa ederek bağımsız siyasetçi olarak İttifaka katıldı.
Liste değiştir
| 21 Temmuz 2005 | Azatlık | Azerbaycan Demokrat Partisi | Resul Guliyev | 40 | |
| Azerbaycan Halk Cephesi Partisi | Ali Kerimli | 48 | |||
| Müsavat Partisi | İsa Gamber | 41 | |||
| 24 Temmuz 2005 | Azerbaycancı Kuvvetler | Birlik Partisi | Hudadat Huduyev | ||
| Vahdet Partisi | Tahir Kerimli | 46 | |||
| Azerbaycan Namına | Azerbaycan Halk Demokratik Partisi | Refik Turabhanoğlu | |||
| Vahit Azerbaycan Partisi | Karrar Abilov | ||||
| 27 Temmuz 2005 | Azerbaycan Terakki | Azerbaycan Diriliş ve Terakki Partisi | Azat Nabiyev | ||
| Korkut | Firudin Kerimov | ||||
| 15 Ağustos 2005 | Birlik | Azerbaycan Millî Devletçilik Partisi | Nimet Penahlı | ||
| Azerbaycan Mübarizler Partisi | Ağadur Müslümov | ||||
| 24 Temmuz 2005 | Demokratik Azerbaycan | Adalet Partisi | İlyas İsmailov | 32 | |
| Vahit Azerbaycan Millî Birlik Partisi | Hacıbaba Azimov | ||||
| Vatandaş Dayanışması Partisi | Sabir Rüstemhanlı | 31 | |||
| 21 Temmuz 2005 | Islahat | Azerbaycan Cumhuriyetçiler Partisi | Sübut Esedov | ||
| Azerbaycan Azat Cumhuriyetçiler Partisi | Kamil Seyidov | ||||
| Azerbaycan Demokratik Maarifçilik Partisi | Elşen Musayev | ||||
| Demokratik Azerbaycan Dünyası Partiyası [a] | Mammad Alizade | 57 | |||
| Yeni Siyaset | Azerbaycan Millî İstiklal Partisi | Ali Aliyev | |||
| Azerbaycan Millî Hareket Partisi | Samir Caferov | ||||
| Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi | Ayaz Mutallibov | 9 | |||
| Aras Alizade | |||||
Sonuçlar değiştir
Genel durum değiştir
| Toplam Seçim Çevresi | 125 |
| Toplam Seçmen | 4.675.572 |
| Toplam Kullanılan Oy | 1.974.036 |
| Katılım Oranı (%) | 46,6 (42,2) |
| Seçilen Milletvekili Sayısı | 115 |
Partilere göre değiştir
| Yeni Azerbaycan Partisi | İlham Aliyev | 57 |  15
| ||||
| Bağımsız | - | 44 |  20
| ||||
| Müsavat Partisi | İsa Gamber | 5 | 3
| ||||
| Ana Vatan Partisi | Fezail Ağamalı | 2 | 1
| ||||
| Vatandaş Dayanışması Partisi | Sabir Rüstemhanlı | 2 | 1
| ||||
| Azerbaycan Demokratik Islahatlar Siyasi Partisi | Asım Mollazade | 1 | Yeni | ||||
| Azerbaycan Halk Cephesi Partisi | Ali Kerimli | 1 | 4
| ||||
| Azerbaycan Liberal Partisi | Avaz Temirhan | 1 | 1
| ||||
| Azerbaycan Sosyal Refah Partisi | Hanhüseyn Kazımlı | 1 | 1
| ||||
| Azerbaycan Ümit Partisi | İkbal Ağazade | 1 | 1
| ||||
| Büyük Kuruluş Partisi | Fazıl Mustafa | 1 | Yeni | ||||
| Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi | Kudret Hasanguliyev | 1 | Yeni | ||||
| Vatandaş Birliği Partisi | Sabir Hacıyev | 1 | Yeni | ||||
Sonuç iptalleri değiştir
9 sayılı Binegedi İkinci, 38 sayılı Gence Nizami İkinci, 42 sayılı Sumgayıt İkinci, 110 sayılı Zagatala seçim çevresinin sonuçları Merkezi Seçim Komisyonu tarafından, 31 sayılı Surahanı İkinci, 44 sayılı Sumgayıt-Abşeron, 69 sayılı Celilabad-Masallı-Bilesuvar, 103 sayılı Gedebey, 106 sayılı Tovuz-Kazah-Ağstafa, 119 sayılı Ağdam Köy seçim çevresinin sonuçları ise Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.[1] Merkezi Seçim Komisyonu'nun sonuçlarını iptal ettiği seçim çevrelerinde YAP adayları birinci olmuştu. Diğer sonuçları iptal edilen seçim çevrelerinden 31 sayılı Surahanı İkinci, 44 sayılı Sumgayıt-Abşeron, 69 sayılı Celilabad-Masallı-Bilesuvar, 103 sayılı Gedebey, 106 sayılı Tovuz-Kazah-Ağstafa, 119 sayılı Ağdam Köy seçim çevresinden sırasıyla Azatlık İttifakı ortak adayı, AHCP genel başkanı Ali Kerimli; YAP adayı Tevfik Hüseynli; Azatlık İttifakı ortak adayı, AHCP Yüksek Meclisi başkanı Gulamhüseyn Alibeyli; bağımsız aday Fahrettin Gamberov; YAP adayı Bahtiyar Sadıkov seçimleri birinci bitirmişti.[2] 10 seçim çevresinde seçim sonuçlarının iptal edilmesi nedeniyle 13 Mayıs 2006 tarihinde yeniden seçimler düzenlendi.
Toplamda 460 seçim noktasının (sandık kurulu) seçim sonuçları iptal edilmiştir.[3]
Seçime katılım toplamda %46,6 olsa da, iptaller sonrası bu rakam %42,2 oldu.
Toplamda yaklaşık 1 milyon seçmenin kayıtlı olduğu seçim çevrelerinde, bölgelerinde, noktalarında sonuçlar iptal edilmiştir.
İtirazlar değiştir
Müsavat Partisi'nin seçim sonuçlarını kabul etmesiyle Azatlık İttifakı seçim ittifakı olarak Azatlık 9 Şubat 2005 tarihinde feshedildi. Seçim sonuçlarını kabul etmeyen Azatlık kurucu üyeleri Azerbaycan Halk Cephesi Partisi ve Azerbaycan Demokrat Partisi 2005 yılında seri şekilde protestolar düzenlemiştir. Bu protestolara Millî Birlik Hareketi, Azerbaycan Liberal Partisi ve Azerbaycan Millî İstiklâl Partisinden de destek gelmiştir.
Notlar değiştir
- ^ 22 Ağustos 2020 tarihinde düzenlenen VI kurultayda parti adı Milli Dayanışma Partisi olarak değiştirildi.
Kaynakça değiştir
- ^ "Genel Sonuçlar". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2007.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Şubat 2021.
Dış bağlantılar değiştir
- MSK tarafından yayınlanan seçim sonucu protokolü 19 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.