Vikipedi

Yaşayan Ölülerin Gecesi

George A. Romero'nun, 1968 ABD yapımı bağımsız siyah-beyaz korku filmi

Yaşayan Ölülerin Gecesi[1] (İngilizce özgün adı: Night of the Living Dead), George A. Romero tarafından yönetilen, 1968 ABD yapımı bağımsız siyah-beyaz korku filmi. Filmde, başkahramanlar Ben (Duane Jones) ve Barbra (Judith O'Dea) ile birlikte yedi kişinin, gizemli bir şekilde hayata dönen zombilerden kurtulmak üzere Pensilvanya'nın kırsal kesimindeki bir çiftlik evine sığınmaları ve burada hayatta kalmaya çalışmaları anlatılır.

Yaşayan Ölülerin Gecesi
Night of the Living Dead
YönetmenGeorge A. Romero
YapımcıKarl Hardman
Russell Streiner
SenaristGeorge A. Romero
John A. Russo
OyuncularDuane Jones
Judith O'Dea
Karl Hardman
Marilyn Eastman
Keith Wayne
Judith Ridley
Kyra Schon
MüzikÖnceden kaydedilmiş stüdyo müzikleri
Görüntü yönetmeniGeorge A. Romero
KurguGeorge A. Romero
John A. Russo
DağıtıcıThe Walter Reade Organization
CinsiSinema filmi
TürüKorku
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1968, ABD
Çıkış tarih(ler)i1 Ekim 1968
Süre96 dk.
Dilİngilizce
Bütçe114.000 $
Hasılat42.000.000 $
(2008 itibarıyla
256.147.434 $)
Devam filmiDawn of the Dead (Romero)
Return of the Living Dead (Russo)
Yaşayan Ölülerin Gecesi

Romero'nun 114.000 dolarlık bütçe ile tamamladığı film, sonraki yıllar boyunca birkaç defa vizyona girdikten sonra, ABD'de 12 milyon dolar, diğer ülkelerde ise toplam 30 milyon dolar hasılat elde etti.[2] Film 1968'de ilk defa gösterime girdiğinde, şiddet sahnelerinin açıklığı sebebiyle eleştirildi. Ancak ABD Kongre Kütüphanesi filmi 1999'da "kültürel, tarihi ya da estetik açıdan önemli" olduğu gerekçesiyle Ulusal Film Arşivi'ne dahil etti.[3] Film, ilk dağıtım şirketinin hatası sonucunda kamu malı statüsü kazandı.[4]

Vietnam Savaşı döneminde gösterime giren Yaşayan Ölülerin Gecesi, 1960'ların sonundaki ABD toplumuna yönelttiği dolaylı eleştiriler sebebiyle, çığır açan bir film olarak değerlendirildi. Bir tarihçiye göre film "pek çok yönden yıkıcıydı."[5] İlk zombi filmi olmasa da, Yaşayan Ölülerin Gecesi zombi felaketi alt türünün ilk örneğiydi ve çağdaş pop kültündeki zombi arketipine şekil verdi.[6] Film, Romero'nun yönettiği altı filmlik Yaşayan Ölüler serisinin ilk filmiydi. Filmin ilk tekrar çekiminini Tom Savini 1990'da aynı isimle gerçekleştirdi. İkinci tekrar çekim ise, 2006'da Night of the Living Dead 3D adı altında yapıldı.

Özet değiştir

Kardeş olan Barbra (Judith O'Dea) ve Johnny (Russell Streiner), babalarının mezarına çiçekli bir haç bırakmak için Pensilvanya kırsalındaki bir mezarlığa giderler. Burada Johnny, mezarlıklardan korkan kardeşiyle "Seni almaya geliyorlar Barbra!" diyerek alay eder. Birden, solgun yüzlü bir adam (S. William Hinzman) Barbra'yı yakalar. Onu kurtarmak için adamla mücadele eden Johnny yere düşer ve kafasını bir mezar taşına çarparak ölür. Johnny'nin arabasına sığınan Barbra, anahtarı olmadığı için arabayı çalıştıramaz ve yokuş aşağı hareket ettirdiği arabayla bir ağaca çarpar. Arabayı terk edip yakındaki bir çiftlik evine koşar. Bu sırada mezarlıkta kendisine saldıran adama benzer başka kişilerin de etrafta olduğunu fark eder. İçeri girip evi dolaşmaya başladığında, üst katta korkunç biçimde parçalanmış bir cesede rastlar.

 
Evin etrafında dolanıp yaşayan insan eti arayan zombiler

Evden kaçmaya çalışan Barbra, kamyoneti ile eve gelmiş olan Ben'e (Duane Jones) rastlar. Ben, etraftaki saldırganlara bir levyeyle saldırır. Birini öldürdükten sonra vücudunu ateşe vererek diğerlerini kaçırmayı başarır. Tekrar eve girdiklerinde Barbra katatonik biçimde otururken Ben kapılara ve pencerelere tahtalar çakar. Bir sandalyeyi dışarı çıkarıp ateşe vererek zombileri uzak tutmaya çalışır. Evde radyo ile tüfek bulur. İkili bu sırada, Harry ve Helen Cooper (Karl Hardman ve Marilyn Eastman) çifti ile kızları Karen'in (Kyra Schon) ve genç bir çift olan Tom (Keith Wayne) ile Judy'nin (Judith Ridley) kilerde saklanmakta olduğunu bilmemektedir. Zombilerden biri daha önce Karen'ı ısırmıştır ve küçük kız bu sebeple hastalanmıştır. Bu grubun Ben ve Barbra ile karşılaşmasının ardından, Harry hep beraber kilere dönüp kapının önüne barikat kurmayı önerir. Ben ise, bu durumda kendilerini tuzağa düşürmüş olacaklarını savunur. Sonuçta evin içinde kalmayı tercih ederler.

Radyodaki haberlerde, ülkenin doğu kıyısı boyunca bir toplu katliam dalgasının yayılmakta olduğu bildirilir. Ben'in daha sonra üst katta bulduğu televizyonda ise acil durum yayını yapılmakta ve yaratıkların, kurbanlarını yedikleri anlatılmaktadır. Daha sonraki bir yayında, cinayetlerin yakın zamanda ölüp hayata geri dönen kişilerce işlendiği söylenir. Uzmanlar, bilim insanları ve ordu yetkilileri bu hayata geri dönüşün sebebini açıklayamamaktadır ancak bir bilim insanı bu durumun, Dünya'nın atmosferinde patlayan bir Venüs sondasının yaydığı radyasyondan kaynaklandığını öne sürer. Son haberlerde, yaratıkların başından vurulmasıyla durdurulabildiği ve şeriflere bağlı silahlı birliklerin düzeni sağlamak için kırsal alanda devriye gezdikleri açıklanır.

 
Cooper ailesi evin altındaki kilerde saklanırken

Ben, içerideki tüm erkeklerin görev alacağı bir plan ile kamyonete ulaşıp evden kaçmayı tasarlar. Kamyonetin yakıtı bitmiş olduğundan, Harry üst kattan molotov kokteylleri fırlatırken Ben ile Tom dışarıdaki bir benzin pompasına gider. Tom için endişelenen Judy de onların peşine takılır. Pompaya ulaştıklarında Ben, zombileri uzakta tutmak için kamyonetin yanına bir meşale bırakır, ancak Tom meşalenin üzerine yanlışlıkla benzin dökünce araç alev alır. Tom, hasarın büyümesini önlemek için kamyoneti pompalardan uzak bir yere sürer, ancak aracı terk edecekleri sırada Judy'nin sıkıştığını içeride fark eder. Onu kurtarmak için geri döndüğünde araç patlar ve her ikisi de ölür. Ben koşarak eve döndüğünde Harry'nin kapıyı kilitlemiş olduğunu görür. Kapıyı kırarak içeri girer ve Harry'ye saldırır.

Dışarıda bazı yaşayan ölüler, kamyonete tırmanıp Tom ve Judy'nin kömürleşmiş cesetlerini yemeye başlar. Diğerleri ise kapıları ve pencereleri kırarak eve girmeye çalışır. Ben zombileri dışarıda tutmayı başarır ancak bu esnada tüfeğini düşürür. Harry silahı kapıp Ben'e doğrultur, ancak Ben silahı geri alır ve Harry'yi vurur. Kilere yuvarlanan Harry ölür. Kısa süre sonra Helen, kızı Karen'ın yaşayan ölü hâline geldiğini ve babasının cesedini yemeye başladığını fark eder. Karen bir malayı annesine defalarca saplayarak kadını öldürdükten sonra tekrar yukarı çıkar. Bu sırada yaşayan ölüler eve girmeyi başarır ve Barbra, kardeşi Johnny'nin de aralarında olduğunu görür. Barbra'yı alt eden zombiler kadını alıp götürür. Barbra'nın hayatta kalıp kalmadığı bilinmez. Ben, Harry'nin en başta önerdiği şeyi yaparak kendini kilere kilitler. Tekrar canlanmış olan Harry ve Helen Cooper'ı vurduktan sonra, zombilerin gitmesi umuduyla sabaha dek bekler.

Sabah, kalan birkaç zombiyi vurarak ilerleyen bir devriye grubu eve yaklaşır. Dışarıdaki arbedeyi duyan Ben kilerden çıkıp oturma odasında geri döner ve etrafın güvenli olup olmadığını anlamak için camdan dışarıya bakar. Silahlı adamlardan biri, zombi sandığı Ben'i vurarak öldürür. Filmin kapanış yazıları akmaya başlarken Ben'in cesedi evin dışına taşınır ve diğer zombilerin cesetleriyle birlikte ateşe verilir.

Kadro değiştir

 
Duane Jones, Ben rolünde

Başrol karakteri Ben, o zamanlar tanınmamış bir tiyatro oyuncusu olan Duane Jones tarafından canlandırıldı. Jones'un Ben rolündeki performansı dönemin (1969) bir film eleştirmeni tarafından "nispeten sakin ve saygılı bir zenci" sözleriyle betimlendi.[7] Filmin kahramanı olarak Jones'u seçmek 1968 yılında tartışmaya açık bir seçimdi. O zamanlar, filmin geri kalan tüm oyuncuları beyazken, siyah bir oyuncuyu kahraman olarak kullanmak yaygın değildi. Sosyal yorumculara göre bu seçim kayda değerdi, ancak Romero Jones'u sadece seçmelerde en iyi performansı gösterdiği için seçmişti.[8] Yaşayan Ölülerin Gecesi'nden sonra Jones birkaç filmde daha rol aldı, tiyatroda ise oyuncu ve yönetmenlik kariyerini öldüğü 1988 yılında kadar sürdürdü.[9] Diğer filmlerdeki rollerine rağmen Jones insanların kendisini yalnızca Ben olarak tanıyacağından endişeleniyordu.[10]

23 yaşındaki reklam filmi ve tiyatro oyuncusu Judith O'Dea, Barbra karakterini canlandırdı. Daha önce Hardman ve Eastman ile birlikte Pittsburgh'da çalışmış olan oyuncu, seçmelerin yapıldığı sırada, Hollywood'da sinema sektörüne girmenin yollarını arıyordu. O'Dea bir röportajında filmde rol almasının olumlu bir deneyim olduğunu ancak korku filmlerinden, özellikle Vincent Price'ın House of Wax (1953) filminden, çok korktuğunu söyledi. Oyunculuğunun yanında O'Dea bu filmde aynı zamanda kendi dublörünü de canlandırdı ve bu durumu "bir sürü koşuşturma" olarak tanımladı. Oyuncu Yaşayan Ölülerin Gecesi hakkında "Dürütçesi filmin kültürümüz üzerinde bu kadar kalıcı etkisi olacağı hakkında hiçbir fikrim yoktu" diyen O'dea, filmin kendisine getirmiş olduğu tanınırlığı da hayretle karşılamıştı: "İnsanlar size farklı davranıyor. Ben onlar için sıradan bir Judy O'Dea'yım. Sonra benim Yaşayan Ölülerin Gecesi'ndeki Barbra olduğumu farkediyorlar ve birden artık o kadar da sıradan olmayan bir Judy O'Dea hâline geliyorum."[11]

Yardımcı oyuncuların Yaşayan Ölülerin Gecesi'ne kadar sinema sektöründe hiç deneyimi yoktu. Bu film Tom rolündeki Keith Wayne'in kariyerindeki tek sinema filmi oldu; oyuncu 1995 yılında intihar etti.[12] Ancak Judy rolündeki Judith Ridley daha sonra, Romero'nun There's Always Vanilla (1971) filminde başrollerden birinde görev aldı.[13] Açılış sahnesinde mezarlıkta Johnny'i öldüren zombiyi oynayan S. William Hinzman'ın (filmde adı Bill Hinzman olarak geçer) korku filmi kariyeri bu filmle başladı. Aktör daha sonra birçok korku filminde rol aldı ve iki filmi de yönetti.[14] Hinzman Yaşayan Ölülerin Gecesi'nin 25. yıldönümü için yapılan çekimlerde de rol aldı.

Yapım ekibinde yer alan Karl Hardman, Marilyn Eastman ve Russell Streiner da filmde rol aldılar. Hardman ve Eastman, Harry ve Helen Cooper çiftini canlandırdı. Eastman ayrıca ağaçtan bir böcek alıp ağzına atan kadın zombiyi de canlandırdı. Hardman'ın 11 yaşındaki kızı Kyra Schon, çiftin kızları Karen Cooper rolünde, Streiner ise Barbra'nın kardeşi Johnny rolündeydi. Image Ten'in yapım yönetmeni George Kosana, Şerif McClelland'ı canlandırdı.

Zombi figüranlarında Romero'nun arkadaşları ve tanıdıkları kullanıldı. Romero durumu şöyle anlattı: "Reklamlar ve endüstriyel filmler çeken bir yapım şirketimiz vardı ve reklam dünyasından birçok kişi gelip zombi olmak istedi." Bunun dışında Romero'nun anlatımıyla "Evans City'den birçok kişi de bunun bir şaka olduğunu sandı, gelip makyaj yaptırdılar ve etrafta dolaşmaya başladılar."[15]

Yapım değiştir

Hazırlık ve yapım öncesi değiştir

Romero sinema kariyerine, Pittsburgh'daki Carnegie Mellon Üniversitesi'nde okurken başladı. 1960'larda, arkadaşları John Russo ve Russell Streiner ile birlikte kurduğu The Latent Image firması için, bazı televizyon reklamlarının ve ısmarlama filmlerin yapımını ve yönetimini üstlendi. Bir süre sonra reklam çekmekten sıkılan bu üçlü, bir korku filmi çekmeye karar verdi. Romero'ya göre amaçları, film endüstrisinin "garabet açlığından" nemalanmaktı.[16] Romero ve Streiner, Pittsburgh'da kurulu endüstriyel film yapım şirketi Hardman Associates'in başkanı ve başkan yardımcısı olan Karl Hardman ve Marilyn Eastman ile irtibata geçerek henüz adı belli olmayan korku filmi projelerini anlattı.[16] Romero'nun diğerlerini ikna etmesi sonucunda; Romero, Russo, Streiner, Hardman ve Eastman'ın da ortaklığıyla Image Ten isimli yapım şirketi kuruldu. Bu şirketin, on ortağının her biri tarafından kâra iştirak amacıyla ödenmiş 600'er dolardan oluşan 6.000 dolarlık kuruluş sermayesi vardı. Film için 6.000 dolara daha ihtiyaç olduğu anlaşılınca, on yeni ortak daha bulundu, ancak bu tutar da film için yeterli olmadı. Image Ten şirketi sonunda film için, yaklaşık 114.000 dolarlık bütçe toplamayı başardı.[16][17]

Yazım değiştir

 
Romero ile birlikte senaryoyu yazan John Russo filmde zombi rolünde

Monster Flick[18] başlığı altında John Russo ve George A. Romero tarafından korku komedisi türünde yazılan ilk senaryo taslağında, ergenlik çağındaki bir grup uzaylının Dünya'yı ziyaret etmeleri ve kendi yaşlarındaki insanlarla arkadaşlık kurmaları anlatılıyordu. Başka bir versiyonda ise evinden kaçan genç bir adam, uzaylılar tarafından yiyecek olarak kullanılmak üzere bir çayırda toplanmış, çürümekte olan insan cesetleriyle karşılaşıyordu. Büyük bölümü Romero tarafından 1967'de üç gün içinde yazılan son taslakta ise, Romero'nun "ghouls (gulyabaniler)" olarak tanımladığı yeniden canlanmış insan cesetleri, yaşayan kişilerin etleriyle besleniyordu.[19] 1997'de BBC'nin Forbidden Weekend programına verdiği bir söyleşide Romero, senaryonun sonunda üç bölümlük bir öykü hâline geldiğini söyledi. İlk bölüme Yaşayan Ölülerin Gecesi'nde yer verilirken, devam filmleri olan Dawn of the Dead (1978) ve Day of the Dead (1985) için diğer iki bölüm kullanıldı.[20]

Romero'nun ilham kaynağı, Richard Matheson'ın gelecekteki Los Angeles kentinde gerçekleşen bir salgın hastalığı anlatan, 1954 tarihli Ben, Efsane! isimli korku romanıydı. Bu romanda salgına yakalananlar vampir olarak hayata dönüyor ve hastalığa yakalanmayan kişileri avlamaya başlıyordu.[17][21][22] Yaşayan Ölülerin Gecesi filminin nasıl ortaya çıktığını anlatırken "Richard Matheson'un Ben, Efsane! adlı bir romanından aşırdığım kısa bir öykü yazmıştım."[23] diyen Romero, bu durumu şöyle açıklamıştı:

“ Ben, Efsane!'nin devrim hakkında olduğunu düşündüm. Kendime, devrim hakkında bir şey yapacaksan, en başından başlamalısın, dedim. Yani, Richard kitabına bir tek insanın kalmış olduğu noktadan başlıyor, geri kalan herkes vampirleşmiş. Dedim ki, baştan başlamalıyız ve [öyküyü] birazcık değiştirmeliyiz. Vampirleri kullanamazdım çünkü o kullanmıştı, ben de dünyayı sarsacak bir değişiklik yapmayı istedim. Sonsuza kadar sürecek, tam da öykünün kalbinde olacak bir şey. Sonra dedim ki, ya ölüler ölü kalmaktan vazgeçerse? ... Ve öyküler de, insanların bununla nasıl başa çıktıkları ya da çıkamadıklarıyla ilgili oldu. İşte bu, tam da zombilerin bana ifade ettiği şeydi. Richard'ın kitabının, özgün Ben, Efsane!'nin de bundan bahsettiğini düşünüyordum. Küresel boyutta bir değişim olur ve adamın biri çıkıp, bir dakika, ben hâlâ insanım, der. Ama hatalıdır. Git onlara katıl, sonsuza dek yaşa! Bu açıdan bakıldığında hatalıdır, ama öte yandan bu tercihi için ona saygı duymanız gerekir.[24] „

Matheson'ın romanından yapılan resmî uyarlamalar The Last Man on Earth (1964), Tek Adam (1971) ve Ben Efsaneyim (2007) isimli filmlerdir. Matheson, Romero'nun yorumundan pek etkilenmemişti ve bu uyarlamanın "Biraz... sıkıcı" olduğunu düşünüyordu.[25] Ancak yazar daha sonra Romero için şöyle diyecekti: "George Romero iyi bir adam. Ona karşı hiçbir husumet beslemiyorum."[26] Romero'nun Ben, Efsane!'den ilham alışına ilişkin olarak eleştirmen Danél Griffin'in yorumu ise şöyleydi: "Romero, filminin Matheson'ın romanından doğrudan yapılmış bir aşırma olduğunu açıkça kabulleniyor. Ancak ben olsam bu konuda o kadar kesin konuşmazdım. Romero'nun asıl yaptığı, yazarın fikirlerini genişletmek ve bunu yaparken tamamıyla özgün değişiklikler ortaya koymaktı, ki bu durum filmi gerçek bir 'aşırma' olarak yaftalanmaktan oldukça uzaklaştırır."[27]

Russo ve Romero, çekimler sırasında senaryoda değişiklikler yaptı. Karl Hardman'a göre bu değişiklikleri, başrol oyuncusu Duane Jones istemişti:

“ Özgün senaryoda Ben karakteri basit bir kamyon şoförü olarak çizilmişti ve eğitimsiz, alt sınıftan biri gibi konuşuyordu. Oldukça iyi eğitimli biri olan Duane Jones, rolü yazıldığı gibi oynamayı reddetti. Hatırladığım kadarıyla, Duane karakteri oynarken Ben'in repliklerini, olması gerektiğini düşündüğü şekilde değiştirdi.[16] „

Eastman ise, Helen ve Harry Cooper arasındaki diyalogları içeren kiler sahnesinde değişiklikler yaptı.[16] Başrol akristi Judith O'Dea'ya göre konuşmaların büyük bölümü doğaçlamaydı. O'Dea bir röportajında "Gerçekte bir çekim senaryosu olup olmadığı bilmiyorum! Temelde yapılması gerekenlerin üzerinden geçerdik, sonra da sahneleri oynanması gerektiğini hissettiğimiz şekilde oynardık." dedi.[11] Örneğin, Ben masayı parçalayıp kapının önünde set oluştururken, Barbra'nın zombilerin kendisine ve kardeşi Johnny'ye saldırmalarını anlattığı sahnedeki tüm konuşmalar, o anda "uydurulmuştu".[11] Sahne bir defada çekilmiş ve filmde olduğu gibi kullanılmıştı.[11]

Çekim değiştir

Çekim süreci değiştir

 
Evans City Mezarlığı, 2007

Filmin kısıtlı bütçesi yapım aşamasını büyük ölçüde etkiledi. Hardman bütçeye dair şöyle demişti: "Küçüklüğümüzde izlediğimiz klasik korku filmlerine denk bir filmi çekmeye yetecek kadar para toplayamadığımızı biliyorduk. Yapabileceğimiz en iyi şey, oyuncularımızı uzak bir yerde toplayıp korkunun onları o noktada bulmasını sağlamaktı."[16] Dolayısıyla film sahneleri, Pittsburgh'un 48 kilometre kuzeyindeki Butler County'nin kırsal alanında bulunan Evans City'de çekildi. Açılış sekansının çekimi, bu kasabanın mezarlığında yapıldı. Ev içi çekimlerden üst kat sahneleri, Evans City merkezinde, daha sonra bir aile hekiminin muayenehanesi olarak kullanılan bir evde gerçekleştirildi. Bu bina halen, kasabadaki South Washington caddesi üzerinde, South Jackson ve Van Buren caddelerinin bu caddeye kesiştiği köşelerin arasında bulunmaktadır.

Alt kat ve bodrum sahneleri ile diğer dış çekimler ise Evans City'nin kuzeydoğusundaki bir parkın yakınlarındaki bir alanda yapıldı. Filmdeki bodrum kapısının dış görüntüsü, yapım ekibi tarafından bir duvarda açılan boşluğa yerleştirilen ve ardında hiçbir şey olmayan bir kapıya aitti. Bu çekimlerin yapıldığı evin yıkılmasına karar verilmişti. O yüzden çekimler sırasında verilen zarar onarılmadı. Aynı alanda bugün bir çim çiftliği yer almaktadır.[28][29]

Aksesuarlar ve özel efektler oldukça basit ve bütçeyle sınırlıydı. Örneğin kan olarak, aktörlerin vücuduna Bosco marka çikolata şurubu sürülüyordu.[30] Zombilerin kemirdiği et parçaları için, fırınlanmış jambon ve aynı zamanda bir kasap dükkânı sahibi olan aktörlerden birinin ücretsiz sağladığı iç organlar kullanıldı. İkinci el olan kostümler ekip üyeleri tarafında getirilmişti ya da Goodwill'den alınmıştı. Zombi makyajının yapılışı film ilerledikçe değişti. Önceleri makyaj solgun bir cilt ve koyulaştırılmış gözlerden ibaretti. Sonraki sahnelerde ise, zombilerin daha korkutucu görünmeleri için yaraların ve çürümenin gösterilebilmesi amacıyla cenaze makyajında kullanılan balmumundan faydalanıldı. Sahneler sıralı biçimde çekilmediğinden, ilk makyaja sahip solgun yüzlü zombiler filmde rastgele zamanlarda görülür. Özel efektler, kostümler ve makyaj ile Eastman ilgilendi.[16]

Çekimler Haziran - Aralık 1967 arasında, Night of Anubis ve Night of the Flesh Eaters başlıkları altında gerçekleştirildi.[2][18][31] Romero düşük bütçe sebebiyle çekimde 35 mm'lik siyah beyaz film kullandı. Bu tercih film tamamlandıktan sonra, farklı sebeplerle filmin övgü almasını sağladı. Örneğin film tarihçisi Joseph Maddrey'e göre "gerilla tarzı" bu siyah beyaz çekim sayesinde filmin "savaş zamanı aktüalite filmlerinin gözüpekliğini" yansıttığını söyledi. Maddrey'e göre film, "bir istismar filmi olduğu kadar, sosyal dengenin yıkılışına dair bir belgesele de benziyordu."[32]

Yönetim değiştir

 
Filmin yönetmeni George A. Romero

Yaşayan Ölülerin Gecesi George A. Romero'nun yönetiği ilk uzun metrajlı filmdi. Romero daha önce, Pittsburgh'da kurulu bir kamu yayımcısı olan WQED'nin çocuk dizisi için Mister Rogers' Neighborhood için kısa filmler çekmişti.[33] Romero'nun Yaşayan Ölülerin Gecesi'ni yönetme kararı, korku filmi yönetmeni olarak bir kariyer başlatmasına sebep oldu. Filmin devam filmlerinin yanı sıra, Season of the Witch (1972), The Crazies (1973), Martin (1977), Creepshow (1982) ve The Dark Half (1993) gibi filmler yönetti.[34] Eleştirmenlere göre Romero'nun yönetmenlik tarzında, 1950'lerin korku ve bilimkurgu filmlerinin etkileri vardı. Örneğin Stephen Paul Miller'a göre "ellilerin schlock shock (ucuz, basit şok edici görüntü) tarzı yeniden canlanmıştı... ve televizyondaki generalin ordu operasyonlarından bahsetme şekli, ellilerin korku filmlerinde kaçınılmaz biçimde yer alan seferberlik çağrılarının yansımasıydı." Ancak yine Miller'a göre "Yaşayan Ölülerin Gecesi daha fazla keyif veriyordu çünkü generalin şatafatlı tavırları yoluyla bu askeri operasyonlar ile", hükûmetin zombi salgınının kaynaklarını bulamaması ve vatandaşlarını koruyamaması ile dalga geçiyordu.[35] Romero ise filmde oluşmasını istediği havayı şöyle tanımlamıştı: "Filmin açılışındaki durumda çoktan umuda çok az yer kalmıştır ve bu yavaş yavaş mutlak umutsuzluk ile nihai trajediye doğru ilerler."[36] Sinema tarihçisi Carl Royer'a göre Romero "kara film tarzındaki ışık gölge tekniğini insanlığın kendine karşı yabancılaşmasını vurgulamak için kullanır."[37]

Birçok eleştirmen aşırı sahneler sebebiyle Romero'nun filmini dikkate almazken, yazar R. H. W. Dillard tabu olanın açık ve ayrıntılı biçimde gösterilmesinin filmin başarısını artırdığını öne sürdü. Yazar şöyle dedi: "Hangi kız, bir an için de olsa, annesini öldürmeyi istememiştir? Ve filmde de Karen, bu yasaklanmış ameli gerçekleştirmek için çok açık bir fırsata sahiptir."[38] Romero filmde sosyal tabulara, özellikle yamyamlığa kilit temalar olarak yer verdi. Zombi yamyamların ilham kaynağı aslında Matheson'un Ben, Efsane! romanıydı, ancak sinema tarihçisi Robin Wood Yaşayan Ölülerin Gecesi'ndeki insan eti yeme sahnelerini 1960'ların son dönemindeki Amerikan kapitalizminin bir eleştirisi olarak görür. Wood'a göre zombiler kapitalistleri temsil eder ve "yamyamlık mülkiyetçiliğin son noktası, dolayısıyla insan ilişkilerinin kapitalizm altında mantıksal sonudur." Yazara göre zombilerin kurbanları ise burjuva Amerikan toplumunda "diğerlerinin", yani sivil haklar aktivistlerinin, feministlerin, eşcinsellerin ve karşıkültürcülerin bastırılmasını temsil eder.[39]

Yapım sonrası değiştir

Image Ten şirketinin ortakları hem çekim sürecinde hem de yapım sonrasında görev aldı, kamera filmlerinin takılması, ışıklandırma, dekorların inşası, ses kaydı ve kurgu işlerinde çalıştı.[17] Yapım fotoğrafları Karl Hardman tarafından çekildi ve basıldı. Hardman yapım süresince 1250'den fazla fotoğraf çekti ve kendisi pozlama ile uğraşırken, oyuncuların bazıları da bu fotoğrafların geliştirme, yıkama ve kurutma gibi basım işleriyle uğraştı.[16] Yapım sonrası çalışmaların bitmesinin ardından Image Ten, filmi dehşet verici sahneleri kesmeden gösterime sokmayı kabul edecek bir dağıtım şirketi bulmakta zorlandı. Columbia ve American International Pictures, filmi yumuşatmayı ve son sahneyi yeniden çekmeyi önerdi, ancak bu talepleri yapımcılar tarafından reddedilince filmi dağıtmayı kabul etmedi.[40] Romero bu konuda daha sonra şunları söyleyecekti: "bunu yapmayı hiçbirimiz istemedik. Mutlu bir son düşünemiyorduk.  . . . Herkes bir Hollywood sonu istiyordu ama biz silahlarımızdan vazgeçmedik."[33] Sonunda Manhattan merkezli Walter Reade Organization filmi sansürsüz dağıtmayı kabul etti ancak ismini Night of the Living Dead olarak değiştirdi; çünkü önceki başlık olan Night of the Flesh Eaters, daha önce çekilmiş olan The Flesh Eaters isimli filmi hatırlatıyordu.[31] Ancak dağıtım şirketi filmin adını değiştirirken, filmin ilk kopyalarında telif hakkı notunu da kazara silmiş oldu.[4]

Müzik ve ses efektleri değiştir

Karl Hardman'ın bir röportajına göre filmdeki müzikler, WRS Stüdyosu'nun geniş film müziği kütüphanesinden alındı. Filmde kullanılan müziklerin çoğu Capitol Records kütüphanesinden satın alındı ve filmden bir süre sonra film müziği albümü de yayımlandı. Stok müzikler ise WRS'nin ses teknisyeni Richard Lococo, Philip Green, Geordie Hormel, Ib Glindemann, William Loose, John Seely, Jack Meakin ve Spencer Moore gibi kişilerin çalışmalarından seçildi.

Filmdeki müziklerin bir kısmı daha önce 1959 tarihli bir bilimkurgu B filmi olan Teenagers from Outer Space'de kullanılmıştı. Ayrıca filmde arka planda radyoda kargaşayla ilgili haberler duyulurken Ben'in evdeki dolapta tüfeği bulduğu gergin sahnede kullanılan ürkünç müzik, Lon Chaney, Jr.'ın başrolünde oynadığı 1961 tarihli The Devil's Messenger filminin açılış yazıları ve başlangıcında daha uzun olarak yer almıştı. Barbra'nın mezarlıktaki zombiden kaçışında kullanılan bir başka parça ise 1959 tarihli The Hideous Sun Demon filminin müzikleri arasındaydı. WRS çeşitli sahneler için alternatif müzikler seçmiş, son kararlar ise Romero tarafından alınmıştı. Stüdyo daha sonra bu müzikleri elektronik olarak güçlendirmişti. Ses teknisyeni Lococo'nun seçimleri yerindeydi, çünkü sinema tarihçisi Sumiko Higashi'ye göre müzikler "gerçekleşecek olayların doğasını vurguluyordu".[41]

Ses efektleri de Pittsburgh'daki WRS Stüdyosu'nda oluşturuldu. Filmde kullanılan bütün canlı ses efektlerini ses teknisyeni Richard Lococo kaydetti. Lococo daha sonra efektler hakkında şöyle dedi: "Oluşturduğum tüm efektler arasında duyduğumda hâlâ tüylerimi diken diken eden bir tanesi var, Marilyn'in (Helen Cooper) kızı tarafından öldürülürken attığı çığlık. Judy O'dea'nın çığlığı ise ikinci sırada. Her iki ses de ardı ardına yankılı ve yankısız tekrar ediyordu." Filmin müziklerinden ve diyalog parçalarından oluşan bir film müziği albümü 1982'de Varèse Sarabande tarafından derlenip yayımlandı ama bu albümün CD versiyonu hiçbir zaman hazırlanmadı. Kasım 2008'de 400 Lonely Things kayıt grubu tarafından filmdeki müzikleri ve ses efektleri kullanılarak oluşturulmuş enstrümantal bir albüm yayımlandı.[42] Mayıs 2010'da ise Zero Day Releasing kayıt firması They Won't Stay Dead!: Music from the soundtrack of Night of the Living Dead albümünü çıkarttı. Bu albümde müziklerin alındığı kütüphane kayıtlarının dijital olarak saklanmış versiyonları yer aldı.

Tartışmalar değiştir

Yaşayan Ölülerin Gecesi'nin ilk gösterimi 1 Ekim 1968'de Pittsburgh'daki Fulton Theater'da yapıldı.[43] ABD çapındaki gösterimleri, o dönemde korku filmleri için genel uygulamaya uygun olarak, cumartesi günleri öğleden sonra matinesinde yapıldı ve bu gösterimlere ergenlik öncesi ve ergenlik çağındaki izleyiciler ilgi gösterdi.[44][45] MPAA film reyting sistemi Kasım 1968'de kurulmuştu, dolayısıyla bu filmin gösterimlerinde çok küçük çocukların bile bilet almalarına engel olunmadı. Chicago Sun-Times yazarı Roger Ebert çocukların filme girmelerine izin veren sinema sahiplerini ve ailelerini suçlayan yazılar yazdı. Ebert'e göre "küçük çocuklar kendilerine neyin çarptığının farkında değildi". "Fimlere gitmeye alışıklardı, fakat bu tamamen başka bir şeydi." Ebert filmin izleyicileri anında etkilediğini söylüyordu:[45]

“ Salondaki çocuklar donakalmıştı. Neredeyse mutlak sessizlik vardı. Film ortalarına doğru keyif verici ürkünçlükten uzaklaşmış ve beklenmedik bir biçimde korkutucu olmaya başlamıştı. Yan tarafımda, koridorun karşısında oturan ufak bir kız vardı, belki daha dokuz yaşındaydı, hareketsiz biçimde oturuyor ve ağlıyordu... Beş altı yaşlarındayken bu filmi izleseniz üzerinizde nasıl bir etki bırakacağını düşünmeye çalışın. O yaşta çocuklar ekrandaki olayları ciddiye alırlar ve kendilerini kahramanla özdeşleştirirler. Kahramanın öldürülmesi sadece mutsuz bir son değildir, trajik bir sondur: Kimse canlı kurtulmaz. Bitmiştir ve hepsi bu kadardır. „

Variety dergisinin filmin ilk gösterime girişinin ardından yaptığı yayınlar filme karşı duyulan kızgınlığı ortaya koyuyordu: "Üst mahkeme şiddetin pornografisi hakkında açık kurallar koyana kadar Yaşayan Ölülerin Gecesi limitleri aşan bir örnek olarak kalmaya devam edecek. Sadece 90 dakika içinde bu korku filmi, Pittsburghlu yapımcılarının, dağıtımcısı Walter Reade'in, tüm film endsütrisinin ve onu gösterime sokanların dürüstlüğüne ve sosyal sorumluluğuna ciddi lekeler sürüyor. Film aynı zamanda bölgesel sinema hareketinin geleceği ile bu sadizm cümbüşüne güle oynaya giden seyircilerin ahlaki sağlığı hakkında şüpheler doğuruyor."[46] Bir başka yorumcuya göre ise eleştirmenler, "filmin dehşet verici sahnelerini sansürletmek için sebepler bulmaya çalışmak" dışında filmle hiç ilgilenmiyorlardı.[47]

Tepkiler değiştir

Bütün tepkilere rağmen, Take One dergisinden Paul McCullough'a göre ilk gösteriminden beş sene sonra Yaşayan Ölülerin Gecesi "büyük stüdyoların duvarları dışında çekilen korku filmleri arasında en kârlı olanıydı".[48] Film on sene içinde Amerika'da 12 ila 15 milyon dolar gişe yapmıştı. 25 dile çevrilerek Avrupa, Kanada ve Avustralya'da gösterime girmişti.[47] Film uluslararası gösterimlerde 30 milyon dolar hasılat elde etti ve Wall Street Journal'a göre Avrupa'da 1969 yılının en yüksek hasılat elde eden filmiydi.[49][50]

Yayımlanmasının üzerinden 40 yıl geçmiş olmasına rağmen film hâlâ bir klasik olarak ününü korumakta ve olumlu eleştiriler almaktadır. Eleştiri sitesi Rotten Tomatoes'ta %96'lık skorla "Certified Fresh" olarak değerlendirilmektedir[51] ve birçok yorumcuya göre 1968'in en iyi filmlerinden biri kabul edilmektedir.[52][53][54] Empire dergisi 2008'de filmi The 500 Greatest Movies of All Time listesinde dahil etti.[55] The New York Times filme Best 1000 Movies Ever listesinde,[56] Total Film ise The 100 Greatest Movies of All Time listesinde yer verdi.[57] Film Rolling Stone dergisinin de The 100 Maverick Movies in the Last 100 Years listesinde yer buldu.[58]

Yaşayan Ölülerin Gecesi çıkışından yıllar sonra iki büyük başarı elde etti. 1999 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi veya estetik açıdan kayda değer" olduğu gerekçesiyle ABD Ulusal Film Arşivi'ne eklendi.[3][59] 2001 yılında ise Amerikan Film Enstitüsü tarafından oluşturulan 100 Years...100 Thrills listesinde en korkutucu filmler arasında 93. sırada yer aldı.[60] Filmdeki zombiler ise aynı kurumun 100 Years... 100 Heroes and Villains listesinde kötü adamlar kategorisinde aday gösterildi ancak listeye giremedi.[61] Chicago Film Eleştirmenleri Birliği filmi tüm zamanların en korkunç 5. filmi olarak değerlendirdi.[62] Bravo'nun 100 Scariest Movie Moments listesinde ise filme 9. sırada yer verildi.[63]

Yorumlar değiştir

Yorumcular filmin kanlı özel efektlerinden hoşlanmadı. Variety dergisi filmi "sadizm cümbüşü" olarak adlandırırken "Pittsburghlu yapımcıların dürüstülüğünü ve sosyal sorumluluğunu" sorguladı.[64] New York Times eleştirmeni Vincent Canby filmi "çöp film" olarak değerlendirdi ve "özlü, derli toplu ama gerçekten aptalca" olduğunu öne sürdü.[65]

Yine de bazı eleştirmenlere göre Yaşayan Ölülerin Gecesi çığır açan bir filmdi. Pauline Kael'e göre film "gelmiş geçmiş filmler arasında en iğrenç biçimde korkutucu olandı — ve sinemadan çıktığınızda bütün bu korkunç deneyimi tamamıyla unutmak istiyordunuz . . . Filmin banal ciddiyeti işe yarıyordu ve ona ham bir gerçeklik kazandırıyordu".[66] Bir Film Daily eleştirmenine göre ise "Film korku sinemasının incisiydi ve beklenmedik biçimde üne kavuşan eserlerin tüm temel özelliklerini taşıyordu."[67] Roger Ebert filmin matine seanslarında gösterilmesini eleştirmişti ama "filmin kendisine saygı duyuyordu".[45] Eleştirmen Rex Reed ise söyle yazmıştı: "Bir B filmini klasiğe neyin çevirdiğini görmek istiyorsanız Yaşayan Ölülerin Gecesi'ni izlemelisiniz. Korku filmleriyle ciddi biçimde ilgilenen birinin filmi izlememesi düşünülemez."[68]

 
Bazı feminist yazarlar filmin baş kadın karakteri Barbra'nın çaresiz ve katatonik gösterilmesini eleştirdi.

Filmin yayımlanmasından itibaren, eleştirmenler ve film tarihçileri Yaşayan Ölülerin Gecesi'ni 1960'ların Amerikan toplumunu, uluslararası Soğuk Savaş siyasetini ve ülke içindeki ırkçılığı eleştiren altüst edici bir film olarak gördü. İlk defa bir korku filmi çağdaş toplumun içine işlemiş huzursuzluk ve kaygıyı, üstelik hiçbir teselli sunmadan yansıtıyordu.[69] The Village Voice gazetesinden Elliot Stein filmi Vietnam Savaşı'na Amerika'nın dahil olmasının ateşli bir eleştirisi olarak değerlendirdi ve şöyle söyledi: "Transilvanya'da değil, Pensilvanya'da geçiyordu — Amerika'nın orta sınıfının savaşıydı ve zombi vahşeti o zamanlar Vietnam'da yükselen ihtilafın grotesk bir yansımasıydı".[70] Sinema tarihçisi Sumiko Higashi de bu görüşe katılıyordu. Ona göre Yaşayan Ölülerin Gecesi Vietnam döneminin korkuçlukları hakkındaki bir korku filmiydi. Higashi şöyle yazmıştı: "Filmde hiç Vietmanlı yoktu, [...] onlarınki yoklukta ortaya çıkan bir varlıktı ve önemleri anlatılan öykünün yorumlanmasıyla anlaşılabiliyordu." Yazar Vietman Savaşı döneminin birçok özelliği ile film arasında paralellik görüyordu: grenli siyah beyaz haber filmleri, "bul ve yok et" operasyonları, helikopterler ve vahşet görüntüleri.[71]

George Romero, Duane Jones'u kadroya dahil etmesinin sebebinin siyahi olması olduğunu kabul etmedi, ama Mark Deming'e göre "filmin kahramana yakın tek karakteri ve tek Afrikalı-Amerikalısı olan Duane Jones'un vahşi sonu filme, çoğu Amerikalı'nın zihninde hâlâ taze olan Martin Luther King, Jr. ve Malcolm X suikastlerinin bir yansımasını ekledi".[8][72] Stein'a göre "altüst edici ilk korku filmi olan bu filmde saygılı zenci, sadece bir grup redneck tarafından öldürülmek için tüm zombilerden kurtuluyordu".[70]

Filmde ayrıca kapitalizm eleştirisi de mevcuttu. Romero filmlerinde insanları bir zombi öldürme yarışına sokuyor, böylece sıradan insanın kapitalizmin elinde zombilerden bile daha tehlikeli hâle geldiğini vurgulamak istiyordu.[73] Nitekim filmin sonunda zombilerden kurtulan tek insan olan Ben, bir vurucu tim tarafından sorgusuzca vurularak öldürülüyordu.

Filmdeki diğer baskın temalar arasında "hükümete ve ataerkil çekirdek aile yapısına karşı hayalkırıklığı"[70] ile "medyanın, yerel ve federal hükümet kurumlarının ve sivil savunma mekanizmasının tamamının yapısında yer alan kusurlar"[74] vardı. Sinema tarihçisi Linda Badley'e göre filmin bu kadar korkunç olmasının sebebi, canavarların uzaydan ya da egzotik bir yerden gelen yaratıklar olmamasıydı; "onlar bizdik".[75] Ben, Barbra ve tüm yardımcı oyuncuların ölümü, izleyicilere korku türünde alışılmamış bir şekilde nihilist bir duygu veriyordu.[76] Filmin bu kötü ve kasvetli sonu, eski toplumun yok oluşunu, kin ve güvensizlik duygularına sahip yeni bir toplumun ortaya çıkışını simgeliyordu.[77] Romero da filmin dönemin gerginliklerini yansıtacak şekilde tasarlandığını söylemişti:

“ Yıl 1968'di, adamım. Herkesin bir 'mesajı' vardı. Öfkenin ve o davranışların, oradaki her şeyin sebebi altmışlarda olmamızdı. Çiftlik evinde yaşıyorduk, yani sürekli imalar ve anlamlar hakkında tartışmalar yapıyorduk ve bunların bir kısmı içeri [filme] sızdı.[8] „

Etkileri değiştir

 
Yaşayan ölü Karen Cooper babasının cesedini yerken
Ayrıca bakınız: Popüler kültürde zombiler

Romero Yaşayan Ölülerin Gecesi ile korku filmi türünü tamamıyla değiştirdi. BBC'den Almar Haflidason'a göre film "korku filmi yapımında yeni bir şafaktı".[78] Geçmişin artık antikalaşmış gotik korku anlayışını terk ederek hikâyeyi bugünün soğuk ve acımasız ortamına taşıyor,[69] böylece sert siyasi mesajlar içeren bağımsız korku sineması akımını da başlatmış oluyordu.[77]

Film aynı zamanda "zombi" terimini de etkili bir şekilde yeniden tanımladı. Filmde "zombi" kelimesinin hiç kullanılmamasına rağmen Romero'nun filmi yeniden canlanarak insan eti yiyen yamyamlara dönüşen zombiler temasını ortaya çıkardı.[43][79][80] Victor Halperin'in White Zombie'si (1932) ve Jacques Tourneur'un I Walked with a Zombie'si (1943) gibi daha önceki zombi filmleri, vudu büyüleriyle köleleştirilen canlı insanlar hakkındaydı ve çoğu Karayipler'de geçiyordu.

Film ve devamları, Romero'nun oluşturduğu unsurları ödünç alan birçok benzerlerinin ortaya çıkmasını sağladı: Tombs of the Blind Dead, Let Sleeping Corpses Lie (film), Zombi 2, Hell of the Living Dead, Night of the Comet, Return of the Living Dead, Night of the Creeps, Children of the Living Dead; video oyunları Resident Evil (ile bundan uyarlanan filmler Resident Evil, Resident Evil: Apocalypse, Resident Evil: Extinction ve Resident Evil: Afterlife), Dead Rising ve House of the Dead. Filmin parodileri arasında ise Night of the Living Bread ve Shaun of the Dead filmleri; Simpsonlar'ın "Treehouse of Horror III" (1992), "Treehouse of Horror XIII" (2004) ve "Treehouse of Horror XX" (2009) bölümleri; Buffy the Vampire Slayer dizisi; South Park ("Pink Eye", 1997; "Night of the Living Homeless", 2007), Medium ("Bite Me", 2009) ve Invader Zim ("Halloween Spectacular of Spooky Doom", 2001 ile "FBI Warning of Doom", 2002) yer aldı.[81][82][83]

Yaşayan Ölülerin Gecesi, "splatter film" alt türünün de yolunu açmış oldu. Romero öncesinde korku türü, çoğunlukla plastik maskelerden ve kostümlerden, karton dekorlardan ve gölgelerde dolaşan gizemli figürlerden ibaretti. Bu filmler Amerikan şehirlerinden ve banliyölerinden uzaklardaki yerlerde geçerdi.[84] Romero istismar filminin gücünü ortaya çıkardı; korkuyu olağan, sıradan yerlerde kurgulayarak çok küçük bütçelerle etkin filmler yapmanın şablonunu oluşturmuş oldu. John Carpenter'dan Yabancı (1978), Sean S. Cunningham'dan Friday the 13th (1980) ve Wes Craven'dan Elm Sokağı Kâbusu (1984) gibi 1970'lerin ve 1980'lerin birçok slasher filmi, yazar Barry Keith Grant'a göre Yaşayan Ölülerin Gecesi'ne "çok şey borçluydu".[85]

Revizyonlar değiştir

 
2004 tarihli renklendirilmiş versiyondan bir görüntü

Film üzerindeki ilk revizyonlar, ev videosu dağıtımcıları tarafından yapılan renklendirme çalışmalarıydı. Hal Roach Studios tarafından 1986'da yayınlanan renkli versiyonda zombilerin derisi soluk yeşil renkteydi.[86] Anchor Bay Entertainment'ın 1997 tarihli renkli versiyonunda ise zombiler gri deriliydi.[87] Legend Films yapımı 2004 renklendirmesinde, teknoloji eleştirmeni Gary W. Tooze'a göre renklendirme oldukça etkileyiciydi ancak kullanılan kopya önceki renklendirmelerde kullanılanlar kadar net değildi.[88] Filmin üç boyutlu versiyonu, iki boyutlu filmleri üç boyuta dönüştüren bir şirket olan PassmoreLab ile Legend Films ortak yapımı olarak 2009'da hazırlandı.[89] Film sinemalarda gösterime 14 Ekim 2010'da girdi.[90] Legend Films'in kurucusu Barry Sandrew'a göre bu versiyon ile ilk defa, tamamı canlı çekilmiş olan iki boyutlu bir film üç boyuta taşınıyordu.[91][92]

Senaryo yazarlarından John Russo, filmin elden geçirilmiş bir versiyonunu 1999'da Night of the Living Dead: 30th Anniversary Edition adıyla yayınladı.[93] Film için ek sahneler çeken Russo, Scott Vladimir Licina'nın bestelediği yeni film müziklerini de kullandı. Fangoria dergisine verdiği bir röportajda Russo, bu değişiklikler ile filme daha çağdaş bir yön vermeye çalıştığını söyledi.[94] Russo bu versiyonda özgün senaryoya fazla bağlı kalmadı, senaryoda yaptığı değişiklikleri ise açıkça belli etmedi ya da listelemedi. Ancak, Entertainment Weekly dergisine göre bu durum Russo ile Romero arasında anlaşmazlığa yol açmadı. Yine de dergiye göre Romero, filme dokunmamayı tercih ediyordu.[95] Revize edilmiş bu versiyon film eleştirmenleri tarafından sert biçimde eleştirildi. Örneğin Ain't It Cool News yazarı Harry Knowles filmin bu versiyonu hakkında olumlu görüş verenleri sitesinde yasaklayacağını açıkladı.[96] 30. yıl versiyonunun devam filmi niteliğindeki Children of the Living Dead ise 2001'de çekildi.[97]

Filmin animasyon sürümü, bir iş birliği projesi olarak Night of the Living Dead: Reanimated başlığı altında gerçekleştirildi ve birçok film festivalinde gösterildi.[98][99][100][101] Bu proje kapsamında, Romero'nun filmindeki zombilerin sesleri korundu ancak görüntüleri yerine, farklı sanatçıların çizimlerinden oluşturulan animasyon karakterleri yerleştirildi.[102] Filmin ilk gösterimi 10 Ekim 2009'da Ramsey, New Jersey'de[103] Zombie Encounter and Film Festival kapsamında[104] yapıldı. 8. Rondo Hatton Classic Horror Awards'da En İyi Bağımsız Yapım dalında aday gösterildi, ancak ödülü kazanamadı.[105] Film DVD formatında 27 Temmuz 2010'da Wild Eye Releasing tarafından yayımlandı.[106][107]

Film serisi[I] değiştir

Ana madde: Yaşayan Ölüler

Romero'nun Ölülerin... serisi değiştir

Ana madde: Yaşayan Ölülerin Gecesi (film serisi)

Yaşayan Ölülerin Gecesi, George Romero'nun yönettiği ve Ölülerin ... biçiminde başlıklara sahip olan altı filmlik serinin ilk filmiydi. Bu filmin ardından Romero, Dawn of the Dead (Zombi), Day of the Dead (Zombi - Ölüm Günü), Land of the Dead, Diary of the Dead ve Survival of the Dead filmlerini yönetti. Tüm filmlerde, ABD'de ölülerin canlanması şeklinde ortaya çıkan yaygın bir felaket ve insanlığın bununla baş etmeye çalışması anlatıldı. Romero bu filmlerde, Yaşayan Ölülerin Gecesi'nde olduğu gibi, her filmin çekildiği döneme uygun toplumsal eleştirilere yer verdi.

Yaşayan Ölülerin Dönüşü serisi değiştir

Ana madde: Yaşayan Ölülerin Dönüşü (film serisi)

Serinin üçüncü filmi olan Day of the Dead'in gösterime girdiği sene, Yaşayan Ölülerin Gecesi'nin senaryosunu Romero ile birlikte yazmış olan John Russo, Yaşayan Ölülerin Dönüşü isimli bir filmi gösterime soktu. Bu film, Yaşayan Ölülerin Gecesi'nin alternatif bir devamıydı ancak aslında seriyi hicvediyordu ve 1968 tarihli özgün filmin devamı olarak değerlendirilmedi. Russo'nun filmini de dört devam filmi izledi. Bunların son ikisi olan Return of the Living Dead: Necropolis ve Return of the Living Dead: Rave from the Grave, 2005'te televizyon filmi olarak yayınlandı.

Return of the Living Dead, Romero ile Russo arasında hukuki bir mücadelenin başlamasına sebep oldu. Romero, Russo'nun bu film yoluyla Day of the Dead ile doğrudan rekabet etmeyi amaçladığını düşünüyordu. Davada Russo'yu, ilk filmin başlığının bir bölümünü sahiplenmekle, Dawn of the Dead'in reklam sloganı olan "When there is no room in hell [...] the dead will walk the earth (Cehennemde yer kalmayınca ... ölüler dünyada yürüyecek)" cümlesini intihalle ve 1968 tarihli özgün filmden bazı görüntüleri kopyalamakla suçladı. Mahkeme Russo'nun reklam kampanyasını durdurmasına hükmetti. Ancak Russo, filminin isim haklarına sahip olmayı sürdürdü.[108]

Yeniden çekimler ve önbölümler değiştir

 
1990 tarihli yeniden çekimde Ben rolünü Tony Todd oynadı.

Yaşayan Ölülerin Gecesi iki defa tekrar çekildi. 1990 tarihli ilk tekrar filmini, özel efekt tasarımcısı Tom Savini yönetti. Bu filmde özgün senaryoya sadık kalındı ancak daha fazla kanlı sahneye, ayrıca Barbara'nın[109] (Patricia Tallman) daha etkin ve yetenekli bir kadın kahraman olarak çizildiği bir kurguya yer verildi. Ben rolünü Tony Todd oynadı. Film tarihçisi Barry Grant'e göre bu film, Romero'nun Barbra karakterinde yapılan bir düzeltiydi; kadın karakterinin güçlendirilmesiyle, özgün filmde kadın karakterlere yönelik hatalı betimleme düzeltilmiş oluyordu.[110] Üç boyutlu çekilen ve Night of the Living Dead 3-D adı verilen ikinci yeniden çekim ise Eylül 2006'da gösterime girdi. Jeff Broadstreet'in yönettiği filmde karakterler ve konu özgün filmle benzerdi. Savini'nin filminin aksine, bu film için Romero'nun onayı alınmadı.[111][112]

15 Eylül 2009'da Simon West'in çekeceği ve Night of the Living Dead: Origins 3D olarak adlandırılacak üç boyutlu filmde öykünün tekrar anlatılacağı duyuruldu.[113][114] Filmin senaristi ve yönetmeni Zebediah de Soto olurken, Ben rolünde Tony Todd, Barbra'da ise Danielle Harris rol aldı.[115][116][117][118] [119][120]

Haziran 2011'de Loyal's House of Blood Production, filmin bir başka yeniden çekiminin 31 Ekim 2012'de vizyona gireceğini duyurdu.[121] Firmanın sahibi olan Loyal Ploof ile birlikte John Stevenson'ın senaristilik ve yönetmenliği üstleneceği açıklandı.

Telif durumu değiştir

Filmin ilk dağıtım şirketi olan Walter Reade Organization'ın, dağıtılan kopyalara telif hakkı açıklaması koymayı ihmal etmesi sebebiyle, Yaşayan Ölülerin Gecesi kamu malı sayılmaya başladı. 1968'de ABD telif hakkı yasası, telif haklarının korunabilmesi için eserlerde uygun bir telif açıklaması bulunmasını şart koşuyordu.[122] Image Ten, filmin ilk adı olan Night of the Flesh Eaters başlığı altına, yasaya uygun telif hakkı notunu eklemişti. Ancak dağıtım şirketi, filmin adını değiştirirken bu notu kopyalara eklemedi.[4][123]

Filmin kısıtlı sayıda kopyası Walter Reade tarafından dağıtılmış ve sinemalarda gösterilmişti. Romero ve Image Ten, bu kopyaları gösterimden kaldırtmayı seçebilirlerdi. Bu durumda Romero filmin adını değiştirip birkaç "yaratıcı" değişiklik yaparak yeniden telif hakkı başvurusunda bulunabilirdi. Ancak bu hiçbir zaman yapılmadı ve sinema kopyalarının çoğaltılmasına ve gösterime sokulmasına devam edildi. Sonunda filmin kopyaları ev videosu dağıtımcıları tarafından da üretilip dağıtılmaya başladı.

Kamu malı sayılması sebebiyle film, ABD'de ev videosu formatında birçok dağıtım şirketi tarafından pazarlandı. 2012 yılı itibarıyla Amazon.com'da filmin VHS formatında 51, DVD formatında 166 ve Blu-ray formatında 4 farklı sürümü satıştaydı.[124] Filmin özgün hali ise Google Video, Internet Archive, Hulu ve YouTube gibi İnternet sitelerinden indirilebilmekte ya da izlenebilmektedir.[125][126][127][128] 28 Ocak 2012 itibarıyla film, 865.740 defa indirilerek Internet Archive'dan en fazla indirilen ikinci film olmuştur.[129]

Notlar değiştir

I. ^ Serinin filmlerinin Türkçe isimlendirmesinde, özgün isimlendirmedeki ... of the Dead standardına dikkat edilmemiştir. Örneğin ikinci film olan Dawn of the Dead Türkçede basitçe Zombi başlığıyla gösterime girmiştir. Bu sebeple bütünlüğü sağlamak adına, ilk filmler dışındaki filmler için madde boyunca özgün serideki film isimleri kullanılmıştır.

Kaynakça değiştir

  1. ^ Scognamillo, Giovanni (2006). "Yaşayan ölülere ne oldu?". Canavarlar Yaratıklar Manyaklar. +1 Kitap. ss. 89-92. ISBN 9756063173. 
  2. ^ a b IMDb'de 30 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. filmin hasılat bilgileri; erişim: 24 Haziran 2006; ABD hasılatı, Ocak 2000 itibarıyla
  3. ^ a b "U.S. film registry adds 25 new titles", 16 Kasım 1999, CNN 24 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; erişim: 24 Haziran 2006
  4. ^ a b c Boluk, Stephanie; Lenz, Wylie (16 Haziran 2011). "Introduction: Generation Z, the Age of Apocalypse". Generation Zombie: Essays on the Living Dead in Modern Culture. Jefferson, Kuzey Karolina: McFarland. s. 5. ISBN 978-0786461400. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 
  5. ^ Adam Rockoff, Going to Pieces: The Rise and Fall of the Slasher Film, 1978–1986 (Jefferson, N.C.: McFarland, 2002), sayfa 35, ISBN 0-7864-1227-5.
  6. ^ The Encyclopedia of Fantasy<meta />'de "Zombie Movies", editör: John Clute ve John Grant (New York: St. Martin's Press, 1999), sayfa 1048, ISBN 0-312-19869-8
  7. ^ Kevin Thomas, Night of the Living Dead yorumu, Los Angeles Times, 10 Ocak 1969, The A-List: The National Society of Film Critics' 100 Essential Films içinde tekrar basım, editör: Jay Carr (Cambridge, Mass.: Da Capo Press, 2002), s. 199, ISBN 0-306-81096-4 .
  8. ^ a b c George A. Romero, Jones bölümünde alıntı, Rough Guide to Horror Movies, s. 118.
  9. ^ Fraser, C. Gerald. "Duane L. Jones, 51, Actor and Director Of Stage Works, Dies 7 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." The New York Times 28 Temmuz 1988. Erişim: 24 Ocak 2012.
  10. ^ Duane Jones röportajı, Night of the Living Dead, Millennium Edition (DVD, Elite Entertainment, 2002), bonus bölümü.
  11. ^ a b c d Judith O'Dea röportajı, Collum, Assault of the Killer B's, sayfa 4.
  12. ^ Internet Movie Database 16 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'de Keith Wayne; Erişim: 24 Haziran 2006.
  13. ^ Internet Movie Database 6 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'de Judith Ridley; Erişim: 24 Haziran 2006.
  14. ^ Internet Movie Database 18 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'de S. William Hinzman; Erişim: 24 Haziran 2006.
  15. ^ George A. Romero röportajı, Homepage of the Dead 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sayfasında alıntı; Erişim: 24 Haziran 2006.
  16. ^ a b c d e f g h Karl Hardman ve Marilyn Eastman röportajı, Homepage of the Dead 7 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sayfasında alıntı; erişim: 24 Haziran 2006.
  17. ^ a b c George A. Romero, John Russo'nun The Complete Night of the Living Dead Filmbook kitabına önsöz (Pittsburgh: Imagine, Inc., 1985), sayfa 6–7, ISBN 0-911137-03-3 .
  18. ^ a b Scrapbook, Special Features, Night of the Living Dead, Millennium Edition (DVD, Elite Entertainment, 2002)
  19. ^ John A. Russo, The Complete Night of the Living Dead Filmbook (Pittsburgh: Imagine, Inc., 1985), ISBN 0-911137-03-3 , "Treatment/Original Script" içinde alıntı olarak, ek özellikler bölümü, Night of the Living Dead, Millennium Edition (DVD, Elite Entertainment, 2002), ASIN B00005Y6Y2 7 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  20. ^ George A. Romero röportajı, Forbidden Weekend 12 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2 Şubat 1997, erişim: 24 Haziran 2006.
  21. ^ Richard Matheson, I Am Legend (1954; New York: Orb Books, 1995), ISBN 0-312-86504-X .
  22. ^ Marco Lanzagorta, Night of the Living Dead ile ilgili değerlendirme, Millennium Edition DVD, Pop Matters 11 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; erişim: 24 Haziran 2006.
  23. ^ "One for the Fire: The Legacy of Night of the Living Dead" — Night of the Living Dead DVD, 2008, Region 1, Dimension Home Entertainment
  24. ^ Interview: George A. Romero On Diary of the Dead 18 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mariana McConnell, Cinema Blend, 14 Ocak 2008
  25. ^ Richard Matheson röportajı, Tom Weaver, Return of the B Science Fiction and Horror Movie Makers: The Mutant Melding of Two Volumes of Classic Interviews (Jefferson, N.C.: McFarland, 1999), s. 307, ISBN 978-0-7864-0755-2.
  26. ^ Clark Collis, An Author You Can't Refuse, Entertainment Weekly 17 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7 Aralık 2007.
  27. ^ Danél Griffin'in The Last Man on Earth yorumu 16 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Film as Art: Danél Griffin's Guide to Cinema
  28. ^ Neil Fawcett, "Evans Cemetery: Then and Now", Homepage of the Dead 10 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; erişim: 24 Haziran 2006.
  29. ^ Alan Jones çekim yerinin, hatalı biçimde, Pittsburgh'daki Butler Street'te bulunan Allegheny Mezarlığı olduğunu belirtir. Alan Jones, The Rough Guide to Horror Movies (New York: Rough Guides, 2005), sayfa 118, ISBN 1-84353-521-1 .
  30. ^ "The Filming" of Night of the Living Dead, Homepage of the Dead 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; erişim: 24 Haziran 2006.
  31. ^ a b "Frightful Facts", House of Horrors 1 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; erişim: 24 Haziran 2006.
  32. ^ Joseph Maddrey, Nightmares in Red, White and Blue: The Evolution of the American Horror Film (Jefferson, N.C.: McFarland, 2004), sayfa 51, ISBN 0-7864-1860-5 .
  33. ^ a b George A. Romero röportajı, "George A. Romero Bio"'da alıntı, Special Features, Dawn of the Dead, Special Divimax Edition (DVD, Anchor Bay, 2004), ASIN B0001611DI 7 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  34. ^ HorrorDirectors.com 1 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'da George A. Romero biyografisi. Erişim 24 Haziran 2006.
  35. ^ Stephen Paul Miller, The Seventies Now: Culture as Surveillance (Durham, N.C.: Duke University Press, 1999), s. 81, ISBN 978-0-8223-2166-8 .
  36. ^ George A. Romero. Royer, The Spectacle Of Isolation içinde alıntı, s. 15.
  37. ^ Carl Royer, The Spectacle Of Isolation In Horror Films: Dark Parades Binghamton, N.Y.: Haworth Press, 2005), s. 15, ISBN 978-0-7890-2264-6 .
  38. ^ R. H. W. Dillard, "Night of the Living Dead: It's Not Like Just a Wind That's Passing Through", in American Horrors: Essays on the Modern American Horror Film, ed. Gregory A. Waller (Urbana: University of Illinois Press, 1988), p. 15, ISBN 978-0-252-01448-2 .
  39. ^ Robin Wood, "An Introduction to the American Horror Film", in Movies and Methods, Cilt II, editör: Bill Nichols (Los Angeles: University of California Press, 1985), s. 213, ISBN 978-0-520-05409-7 .
  40. ^ Jason Paul Collum, Assault of the Killer B's: Interviews with 20 Cult Film Actresses (Jefferson, N.C.: McFarland, 2004), sayfa 4, ISBN 0-7864-1818-3.
  41. ^ Sumiko Higashi, "Night of the Living Dead: A Horror Film about the Horrors of the Vietnam Era", From Hanoi to Hollywood içinde
  42. ^ Paul Corupe, "They're Coming to Remix You, Barbra", Rue Morgue (No. 92, Ağustos 2009), s. 63
  43. ^ a b Collum, Assault of the Killer B's, s. 3.
  44. ^ Stephen King, Danse Macabre (New York: Berkley Books, 1983), s. 1–9, ISBN 978-0-425-10433-0 .
  45. ^ a b c Roger Ebert, Night of the Living Dead eleştirisi, Chicago Sun-Times, 5 Ocak 1969, RogerEbert.com 17 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 24 Haziran 2006.
  46. ^ Russel, Jamie (2008). Book of the Dead. Surry England: FAB press ltd. s. 65. ISBN 1 903254 33 7. 
  47. ^ a b Higashi, "Night of the Living Dead", s. 175.
  48. ^ Paul McCullough, "A Pittsburgh Horror Story", Take One 4 (sayı 6, Temmuz–Ağustos 1973), s. 8.
  49. ^ VH1.com 15 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'da Night of the Living Dead. Erişim 24 Haziran 2006.
  50. ^ Wall Street Journal (New York), Dillard, "Night of the Living Dead" içinde alıntı, s. 15.
  51. ^ "Night of the Living Dead Movie Reviews, Pictures". Rotten Tomatoes. 13 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  52. ^ "Greatest Films of 1968". Filmsite.org. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  53. ^ "The Best Movies of 1968 by Rank". Films101.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  54. ^ "Most Popular Feature Films Released in 1968". IMDb.com. 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2010. 
  55. ^ "Empire Features". Empireonline.com. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  56. ^ Film, The (29 Nisan 2003). "The Best 1,000 Movies Ever Made - Reviews - Movies - New York Times". Nytimes.com. 9 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  57. ^ "Total Film features: 100 Greatest Movies of All Time". Total Film. 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  58. ^ "100 Maverick Movies in the Last 100 Years". Rolling Stone. AMC FilmSite.org'da yayımlandı. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2011. 
  59. ^ "Librarian of Congress Names 25 More Films to National Film Registry", 16 Kasım 1999, Library of Congress 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim 24 Haziran 2006.
  60. ^ AFI's 100 Years...100 Thrills, American Film Institute 29 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim 24 Haziran 2006.
  61. ^ "AFI's 100 Years... 100 Heroes and Villains: The 400 Nominated Characters" (PDF). afi.com. 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Haziran 2010. 
  62. ^ "Chicago Critics' Scariest Films". AltFilmGuide.com. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2010. 
  63. ^ "Bravo's The 100 Scariest Movie Moments". web.archive.org. 30 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2010. 
  64. ^ Variety, Night of the Living Dead eleştirisi, 15 Ekim 1968, Higashi, "Night of the Living Dead" içinde alıntı, s. 184.
  65. ^ Vincent Canby, "Getting Beyond Myra and The Valley of the Junk", New York Times, 5 Temmuz 1970, s. 49.
  66. ^ Pauline Kael, 5001 Nights at the Movies (Henry Holt and Company, 1991), ISBN 978-0-8050-1367-2 .
  67. ^ Film Daily, Night of the Living Dead eleştirisi, Higashi, "Night of the Living Dead" içinde alıntı, s. 175.
  68. ^ Rex Reed, House of Horrors 1 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'da alıntı. Erişim 24 Haziran 2006.
  69. ^ a b Tantimedh, Adisakdi. "Night of the Living Dead". Steven Jay Schneider (Ed.). 1001 Movies You Must See Before You Die (İngilizce). Barron's. s. 496. ISBN 978-0-7641-6151-3. 
  70. ^ a b c Elliot Stein, "The Dead Zones: 'George A. Romero' at the American Museum of the Moving Image", The Village Voice (New York), 8-14 Ocak 2003, [1] 15 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. linki altında. Erişim 24 Haziran 2006.
  71. ^ Higashi, "Night of the Living Dead", s. 181.
  72. ^ Mark Deming, Night of the Living Dead yorumu, Allmovie[ölü/kırık bağlantı]. Erişim 24 Haziran 2006.
  73. ^ Demirci, Tolga Tan (2006). "Varoluşsal Anlam, Ölüm Korkusu ya da 4. Yasa: Ölülerin Dirilmesi". Korku Sinemasının Psikanalizi. Es Yayınları. ss. 197-199. ISBN 9758716522. 
  74. ^ Gregory A. Waller, Introduction to American Horrors, s. 4.
  75. ^ Linda Badley, Film, Horror, and the Body Fantastic (Westport, Conn.: Greenwood Press, 1995), s. 25, ISBN 978-0-313-27523-4 .
  76. ^ Jones, Rough Guide to Horror, s. 117–118.
  77. ^ a b Odell, Colin ve Blanc, Michelle (2011). "Amerika Korku". Korku Sineması. Kalkedon Yayınları. ss. 113-114. ISBN 978-605-5679-83-5. 
  78. ^ Almar Haflidason, Night of the Living Dead değerlendirmesi, 20 Mart 2001, BBC 6 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim 24 Haziran 2006.
  79. ^ Andrew Tudor, Monsters and Mad Scientists: A Cultural History of the Horror Movie (Oxford, Eng.: Blackwell Publishing, 1989),s. 101, ISBN 978-0-631-16992-5 .
  80. ^ W. Scott Poole, Monsters in America: Our Historical Obsession with the Hideous and the Haunting (Waco, Texas: Baylor, 2011) s. 194-195, ISBN 978-1-60258-314-6 .
  81. ^ Rockoff, Going to Pieces, s. 36.
  82. ^ "Treehouse of Horror III", bölüm 64, The Simpsons, 29 Ekim 1992, Internet Movie Database 10 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim 24 Haziran 2006.
  83. ^ "Pink Eye", bölüm 107, South Park, 29 Ekim 1997, South Park: The Complete First Season (DVD, Warner Bros., 2002)
  84. ^ Jones, Rough Guide to Horror, s. 117.
  85. ^ Grant, "Taking Back the Night of the Living Dead", s. 201.
  86. ^ "Copyright Catalog (1978 to present) — Night of the Living Dead". United States Copyright Office. 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2008. 
  87. ^ Night of the Living Dead (VHS, Anchor Bay Entertainment, 1997), ISBN 6301231864 7 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  88. ^ Tooze, Gary W. "Review of Night of the Living Dead". DVD Beaver. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2009. 
  89. ^ "Johnny Ramone Tribute Includes Night of the Living Dead in 3D". Dreadcentral.com. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  90. ^ "Zombie Classic "Night of the Living Dead, Now in 3D!" Begins Its First Theatrical Run". PRWeb. Vocus. 17 Ekim 2010. 3 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2011. 
  91. ^ Legend Films, Inc. (23 Aralık 2008). ""Night of the Living Dead" to Be Released in Color and 3D". Business Wire. 26 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2009. 
  92. ^ "Trailer for 3D 'Night of the Living Dead' Re-Release". Bloody Disgusting. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  93. ^ Night of the Living Dead: 30th Anniversary Edition (DVD, 1999), ASIN B00000JXVO 7 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  94. ^ John A. Russo interview, Fangoria, Homepage of the Dead 15 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sayfasında alıntı olarak.
  95. ^ Entertainment Weekly, Homepage of the Dead 15 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sayfasında alıntı; erişim: 24 Haziran 2006.
  96. ^ Harry Knowles, Night of the Living Dead: 30th Anniversary Edition eleştirisi, Ain't It Cool News 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim 24 Haziran 2006.
  97. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012. 
  98. ^ "Night of the Living Dead Re-animated FREE New Jersey Screening". HorrorMovies.ca. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  99. ^ "Horror Movie Reviews and Commentary". No Room In Hell. 6 Aralık 2009. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  100. ^ "Night of the Living Dead Reanimated". Metro Cinema. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  101. ^ "Tempe Film: Night of the Living Dead: Reanimated on Thursday 1/28 - GetOutAZ.com". Events.getoutaz.com. 28 Ocak 2010. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  102. ^ Official NOTLD:Reanimated Site-- http://www.notldr.com/ 31 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim: 16 Ekim 2009
  103. ^ Bryan White (24 Eylül 2009). "Night of the Living Dead: Reanimated East Coast Premier!". Cinema-suicide.com. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  104. ^ "Zombie Encounter & Film Festival -- October 10, 2009". Science Fiction Society of Northern New Jersey. 25 Eylül 2009. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  105. ^ "Erişim: 11 Nisan 2010". 8 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012. 
  106. ^ by Garth. "Reviews: Night Of The Living Dead: Reanimated Review". Twitchfilm.net. 16 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  107. ^ "Interview with Night of the Living Dead: Reanimated's Mike Schneider". ShootForTheHead.com. 26 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  108. ^ Patrick J. Flinn, Handbook of Intellectual Property Claims and Remedies: 2004 Supplement (New York: Aspen Publishers, 1999), sayfa 24–25, ISBN 0-7355-1125-X .
  109. ^ Özgün filmde karakterin adı Barbra iken, Barbara yazımı kullanılmıştır.
  110. ^ Barry Keith Grant, "Taking Back the Night of the Living Dead: George Romero, Feminism and the Horror Film" , The Dread of Difference: Gender and the Horror Film içinde, editör: Barry K. Grant (Austin: University of Texas Press, 1996), ISBN 978-0-292-72794-6 .
  111. ^ Night of the Living Dead 3-D'nin Internet Movie Database 9 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sayfası
  112. ^ Night of the Living Dead 3-D resmî sitesi 29 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; erişim: 24 Haziran 2006.
  113. ^ "Night of the Living Dead in 3D Again?". Dreadcentral.com. 16 Eylül 2009. 8 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  114. ^ "'Night of the Living Dead' Origin Story Told in 3D CGI". Bloody-disgusting.com. 16 Eylül 2009. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  115. ^ "Terror Tweets: NOTLD: Origins Casting News and Area 51 Update". Dreadcentral.com. 25 Eylül 2009. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  116. ^ "Casting for NOTLD: Origins Coming Together". Dreadcentral.com. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  117. ^ "Danielle Harris to Topline 'Night of the Living Dead: Origins'". Bloody-disgusting.com. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  118. ^ Submitted by dorkydude on Tue, 20 October 2009 - 3:54pm. (10 Mart 2009). "Exclusive: First Look at Night of the Living Dead: Origins". Dreadcentral.com. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  119. ^ "BD Horror News - Awesome First Look at 'Night of the Living Dead: Origins'". Bloody-disgusting.com. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  120. ^ "Exclusive: First Look at Tony Todd as Ben - Night of the Living Dead: Origins | Horror Movie, DVD, & Book Reviews, News, Interviews at Dread Central". Dreadcentral.com. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2010. 
  121. ^ "Night of the Living Dead: Pre-Production in October". houseofbloodproduction.com. 13 Haziran 2011. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2011. 
  122. ^ U.S. Copyright Office, Sirküler 92, Copyright Law of the United States of America, Chapter 4: Copyright Notice, Deposit, and Registration, Omission of notice on certain copies and phonorecords 27 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
  123. ^ United States Senate, Committee on the Judiciary, Subcommittee on Technology and the Law, Legal Issues that Arise when Color is Added to Films Originally Produced, Sold and Distributed in Black and White (Washington, D.C.: Government Printing Office, 1988), s. 83.
  124. ^ Amazon.com 5 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'da Yaşayan Ölülerin Gecesi ürün bilgileri. Erişim: 28 Ocak 2012.
  125. ^ Google Video'da 17 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yaşayan Ölülerin Gecesi; erişim: 24 Haziran 2006.
  126. ^ Internet Archive'da Yaşayan Ölülerin Gecesi; erişim: 24 Haziran 2006.
  127. ^ YouTube'da 29 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yaşayan Ölülerin Gecesi. Erişim 13 Eylül 2010.
  128. ^ "Yaşayan Ölülerin Gecesi 25 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Hulu; erişim: 28 Ocak 2012.
  129. ^ "Most Downloaded Items", Internet Archive, 2012. Erişim: 28 Ocak 2012.

Konuyla ilgili yayınlar değiştir

  • Becker, Matt. "A Point of Little Hope: Hippie Horror Films and the Politics of Ambivalence". The Velvet Light Trap (sayı 57, İlkbahar 2006): sayfa 42–59.
  • Carroll, Noël. "The Nature of Horror". Journal of Aesthetics and Art Criticism 46 (sayı 1, Sonbahar 1987): sayfa 51–59.
  • Crane, Jonathan Lake. Terror and Everyday Life: Singular Moments in the History of the Horror Film. Thousand Oaks, Calif.: Sage Publications, 1994. ISBN 978-0-8039-5849-4.
  • Dinello, Daniel. Technophobia!: Science Fiction Visions of Posthuman Technology. Austin: University of Texas Press, 2006. ISBN 978-0-292-70986-7.
  • Harper, Stephen. "Night of the Living Dead: Reappraising an Undead Classic". Bright Lights Film Journal (sayı 50, Kasım 2005): çevrimiçi bağlantı.
  • Heffernan, Kevin. Ghouls, Gimmicks, and Gold: Horror Films and the American Movie Business, 1953–1968. Durham, N.C.: Duke University Press, 2004. ISBN 978-0-8223-3215-2 .
  • Heffernan, Kevin. "Inner-City Exhibition and the Genre Film: Distributing Night of the Living Dead (1968)". Cinema Journal 41 (sayı 3, İlkbahar 2002): sayfa 59–77.
  • Jancovich, Mark, Antonio Lazaro Reboll, Julian Stringer ve Andy Willis, editörler. Defining Cult Movies: The Cultural Politics of Oppositional Taste. Manchester, Eng.: Manchester University Press, 2003. ISBN 978-0-7190-6631-3.
  • Lowenstein, Adam. Shocking Representation: Historical Trauma, National Cinema, and the Modern Horror Film. New York: Columbia University Press, 2005. ISBN 978-0-231-13246-6.
  • Maye, Harun. "Rewriting the Dead: The Tension between Nostalgia and Perversion in George A. Romero's Night of the Living Dead (1968)". Nostalgia or Perversion? Gothic Rewriting from the Eighteenth Century until the Present Day içinde. Editör: Isabella van Elferen. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing 2007. ISBN 978-1-84718-247-0.
  • Moreman, Christopher M. "A Modern Meditation on Death: Identifying Buddhist Teachings in George A. Romero’s Night of the Living Dead," Contemporary Buddhism 9 (Sayı 2, 2008): sayfa 151–165.
  • Newman, Robert. "The Haunting of 1968". South Central Review 16 (sayı 4, Kış 1999): sayfa 53–61.
  • Paffenroth, Kim. Gospel of the Living Dead: George Romero's Visions of Hell on Earth. Waco, Texas: Baylor, 2006. ISBN 978-1-932792-65-2.
  • Pharr, Mary. "Greek Gifts: Vision and Revision in Two Versions of Night of the Living Dead". Trajectories of the Fantastic içinde. Editör: Michael A. Morrison. Westport, Conn.: Greenwood Press, 1997. ISBN 978-0-313-29646-8.
  • Pinedo, Isabel Cristina. Recreational Terror: Women and the Pleasures of Horror Film Viewing. Albany: State University of New York Press, 1997. ISBN 978-0-7914-3441-3.
  • Poole, W. Scott. Monsters in America: Our Historical Obsession with the Hideous and the Haunting. Waco, Texas: Baylor, 2011. ISBN 978-1-60258-314-6.
  • Russell, Jamie. Book of the Dead: The Complete History of Zombie Cinema. Surrey: Fab Press, 2005. ISBN 978-1-903254-33-2.
  • Shapiro, Jerome F. Atomic Bomb Cinema: The Apocalyptic Imagination on Film. London: Routledge, 2001. ISBN 978-0-415-93660-6.
  • Wood, Robin. Hollywood from Vietnam to Reagan. New York: Columbia University Press, 1986. ISBN 978-0-231-05777-6.
  • Young, Lola. Fear of the Dark: 'Race', Gender and Sexuality in the Cinema. London: Routledge, 1996. ISBN 978-0-415-09709-3.

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yaşayan_Ölülerin_Gecesi&oldid=31111440" sayfasından alınmıştır