X. Konstantinos
X. Konstantinos Dukas (Yunanca: Κωνσταντίνος Ι' Δούκας) (ö. 22 Mayıs 1067), 1059-1067 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.
| X. Konstantinos Dukas Κωνσταντίνος Ι' Δούκας | |
|---|---|
 İmparator X. Konstantinos sikkesi | |
| Bizans İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 1059–1067 |
| Önce gelen | I. İsaakios |
| Sonra gelen | Romen Diyojen |
| Ölüm | 22 Mayıs 1067 Konstantinopolis |
| Eş(ler)i | Eudokia Makrembolitissa |
| Çocuk(lar)ı | VII. Mihail, Andronikos Dukas, Konstantios Dukas, Anna Dukena Theodora Anna Dukena Selvo Zoi Dukaina |
| Hanedan | Dükas Hanedanı |
| Babası | Andronikos Dukas |
İmparatorluk dönemi değiştir
Konstantinos Dukas, bir Paflagonyalı büyük toprak sahibi soylu olan ve bir müddet Meosia themasında strategos (askeri vali) olan, "Andronikos Dukas"'ın oğlu idi. Konstantinos, Patrik I. Mihail Kirularios'un yeğeni Eudokia Makrembolitissa ile ikinci evliliğini yapınca saray bürokrasisi içinde yerini güçlendirdi. 1057'de I. İsaakios'un imparatorluğu bir komplo ile ele geçirmesi sırasında İsaakios taraftarı olmuştu. Sivil soylu bürokratların temsilcisiydi ve bu nedenle İsaakios'un reform tedbirleri aleyhinde olan saray bürokrasinin fikirlerini savunucusu oldu. Konstantinos Dukas'ın bu muhalif tutumuna rağmen, hasta olan İsaakios, çok güçlü danışmanı Mihail Psellos'un tavsiyelerine uyarak, Kasım 1059'da Konstantinos Dukas lehine imparatorluk tahtından feragat etti ve X. Konstantinos Dukas imparator olarak taç giydi.
Konstantinos'un tahta çıkması sivil aristokrasinin bir zaferiydi. Yeni imparator hemen genç oğullarına ortak imparator olarak taç giydirerek ve kardeşi İoannis Dukas'ı imparatorluğun hemen altında en yüksek rütbe olan "Sezar" unvanını vererek iktidara bağlarını güçlendirdi. Sivil bürokratların ve yüksek kilise hiyerarşinin temsilcisi olarak bu yüksek burjuvazinin en geniş tabakalarının senatoya girmesini kolaylaştırdı ve bürokrasiye yaptığı harcamalar dolayısıyla devlet hazinesi zorlanmaya başladı.
Ama buna bulduğu çareler yeteneksizliğini iyice ortay çıkardı. Artan devlet harcamalarını ve mali gereksinimleri karşılamaya çare olarak asker sayısını azaltma ve sınır savunmasını zayıflatmayı uygun buldu. Devlet harcamalarında gereken kısıntıları hep Bizans ordusunun askerî gücünün azaltılması ve ordunun eğitiminin kısılması şeklinde uyguladı. Selçuk Türklerinin ve Türkmenlerin Batıya yönelerek Anadolu'ya sızmalarının en kesif olduğu bir dönemde Bizans doğu yerel askerî savunmasını, 50.000 askerden oluşan Ermenistan yerel milis gücünü dağıtarak, nerede ise ortadan kaldırdı. Bizans ordusunun ana direği askerleri ve askerî komutanları sağlayan Anadolu büyük toprak sahibi soyluları kendisinden gittikçe hoşnutsuz oldular. Soylu askerî komutanlar İsaakios'u geri getirmek hedefiyle 1061'de Konstantinos'a bir suikast düzenlediler ama bu başarılı olmadı.
Konstantinos'un sonunda aklı başına geldi ve ülke savunmasını pekiştirme ve asker sayısını artırılması gerektiğini anladı. Bu nedenle halktan alınan vergileri artırdı. Böylece halk kitlelerinin de kendinden soğumalarına neden oldu.
Konstantinos imparatorluğa geldiği zaman zaten epeyce yaşlıydı ve imparatorluk yaptığı dönemde sıhhati hiç iyi değildi. Sonunda 22 Mayıs 1067'de hayat gözlerini kapadı. Konstantinos'un ölümü üzerine karısı Eudokia, üç oğlu (Mihail, Andronikos ve Konstantios) adına naipliği üstlendi.
Ailesi değiştir
Konstantinos Dalassenos adlı bir soylunun kızı ile yaptığı ilk evlilikten hiç çocuğu olduğu bilinmemektedir.
İkinci eşi olan Eudokia Makrembolitissa ile şu isimlerde çocukları olmuştur:
- VII. Mihail, babasını takiben imparator;
- Andronikos Dukas, 1068-1078 döneminde ortak imparator;
- Konstantios Dukas, yak.1060 ile 1078 arasında ortak imparator, ölümü 1081;
- Anna Dukena, rahibe
- Theodora Anna Dukena Selvo, Venedik doçesi Domenico Selvo ile evlendi;
- Zoi Dukena, İmparator I. Aleksios'un kardeşi olan Adrianos Komnenos ile evlendi.
Popüler Kültürdeki yeri değiştir
2021 yılından itibaren TRT 1'de yayınlanan Alparslan Büyük Selçuklu dizisinde Sinan Tuzcu tarafından canlandırılmaktadır.
Dış kaynaklar değiştir
- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN 978-975-08-1507-2.
- Norwich, John Julius (1999). Byzantium, the apogee (İngilizce). Londra: Penguin. ISBN 0-14-011448-3.
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: I. İsaakios |
 Bizans İmparatoru 1059–1067 |
Sonra gelen: Romen Diyojen |