Wu Ziliang
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Wu Ziliang (Çince: 吴自良; Aralık 1917 - 24 Mayıs 2008), Tsu-Liang Wu olarak da bilinir,[1] Çinli bir malzeme mühendisi, fiziksel metalürjist ve fizikçidir. Çin'in ilk nükleer bombasını yapmak için kullanılan uranyum-235'i ayırmasını sağlayan temel membran ayırma teknolojisini geliştiren ekibi yönetmiştir. 1999 yılında İki Bomba, Bir Uydu Fazilet Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Ayrıca çelik metalurjisi, yarı iletkenler ve süper iletkenlik araştırmalarına önemli katkılarda bulunmuştur. Wu, Bilimsel Gelişme için Amerikan Birliği'nin bir üyesi ve Çin Bilimler Akademisi'nin bir akademisyeniydi.
Erken dönem değiştir
Wu, Aralık 1917'de Çin Cumhuriyeti, Zhejiang, Pujiang ilçesinde doğmuştur.[2][3] Avukat olan bir Qing hanedanı xiucai olan babasının yedinci ve en küçük çocuğuydu. Wu çocukken babası ölmüştür ve aile yoksulluğa düşmüştür. İki yıl sığır çobanı olarak çalışmıştır ve 1926'ya kadar ilkokula gitmemiştir.[3] Okulda başarılı olmuştur ve eyalet başkenti Hangzhou'daki en iyi iki okul olan Zhejiang Eyaleti 1 Nolu Ortaokulu ve daha sonra Hangzhou Lisesi'ne girmiştir.[3]
İkinci Çin-Japon Savaşı değiştir
1935 yılında Wu, Peiyang Üniversitesi (şimdi Tianjin Üniversitesi) Madencilik ve Metalurji Bölümüne kabul edilmiştir. Bir yıl sonra yeni kurulan Havacılık Mekaniği Departmanına geçmiştir. Temmuz 1937'de İkinci Çin-Japon Savaşı patlak verdikten sonra, Tianjin Japon işgali altına girmiştir ve Peiyang Üniversitesi Çin'in iç kesimlerindeki Xi'an'a tahliye edilmiştir.[3] 1938'de Peiyang ve işgal altındaki bölgelerden sürülen diğer üniversiteler, Chenggu ilçesindeki dağlık bir köyde bir tapınağı sınıf olarak kullanarak Kuzeybatı Mühendislik Enstitüsü'nü kurmuşlardır[3] Zorlu savaş koşullarına rağmen, Wu daha sonra profesörlerin ve öğrencilerin oldukça yetkin ve motive olduklarını hatırlatmıştır.[3] Özellikle profesörü Wei Shoukun ve eski sınıf arkadaşı Ye Peida'dan etkilenmiştir.[3]
1939'da mezun olduktan sonra Wu, Yunnan'daki Leiyun'daki (veya Loiwing) Çin-Amerikan Merkez Uçak İmalat Şirketi'nde genç tasarımcı olarak çalışmıştır.[2][3] 1942'de uçak fabrikası Japonlar tarafından bombalanmıştır ve Kunming'e taşınmaya zorlanmıştır. Wu, Central Machinery Works'te mühendis olarak çalışmıştır. Daha sonra Kuomintang'a katılmayı reddettiği için fabrikadan atılmıştır.[3]
Amerika Birleşik Devletleri'nde Kariyer değiştir
1943'te Wu, doktor olan ablasının maddi desteğiyle lisansüstü eğitim almak için Amerika Birleşik Devletleri'ne gitmiştir.[3] D.Sc. derecesini aldığı Carnegie Institute of Technology'ye katılmıştır. 1948'de fiziksel metalurji alanında uzmanlaşmıştır ve ardından doktora sonrası araştırmacı olarak çalışmıştır.[2] 1949'dan 1950'ye kadar Syracuse Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü'nde bir deniz araştırma projesinde mühendis olarak çalışmıştır.[2] 1950'de American Association for the Advancement of Science üyeliğine seçildi. Kariyerindeki başarısına rağmen Wu, Amerikan toplumunda yaşadığı ırkçılığa gücenmiştir.[3]
Çin Halk Cumhuriyeti'nde Kariyer değiştir
1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra, Wu 1951'in başlarında Çin'e dönmüştür ve Tangshan Jiaotong Üniversitesi'nde (şimdi Güneybatı Jiaotong Üniversitesi) Metalurji Mühendisliği Bölümü'nde profesör olmuştur.[3][4] O yılın ilerleyen dönemlerinde, Çin Bilimler Akademisi'nin Şanghay Metalurji Enstitüsü'ne transfer olmuştur.[2] Şanghay Metalurji Enstitüsü'nde, Çin'deki çelik fabrikalarında yaygın olarak üretilen manganlı molibden çeliğini geliştirmiştir ve 1956'da Devlet Doğa Bilimleri Ödülü'nü almıştır.[3][4] Daha sonra Şanghay Metalurji Enstitüsü'nün Müdür Yardımcılığına terfi etmiştir.[2]
1961'de Wu, nükleer fisyon zincir reaksiyonunda kullanılan uranyum-235'i zincir reaksiyonunu sürdüremeyen baskın uranyum izotopu olan uranyum-238'den ayırmak için membran ayırma teknolojisinin geliştirilmesinden sorumlu olmuştur.[3][5] Nükleer bomba yapmak için gerekli bir teknolojiydi, ancak iki izotopun benzer fiziksel ve kimyasal özellikleri nedeniyle oldukça zorluydu. Wu'nun liderliğinde, 60'tan fazla bilim insanından oluşan bir ekip, üç yıl içinde Şanghay Metalurji Enstitüsü'ndeki teknolojiyi geliştirmiştir. 16 Ekim 1964'te Çin ilk nükleer bombasını patlatmıştır.[3][5]
1970'lerde Wu, yarı iletkenleri ve büyük ölçekli entegre devreleri araştırmıştır ve Çin'in Şanghay Metalurji Enstitüsü'ndeki ilk entegre devresinin üretiminin temelini atmıştır.[3] 1980'lerin sonlarında ve 1990'ların başında, süper iletken itriyum baryum bakır oksit araştırmasında önemli keşifler yapmıştır.[4]
Başarılar değiştir
Nükleer araştırmalardaki başarısı için Wu, 1984'te Ulusal Buluş Ödülü'ne ve 1985'te Devlet Bilim ve Teknoloji İlerleme Ödülü Özel Ödülü'ne layık görülmüştür. 1999'da, İki Bomba, Bir Bomba ödülüne layık görülen 23 bilim insanı arasında yer almıştır.[1][3] Ayrıca Ho Leung Ho Lee Teknolojik Bilimler Ödülü'nü almıştır.[2] 1980 yılında Çin Bilimler Akademisi akademisyeni seçilmiştir.[3]
Özel hayatı değiştir
1952'de Wu, Aurora Üniversitesi'nde ve daha sonra Fudan Üniversitesi'nde İngilizce öğretmeni olan Xu Ren (徐仁) ile evlenmiştir. Wu Kangqi (吴康琪) ve Wu Danlin (吴丹琳) adında iki oğlu vardı.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Physical metallurgist WU Ziliang, 91, passes away". Chinese Academy of Sciences. 29 Mayıs 2008. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019.
- ^ a b c d e f g "Wu Ziliang". Ho Leung Ho Lee Foundation. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t "1939年毕业于西北联大的吴自良院士". Two Bombs, One Satellite Research Society. 18 Temmuz 2012. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019.
- ^ a b c "吴自良". Ho Leung Ho Lee Foundation. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019.
- ^ a b c Huang Xin 黄辛 (2 Haziran 2008). "送别"两弹一星"元勋吴自良院士：天助自助者". Sciencenet. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2019.
Dış bağlantılar değiştir
- Wu Ziliang's portal 9 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Çin Bilimler Akademisi'nde (Çince)