Vikipedi

Övündü, Çıldır

(Vaşlobi sayfasından yönlendirildi)

Övündü, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.

Övündü
Köy
Harita
Ardahan'ın konumu
Ardahan'ın konumu
Ardahan üzerinde Övündü
Övündü
Övündü
Övündü'nün Ardahan'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArdahan
İlçeÇıldır
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım1532 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam86
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0478
İl plaka kodu75
Posta kodu75110

Tarihçe değiştir

Övündü köyünün eski adı Vaşlobi’dir. Gürcüce bir yer adı olan Vaşlobi (ვაშლობი), elma anlamındaki “vaşli” (ვაშლი) kelimesinden türemiş olup elma bahçesi anlamına gelir. Nitekim Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin 1902 yılındaki tespitine göre, köyün tarihi kilisesi olan Vaşlobi Kilisesi elma bahçesi içinde bulunuyordu.[3][4] Vaşlobi Türkçeye Vaşlob ve Vaşlop şeklinde girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Vaşlob (واشلوب) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Vaşlop (واشلوپ) olarak geçer.[5][6]

Vaşlobi köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki Vaşlobi Manastırı ve Vaşlobi Kilisesi bu dönemden günümüze kalmıştır.[7]

Vaşlobi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Ahalkalak livasının Tümeg (Mtogvi) nahiyesinin köylerinden biriydi. Vaşlob (واشلوب) adıyla kaydedilmiş olan köyün nüfusu 22 Hristiyan haneden oluşuyordu. Bu deftere göre, köyde buğday, arpa, çavdar ve keten tohumu tarımı ile arıclılk yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[8][9]

Vaşlobi köyü, uzun süre Osmanlı yönetimi altında kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Vaşlob (Вашлобъ) adıyla kaydettiği yerleşim, 1886 nüfus sayımında Ardahan sancağının Çıldır kazasına bağlı Tzkarostavi nahiyesinin 13 köyünden biriydi. Vaşlobi köyünün nüfusu, 48'i erkek ve 35'i kadın olmak üzere, 8 hanede yaşayan 83 kişiden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Kürtlerden oluşuyordu.[10] Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli'nin verdiği bilgiye göre de köyde bu tarihte Kürtler yaşıyordu.[11]

Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili 1902 yılında Vaşlobi köyündeki Vaşlobi Kilisesi tanımlamış, köyün adının elma bahçesi anlamına geldiğini ve bu kilisenin de Kurt Kala'nın alt tarafındaki elma bahçesinde bulunduğunu, bahçıvanların içinde yaşadığı kilisenin isten karardığını yazmıştır.[4]

Vaşlobi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Vaşlobi köyünü de kapsayan Ardahan bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[12][13]

Vaşlobi köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Vaşlop (واشلوپ) adıyla Kars vilayetinin Çıldır kazasının Kurt Kala nahiyesine bağlıydı.[6] 1940 genel nüfus sayımında "Vaşlop" olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 218 kişiden oluşuyordu.[14] Vaşlobi veya Vaşlob Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Övündü olarak değiştirilmiştir.[15] Övündü köyünün nüfusu 1965 yılında 406 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 63 kişi okuma yazma biliyordu.[16]

Coğrafya değiştir

Köy, Ardahan il merkezine 83 km, Çıldır ilçe merkezine ise 41 km uzaklıktadır.[17]

Nüfus değiştir

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 88[2]
2021 86[2]
2020 82[2]
2019 83[2]
2018 85[2]
2017 97[2]
2016 91[2]
2015 96[2]
2014 95[2]
2013 92[2]
2012 92[2]
2011 92[2]
2010 103[2]
2009 120[2]
2008 121[2]
2007 92[2]
2000 124[17]
1990 260[18]
1985 335[19]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Ovundu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Övündü Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020. 
  3. ^ "ვაშლი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 17 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
  4. ^ a b Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 61.
  5. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; III. cilt (1958) s. 365". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  6. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
  7. ^ "Fahriye Bayram, "Doğunun Unutulmuş Bir Manastırı: Vaşlobi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 18, 2014, Sayfa 21-30". 17 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  8. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 243". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  9. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 365". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  10. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 431". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  11. ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi, 5 Ekim 1917, Sayı: 218". 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  12. ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  13. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  14. ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 351.
  15. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 777". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023. 
  16. ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
  17. ^ a b "Övündü Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Övündü,_Çıldır&oldid=31791803" sayfasından alınmıştır