Muhammed V, asıl adı Sidi Muhammad Ben Yusuf (d. 10 Ağustos 1909 - ö. 26 Şubat 1961), 1927-1957 arasında Fas sultanı. Fas'ın Fransa'dan bağımsızlığını ilan etmiş ve 1957'den ölümüne değin ülkesini kral unvanıyla yönetmiştir.[1]

Mohammed V
Mohammed bin Yusef
Arapçaمحمد الخامس
Amir al-Mu'minin
Mohammed 1953'te
Fas Krallığı
Hüküm süresi14 Ağustos 1957 – 26 Şubat 1961
Sonra gelenII. Hasan
Prime Ministers
Fas Sultanı
Hüküm süresi30 Ekim 1955 – 14 Ağustos 1957
Önce gelenMohammed bin 'Arafa
Hüküm süresi17 Kasım 1927 – 20 Ağustos 1953
Önce gelenYusef bin Hassan
Sonra gelenMohammed bin 'Arafa
Doğum10 Ağustos 1909(1909-08-10)
Fes, Alevi Sultanlığı
Ölüm26 Şubat 1961 (51 yaşında)
Rabat, Fas
DefinV. Muhammed Mozolesi,
Rabat, Fas
Eş(ler)i
Çocuk(lar)ı
Tam adı
Mohammed al-Khamis bin Yusef bin Hassan bin Mohammed bin Abd al-Rahman bin Hisham bin Mohammed bin Abdallah bin Ismail bin Sharif bin Ali al-Alawi
Arapçaمحمد الخامس بن يوسف بن الحسن بن محمد بن عبد الرحمن بن هشام بن محمد بن عبد الله بن إسماعيل بن الشريف بن علي العلوي
HanedanAlevî Hanedanı
BabasıYusef bin Hassan
AnnesiLalla Yacout
DiniSunni Islam

Sultan Mevlay Yusuf'un üçüncü oğluydu. Babasının 1927'de ölmesinin ardından, ağabeylerinden daha uysal bir hükümdar olacağını uman Fransızlar tarafından tahta çıkarıldı. 1934'te Fransızlardan, Fas'ta yaşayan Berberi ve Arap etnik grupları için iki ayrı hukuk sistemi getiren 1930 tarihli yasayı yürürlükten kaldırmalarını isteyerek, milliyetçi eğilimlerini belli etti. Ülkede milliyetçi duyguların güçlenmesine katkıda bulundu.[2]

 
Fas Sultanı V. Muhammed -1934

II. Dünya Savaşı'nda Müttefikleri destekleyen Muhammed, 1943'te ABD başkanı Franklin D. Roosevelt'le özel bir görüşme yaptı. Roosevelt görüşmede Muhammed'in bağımsızlık yönündeki çabalarını desteklediğini bildirdi. Fransızların Ocak 1944'te bazı milliyetçileri tutuklaması Muhammed'in bağımsızlığın ilanı konusundaki kararlılığını daha da artırdı. Bir süre sonra Fransız genel valinin yayımladığı kararnameleri imzalamayı reddetmeye başladı. Böylece kararnamelerin yasal açıdan bağlayıcı olmalarını engelleyerek sömürge yönetimine karşı etkili bir direniş yolu buldu.[3]

 
V. Muhammed (ABD, 1957)

Muhammed, 1951'de bir Berberi kabilesini kışkırtarak yönetimine karşı ayaklandıran Fransızların baskısıyla, milliyetçi hareketle ilişkisini koparmayı kabul etti. Ağustos 1953'te Fransızlar tarafından önce Korsika'ya, ardından da Madagaskar'a sürüldü.[4] Ama yokluğunda bağımsızlık yanlılarının şiddet eylemleri bütün ülkeyi sardı ve Cezayir'deki ayaklanma nedeniyle güç durumda olan Fransız hükûmeti, Kasım 1955'te Muhammed'in ülkesine dönmesine izin verdi. Muhammed'in Mart 1956'da Fransa'yla yaptığı antlaşmayla Fas bağımsızlığını kazandı. 1957'de kral unvanını alan Muhammed, Mayıs 1960'ta Oğlu Hasan'ı (sonradan Fas kralı II. Hasan) başbakan yardımcılığına getirerek ülke yönetiminden fiilen çekildi.

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Yusef
Fas Sultanı
1927-1953
Sonra gelen:
Muhammed Ben Aarafa
Önce gelen:
Mohammed Ben Aarafa
Fas Sultanı
1955-1957
Sonra gelen:
Kendisi
Kral olarak
Önce gelen:
Kendisi
Sultan olarak
 
Fas kralı

1957-1961
Sonra gelen:
II. Hasan

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024.