Ulysses (uzay aracı)
Ulysses, ana görevi Güneş'in yörüngesinde onu tüm enlemlerde incelemek olan robotik bir uzay sondasıydı. 1990 yılında fırlatıldı ve 1994/1995, 2000/2001 ve 2007/2008 yıllarında Güneş'in üç "hızlı enlem taramasını" gerçekleştirdi. İlave olarak, birkaç kuyruklu yıldızı inceledi. Ulysses, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) ortak girişimiydi ve ESA liderliğinde, Kanada Ulusal Araştırma Konseyi'nin katılımıyla gerçekleşti.[2] Ulysses'teki görev faaliyetleri için son gün 30 Haziran 2009'du.[3][4]
 Ulysses montaj esnasında | |
| İsimler | Odysseus |
|---|---|
| Görev türü | Güneş fiziği |
| Uygulayıcı | NASA / ESA |
| COSPAR kimliği | 1990-090B  |
| SATCAT no. | 20842 |
| Web sitesi | NASA sayfası ESA sayfası |
| Görev süresi | 18 yıl, 8 ay ve 24 gün |
| Uzay aracı özellikleri | |
| Üretici | Astrium GmbH, Friedrichshafen (önceden Dornier Flugzeugwerke) |
| Fırlatma ağırlığı | 371 kilogram (818 lb)[1] |
| Yük ağırlığı | 55 kilogram (121 lb) |
| Boyutlar | 3,2 × 3,3 × 2,1 metre |
| Güç | 285 watt |
| Görev başlangıcı | |
| Fırlatma tarihi | 6 Ekim 1990, 11.47:16 UTC[1] |
| Roket | IUS ve PAM-S ile Discovery Uzay Mekiği (STS-41) |
| Fırlatma yeri | Kennedy Uzay Merkezi, LC-39B |
| Üstlenici | NASA |
| Görev sonu | |
| Tasfiye türü | Görev dışı |
| Devre dışı kalma | 30 Haziran 2009 |
| Yörünge parametreleri | |
| Referans sistemi | Güneş merkezli |
| Perihelion yüksekliği | 1,35 AU |
| Apohelion yüksekliği | 5,40 AU |
| Eğiklik | 79,11° |
| Süre | 2.264,26 gün (6,2 yıl) |
| Jüpiter uçuşu (kütleçekim yardımı) | |
| En yakın yaklaşım | 8 Şubat 1992 |
| Mesafe | 440.439 km (6,3 Jüpiter yarıçapı) |
Güneşi tüm enlemlerde incelemek için, sondanın yörünge eğimini değiştirmesi ve Güneş Sistemi düzlemini terk etmesi gerekiyordu. Bir uzay aracının yörüngesel eğimini yaklaşık 80° değiştirmek, güneş merkezli hızda büyük bir değişiklik gerektirir. Bu, herhangi bir fırlatma aracının kapasitesini çok aşan bir enerji gereksinimidir. Görevi planyanlar, Güneş etrafındaki istenen yörüngeye ulaşmak için Jüpiter etrafında kütleçekim yardımlı bir manevrayı tercih ettiler, fakat bu Jüpiter karşılaşması, Ulysses'in güneş pilleri tarafından çalıştırılamayacağı anlamına geliyordu. Bu yüzden bir radyoizotop termoelektrik jeneratör (RTG) kullanıldı.
Uzay aracı, güneş kutuplarını incelemek için gereken uzun ve dolaylı yörüngesi nedeniyle başlangıçta Odysseus olarak adlandırılmıştı. ESA'nın isteği üzerine, yalnızca Homeros'un mitolojik kahramanının değil, aynı zamanda Dante'nin Infernosundaki karakterinin onuruna "Odysseus"un Latince çevirisi olan Ulysses olarak yeniden adlandırıldı. Ulysses'in ilk olarak Mayıs 1986'da STS-61-F üzerinde Space Shuttle Challenger ile fırlatılması planlanmıştı. 28 Ocak 1986'da Challenger'ın kaybedilmesi nedeniyle Ulysses'in fırlatılışı, Discovery (görev STS-41) ile gerçekleştirilmek üzere 6 Ekim 1990 tarihine ertelenmişti.
30 Haziran 2009 günü, 18 yıl, 8 ay, 24 günlük bir sürenin ardından görevi sona erdi.
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Ulysses". NASA's Solar System Exploration website. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2022.
- ^ "Welcome to the HIA Ulysses Project". Herzberg Institute of Astrophysics. 17 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ulysses: 12 extra months of valuable science". European Space Agency. 30 Haziran 2009. 3 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2009.
- ^ The odyssey concludes ... 24 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.