Tunus Muharebesi
Tunus Muharebesi, (Bagrades Muharebesi veya Bagrades Ovası Muharebesi olarak da bilinir[2]) Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında MÖ 255 yılı bahar aylarında gerçekleşen, Birinci Pön Savaşı'nın bir muharebesidir. Muharebe kesin Kartaca zaferiyle sonuçlanmıştır.
| Tunus Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Pön Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Roma Cumhuriyeti | Kartaca | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Marcus Atilius Regulus | Xanthippus | ||||||
| Güçler | |||||||
|
15,000 piyade 500 süvari |
12,000 piyade 4 bin süvari 100 savaş fili[1] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
12,000 ölü 500 savaş esiri | 2,000 - 8,000 ölü | ||||||
Muharebe öncesi değiştir
Paralı asker olan (muhtemelen Sparta'lı) General Xanthippus, Roma ile Kartaca arasındaki sert geçen barış görüşmeleri ardından Kartaca tarafından kiralanmıştı. Beraberinde bulunan Yunan paralı askerler grubu, Kartaca tarafından kiralanan paralı askerler grubu içinde önemli bir grup oluşturmuştur.[1]
General Xanthippus, Roma lejyonlarıyla açık alanda çatışmaya girmeyi seçmiştir. Böylece üstün Kartaca süvarisini ve savaş fillerini etkin bir biçimde kullanabilmiştir.
Marcus Atilius Rugulus komutasındaki Roma ordusu, Tunus'ta (bugünkü Tunus) bulunuyordu. Konsül'lük süresinin dolması yakın olan Regulus, nihai zaferin şanının, yerine geçecek konsüle kalmasındansa yenilenmiş Kartaca güçleriyle çarpışmaya hazırdı. Tarihçi Polybius, Regulus'un komutası altında 15 bin piyade ve 500 süvari olduğunu yazmaktadır.[3]
Konuşlanma değiştir
Xanthippus, merkeze sivillerden yeni teşkil edilen falanksları, onların sağına paralı asker piyadeleri, önlerine bir hat savaş fillerini yerleştirdi. Süvarisini de bu dizilişin iki yanına bölüştürdü. Roma ordusu ise alışılageldik düzende dizildiler, lejyonların piyadeleri merkezde, sayıca üstün süvari ise kanatlarda.[1]
Muharebe değiştir
İlk saldırı Kartaca savaş filleri tarafından başlatıldı. Bu taarruz, Roma piyadelerini oldukları yere tespit etti. Sekize bir sayıca zayıf olan Roma süvarisi kısa sürede yenildi. Roma ordusunun sadece sol kanadında bir başarı sağlandı. Bu kesimdeki 2 bin kadar piyade, ki muhtemelen Roma'nın müttefiklerine bağlı birliklerdi, karşılarındaki paralı askerleri kamplarına kadar sürdüler. Bu arada merkezde savaş fillerinin saldırısına karşı konuldu. Bazı küçük Roma piyade grupları filleri geçip falanksa saldırdılar ama kısa sürede tükendiler.
Kartaca süvarisi kanatlarda Roma süvarisini attıktan sonra merkezdeki piyadeye geriden taarruz etmiştir. Aslında Roma tertiplenmesinin maniple düzenindeki üç hat halinde düzenlenme, herhangi bir taarruzdan korunmayı sağlayabilirdi. Ancak bu olayda Roma birliklerinin kuşatılmasını önleyemedi.[4]
Sonuçta Kartaca süvarisi zaten hırpalanmış Roma piyadesine her iki kanattan hücum etti. Dağılmadan kalabilmiş birlikler de burada imha edildi. Sadece 2 bin Romalı asker kaçmayı başarabildi ve filoya ulaştı. Bu arada Rugulus da esir düşenler arasındaydı. Bazı Romalı yazarlar Regulus'un göz kapaklarının kesildiğini ve bir file ezdirilerek öldürüldüğünü yazmıştır.[5] Ancak iki Yunan tarihçi Polybius ve Diodorus, bu olaydan söz etmezler ve bir bakıma doğal nedenlerle öldüğünü ima ederler.[6] Son yenilgi ve denizde karşılaşılan birkaç fırtına, Roma Cumhuriyeti'nin Kartaca'yı Kuzey Afrika'da yenme girişimine son verdi. Birinci Pön Savaşı'nın daha sonraki muharebeleri Sicilya'da ve denizlerde yürütülmüştür.[1]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d "historyofwar.org - Battle of Tunis, 255 B. C." 7 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2011.
- ^ Philip Sabin Lost Battles Sh: 174
- ^ Philip Sabin, Lost Battles, Sh: 175
- ^ Archer Jones, The Art of War in the Western World [1] 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh: 29
- ^ Kistler, John M. War Elephants. Westport, CT: Praeger, 2006. Sh: 100.
- ^ , R Bosworth Smith Carthage and the Carthaginians.