Tufanbeyli
Tufanbeyli, Adana ilinin bir ilçesidir.[1]
| Tufanbeyli | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Adana |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Zübeyir Yıldırım |
| • Belediye başkanı | Remzi Ergü (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 987 km² |
| Rakım | 1474 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 17,667 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 16.966 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 01640 |
| İl alan kodu | 0322 |
| İl plaka kodu | 01 |
Doğusunda Kahramanmaraş'ın Göksun ilçesi, batısında Kayseri'nin Develi ve Tomarza ilçeleri, güneyinde Saimbeyli, kuzeyinde ise Kayseri'nin Sarız ilçesi bulunur. Yüzölçümü 964 km2, nüfus yoğunluğu yaklaşık 25 kişi/km2'dir. Coğrafi yapısı itibarıyla bağlı olduğu Adana ve komşu illere çok uzaktır. Adana'ya 196, Kayseri'ye 178 ve Kahramanmaraş'a 160 km uzaklıktadır. Rakımı 1440 metre civarındadır.
Tarihçe değiştir
Tufanbeyli ilçesi sınırları içerisinde kalan Comona (Şar Köyü)'nın tarih sahnesinde önemli yeri vardır. İlçedeki en önemli tarihi kalıntıların bulunduğu Şar Köyü'nde Roma, Bizans ve Hitit dönemlerine ait kalıntılar bulunmaktadır. Bunlardan ayakta olanlardan bazıları Ala Kapı, Kırık Kilise ve Antik Tiyatrodur. Tufanbeyli Hitit döneminin önemli merkezlerinden biridir. Kizzuwatna Krallığının en önemli merkezlerinden olan Comona o dönem için dini bir devlet niteliğindeydi. İç işlerinde bağımsız dış işlerinde ise Hitit Krallığına bağlı olan bu dini gücü olan devlet döneminde önemli olaylar cereyan etmiştir. Hitit Kralları insanlar üzerindeki etkisini yükseltmek için Kizzuwatna Krallığından kızlarla evlenirler ve bu dini gücü kullanırlardı. Tarihin ilk yazılı anlaşması olan Kadeş anlaşması Hitit Kralı III. Hattuşili, Mısır Firavunu II. Ramses ve Hitit Kralının eşi (Kizzuwatna Kralının kızı- Puduhepa) arasında imza edilmiştir. Buradan hareketle Tufanbeyli ve çevresinin tarihteki önemli yeri bir kez daha ön plana çıkmaktadır.
Coğrafya değiştir
Nur Dağları'nın devamı olan Binboğa Dağları ve Batı Toroslar'ın devamı olan Tahtalı Dağları arasında kalmış, engebeli ve kırık bir arazi yapısına sahip yüksek bir plato görünümündedir. 3000 metrenin üzerine çıkan yükseklikler vardır. Tufanbeyli'ye ulaşım güneyden Obruk beli geçidi, doğudan Kan geçidi, batıdan Gezbeli geçidi ile sağlanır. Seyhan Nehri'nin bir kolu olan Göksu ırmağı ilçenin yakınından geçer ve ilçe topraklarını kuzeyden güneye ikiye böler.
İlçe iklim bakımından karasal iklim yapısına sahiptir. Yazlar sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer. Bitki örtüsü yönünden fakirdir. İlçenin kuzeyinde kalan dağlık bölgelerde çam, sedir, köknar ve ardıç ormanları bulunur. Ekilebilir arazi ilçenin güneyinde ve güneydoğusunda daha çoktur.
Nüfus değiştir
Tufanbeyli, ilçe merkezine bağlı 3 merkez mahallesi ve 30 dış mahalle olmak üzere toplamda 33 mahalleden oluşmaktadır. 1958 yılına kadar Höketçe adıyla Saimbeyli'ye bağlı bucakken "Mağara" adıyla ilçe olmuş, 1965'te Çukurova bölgesi Kuvay-i Milliye komutanlarından Aydınoğlu Osman Tufan Bey'in adına izafeten bugünkü adını almıştır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1960[2] | 17.863 | 2.443 | 15.420 |
| 1965[3] | 20.334 | 2.906 | 17.428 |
| 1970[4] | 22.919 | 3.960 | 18.959 |
| 1975[5] | 23.050 | 4.314 | 18.736 |
| 1980[6] | 23.862 | 5.044 | 18.818 |
| 1985[7] | 25.611 | 6.004 | 19.607 |
| 1990[8] | 22.672 | 5.663 | 17.009 |
| 2000[9] | 20.171 | 5.332 | 14.839 |
| 2007[10] | 18.279 | 5.292 | 12.987 |
| 2008[11] | 19.045 | 5.638 | 13.407 |
| 2009[12] | 18.768 | 5.512 | 13.256 |
| 2010[13] | 18.072 | 5.376 | 12.696 |
| 2011[14] | 17.481 | 5.469 | 12.012 |
| 2012[15] | 17.546 | 5.742 | 11.804 |
| 2013[16] | 18.234 | 18.234 | veri yok |
| 2014[17] | 19.184 | 19.184 | veri yok |
| 2015[18] | 17.759 | 17.759 | veri yok |
| 2016[18] | 17.558 | 17.558 | veri yok |
| 2017[18] | 16.640 | 16.640 | veri yok |
| 2018[18] | 17.667 | 17.667 | veri yok |
| 2019[18] | 17.102 | 17.102 | veri yok |
| 2020[18] | 16.966 | 16.966 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Mahalleler değiştir
Tufanbeyli'nin 33 mahallesinin 3'ü merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 5.825 kişi (%35,0) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 31,8 km uzaklıktaki Pekmezli'dir. Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.390 kişi ile Çatalçam'dır. Tufanbeyli'nin nüfusu 2017 yılında %5,23 azalmıştır.
Dışa göç konusunda yıllardır süren bir durumu mevcut olan ilçenin, iş bulmak amacıyla çeşitli illere göç etmiş yoğun bir nüfusu vardır. Başta Adana, Kayseri ve Mersin olmak üzere Türkiye'nin çeşitli illerinde, ayrıca Almanya, Fransa başta olmak üzere, Hollanda ve diğer avrupa ülkelerinde yaşayan yoğun bir nüfusu bulunmaktadır.[kaynak belirtilmeli]
Tufanbeyli ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
| Sıra | Mahalle | Km* | Rakım | Nüfus | |||
| 2016[19] | 2017[20] | 2018 | 2019 | ||||
| 1 | Cumhuriyet Mah. | 1,1 | 3.013 | 2.702 | |||
| 2 | İstiklal Mah. | 0,0 | 2.036 | 1.934 | |||
| 3 | Yenicami Mah. | 4,9 | 1.206 | 1.189 | |||
| Tufanbeyli (merkez) | 1.417 | 6.255 | 5.825 | ||||
| 4 | Akçal Mah. | 12,6 | 1.546 | 50 | 55 | ||
| 5 | Akpınar Mah. | 5,4 | 1.421 | 269 | 255 | ||
| 6 | Ayvat Mah. | 17,2 | 1.572 | 192 | 176 | ||
| 7 | Bolatpınarı Mah. | 7,9 | 1.389 | 177 | 163 | ||
| 8 | Bozgüney Mah. | 13,2 | 1.481 | 968 | 965 | ||
| 9 | Çatalçam Mah. | 19,9 | 1.567 | 1.411 | 1.390 | ||
| 10 | Çukurkışla Mah. | 19,7 | 1.318 | 161 | 135 | ||
| 11 | Damlalı Mah. | 5,2 | 1.417 | 343 | 328 | ||
| 12 | Demiroluk Mah. | 20,5 | 1.653 | 358 | 365 | ||
| 13 | Doğanbeyli Mah. | 22,3 | 1.437 | 871 | 768 | ||
| 14 | Doğanlı Mah. | 10,4 | 1.491 | 751 | 705 | ||
| 15 | Elemanlı Mah. | 12,0 | 1.500 | 274 | 284 | ||
| 16 | Evci Mah. | 16,6 | 1.531 | 163 | 154 | ||
| 17 | Fatmakuyu Mah. | 19,6 | 1.632 | 53 | 46 | ||
| 18 | Güzelim Mah. | 15,7 | 1.357 | 147 | 126 | ||
| 19 | Hanyeri Mah. | 26,3 | 1.681 | 71 | 62 | ||
| 20 | İğdebel Mah. | 22,8 | 1.616 | 86 | 84 | ||
| 21 | Karsavran Mah. | 15,5 | 1.403 | 456 | 454 | ||
| 22 | Kayapınar Mah. | 12,5 | 1.454 | 90 | 78 | ||
| 23 | Kayarcık Mah. | 15,5 | 1.462 | 832 | 780 | ||
| 24 | Kirazlıyurt Mah. | 25,9 | 1.447 | 523 | 512 | ||
| 25 | Koçcağız Mah. | 12,3 | 1.531 | 37 | 46 | ||
| 26 | Ortaköy Mah. | 24,5 | 1.534 | 449 | 456 | ||
| 27 | Pekmezli Mah. | 31,8 | 1.563 | 925 | 895 | ||
| 28 | Pınarlar Mah. | 4,7 | 1.358 | 231 | 216 | ||
| 29 | Şar Mah. | 15,1 | 1.442 | 334 | 326 | ||
| 30 | Taşpınar Mah. | 7,9 | 1.397 | 72 | 64 | ||
| 31 | Tozlu Mah. | 12,8 | 1.533 | 136 | 122 | ||
| 32 | Yamanlı Mah. | 11,5 | 1.350 | 595 | 557 | ||
| 33 | Yeşilova Mah. | 15,7 | 1.341 | 278 | 248 | ||
| Tufanbeyli (kırsal) | 11.303 | 10.815 | |||||
| Tufanbeyli (ilçe) | 17.558 | 16.640 | |||||
* Km, İstiklâl Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Ekonomi değiştir
İlçe, ekonomik olarak Kozan ve Kayseri'ye bağlıdır. Bununla birlikte, ilçe sınırlarında yer alan geniş linyit sahaları sebebiyle, son yıllarda enerji firmalarının da ilgisini çekmeye başlamış ve kömürlü termik santraller kurulmaya başlanmıştır. 2018 yılı itibarıyla bir kömürlü termik santral üretimde ve bir diğer santral içinse ÇED Olumlu kararı verilmesinin ardından inşaası beklenmektedir. Bölge halkının büyük kısmı dolaylı ya da doğrudan bu santral katkısıyla geçimini sağlamaktadır Bunun yanı sıra, yöre halkının özellikle kırsal bölgelerinde yaşayanlar, geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaktadır.
Tarım değiştir
İlçede buğday, şekerpancarı, fasulye, nohut, patates üretimi çoğunluğu oluşturmaktadır. Son yıllarda meyvecilik içinde adımlar atılmaktadır. Su kaynakları açısından zengin olmasına rağmen kullanım yönünden zayıftır.
Köyleri değiştir
Tufanbeyli ilçesine bağlı 30 adet mahalle bulunmaktadır. Bu köyler sırasıyla Karadurdu, Karaburun, Akçal, Akpınar, Ayvat, Bolatpınar, Bozgüney, Çatalçam, Çukurkışla, Damlalı, Demiroluk, Doğanbeyli, Doğanlı, Elemanlı, Evci, Fatmakuyu, Hanyeri, İğdebel, Karsavuran, Güzelim, Kayapınar, Kayarcık, Kirazlıyurt, Koçcağız, Ortaköy, Pekmezli, Pınarlar, Şarköy (Comana), Taşpınar, Tozlu, Yeşilova ve Yamanlı mahalleleridir.
Kaynakça değiştir
- ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Tufanbeyli Nüfusu - Adana". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Adana Tufanbeyli Nüfusu". nufusune.com.
- ^ TÜİK 31 Ocak 2017 verileri
- ^ TÜİK 1 Şubat 2018 verileri
Dış bağlantılar değiştir
- Tufanbeyli Kaymakamlığı13 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tufanbeyli Belediyesi