Topkapı Fukaraperver Cemiyeti
Topkapı Fukaraperver Cemiyeti (Topkapı Türk Fukaraperver Hayır Müessesesi, Topkapı Yoksullara Yardım Kurumu), İstanbul'da 1908'de kurulan ve faaliyetine kesin vermeden devam eden yardım derneği.
Türkiye'nin en eski derneğidir.[1] Topkapı ve Şehremini civarında çalışma gücünü kaybetmiş, sosyal güvenlik kuruluşları ile ilişiği olmayan, bakacak kimsesi bulunmayan ve hiçbir geliri olmayan çalışamaz durumdaki yaşlılara ve yardıma muhtaç durumda kişilere maddi durumu düzelinceye kadar destek vermektedir.
Tarihçe değiştir
1908 yılında kurulan Osmanlı Fukaraperver Cemiyet-i Hayriyesi'nin Topkapı şubesi olarak 24 Şubat 1908'de İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Şehremini'deki Topkapı Kulübü binasında faaliyetlerine başladı. Osmanlı Fukaraperver Cemiyeti 1908 yılında fesh edilince, Topkapı şubesi "Topkapı Fukaraperver Müessesesi Hayriyesi" adını aldı.[2]
Kurucuları Gureba-yı Müslimin Hastahanesi doktorlarından Galib Hakkı Bey, yine aynı hastahanenin eczacıbaşısı Nafiz Bey, Şehremini'de keresteci Hakkı Efendi ve Cemil, Bodos ve Onnik efendilerdir.[2]
Meşrutiyet İstanbul'unun en fakir bölgelerinden olan Topkapı ve Şehremini civarındaki Merkezefendi, İbrahimçavuş, İlyaszade, Caferağa, Arpaemini, Ereğli, Kürkçübaşı, Karabali, Beyazıtağa, Melekhatun, Uzunyusuf, Nakkaş, Katipmuslihittin, Fatmasultan, Veledikarabaş gibi mahallelerin muhtac ve fakir halkına yardımı esas hedef olarak belirlemişti.[2] Gelir için konser, müsamere ve gece eğlenceleri düzenlemek, piyango tertib etmek, çeşitli vesilelerle rozet yaptırıp satmak gibi yöntemlere başvurmaktaydı.[2]
Cemiyet başkanlığı görevini 30 yıl boyunca Galip Hakkı Bey sürdürdü. Galip Hakkı Bey'in ölümü üzerine 1938'de Nakiye Elgün; onun da ölümünden sonra Kemal Galip Hakkı Üstün başkan oldı. Muhlise Öztüzemen 1968-1978 yılları arasında, Rıza Bozkuş onu takip eden on üç yıl boyunca başkanlık yaptı. 1991'de Müfit Yener başkan oldu.
Cemiyet, Balkan ve I. Dünya Savaşları sırasında Fukaraperver Cemiyeti, Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti ile işbirliği yaparak aşhane ve dispanserler kurulmasına yardımcı oldu.
1. Dünya Savaşı'nda Tıp Fakültesi Çapa Klinikleri Başkatiplik binasına yerleşen dernek, 1930'lu yıllarında başında şimdiki yerinde Doktor Hakkı Bey'in satın aldığı konağa geçti.[1]
20 Ocak 1931 tarihinde "Topkapı Türk Fukaraperver Hayır Müessesesi" adını aldı; 1934 yılında ismini "Topkapı Yoksullara Yardım Kurumu" olarak tekrar değiştirdi. Halen kullanılmakta olan "Topkapı Fukaraperver Cemiyeti" adını ise 1969 yılında aldı.[2]
Dernek, 1999 yılında Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından toplumsal davranış dalında Fair Play Ödülü ile ödüllendirildi.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ a b Çağatay, Çağlar. "Fukaranın dostu". www.milliyet.com.tr/. Milliyet gazetesi, 28 Haziran 2000. 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2017.
- ^ a b c d e Özbek, Nadir. "90 Yıllık Bir Hayır Kurumu: Topkapı Fukaraperver Cemiyeti" (PDF). nadirozbek.com. Tarih ve Toplum 30, no. 180 (1998). 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
- ^ "Fair Play Ödülleri". www.turkiyegazetesi.com.tr. Türkiye gazetesi, 28 Nisan 2000. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.