Tayfun Gönül
Tayfun Gönül (1958, İzmit - 30 Temmuz 2012, İstanbul), Türk yazar ve doktordur. Aralık 1989'da yaptığı açıklama ile Türkiye'de zorunlu askerliğe karşı vicdanî reddini açıklayan ilk kişi[1] olan Gönül, kendi tanımıyla anarşisttir.[2][3]
Tayfun Gönül | |
|---|---|
| Doğum | 1958 İzmit |
| Ölüm | 30 Temmuz 2012 (54 yaşında) İstanbul |
| Meslek | Hekim, yazar |
| Tanınma nedeni | Türkiye'nin ilk vicdani retçisi |
Biyografisi değiştir
1958 yılında İzmit'te doğdu. Çocukluk yılları İzmit ve İstanbul illerinde geçti. Ortaokulu Kadıköy Anadolu Lisesi'nde, liseyi Ankara Fen Lisesi'nde okudu.[2][4] Lise yıllarında sosyalist hareket katıldı ve Halkın Sesi (Aydınlık) grubunda yazılar yazdı; daha sonra kendi ifadesiyle sosyalizme eleştirel bakmaya başladı.[2] Yükseköğrenimini Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde tamamladı ve doktor olarak mezun oldu.
Eski kitapçılık, kafeterya işletmeciliği, çevirmenlik, dericilik, balıkçılık gibi çeşitli işlerde çalıştı.[2] 1980'li yıllarda Sokak ve Yeni Olgu dergileri ve 1986 yılında Türkiye'deki ilk anarşist dergi olan Kara'da yazmaya başladı.
Yasal olanakları kullanarak 32 yaşına kadar askere gitmedi;[2] 1989 yılının Aralık ayında İstanbul'da vicdanî ret açıklaması yaptı. Gönül, bu açıklamasıyla Türkiye'de zorunlu askerlik için vicdani ret açıklaması yapan ilk kişi oldu. Gönül'ün Sokak dergisinde birlikte çalıştığı Tuğrul Eryılmaz, 21 Ocak 1990 tarihli sayısında “Zorunlu Askerliğe Hayır Kampanyası”nı başlattı. Gönül, "Beni zorla askere almaları vicdan özgürlüğünün ihlalidir" savıyla Türkiye devletini zorunlu askerlik uygulamasından ötürü mahkemeye verdi.[2] Sokak dergisi bu haberi 7 Ocak sayısında ilk sayfasında "Askerliğe Savaş Açan Adam" başlığıyla kapaktan duyurdu.[5] Gönül, Eryılmaz ve Güneş gazetesinin genel yayın yönetmeni olan Metin Münir ile birlikte, "halkı askerlikten soğutmak" suçlamasıyla yargılandı.[6] 3 ay hapis cezasına çarptırılan Gönül'ün cezası para cezasına çevrildi.[7]
Gönül, 1993 yılında tüm anarşist çevre ve yayınları Apolitika projesi kapsamında birleştirmek için kapsamlı çalışmalar yaptı. 25 Ocak 1994'te İzmir'de İzmir Savaş Karşıtları Derneği'ni kurdu. 1999 yılında haftalık bir yayın olan Efendisizler gazetesini çıkarmaya başladı Bu esnada Antalya'ya dönen Gönül'ün hastalığı etkisini göstermeye başladı.[3]
15 Şubat 2012 tarihinde kalp enfarktüsü geçirdi; sonra iki ay kadar hastanede kaldıktan sonra taburcu edildi. Her yıl 15 Mayıs tarihinde düzenlenen Dünya Vicdani Retçiler Günü'ne 2012 yılında katılarak kısa bir konuşma yaptı.[8] 30 Temmuz Pazartesi gecesi saat 23.30 sıralarında evindeyken tekrar kalp krizi geçiren Gönül, kaldırıldığı hastanede ölmüştür. Cenazesi 02 Ağustos 2012 tarihinde arkadaşları tarafından Kilyos mezarlığına defnedildi.[9][10][11][12][13]
Eserleri değiştir
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Cankur, Serra (2009). "Demokratikleşme Sürecinde Vicdani Ret:Türkiye Örneği" (PDF).
- ^ a b c d e f "Türkiye'nin İlk Vicdani Retçisini Hatırlayın". bianet.org. 18 Şubat 2012. 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ a b "Kendi adına açılmış sitedeki otobiyografisi". tayfungonul. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ Kemaloğlu, Nihal (4 Ağustos 2012). "Tayfun Gönül'e". aksam.com.tr. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ "Yıl 1990: Vedat Zencir'in Vicdani Ret Açıklaması". Bianet.org. 11 Aralık 2014. 11 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "İlk Vicdani Retçi Tayfun Gönül'ü Kaybettik". bianet.org. 31 Temmuz 2012. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ Karakaş, Seda (2011). "Vicdani Ret" (PDF). Boğaziçi Bülteni.
- ^ "Savaşa ve Militarizme Karşı Vicdani Ret". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 22 Mayıs 2012. 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ "Tayfun Gönül şarkılarla uğurlandı". cnnturk.com. 2 Ağustos 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
cenazesi, ailesi, arkadaşları ve sevenleri tarafından Zincirlikuyu mezarlığından alınarak Kilyos mezarlığında şarkılar eşliğinde toprağa verildi.
- ^ "Türkiye'nin ilk vicdani retçisi Tayfun Gönül hayatını kaybetti". agos.com.tr. 31 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Vassaf, Gündüz (5 Ağustos 2012). "Hiroshima'dan Tayfun Gönül'e". radikal,com.tr. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ Çalışlar, Oral (1 Ağustos 2012). "Elveda asi çocuk!". radikal.com.tr. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ "'Vicdani retçi Tayfun Gönül siyah bayraklı tabutla gömüldü'". t24.com.tr. 2 Ağustos 2012. 4 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ "Düzenden Kaosa Zuhur". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ "Anarşizm Nedir?". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
- ^ "Akiba". antoloji.com. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2013.
Dış bağlantılar değiştir
- Resmî sitesi
- "Tıpta Ölümle Barışmak" isimli akademik bir yazısı 5 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.