İstanbul Ermeni Patrikhanesi
İstanbul Ermeni Patrikhanesi (Batı Ermenicesi: Պատրիարքութիւն Հայոց Կոստանդնուպոլսոյ, Badriark'ut'iun Hayots' Gosdantnubolsoy), Osmanlı Devleti'nde yaşayan Ermenilerin ruhani ve dünyevi işlerini yönetmek üzere 1461'de Fatih Sultan Mehmed tarafından kurulmuş olan kilisedir. Günümüzde Apostolik Kilisesi'ne (Gregoryen) mensup Türkiye Ermenilerinin dini önderliğini yapmaktadır.[1] 1915 Ermeni Kırımı'ndan beri cemaatleri küçülmüştür. Patrikhane merkezi İstanbul'un (Kumkapı) semtinde bulunan Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi'dir.[2]
| İstanbul Ermeni Patrikhanesi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Kuruluş | 1461 |
| Kurucu | Bursalı I. Hovagim |
| Başpiskopos | II. Sahag Maşalyan |
| Merkezi | Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi, İstanbul, Türkiye |
| Alan | Türkiye |
| Dil | Batı Ermenicesi |
| Üyesi | ~95.000 |
Tarihçe
değiştirVikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümündeki ansiklopedik olmayan içeriğin temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz. (bölüm) |
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Sultan Mehmed, İstanbul'u fethettikten sonra Rumlara alternatif bir cemaatin olması ve ileride Rumlar isyan ederse bunun önüne geçilebilmesi için Ermenileri İstanbul'a yerleştirmiştir. İstanbul, suç işleyen Ermenilerin bile sürgün yeri haline gelmiştir. Sultan söz verdiği gibi Bursalı Hovagim'i patrik ilan ederek Rumlardan aldığı Samatya'daki Sulu Manastırı Ermenilere patrikhane olarak kullanmaları için vermiştir. Kilisenin adı Surp Kirkor Lusuroviç olarak değiştirilerek Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki bazı Rum kiliseleri de yine Ermenilerin kullanımına verilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Daha sonra Patrikhane Kumkapı'ya taşınmıştır.
Yangınlarıyla meşhur olan bu semtte patrikhane birçok kez yanmıştır. 1850'li yıllarda son yangınlarda artık hiç kullanılamayacak hale gelmiştir ve Sultan II. Mahmud'un Kuyumcubaşısı ve başdanışmanı olan Kazaz Artin Amira Bezciyan tarafından patriklik kilisesi ve patriklik binası yeniden inşa ettirilmiştir.
Günümüzde Patrikhane
değiştirPatrikhane binası 2000'li yıllarda artık kullanılamayacak hale gelince Mesrob Mutafyan'ın döneminde yapılan bağışlarla restore edilmiştir. 2005 yılında binanın restorasyonu için bağış yapanlara Patrik Mutafyan tarafından Patriklik Liyakat Nişanı verilmiştir. Bu nişanı alanlar:
- Hosrov Akpolat
- Hayg Aslanyan
- Efrim Bağ
- Misak Bağam
- Luiz Bakar
- Yervart Bozacıyan
- Apel Çelik
- Jirayr Dağdevirenel
- Kirkor Döşemeciyan
- Hibel Gazze
- Dikran Gülmezgil
- Apik Hayrebetyan
- Boğos Hecimoğlu
- Aram Kamburyan
- Sirvart Karamanuk
- Zohrab Marukyan
- Hrant Moskofyan
- Anto Parunakyan
- Asadur Parunakyan
- İrma Polat
- Kevork Santalu
- Bedros Şirinoğlu
- Tanya Şirinoğlu
- Cezo Taş
- Mıgırdiç Timurcuoğlu
- Setrak Tokat
- Mihran Ulikyan
- Garbis Unan
- Maksut Urun
- Bedri Yalın
- Aret Yerganyan
Kaynakça
değiştir- ^ "Türkiye Ermenileri Patrikliği'nin Kuruluşunun 560. Yıldönümü Kutlandı". SAT-7 TÜRK HABER. 24 Mayıs 2021. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.
- ^ "Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi | 1. Bölge (Eski İstanbul) | Türkiye Ermenileri Patrikliği". www.turkiyeermenileripatrikligi.org. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.