Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Prezidyumu
Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Prezidyumu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi sonucu seçilen ve 31 Ekim 1961 - 8 Nisan 1966 tarihleri arasında görev yürüten 22. Yüksek Sovyet Prezidyumu'dur. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri Nikita Kruşçev 1961'den 1964'e kadar prezidyum başkanlığı görevini yürüttü, ardından Leonid Brejnev Kruşçev'in yerini aldı ve 1966'ya kadar başkanlık görevini sürdürdü.[1] Tam üyelerin aksine, prezidyumun aday üyeleri merkez komitenin oturumları sırasında oy kullanamazdı.[2] Prezidyumun tam üyeleri genel olarak daha önce aday üye olarak görev yapardı, ancak bunun olmadığı durumlar da olmuştur. Örneğin Mart 1966'daki bir sonraki prezidyum seçimlerinde, bu prezidyumda görev almayan Arvīds Pelše tam üyeliğe seçilmiştir.[3] Frol Kozlov hastalığından kaynaklı Kasım 1964'te, Anastas Mikoyan ve Nikolay Şvernik ise bir sonraki prezidyum seçimlerinden hemen önce Mart 1966'de görevlerini bıraktılar.[4] Volodimir Şçerbitski 13 Aralık 1963'te aday üyelik görevinden alındı, 6 Aralık 1965'te yeniden göreve seçildi.[5]
| Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Prezidyumu | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 31 Ekim 1961 - 8 Nisan 1966 | |||||||
| Tür | |||||||
| Tür | |||||||
| Başkanlık | |||||||
Prezidyum Başkanı |
| ||||||
.png)
17-31 Ekim 1961 tarihleri arasında gerçekleşen Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi'nde oy birliği ile yeni Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi üyeleri seçildi. Ardından 22. Merkez Komitesi, prezidyumu oybirliği ile seçti.[6] Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı olan Brejnev, başta ikinci sekreter olarak Frol Kozlov'a alternatif olarak düşünüldü, ancak bunun yerine sanayiden sorumlu olan üçüncü sekreterlik görevine getirildi. 1963 yılında Brejnev, Kozlov'un ikinci sekreterlikteki görevlerini devraldı ve fiilen ikinci sekreter oldu.[7] Aynı yıl yabancı bir gazetecinin Kruşçev'e kendisinden sonra göreve kimin geleceğini sorduğunda açıkça "Brejnev" cevabını verdi.[7] Daha sonraki süreçlerde gerçekleşen iktidar mücadelelerinden sonra Kruşçev yönetimden uzaklaştırıldı.[8] Ardından Brejnev,[9] Aleksey Kosigin,[9] Nikolay Podgorni,[9] Mihail Suslov[10] ve Andrey Kirilenko[11] liderliğinde kolektif bir liderlik kuruldu.
Kruşçev'in tasfiyesinden sonra 22. Prezidyum'a üç yeni tam üye seçildi: Devlet Kontrol Komisyonu Başkanı Aleksandr Şelepin, Ukrayna Komünist Partisi Birinci Sekreteri Petro Şelest ve aday üyelikten terfi ettirilen Sovyetler Birliği Bakanlar Kurulu Birinci Başkan Yardımcısı Kirill Mazurov.[12] 1963-65 arasında üç yeni aday üye seçildi: Petro Şelest, Ulusal Ekonomi Yüksek Sovyeti Başkanı Dmitri Ustinov ve daha önce aday üyelik görevinden alınan Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi Başkanı Volodimir Şçerbitski.[5] Kruşçev'in tasfiyesinin ardından ve diğer sonraki prezidyumlarda, her ne kadar Brejnev parti genel sekreteri olmuş olsa da, prezidyum içerisinde çoğunluğa sahip değildi. Sık olmasa da, Kosigin ve Podgorni politikalar konusunda anlaştıklarında, Brejnev azınlık konumunda kalırdı.[13] Bakanlar Konseyi Başkanı göreviyle diğer kolektif liderlerle benzer önemlilikte olan Kosigin'in etkisi kendi başlattığı 1965 Sovyet ekonomik reformundan sonra 1960'lı yılların ortalarından itibaren gitgide azaldı.[14]
Üyeler
değiştir
|
|
Kaynakça
değiştirÖzel
- ^ Schmidt-Häuer 1986, s. 83.
- ^ Huskey 1992, s. 38.
- ^ Fainsod & Hough 1979, s. 239.
- ^ Fainsod & Hough 1979, s. 238-239.
- ^ a b "Узкий состав ЦК РСДРП(б) - Политическое бюро ЦК РСДРП(б) - Бюро ЦК РСДРП(б) - РКП(б) - Политическое бюро ЦК РКП(б) - ВКП(б) - Президиум - Политическое бюро ЦК КПСС" (Rusça). 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2025.
- ^ Fainsod & Hough 1979, s. 452.
- ^ a b Fainsod & Hough 1979, s. 242.
- ^ Baylis 1989, s. 97.
- ^ a b c Cocks & Daniels 1976, s. 56-57.
- ^ Fainsod & Hough 1979, s. 245.
- ^ "170. Memorandum From the President's Assistant for National Security Affairs (Kissinger) to President Nixon" (İngilizce). The Office of the Historian. 10 Nisan 1971. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2025.
- ^ Fainsod & Hough 1979, s. 238-239.
- ^ Zemtsov 1989, s. 102-103.
- ^ Brown 2009, s. 403.
Genel
Prezidyumun tam ve aday üyeleri şu kaynaktan alınmıştır;
- Fainsod, Merle; Hough, Jerry F. (1979). How the Soviet Union Is Governed (İngilizce). Harvard University Press. s. 230-231, 239-240. ISBN 9780674410305.
Bibliyografya
değiştir- Fainsod, Merle; Hough, Jerry F. (1979). How the Soviet Union is Governed. Harvard University Press. ISBN 9780674410305.
- Schmidt-Häuer, Christian (1986). Gorbachev: The Path to Power. I.B. Tauris. ISBN 9781850430155.
- Huskey, Eugene (1992). Executive Power and Soviet Politics: The Rise and Decline of the Soviet State. M. E. Sharpe. ISBN 9781563240591.
- Baylis, Thomas A. (1989). Governing by Committee: Collegial Leadership in Advanced Societies. State University of New York Press. ISBN 978-0887069444.
- Cocks, Paul; Daniels, Robert Vincent; Whittier Heer, Nancy (1976). The Dynamics of Soviet Politics. Harvard University Press. ISBN 9780674218819.
- Zemtsov, Ilya (1989). Chernenko: The Last Bolshevik: The Soviet Union on the Eve of Perestroika. Transaction Publishers. ISBN 9781412819459.
- Brown, Archie (2009). The Rise and Fall of Communism (PDF). Bodley Head. ISBN 978-0-06-188554-9.