Sevillalı İsidor
Sevillalı İsidor Hispalensis[1] (Latince: Isidorus Hispalensis; Cartagena, 560 - Sevilla, 4 Nisan 636), teolog, Kilise Babaları'ndan biri ve Kilise'ye ait en etkili figürlerinden birisidir. Otuz yıldan fazla süre de Sevilla episkoposluğunu yapmıştır. Sevillalı İsidor ilk Orta Çağ ansiklopedisti olarak adlandırılır. 19. yüzyıl tarihçisi Montalembert onu "antik dünyanın son bilgini" olarak tanımlamıştır.[2]
Sevillalı İsidor | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 560 Cartagena, İspanya |
| Ölüm | 4 Nisan 636 (79–80 yaşında) Sevilla |
| Meslek | Psikopos |
1589 yılında kanonize edilmiştir ve 1722 yılında Kilise Doktoru kabul edilmiştir. 2002 yılında Etimoloji’nin yapısının veritabanlarını anımsatması, alfabetik sınıflandırmanın, indekslemenin ve onların uzantısı olarak bugünün internetinin potansiyelini çağrıştırmasından ötürü, İsidor bilgisayar mühendislerinin, kullanıcılarının, internetin ve kullanıcılarının koruyucu azizi ilan edilmiştir. Yortusu 4 Nisan'dır.
Hayatı[3] değiştir
Ünlü Hispanik-Romalı soylu bir aileden geliyordu ve ergenliğinde parlak bir retorik eğitimi aldı. Ünlü Hristiyan ilahiyatçı İsidore 560 yılında Cartagena'da dindar bir ailenin çocuğu olarak doğdu.[4]
Zamanına göre iyi bir eğitim aldı. Leander ve Fulhensi adında bir kardeşi ve Florentina adında bir kız kardeşi vardı. Daha sonra, bu ailenin her üyesi Roma Katolik Kilisesi tarafından kutsanmıştır. Ebeveynlerini çabucak kaybeden İsidor, ağabeyinin bakımı altında yaşıyordu. Ancak kardeşi Leander yetiştirilmesi sırasında sert davranıyordu. Efsaneye göre, baskıya dayanamayan İsidor bir gün evden kaçtı. O zaman, bir mağaraya sığındı ve damlayan suyun kayayı nasıl deldiğini gözlemledi. Bu deneyim onu hedefine sessizce varabileceğini öğrenmesini sağladı ve eve geri döndü.
Kardeşi Leander, Katolik Kilisesi'ne bağlı Sevilla Başpsikoposu olarak görev yapıyordu. İsidor ona çalışmalarında yardımcı oldu ve çalışmalarında deneyim kazandı. Leander'in ölümünden sonra göreve gelen İsidor, aynı zamanda Vizigot kralı Reckerad'ın ruhani öğretmeni idi. Kralı Ariusçuluk'ten uzaklaştıran ve kiliseye dönen bilgin, devletin ve kilisenin birleşmesine karar veren Toledo'daki Dördüncü Kilise Konseyi'ne başkanlık etti. Ayrıca piskoposluk faaliyetleri sırasında Yahudilerin din özgürlüğünü sağlamak için yorulmadan çalıştı. 30 yıldan fazla bir süre bu görevi yaptıktan sonra 636 yılında öldü.
Eserleri değiştir
Batıda 6. yy sonunda barış hakimdi ve İspanya antik kültürün korunduğu yer olarak kaldı, Sevilla kütüphanesi o dönemde görkemli bir kültür merkeziydi. Augustinus, Cassiodorus, Büyük Gregorius gibi 4. ve 6. yy büyük Hristiyanlara öncelik vererek İsidor Antik dünyanın dev mirasını tüm çeşitliliği ile kabul etmeye çabalamıştır[5]. Halihazırda zengin bir kütüphane olan Sevilla ve büyük bir kopyalama takımı ile birlikte, Kilise için sağlam bir entelektüel temel oluşturması amacıyla devasa boyutlarda bilgiyi derlemiştir.
De fide catholica contra Judeos değiştir
İsidor bu eserde hahamların Hristiyanlığa karşı karalamalarını çürütmüştür, eser büyük bir başarı göstermiş ve vaazlar için uzunca bir süre temel olarak kullanılmıştır.
De Natura Rerum değiştir
De Natura Rerum, 613 yazılmış ve doğal fenomenleri açıklamak için rasyonaliteyi kullanmayı amaçlayan bilimsel bir eserdir.
Etymologiae değiştir
Sevilla'lı İsidor'un en önemli eseri "Etimoloji"dir. Bu çalışma, antik çağlardan beri bilinen bilimler hakkında ansiklopedik bilgi sağlar. Yazmanın nedeni okur-yazar insanlar için birçok kitabın yerini alabilecek bir kitap yazmaktı. Her bölüme başlamadan önce, İsidor okuyucuyu, o bölümde ele alınan ve çalışma başlığının alındığı bilim alanının anlamı (etimoloji) hakkında bilgilendirir. Kitabın 20 bölümü gramer, retorik, matematik, tıp, tarih, hukuk, kozmoloji (gök cisimleri bilimi), zooloji, agronomi ve diğer alanlarda değerli bilgiler içermektedir. Bu bilimler o dönemin kavramlarına göre sınıflandırılmıştır. Örneğin, ilk üç bölüm gramer, retorik, diyalektik, geometri, cebir, astronomi ve müziği kapsar. Bu bilimler daha sonra yedi özgür sanat (Latince septem artes liberales) olarak biliniyordu. Etimoloji, Orta Çağ'ın en ünlü eserlerinden biriydi ve Avrupa'daki ilk ansiklopedik eser olarak kabul edilir. Bu kitabın özelliklerinden biri, sınıflandırmanın bazen alfabetik, bazen de tematik olmasıdır.
Kitabın büyük bir hürmet gösterilmiştir ve 1470’den 1530’a kadarlık süreçte ondan fazla edisyonu çıkması dahi Rönesans’a kadar devam eden popülerliğinin bir örneğidir.
Gotların, Vandalların ve Suevi Kralları'nın Tarihi değiştir
En önemli tarihi eseri, Avrupa'yı işgal eden bu barbar kabileler hakkında ilginç bilgiler burada toplandı ve okuyucuların dikkatine sunuldu. Bu kitabı yazmasının amacı o zaman İspanya'yı yöneten Vizigot krallarının kökenleri hakkında bilgi vermektir. Bu krallar kendilerini Roma imparatorlarına benzetmek için bir takım önlemler aldılar. O sırada İsidor da bu kitabı yazmaya karar verdi. Çalışmadaki olaylar 265-624 yıllarını kapsamaktadır. Kitabın başında, İspanya'nın üstünlükleri övüldü. Daha sonra Gotların İspanya'nın birleştirilmesinde oynadıkları rol anlatıldı. Bu eseri yazmak için Evsevi'nin eserleri de dahil olmak üzere bir dizi birincil kaynak kullanılmıştır.
Kaynakça değiştir
- ^ New Catholic Encyclopedia – Second Edition (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. ss. 602-605 Cilt: 7 ISBN 0-7876-4011-5.
- ^ Montalembert, Charles F. Les Moines d'Occident depuis Saint Benoît jusqu'à Saint Bernard [The Monks of the West from Saint Benoit to Saint Bernard]. Paris: J. Lecoffre, 1860.
- ^ Ferguson, Everett (1998). Encylopedia of Early Christianity – Second Edition (İngilizce). Garland Publishing. s. 593 ISBN 0-8153-3319-6.
- ^ Priscilla Throop, Isidore of Seville's Etymologies: Complete English Translation. Vermont: MedievalMS, 2005, p. xi.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. Thomas Howard. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 40 ISBN 975-8318-86-1.