Süleyman Askerî
Süleyman Askerî (1884, Prizren - 14 Nisan 1915, Basra), Osmanlı askeri.
| Süleyman Askeri[1] | |
|---|---|
 Süleyman Askeri yerel kıyafetlerle. | |
| Doğum | 12 Mayıs 1884 Prizren, Prizren Sancağı, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 14 Nisan 1915 (30 yaşında) Bercisiye, Basra Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Branşı | Osmanlı ordusu |
| Hizmet yılları | 1902-1915 |
| Rütbesi | Kaymakam |
| Komutası | Bingazi Bölge Komutanlığı Kurmay Başkanı (Aziz Ali), 10. Kolordu Kurmayı, Trabzon Redif Tümeni Kurmay Başkanı, Teşkilât-ı Mahsusa Başkanı, Irak ve Havalisi Genel Komutanı (Basra Valisi) |
| Çatışma/savaşları | Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya SavaşıRota Muharebesi,Şuaybe Muharebesi |
1902 yılında Mekteb-i Harbiye'den,[2] 5 Kasım 1905 tarihinde de Mekteb-i Erkân-ı Harbiye'den Mümtaz Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Selanik'teki Üçüncü Ordu'ya bağlı olarak Manastır'a atandı. Manastır'da kaldığı günlerde İttihad ve Terakki Cemiyeti'ne girdi. Filibe'deki önemli ailelerden birine mensup olan Fadime Hanım ile evlendi. Fatma ve Dilek isimli iki kız çocuğu oldu. 7 Temmuz 1908 tarihinde Şemsi Paşa'ya suikast düzenleyen Mülazım Atıf Efendi'yi korudu ve Jön Türk Devrime katıldı. Kuşçubaşızade Eşref'in en yakın arkadaşıydı. Kız kardeşi, Mustafa Kemal Atatürk'ün[3] en eski arkadaşı olan Mehmet Nuri Conker ile evliydi.[4]
1909 yılında Kolağası rütbesine terfi etti ve Bağdat Jandarma Alayı'na atandı. 1911 yılında İtalya'nın Trablusgarp'a saldırması üzerine oraya gitti ve Bingazi'deki savaşlara katıldı. 1912 yılında Balkan Savaşları sırasında Trabzon Redif Tümeni Kurmay Başkanlığı görevine atandı.[5] Savaş sonrasında 31 Ağustos-25 Ekim 1913 tarihleri arasında Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti Erkân-ı Harbiye Reisi olarak görev yaptı.[6] Resmen 13 Kasım 1913 tarihinde kurulan Teşkilât-ı Mahsusa'nın Başkanı olarak görevlendirildi.[7] Süleyman Askerî Teşkilat-ı Mahsusa Merkez-i Umûmi‘nin başkanlığında ilk yazısını 4 Eylül 1914,[8] son yazısını ise 21 Kasım 1914 tarihinde yazmıştır.[9][10]
Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na Almanya'nın safında katılması üzerine Teşkilât-ı Mahsusa Başkanlığı görevinin yanında 20 Aralık 1914 tarihinde Irak ve Havalisi Genel Komutanı olarak atandı. Irak Cephesi'nde Osmancık Taburu ile Rota Muharebesi'nde İngilizleri durdurdu ama ayağından yaralandı ve Bağdat'a hastaneye kaldırıldı burada yaralı halde Basra'yı geri almak için planlar yaptı ve harekete geçti. Şuaybiye Muharebesi'nde komutası altındaki birliklerin 14 Nisan 1915 tarihinde İngiliz Ordusu'na mağlup olması üzerine tabancasıyla intihar etti.
Popüler Kültürdeki Yeri değiştir
2018-2019 yılları arasında TRT 1'de yayınlanan Mehmetçik Kut'ül Amare adlı Türk yapımı televizyon dizisinde Kaan Taşaner tarafından canlandırılmıştır.
2023'te Tabii'de yayınlanan Mahsusa: Trablusgarb dizisinde Mehmet Emin Kadıhan tarafından canlandırılmaktadır.[11]
Kaynakça değiştir
- ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 18.
- ^ Celâl Bayar, Ben de Yazdım: Millî Mücadele'ye Gidiş, Baha Matbaası, 1965, s. 1289.
- ^ Erik Jan Zürcher, The Unionist Factor: The Role of the Committee of Union and Progress in the Turkish National Movement, 1905-1926, BRILL 1984, s. 48.
- ^ The Ottoman Government and the Arabs, 1911 to 1918: A Preliminary Study of the Teskilât-ı Mahsusa, Princeton University, 1963, s. 175.
- ^ Fuat Balkan, Turgut Gürer (ed.), Komitacı: BJK'nin kurucusu Fuat Balkan'ın Anıları, Gürer Yayınları, İstanbul 2008, s. 42.
- ^ Стайко Трифонов, Тракия. «Административна уредба, политически и стопански живот, 1912-1915», Глава II. Административна уредба и управление на Западна Тракия 2 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (Bulgarca)
- ^ Erdal İlter, Kuruluşunun 75. Yılı Anısına Millî İstihbarat Tarihçesi, Millî Emniyet Hizmetleri Riyâseti (M.E.H)/(MAH), (1927/1965), Millî İstihbarat Teşkilât Müsteşarlığı, Ankara, 2002, ISBN 975-19-2712-9, Enver Paşa ve Teşkilâtı Mahsûsa (1913-1918) 25 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (Türkçe)
- ^ ATASE, BDH Kol., Kls.249, D.1036, F.4
- ^ ATASE, BDH Kol., Kls.249, D.1036, F.21-7,8
- ^ Teşkilat-ı Mahsusa (Umûr-ı Şarkıyye Dairesi) Tarihi Cilt1:1914-1916. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Aralık 2021. s. 16.
- ^ "Mahsusa dizisinin oyuncuları kimler? Mahsusa dizisinin kadrosu ve konusu". 10 Kasım 2023. 11 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2023.
| Hükûmet görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Yeni makam |
Teşkilât-ı Mahsusa Başkanı 27 Kasım 1913 – 14 Nisan 1915 |
Sonra gelen: Ali Başhampa |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Yeni makam |
Irak ve Havalisi Genel Komutanı 20 Aralık 1914 – 14 Nisan 1915 |
Sonra gelen: Nureddin Bey |