Rus hükümdarları listesi
Vikimedya liste maddesi
(Rus çar ve çariçelerinin listesi sayfasından yönlendirildi)
Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez (Dük veya Prens), Veliki Knez (Büyük Knez, Grandük veya Yüce Prens), Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.
| Rusya hükümdarları | |
|---|---|
| Eski Monarşi | |
| İmparatorluk | |
| |
| Romanov Hanedanı arması | |
| |
| Son Hükümdar: II. Nikolay 1 Kasım 1894 - 15 Mart 1917 | |
| İlk hükümdar | Rurik (Prens) |
| Son hükümdar | II. Nikolay (İmparator) |
| Resmi konum | Kışlık Saray, Kremlin Sarayı |
| Monarşi başlangıcı | 862 |
| Monarşi sonu | 15 Mart 1917 |
Bazı dönemlerde Rus Ortodoks kilisesinin lideri olan patrikler de Rusya'nın hükümdarlık görevini üstlenmişlerdir. Örneğin 1610-1613 Leh istilası dönemi bunlardan biridir.
(ÖN BİLGİLENDİRME: Türkeçede isimler "İsim-Soyisim" şeklinde sıralanırken Rusçada bu sıra "İsim-Baba Adı-Soyisim" şeklindedir. Son Rus İmparatoru II. Nikolay Aleksandroviç Romanov'u ele alalım. Nikolay kendi adı, Aleksandr babasını adı (-oviç eki oğlu anlamını, -ova eki ise kızı anlamını verir), Romanov ise soyismi/hanedan ismidir. Listede hükümdarların kendi ismi ve baba adı verilmiştir.)
Novgorod Knezleri değiştir
Bugün Rusya olarak bilinen bölgede 9. yüzyıldan önce Doğu Slav kökenli halklar yaşardı. 9. yüzyılda şu an Rusya olarak bilinen bölgeye giren İskandinav kökenli Varegler’in Rus alt kolu 830 dolaylarında Rus Hanlığı ile başlayan ve bölge üzerinde hüküm süren bir dizi devlet kurdu. Rus Hanlığı’nın sadece varlığı bilinmektedir.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rurik | Рюрик | 830 – 879 | 862 | 879 | Rurik Hanedanı | Rurik Hanedanı'nın kurucusu | |
| Oleg | Kahin | Олег Вещий | 855 - 912 | 879 | 882 | Rurik Hanedanı | Rurik'in akrabası ve Rurik'in oğlu Igor'un naibi |
| I. İgor | Игорь Рюрикович | 878 – 945 | 914 | 945 | Rurik Hanedanı | Rurik'in oğlu | |
| Olga | Святая Ольга | 890 – 969 | 945 | 960 | Rurik Hanedanı (evlilik ile) |
I. Igor'un eşi ve I. Svyatoslav'ın naibi | |
| I. Svyatoslav Igoreviç | Святослав Игоревич | 942 – 972 | 945 Sonbaharı | Mart 972 | Rurik Hanedanı | I. Igor ve Olga'nın oğlu | |
| I. Vladimir Svyatoslaviç | Büyük, Vaftizci | Владимир Святославич (Великий) | 958 – 1015 | 969
979 |
977
988 |
Rurik Hanedanı | I. Svyatoslav ve Maluşa'nın oğlu ve I. Yaropolk'un küçük kardeşi |
| I. Yaropolk Svyatoslaviç | Ярополк Святославич | 950 - 980 | 977 | 979 | Rurik Hanedanı | I. Svyatoslav ve Predslava'nın oğlu |
Kiev Büyük Knezleri değiştir
Rurik'in halefi Oleg, başkenti Kiev'e taşıdı ve Kiev Rusları devletini kurdu. Sonraki birkaç yüzyıl boyunca bölgedeki en önemli unvanlar Kiev Büyük Knezi ve Novgorod Büyük Knezi olmuştu. Genellikle iki unvan da aynı kişiye ait olmuştu.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Askold ve Dir | Аскольд и Дир | 9. yüzyıl | 842[1][2][note 1] | 882 | Askold: Kyi | Rus kabile şefleri ve halkı Rurik'in ordusunu oluştururdu | |
| Oleg | Kahin | Олег Вещий | 855 – 912 | 882 | 912 Sonbaharı | Rurik Hanedanı | Rurik'in oğlunun naibi ve Askold ve Dir'in selefi |
| I. İgor | Игорь Рюрикович | 878 – 945 | 913 | 945 Sonbaharı | Rurik Hanedanı | Rurik'in oğlu | |
| Olga | Святая Ольга | 890 – 969 | 945 | 962 | Rurik Hanedanı (evlilik ile) |
I. Igor'un eşi ve I. Svyatoslav'ın naibi | |
| I. Svyatoslav Igoreviç | Святослав Игоревич | 942 – 972 | 945 Sonbaharı | Mart 972 | Rurik Hanedanı | I. Igor ve Olga'nın oğlu | |
| I. Yaropolk Svyatoslaviç | Ярополк Святославич | 950 – 980 | Mart 972 | 11 Haziran 980 | Rurik Hanedanı | I. Svyatoslav ve Predslava'nın oğlu | |
| I. Vladimir Svyatoslaviç | Büyük, Vaftizci | Владимир Святославич (Великий) | 958 – 1015 | 11 Haziran 980 | 15 Temmuz 1015 | Rurik Hanedanı | I. Svyatoslav ve Maluşa'nın oğlu ve I. Yaropolk'un küçük kardeşi |
| I. Svyatopolk Vladimiroviç | Lanetli | Святополк Владимирович (Окаянный) | 980 – 1019 | 15 Haziran 1015 | 1016 Sonbaharı | Rurik Hanedanı | I. Vladimir veya I. Yaropolk'un oğlu |
| I. Yaroslav Vladimiroviç | Bilge | Ярослав Владимирович (Мудрый) | 978 – 1054 | 1016 Sonbaharı | 22 Temmuz 1018 | Rurik Hanedanı | I. Vladimir ve Polotsklu Rogneda |
| I. Svyatopolk Vladimiroviç | Lanetli | Святополк Владимирович (Окаянный) | 980 – 1019 | 14 Ağustos 1018 | 27 Temmuz 1019 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı |
| I. Yaroslav Vladimiroviç | Bilge | Ярослав Владимирович (Мудрый) | 978 – 1054 | 27 Temmuz 1019 | 20 Şubat 1054 | Rurik Hanedanı | Tantını yeniden aldı ve Mstislav ile beraber hüküm sürdü |
Feodal Dönem değiştir
Rus devletinin kademeli olarak parçalanması Bilge Yaroslav'ın ölümü ile başladı. Büyük Knez unvanı güçlenen yerel knezlerin başına buyruklukları ile zayıfladı. 1097'de Liubeç Konseyi'nde alınan kararlarla devlet resmen dağıldı. Bu dönemde Büyük Knez'ler var olmaya devam etse de ne eski güçlerine ne de eski otoritelerine sahiplerdi.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. İzyaslav Yaroslaviç | Изяслав Ярославич | 1024 – 1078 | 20 Şubat 1054 | 15 Eylül 1068 | Rurik Hanedanı | I. Yaroslav ve Ingegerd Olofsdotter'in ilk oğlu | |
| Vseslav Briaçislaviç | Büyücü | Всеслав Брячиславич (Чародей) | 1039 – 1101 | 15 Eylül 1068 | 29 Nisan 1069 | Rurik Hanedanı | I. Vladimir'in büyük büyük torunu olup taht için ayaklanmıştır |
| I. İzyaslav Yaroslaviç | Изяслав Ярославич | 1024 – 1078 | 2 Mayıs 1069 | 22 Mart 1073 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| II. Svyatoslav Yaroslaviç | Святослав Ярославич | 1027 – 1076 | 22 Mart 1073 | 27 Aralık 1076 | Rurik Hanedanı | I. Yaroslav ve Ingegerd Olofsdotter'in üçüncü oğlu | |
| I. Vsevolod Yaroslaviç | Всеволод Ярославич | 1030 – 1093 | 1 Ocak 1077 | 15 Temmuz 1077 | Rurik Hanedanı | I. Yaroslav ve Ingegerd Olofsdotter'in dördüncü oğlu | |
| I. İzyaslav Yaroslaviç | Изяслав Ярославич | 1024 – 1078 | 15 Haziran 1077 | 3 Ekim 1078 | Rurik Hanedanı | Üçüncü saltanatı | |
| I. Vsevolod Yaroslaviç | Всеволод Ярославич | 1030 – 1093 | 3 Ekim 1078 | 13 Nisan 1093 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| II. Svyatopolk İzyaslaviç | Святополк Изяславич | 1050 – 1113 | 24 Nisan 1093 | 16 Nisan 1113 | Rurik Hanedanı | I. İzyaslav'ın oğlu | |
| II. Vladimir Vsevolodoviç | Monomakh | Владимир Всеволодович (Мономах) | 1053 – 1125 | 20 Nisan 1113 | 19 Mayıs 1125 | Rurik Hanedanı | I. Vsevolod ve Bizanslı Anastasia'nın oğlu |
| I. Mstislav Vladimiroviç | Büyük | Мстислав Владимирович (Великий) | 1076 – 1132 | 20 Mayıs 1125 | 15 Nisan 1132 | Rurik Hanedanı | II. Vladimir ve Wessexli Githa'nın oğlu |
I. Mstislav'ın 1132'deki ölümünün ardından Kiev Rusları duraklama ve gerileme dönemine girdi.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Yaropolk Vladimiroviç | Pereyaslavlı Ярополк Владимирович |
1082 – 1139 | 17 Nisan 1132 | 18 Şubat 1139 | Rurik Hanedanı | II. Vladimir ve Wessexli Githa'nın oğlu ve I. Mstislav'ın küçük kardeşi | |
| Viaçeslav Vladimiroviç | Smolenskli Вячеслав Владимирович |
1083 – 2 Şubat 1154 |
22 Şubat 1139 | 4 Mart 1139 | Rurik Hanedanı | II. Vladimir ve Wessexli Githa'nın oğlu ve I. Mstislav ve II. Yaropolk'un küçük kardeşi | |
| II. Vsevolod Olgoviç | Çernihivli Всеволод Ольгович |
1084 - 1146 | 5 Mart 1139 | 30 Temmuz 1146 | Rurik Hanedanı | II. Sviatoslav'ın torunu | |
| II. İgor Olgoviç | Novgorodlu Игорь Ольгович |
1096 – 19 Eylül 1146 |
1 Ağustos 1146 | 13 Ağustus 1146 | Rurik Hanedanı | II. Sviatoslav'ın torunu | |
| II. İzyaslav Mstislaviç | Изяслав Мстиславич | 1097 - 1154 | 13 Ağustos 1146 | 23 Ağustos 1149 | Rurik Hanedanı | I. Mstislav'ın oğlu | |
| I. Yuri Vladimiroviç | Uzun Elli | Rostovlu ve Suzdallı Юрий Владимирович (Юрий Долгорукий) |
1099 - 1157 | 28 Ağustos 1149 | 1150 Yazı | Rurik Hanedanı | II. Vladimir ve Wessexli Githa'nın oğlu ve I. Mstislav, II. Yaropolk ve Viaçeslav'ın küçük kardeşi |
| Viaçeslav Vladimiroviç | Smolenskli Вячеслав Владимирович |
1083 – 2 Şubat 1154 |
1150 Yazı | 1150 Yazı | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| II. İzyaslav Mstislaviç | Изяслав Мстиславич | 1097 - 1154 | 1150 Yazı | 1150 Yazı | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| I. Yuri Vladimiroviç | Uzun Elli | Rostovlu ve Suzdallı Юрий Владимирович (Юрий Долгорукий) |
1099 - 1157 | Ağustos 1150 | 1151 Kışı | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı |
| II. İzyaslav Mstislaviç | Изяслав Мстиславич | 1097 - 1154 | 1151 Kışı | 13 Kasım 1154 | Rurik Hanedanı | Üçüncü saltanatı ve Viaçeslav Vladimiroviç ile eş hükümdar | |
| Viaçeslav Vladimiroviç | Smolenskli Вячеслав Владимирович |
1083 – 2 Şubat 1154 |
1151 Baharı | 6 Şubat 1154 | Rurik Hanedanı | Üçüncü saltanatı | |
| Rostislav Mstislaviç | Smolenskli Ростислав Мстиславич |
1110 - 1167 | 1154 | Ocak 1155 | Rurik Hanedanı | I. Mstislav'ın oğlu ve II. İzyaslav'ın küçük kardeşi | |
| III. İzyaslav Davidoviç | Çernihivli Изяслав Давыдович |
12. yüzyıl | Ocak 1155 | 1155 | Rurik Hanedanı | II. Sviatoslav'ın torunu | |
| I. Yuri Vladimiroviç | Uzun Elli | Rostovlu ve Suzdallı Юрий Владимирович (Юрий Долгорукий) |
1099 - 1157 | 20 Mart 1555 | 15 Mayıs 1157 | Rurik Hanedanı | Üçüncü saltanatı |
| III. İzyaslav Davidoviç | Çernihivli Изяслав Давыдович |
12. yüzyıl | 19 Mayıs 1157 | Aralık 1158 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| II. Mstislav İzyaslaviç | Мстислав Изяславич | 1125 - 1170 | 22 Aralık 1158 | 1159 Baharı | Rurik Hanedanı | II. İzyaslav'ın oğlu | |
| Rostislav Mstislaviç | Smolenskli Ростислав Мстиславич |
1110 - 1167 | 12 Nisan 1159 | 8 Şubat 1161 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| III. İzyaslav Davidoviç | Çernihivli Изяслав Давыдович |
12. yüzyıl | 12 Şubat 1151 | 6 Mart 1161 | Rurik Hanedanı | Üçüncü saltanatı | |
| Rostislav Mstislaviç | Smolenskli Ростислав Мстиславич |
1110 - 1167 | Mart 1161 | 14 Mart 1167 | Rurik Hanedanı | Üçüncü saltanatı | |
| II. Mstislav İzyaslaviç | Мстислав Изяславич | 1125 - 1170 | 19 Mayıs 1167 | 12 Mart 1169 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı |
Mart 1169'da Andrey Bogolyubski önderliğindeki bir dizi yerel knez Kiev'e girdi ve II. Mstislav İzyaslaviç'ı tahtından indirdi. Bu Rusya'nın parçalanmasının kanıtı oldu. Andrey, kardeşi Gleb'i Kiev Knezi atadı ve kendi krallığını Suzdal'dan yönetmeye devam etti. Güneybatıda Galiçya-Volhinya Knezliği kendini Kiev'in halefi ilan etti. 14. yüzyılın ortalarında Galiçya-Volhinya, komşularının baskısı altına girdi ve en sonunda Polonya Haliç'i Livanya ise Kiev'de dahil olmak üzere Volhinya'yı fethetti.
Vladimir- Suzdal Büyük Knezleri değiştir
12. yüzyıla gelindiğinde Vladimir-Suzdal Knezliği, topraklarına Novgorod ve Kiev'i de ekleyerek Aleksandr Nevski döneminde gücünün doruğuna ulaştı. 1169'da Vladimir Knezi Andrey, Kiev şehrini yağmaladı ve Rusya üzerinde egemenliğini ilan etmek için Büyük Knez unvanını üzerine aldı.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Andrey Yurieviç | Dindar | Андрей Юрьевич (Боголюбский) | 1110 - 1174 | 15 Mayıs 1157 | 29 Haziran 1174 | Rurik Hanedanı | I. Yuri'nin oğlu |
| I. Mikhail Yurieviç | Михалко Юрьевич | 12. yüzyıl | 1174 | Eylül 1174 | Rurik Hanedanı | I. Yuri'nin oğlu ve I. Andrey'in küçük kardeşi | |
| III. Yaropolk Rostislaviç | Ярополк Ростиславич | 12. yüzyıl | 1174 | 15 Haziran 1175 | Rurik Hanedanı | I. Yuri'nin torunu | |
| I. Mikhail Yurieviç | Михалко Юрьевич | 12. yüzyıl | 15 Haziran 1175 | 20 Haziran 1176 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| III. Vsevolod Yurieviç | Büyük Yuva | Всеволод Юрьевич (Большое Гнездо) | 1154 - 1212 | Haziran 1176 | 15 Nisam 1212 | Rurik Hanedanı | I. Yuri ve Helene'nin oğlu ve I. Andrey ve I. Mikhail'in küçük kardeşi |
| II. Yuri Vsevolodoviç | Юрий Всеволодович | 1189 - 1238 | 1212 | 27 Nisan 1216 | Rurik Hanedanı | III. Vsevolod ve Maria Şvarnovna'nın oğlu | |
| I. Konstantin Vsevolodoviç | Rostovlu Константин Всеволодович |
1186 - 1218 | 1216 Baharı | 2 Şubat 1218 | Rurik Hanedanı | III. Vsevolod ve Maria Şvarnovna'nın oğlu ve II. Yuri'nin abisi | |
| II. Yuri Vsevolodoviç | Юрий Всеволодович | 1189 - 1238 | Şubat 1218 | 4 Mart 1238 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı |
Rus devleti 1237-1242 Moğol İstilası sırasında baskılara dayanamayarak dağıldı. Halef devletler Altın Orda Hanlığı'nın haraçgüzarı oldular. Rus knezliklerinin 13. yüzyılın ortalarından 15. yüzyılın ortalarına kadar Altın Orda himayesine yaşamaları Vladimir Büyük Knezi unvanının kurulması ve Rusların merkezinin Kiev'den Vladimir'e taşınması ile sonuçlandı. Birçok gurp iktidarı ele geçirmeye çalıştığı için devlet gitgide daha küçük parçalara ayrıldı. Hepsi Büyük Knez'in otoritesini kabul etse de Büyük Knez'in üzerlerinde oldukça zayıf otoritesi vardı. Yüzyılın sonuna gelindiğinde sadece Moskova Knezliği, Tver Knezliği ve Nijni Novgorod-Suzdal Knezliği unvan için yarışmaktaydı. Ancak unvanı ele geçiren Moskova Knezliği başkentini hiçbir zaman Vladimir'e taşımadı.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Yaroslav Vsevolodoviç | Ярослав Всеволодович | 1191 - 1246 | 1238 | 30 Eylül 1246 | Rurik Hanedanı | III. Vsevolod ve Maria Şvarnovna'nın oğlu`; II. Yuri ve I. Konstantin'in küçük kardeşi ayrıca 1243'ten beri Kiev Büyük Knezi | |
| III. Svyatoslav Vsevolodoviç | Святослав Всеволодович | 1196 – 3 Şubat 1252 |
1246 | 1248 | Rurik Hanedanı | III. Vsevolod ve Maria Şvarnovna'nın oğlu`; II. Yuri, I. Konstantin ve II. Yaroslav'ın küçük kardeşi | |
| II. Mikhail Yaroslaviç | Khorobrit (Cesur) | Михаил Ярославич (Хоробрит) | 1229 – 15 Ocak 1248 |
1248 | 15 Ocak 1248 | Rurik Hanedanı | II. Yaroslav'ın oğlu |
| III. Svyatoslav Vsevolodoviç | Святослав Всеволодович | 1196 – 3 Şubat 1252 |
1248 | 1249 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| II. Andrey Yaroslaviç | ндрей Ярославич | 1222 - 1264 | Aralık 1249 | 24 Temmuz 1252 | Rurik Hanedanı | II. Yaroslav'ın oğlu ve II. Mikhail'in abisi | |
| I. Aleksander Yaroslaviç | Nevski | Александр Ярославич (Невский) | 1221 - 1263 | 1252 | 14 Kasım 1263 | Rurik Hanedanı | II. Yaroslav ve Rostislava Mstislava'nın oğlu; II. Mikhail ve II. Andrey'in abisi ve 1249'dan beri Kiev Büyük Knezi |
| III. Yaroslav Yaroslaviç | Tverli Ярослав Ярославич |
1230 - 1272 | 1264 | 1271 | Rurik Hanedanı | II. Yaroslav ve Fedosia İgorevna'nın oğlu; Aleksandr Nevski, II. Andrey ve II. Mikhail'in küçük kardeşi | |
| I. Vasily Yaroslaviç | Kostromalı Василий Ярославич |
1241 - 1276 | 1272 | Ocak 1277 | Rurik Hanedanı | II. Yaroslav'ın oğlu | |
| Dmitri Aleksandroviç | Pereyaslavlı Дмитрий Александрович |
1250 - 1294 | 1277 | 1281 | Rurik Hanedanı | Aleksandr Nevski'nin oğlu | |
| III. Andrey Aleksandroviç | Gorodetsli Андрей Александрович |
1255 - 1304 | 1281 | Aralık 1283 | Rurik Hanedanı | Aleksandr Nevski'nin oğlu ve Pereyaslavlı Dmitri'nin küçük kardeşi | |
| Dmitri Aleksandroviç | Pereyaslavlı Дмитрий Александрович |
1250 - 1294 | Aralık 1283 | 1293 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| III. Andrey Aleksandroviç | of Gorodetsli Андрей Александрович |
1255 - 1304 | 1293 | 27 Temmuz 1304 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı | |
| III. Mikhail Yaroslaviç | Tverli Михаил Ярославич (Михаил Тверской) |
1271 - 1318 | 1304 Sonbahar | 22 Kasım 1318 | Rurik Hanedanı | III. Yaroslav'ın oğlu | |
| III. Yuri Daniloviç | Moskovalı Юрий Данилович |
1281 - 1325 | 1318 | 2 Kasım 1322 | Rurik Hanedanı | Aleksandr Nevski'nin torunu | |
| Dmitri Mikhailoviç | Korunç Göz | Дмитрий Михайлович (Грозные Очи) | 1299 - 1326 | 1322 | 15 Eylül 1326 | Rurik Hanedanı | III. Mikhail ve Kaşinli Anna'nın oğlu Öldürüldü |
| II. Aleksander Mikhailoviç | Tverli Александр Михайлович |
1301 - 1339 | 1326 | 1327 | Rurik Hanedanı | III. Mikhail ve Kaşinli Anna'nın oğlu ve Korkunç Göz Dmitri'nin küçük kardeşi | |
| III. Aleksander Vasilyeviç | Suzdallı Александр Васильевич |
14. yüzyıl | 1328 | 1331 | Rurik Hanedanı | III. Andrey'in torunu olup I. İvan ile beraber saltanat sürdü | |
| I. İvan Daniloviç | Kalita (Para torbası) | Moskovalı Иван Данилович (Иван Калита) |
1288 - 1340 | 1331 | 31 Mart 1340 | Rurik Hanedanı | Aleksandr Nevski'nin torunu, I. Daniel'in oğlu ve III. Yuri'nin küçük kardeşi |
| Simeon İvanoviç | Gururlu | Moskovalı Симеон Иванович (Симеон Гордый) |
7 Kasım 1316 – 27 Nisan 1353 |
1 Ekim 1340 | 27 Nisan 1353 | Rurik Hanedanı | I. İvan ve Helena'nın oğlu |
| II. İvan İvanoviç | Adil | Moskovalı Иван Иванович (Иван Красный) |
30 Mart 1326 – 13 Kasım 1359 |
20 Mart 1354 | 13 Kasım 1359 | Rurik Hanedanı | I. İvan ve Helena'nın oğlu ve Simeon'ın küçük kardeşi |
| Dmitri Konstantinoviç | Suzdallı Дмитрий Константинович |
1322 – 5 Temmuz 1383 |
22 Haziran 1360 | Aralık 1362 | Rurik Hanedanı | Konstantin Vasilyeviç'in oğlu | |
| Dmitri İvanoviç | Donskoy | Moskovalı Дмитрий Иванович (Дмитрий Донской) |
12 Ekim 1350 – 19 Mayıs 1389 |
Ocak 1363 | 19 Mayıs 1389 | Rurik Hanedanı | II. İvan ve Aleksandra Velyaminova'nın oğlu ve 1359'dan beri Moskova Knezi |
Dmitri Donskoy'dan sonra Vladimir tahtı temelli Moskova Knezlerinin eline geçti.
Moskova Büyük Knezleri değiştir
Aleksander Nevki'nin en küçük oğlu Daniel tarafından kurulan Moskova Knezliği 14. yüzyılda tüm Rus toprakları üzerinde kontrolünü pekiştirdi. Ruslar, Moğollardan bağımsız davranmaya başladılar. Bu da III. İvan'ın hanlığa haraç ödemeyi bırakması ve bağımsızlığını ilan etmesi ile sonuçlandı. Oğlu III. Vasili son kalan bağımsız birkaç knezliği de fethederek tüm Rusya'yı bireştirdi.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Vasili Dmitriyevç | Василий Дмитриевич | 30 Aralık 1371 – 27 Şubat 1425 |
19 Mayıs 1389 | 27 Şuabt 1425 | Rurik Hanedanı | I. Dmitri ve Eudoksia Dmitriyevna'nın oğlu | |
| II. Vasili Vasilieviç | Василий Васильевич (Василий Тёмный) | 10 Mart 1415 – 27 Mart 1462 |
27 Şubat 1425 | 30 Mart 1434 | Rurik Hanedanı | I. Vasili ve Litvanyalı Sophia'nın oğlu | |
| Yuri Dmitriyeviç | Zvenigorodlu Юрий Дмитриевич |
26 Kasım 1374 – 5 Haziran 1434 |
31 Mart 1434 | 5 Haziran 1434 | Rurik Hanedanı | I. Dmitri ve Eudoksia Dmitriyevna'nın oğlu; I. Vasili'nin küçük kardeşi | |
| Vasili Yuryeviç | Şaşı | Zvenigorodlu Василий Юрьевич (Василий Косой) |
1421 - 1448 | 5 Haziran 1434 | 1435 | Rurik Hanedanı | Yuri Dmitriyeviç'in oğlu |
| II. Vasili Vasilieviç | Kör | Василий Васильевич (Василий Тёмный) | 10 Mart 1415 – 27 Mart 1462 |
1435 | 1446 | Rurik Hanedanı | İkinci saltanatı |
| Dmitri Yurieviç | Şemkaya | Дмитрий Юрьевич (Дмитрий Шемяка) | 1400s – 17 Temmuz 1453 |
1446 | 26 Mart 1447 | Rurik Hanedanı | Yuri Dmitriyeviç'in oğlu; Şaşı Vasili'nin kardeşi ve "Tüm Rusların hükümdarı" unvanını kullanan ilk kişi |
| II. Vasili Vasilieviç | Kör | Василий Васильевич (Василий Тёмный) | 10 Mart 1415 – 27 Mart 1462 |
27 Şuabt 1447 | 27 Mart 1462 | Rurik Hanedanı | Üçünücü saltanatı olup III. İvan ile beraber yönetmiştir. |
| III. İvan Vasilieviç | Büyük | Иван Васильевич (Иван Великий) | 22 Ocak 1440 – 6 Kasım 1505 |
Nisan 1462 | 6 Kasım 1505 | Rurik Hanedanı | II. Vasili ve Borovklu Maria'nın oğlu |
| III. Vasili İvanoviç | Василий Иванович | 25 Mart 1479 – 13 Aralık 1533 |
6 Kasım 1505 | 13 Aralık 1533 | Rurik Hanedanı | III. İvan ve Zoi Palaiologina'nın oğlu | |
| IV. İvan Vasilyeviç | Korkunç | Иван Васильевич | 25 Ağustos 1530 – 28 Mart 1584 |
13 Aralık 1533 | 26 Ocak 1547 | Rurik Hanedanı | III. Vasili ve Elena Glinskaya'nın oğlu |
Rusya Çarları değiştir
Korkunç İvan, 1547'de tüm Rusların Çarı olarak taç giydi ve Rusya Çarlığı ilan edildi.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IV. İvan Vasilyeviç | Korkunç | Иван Васильевич | 25 Ağustos 1530 – 28 Mart 1584 |
26 Ocak 1547 | 28 Mart 1584 | Rurik Hanedanı | III. Vasili ve Elena Glinskaya'nın oğlu |
| I. Fyodor İvanoviç | Kutsanmış | Фёдор Иванович (Фёдор Блаженный) | 31 Mayıs 1557 – 17 Ocak 1598 |
38 Mart 1584 | 17 Ocak 1598 | Rurik Hanedanı | IV. İvan ve Anastasya Romanovna'nın oğlu |
Karışıklık Dönemi değiştir
Zayıf ve muhtemelen zihinsel engelli I. Fyodor'un varissiz ölmesi sonucu ülke taht savaşlarına, kıtlığa ve kaosa sürüklendi. Ve 1613'e kadar sürecek olan Karışıklık Dönemi başladı.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Boris Feodoroviç | Борис Фёдорович Годунов | 1551 – 13 Nisan 1605 |
21 Şubat 1598 | 13 Nisan 1605 | Godunov Hanedanı | I. Fyodor'un kayınbiraderi olup Zemski Sobor tarafından çar seçilmiştir | |
| II. Fyodor Borisoviç | Фёдор Борисович Годунов | 1589 – 20 Haziran 1605 |
13 Nisan 1605 | 10 Haziran 1605 | Godunov Hanedanı | Boris Feodoroviç oğlu olup öldürülmüştür. | |
| I. Dmitri | Лжедмитрий I | 1581 – 17 Mayıs 1606 |
10 Haziran 1605 | 17 Mayıs 1606 | Rurik Hanedanı (iddia ettiğine göre) |
IV. İvan'ın oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu iddia etmiştir. Lehistan-Litvanya tarafından desteklenmiş ve cinayete kurban gitmiştir. | |
| IV. Vasili İvanoviç | Василий Иванович Шуйский | 22 Eylül 1552 – 12 Eylül 1612 |
19 Mayıs 1606 | 17 Temmuz 1610 | Şuyski Hanedanı | II. Andrey'in dokuncu kuşak torunu | |
| Vladislav Zhigimontoviç | Владислав Жигимонтович | 9 Haziran 1595 – 20 Mayıs 1648 |
6 Eylül 1610 | Kasım 1612 | Vasa Hanedanı | 1632'den beri Polonya Kralı olup Yedi Boyarlar tarafından seçilmiştir ancak hiçbir zaman tahta oturamamıştır. |
Romanovlar değiştir
Karışıklık Dönemi'nin sonunda Romanovlar tahta geçti.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Mihail Fyodoroviç | Михаил Фёдорович | 12 Temmuz 1596 – 12 Temmuz 1645 |
26 Haziran 1613 | 12 Temmuz 1645 | Romanov Hanedanı | Romanov Hanedanı'nın kurucu ve I. Fyodor'un kuzenidir. | |
| Aleksey Mihayloviç | Sessiz | Алексей Михайлович (Алексей Тишайший) | 9 Mayıs 1629 – 29 Ocak 1676 |
12 Temmuz 1645 | 29 Ocak 1676 | Romanov Hanedanı | I. Mikhail'in oğlu |
| III. Fyodor Aleksieviç | Фёдор III Алексеевич | 9 Haziran 1661 – 7 Mayıs 1682 |
29 Ocak 1676 | 7 Mayıs 1682 | Romanov Hanedanı | I. Aleksis ve Marya Miloslavskaya | |
| I. Petro Aleksiyeviç | Deli, Büyük | Пётр I Алексеевич | 9 Haziran 1672 – 8 Şubat 1725 |
7 Mayıs 1682 | 2 Kasım 1721 | Romanov Hanedanı | I. Aleksis ve Natalya Narişkina'nın oğlu |
| V. İvan Aleksiyeviç | Иван V Алексеевич | 6 Eylül 1666 – 8 Şubat 1696 |
26 Mayıs 1682 | 8 Şubat 1696 | Romanov Hanedanı | I. Aleksis ve Marya Miloslavskaya'nın oğlu; III. Fyodor'un küçük kardeşi |
Rus İmparatorları değiştir
I. Petro'nun kendini Rus İmparatoru ilan etmesi ile Rus İmparatorluğu kuruldu.
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| I. Petro Aleksiyeviç | Deli, Büyük | Пётр I Алексеевич (Пётр Великий) | 9 Haziran 1672 – 8 Şubat 1725 |
2 Kasım 1721 | 8 Şubat 1725 | Romanov Hanedanı | I. Aleksis ve Natalya Narişkina'nın oğlu ve ilk Rus İmparatoru |
| I. Katerina Aleksiyevna | Екатерина I Алексеевна | 15 Nisan 1684 – 17 Mayıs 1727 |
8 Şubat 1725 | 17 Mayıs 1727 | Romanov Hanedanı (evlilik yoluyla) | I. Petro'nun ikinci eşi | |
| II. Petro Aleksiyeviç | Пётр II Алексеевич | 23 Ekim 1715 – 30 Ocak 1730 |
18 Mayıs 1727 | 30 Ocak 1730 | Romanov Hanedanı | I. Petro'nun torunu | |
| Anna İvanovna | Анна Иоанновна | 7 Şubat 1693 – 28 Ekim 1740 |
13 Şubat 1730 | 28 Ekim 1740 | Romanov Hanedanı | IV. İvan'ın ve Praskovya Saltıkova'nın kızı | |
| VI. İvan Antonoviç | Иван VI Антонович | 23 Ağustos 1740 – 16 Temmuz 1764 |
28 Ekim 1740 | 6 Aralık 1741 | Romanov Hanedanı | V. İvan'ın torunu | |
| Elizabeth Petrovna | Елизавета Петровна | 29 Aralık 1709 – 5 Ocak 1762 |
6 Aralık 1741 | 5 Ocak 1762 | Romanov Hanedanı | I. Petro ve I. Katerina'nın kızı | |
| III. Petro Fyodoroviç | Пётр III Фёдорович | 21 Şubat 1728 – 17 Temmuz 1762 |
9 Ocak 1762 | 9 Temmuz 1762 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | I. Petro'nun torunu ve I. Elizabeth'in yiğeni | |
| II. Katerina Alekseyevna | Büyük | Екатерина II Алексеевна (Екатерина Великая) | 2 Mayıs 1729 – 17 Kasım 1796 |
9 Temmuz 1762 | 17 Kasım 1796 | Askanya Hanedanı, Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | III. Petro'nun eşi |
| I. Pavel Petroviç | Павел I Петрович | 1 Ekim 1754 – 23 Mart 1801 |
17 Kasım 1796 | 23 Mart 1801 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | III. Petro ve II. Katerina'nın oğlu | |
| I. Aleksandr Pavloviç | Kutsanmış | Александр I Павлович (Александр Благословенный) | 23 Aralık 1777 – 1 Aralık 1825 |
23 Mart 1801 | 1 Aralık 1825 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | I. Paul'un oğlu; Polonya Kralı ve Finlandiya Büyük Dükü olan ilk Romanov |
| Konstantin Pavloviç | Константин Павлович | 27 Nisan 1779 – 27 Haziran 1831 |
1 Aralık 1825 | 26 Aralık 1825 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | I. Paul'un oğlu, I. Aleksandr'ın küçük kardeşidir; taç giymemiştir | |
| I. Nikolay Pavloviç | Николай Николаевич | 6 Haziran 1796 – 2 Mart 1855 |
26 Aralık 1825 | 2 Mart 1855 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | I. Paul'un oğlu | |
| II. Aleksandr Nikolayeviç | Kurtarıcı | Александр II Николаевич (Александр Освободитель) | 29 Nisan 1818 – 13 Mart 1881 |
2 mert 1855 | 13 Mert 1881 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | I. Nikolay'ın oğlu, I. Aleksandr'ın yiğeni |
| III. Aleksandr Aleksandroviç | Arabulucu | Александр III Александрович (Александр Миротворец) | 10 Mart 1845 – 1 Kasım 1894 |
13 Mart 1881 | 1 Kasım 1894 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | II. Aleksandr'ın oğlu |
| II. Nikolay Aleksandroviç | Николай II Александрович | 18 Mayıs 1868 – 17 Temmuz 1918 |
1 Kasım 1894 | 15 Mart 1917 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | III. Aleksandr'ın oğlu ve Ekim Devrimi sırasında imparatordu |
II. Nikolay'ın ölümünden sonra tahtta hak iddia edenler değiştir
| İsim | Takma Adı | Yerel Adı | Ömrü | Hüküm Başlangıcı | Hüküm Bitişi | Hanedan | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mihail Aleksandroviç | Михаил Александрович | 4 Aralık 1878 – 13 Haziran 1918 |
15 Mart 1917 | 16 Mart 1917 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | III. Aleksandr'ın oğlu | |
| Nikolay Nikolayeviç | Николай Николаевич | 6 Kasım 1856 – 5 Ocak 1929 |
8 Ağustos 1922 | 25 Ekim 1922 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | I. Nikolay'ın torunu | |
| Kiril Vladimiroviç | Кирилл Владимирович | 30 Eylül 1876 – 12 Ekim 1938 |
31 Ağustos 1924 | 12 Ekim 1938 | Holstein-Gottorp-Romanov Hanedanı | II. Aleksandr'ın torunu |
Ayrıca bakınız değiştir
- Monomah Kalpağı (Rus knezlerinin ve Rus çarlarının giydiği kraliyet tacı.)
- Romanov ailesinin öldürülmesi
Dış bağlantılar değiştir
- Godunov to Nicholas II28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Saul Zaklad
- (Rusça) Principality of Vladimir-Suzdal30 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (Rusça) Rulers of Russia and Soviet Union4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Genealogy of Romanov Imperial House5 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça değiştir
- ^ Suszko, Henryk (2003). Latopis hustyński. Opracowanie, przekład i komentarze. Slavica Wratislaviensia CXXIV. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 83-229-2412-7.
- ^ Tolochko, Oleksiy (2010). The Hustyn' Chronicle. (Harvard Library of Early Ukrainian Literature: Texts) 978-1-932650-03-7.
Notlar değiştir
- ^ tarih net olarak belli değil.