Ahududu

Rubus idaeus
Rubus idaeus
Korunma durumu
	; Asgari endişe altında (IUCN 3.1) (Avrupa)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae
Şube:	Spermatophyta
Sınıf:	Magnoliopsida
Takım:	Rosales
Familya:	Rosaceae
Oymak:	Rubeae
Cins:	Rubus
Tür:	R. idaeus
İkili adlandırma
	Rubus idaeus L 1753
Sinonimler
	Batidaea idea (L.) Nieuwl.; Batidaea vulgaris Nieuwl.; Batidea peramoena Greene; Rubus acanthocladus Borb; Rubus buschii (Rozanova) Grossh.; Rubus chrysocarpus Čelak. ex Gyer; Rubus euroasiaticus Sinkova; Rubus fragrans Salisb.; Rubus frambaesianus Lam.; Rubus glaber Mill. ex Simonk.; Rubus greeneanus L.H.Bailey; Rubus leesii Bab.; Rubus obtusifolius Willd. ; Rubus sericeus Gilib.; Rubus vulgatus Rozanova; Rubus komarovii Nakai; Rubus melanolasius (Dieck ex Focke) Kom.; Rubus sachalinensis H.Lév.; Rubus sibiricus (Kom.) Sinkova; Rubus nipponicus (Focke) Koidz.; Batidea acalyphacea Greene ; Batidea arizonica Greene; Rubus carolinianus Rydb.; Rubus melanolasius Dieck; Rubus neglectus Peck; Rubus strigosus Michx.; Batidea viburnifolia Greene;

Rubus idaeus veya Ahududu veya da Frambuaz, Rubus cinsine bağlı, Avrupa ve Asya'nın kuzeyine özgü meyve veren bir bitki türüdür.^[2]^[3]

Özellikler değiştir

Rubus idaeus genel olarak çok yıllık, köklü ve çalı formundadır. İlk yılında kök sürgünler, 5-7 yaprakcıklı 1,5-2,5 m (4 ft 11 in-8 ft 2 in) boyuna erişmek için uzumaya başlar ve genelde çiçeksizdir. İkinci yılında kökler uzamayı bırakır ve 3-5 yaprakcıklı yan dallar çıkarmaya başlar. Çiçeklenmeye başladığında çiçeklerin her biri yaklaşık 1 cm (0,39 in) çapında ve beş beyaz yapraklıdır. Meyvesi kırmızı, tatlı ve yenilebilir.^[4]^[5]^[6]^[7]

Sınıflandırma değiştir

Etimoloji değiştir

Türün adı olan idaeus, eski Yunanlıların aşina olduğu Türkiye'nin kuzeybatısında bulunan Kaz Dağı'nda (İda) bulunmasından gelir.^[6]

Taksonomi değiştir

Rubus idaeus türüne bağlı alttürler (2024):

Dağılım ve habitat değiştir

Yabani bir bitki olan Rubus idaeus tipik olarak ormanlarda, ağaç gölgelerinde veya açıklık alanlarda yetişir. Avrupa'nın güneyi ve Orta Asya'da yüksek rakımlı alanlarda dağılım gösterir.^[5]^[6]

Galeri değiştir

Ahududu (kızıl) - suluboya, 1892
Ahududu (siyah) - suluboya, 1893
Ahududu ve yabanarısı
Kızıl, mor, siyah ve albino ahududu
Rubus occidentalis - yaprağın alt yüzü gümüş beyazdır
Böğürtlen - yaprağın alt yüzü yeşildir
5 yapraklı yabani kızıl ahududu
Yabani mor ahududu
Yabani albino ahududu
Mor çiçekli ahududu
İlk yılda ahududu fideleri meyve vermez
Farklı büyüklükte ahududu yaprakları
Ahududu meyveleri

Dış bağlantılar değiştir

Ahududu hakkında bilgiler (İngilizce)
"Raspberry". Encyclopædia Britannica. 22 (11. bas.). 1911.
"Rubus idaeus". Plants for a Future.
"Rubus sachalinensis". Plants for a Future.
Wikimedia Commons'ta Ahududu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Ahududu ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.

Kaynakça değiştir

^ "Rubus idaeus". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi.
^ "GBIF". 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
^ "PaleoBioDB". 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
^ "Rubus idaeus". Flora of NW Europe. 6 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b Blamey, M.; Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2. .
^ ^a ^b ^c Huxley, A., (Ed.) (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan. ISBN 0-333-47494-5. .
^ "eFloras". 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.

[IUCN-1] "Rubus idaeus". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi.

[GBIF-2] "GBIF". 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.

[PaleoBioDB-3] "PaleoBioDB". 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.

[fnwe-4] "Rubus idaeus". Flora of NW Europe. 6 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[blamey-5] Blamey, M.; Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2. .

[rhs-6] Huxley, A., (Ed.) (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan. ISBN 0-333-47494-5. .

[eFloras-7] "eFloras". 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]