Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

Türkiye'deki tüm radyo ve televizyonların yayınlarını denetleyen kamu kuruluşu

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Türkiye'de faaliyet gösteren tüm radyo ve televizyonların yayınlarını denetleyen kamu kuruluşu. Üyeleri TBMM Genel Kurulu tarafından siyasi partilerin adayları arasından seçilir. Türkiye Cumhurbaşkanı tarafından, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ilişkilendirilmiştir.[4]

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
RTÜK

RTÜK'ün Ankara'daki genel merkezi
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi20 Nisan 1994[1]
Önceki kurum
BağlılığıKültür ve Turizm Bakanlığı
Personel sayısı550[2]
Yıllık bütçe₺271.781.000 (2022)[3]
Yönetici(ler)
Web sitesirtuk.gov.tr

Yetki ve sorumluluk alanı

değiştir

RTÜK, özel radyo ve televizyon yayınlarını düzenleyen, mülga 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 13 Nisan 1994 tarihinde TBMM'de kabul edilmesinin ardından, 20 Nisan 1994[1] tarihinde 21911 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle kurulmuştur.[5]

Ancak mülga 3984 sayılı Kanun, birtakım değişikliklerle günün şartlarına uyarlanmak istenmiş olmasına rağmen, Anayasa Mahkemesi'nin bazı maddeleri iptal etmesi ve AB müktesebatına uyum çerçevesinde "AB Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Yönergesi" hükümleri esas alınarak yeniden bir düzenleme yapılması gereği ortaya çıkmıştır. Bu amaçla hazırlanan 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun tasarısı, 15 Şubat 2011 tarihinde TBMM'de kabul edilerek yasalaşmış ve 3 Mart 2011 tarihli ve 27863 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.[6]

Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun görev ve yetkileri, 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 34. maddesinde belirlenmiştir. Buna göre; radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetleri sektörünü düzenlemek ve denetlemek amacıyla, idari ve mali özerkliğe sahip, tarafsız bir kamu tüzel kişiliği niteliğinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu kurulmuştur. Üst Kurul, bu Kanun ve mevzuatta kendisine verilen görev ve yetkileri kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır. Üst Kurul, bu Kanun'da ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde kendisine tahsis edilen mali kaynakları görev ve yetkilerinin gerektirdiği ölçüde, kendi bütçesinde belirlenen usul ve esaslar dâhilinde serbestçe kullanır. Üst Kurulun malları Devlet malı hükmündedir, haczedilemez. Üst Kurul, Hükûmet ile olan ilişkilerini Başbakan veya görevlendireceği bir bakan aracılığıyla yürütür. Üst Kurul Sayıştay denetimine tabidir.

Üst Kurul, öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeyen, izin şartlarını ihlal eden, yayın ilkelerine ve Kanun'da belirtilen diğer esaslara aykırı yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını uyarır veya aynı yayın kuşağında açık şekilde özür dilemesini ister. Bu talebe uyulmaması veya aykırılığın tekrarı hâlinde ihlale konu olan programın yayını, bir ila on iki kez arasında durdurulur. Bu süre içinde programın yapımcısı ve varsa sunucusu hiçbir ad altında başka bir program yapamaz. Yayını durdurulan programların yerine, aynı yayın kuşağında ve reklamsız olarak, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına Üst Kurulca hazırlattırılacak eğitim, kültür, trafik, kadın ve çocuk hakları, gençlerin fiziksel ve ahlaki gelişimi, uyuşturucu ve zararlı alışkanlıklarla mücadele, Türk dilinin güzel kullanımı ve çevre eğitimi konularında programlar yayınlanır.

Kurul kararları idari yargının denetimine açıktır. Kurallar AB normlarına uygundur.

LGBT bireylerine karşı tutum

değiştir

Toplum genelinde kabul görmüş ya da reddedilmiş konularla ilgili toplum adına karar verme görevi ile TBMM Genel Kurulu tarafından seçilen RTÜK Sex and the City 2 filminin yayın haklarını satın alan TV kanalından bu konuda bir savunma istedi. Kurul, filmdeki eşcinsel evliliği ile ilgili sahnelerin "toplumun millî ve manevi değerlerine, Türk aile yapısına aykırı" olduğunu belirtmiştir.[7][8] RTÜK'ün ayrıca ile dijital yayın platformlarına aksiyon alabilmesi yetkisinden dolayı Disney+'da yayımlanan Love, Victor adlı TV programının yaş sınırlaması +13'ten +18'e çıkartılıp, dizinin 2. sezon 4. bölümü “toplumu rahatsız edici ve ahlaka aykırı davranışlar içerdiği” yönündeki rapora dayanarak cezalandırdı. Platforma üst sınırdan idari para cezası verildi.[9]

RTÜK Üst Kurul üyeleri

değiştir
# Adı Seçilme Tarihi Görev Aday Gösteren Parti
1 Ebubekir Şahin 10 Ekim 2023[10] Başkan AK Parti
2 Orhan Karadaş 29 Haziran 2021 Başkan Vekili AK Parti
4 İlhan Taşcı 10 Ekim 2023[10] Üye CHP
5 Nurullah Öztürk 11 Temmuz 2019[11] Üye AK Parti
6 Necdet İpekyüz 10 Ekim 2023 Üye DEM Parti
6 Mehmet Daniş 29 Haziran 2021 Üye AK Parti
7 Deniz Güçer 29 Haziran 2021 Üye MHP
8 Ahmet Can Buğday 17 Ocak 2024 Üye İYİ Parti
9 Tuncay Keser 6 Nisan 2023 Üye CHP

RTÜK başkanları

değiştir
Başkan Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Ali Baransel 16 Mayıs 1994 28 Mayıs 1996
2 Güneş Müftüoğlu 29 Mayıs 1996 5 Mart 1997
3 Orhan Oğuz 6 Mart 1997 3 Aralık 1997
4 İbrahim Agah Çubukçu 8 Aralık 1997 31 Mayıs 1998
5 Kutlu Savaş 1 Haziran 1998 31 Mayıs 2000
6 Nuri Kayış 1 Haziran 2000 3 Haziran 2002
7 Fatih Karaca 4 Haziran 2002 14 Temmuz 2005
8 Aykut Zahid Akman 17 Temmuz 2005 15 Temmuz 2009
9 Davut Dursun 17 Temmuz 2009 15 Temmuz 2015
10 İlhan Yerlikaya 25 Kasım 2015 22 Ocak 2019
11 Ebubekir Şahin 23 Ocak 2019 Görevde

RTÜK eski üyeleri

değiştir
Üye Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Biltekin Özdemir Mayıs 1994 Kasım 1995
2 Cumhur Ersümer Mayıs 1994 Kasım 1995
3 Esin Konanç Mayıs 1994 Mayıs 1996
4 Nedim Tekin Mayıs 1994 Mayıs 2000
5 Şevki Göğüsger Mayıs 1994 Mayıs 2000
6 Emin Başer Mayıs 1994 15 Temmuz 2005
7 Mehmet Doğan Mayıs 1996 15 Temmuz 2005
8 Tülay Çetingüleç Mayıs 1998 15 Temmuz 2005
9 Arif Özkök Mayıs 2000 14 Ağustos 2001
10 Bozkurt Zakir Avşar Mayıs 2000 15 Temmuz 2005
11 Beşir Ayvaz 31 Ekim 2001 13 Temmuz 2005
12 Taha Yücel 13 Temmuz 2005 28 Haziran 2022
13 Özer Gürbüz 15 Temmuz 2005 21 Şubat 2006
14 Paşa Yaşar 15 Temmuz 2005 15 Temmuz 2009
15 Şaban Sevinç 15 Temmuz 2005 15 Temmuz 2009
16 Mehmet Dadak 15 Temmuz 2005 29 Eylül 2010
17 Abdulvahap Darendeli 15 Temmuz 2005 15 Temmuz 2013
18 Arif Merdol 14 Mart 2006 15 Temmuz 2007
19 Hülya Alp 15 Temmuz 2007 15 Temmuz 2013
20 Hasan Tahsin Fendoğlu 15 Temmuz 2009 9 Şubat 2015
21 Esat Çıplak 15 Temmuz 2009 21 Temmuz 2021
22 Korkmaz Alemdar 19 Ekim 2010 15 Temmuz 2011
23 Hamit Ersoy 30 Mart 2011 15 Temmuz 2019
24 Ahmet Yıldırım 3 Kasım 2011 10 Şubat 2015
25 Ali Öztunç 15 Temmuz 2013 31 Ağustos 2015
26 Ersin Öngel 11 Mart 2015 3 Kasım 2017
27 Arif Fırtına 21 Temmuz 2015 21 Temmuz 2021
28 İsmet Demirdöğen 3 Eylül 2015 15 Temmuz 2019
29 Faruk Bildirici 15 Temmuz 2019 31 Ekim 2019
30 Okan Konuralp 1 Mart 2020 16 Mart 2023
31 Ali Ürküt 11 Temmuz 2019 1 Ocak 2024

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
Özel
  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018. 
  2. ^ RTÜK 2016-2020 Stratejik Planı Özeti 11 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., erişim tarihi: 6 Eylül 2017.
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Ocak 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018. 
  6. ^ https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Kurum/70203335 [ölü/kırık bağlantı]
  7. ^ "Ne Bir Hastalık Ne Bir Suç" - Türkiye'de Lezbiyen, Gey, Biseksüel ve Trans Bireyler Eşitlik İstiyor (İngilizce). Birleşik Krallık: Uluslararası Af Örgütü. 2011. s. 10. 
  8. ^ Meltem Özgenç (23 Mart 2011). "Sex and the RTÜK" (http://www.hurriyet.com.tr/gundem/17346740.asp). Ankara: Hürriyet. 
  9. ^ Portalı, Kaos GL-LGBTİ+ Haber. "RTÜK'ün cezalandırdığı dizi: Love, Victor". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 
  10. ^ a b RTÜK üyeliğine ilk kez 16 Ekim 2017'de seçilmiştir.
  11. ^ RTÜK üyeliğine ilk kez 14 Mayıs 2013'te seçilmiştir.
Genel