Portal:Futbol/Seçilen liste
 | 31 Temmuz 2022'de Türkçe Vikipedi'de portallerin sonlandırılmasıyla birlikte, bu portal artık kullanılmamakta ve tarihsel bir kayıt olarak saklanmaktadır. Bu konu hakkında tartışmayı yeniden başlatmak için köy çeşmesi gibi daha geniş bir ortamda görüş isteyiniz. |
.jpg)
UEFA Şampiyonlar Ligi, 1955 yılından bu yana düzenlenen ve Avrupa'nın kulüpler bazında en prestijli futbol turnuvasıdır. UEFA Şampiyonlar Ligi'ne UEFA üyesi ülkelerin takımları katılabilmektedir. Daha önce Şampiyon Kulüpler Kupası olarak düzenlenen organizasyon, 1992-93 sezonunda yapılan değişiklikle Şampiyonlar Ligi adını almıştır. Başlarda sadece ulusal liglerinde şampiyonluk yaşayan takımlar turnuvaya katılabilirken, 1992 yılındaki isim ve statü değişikliğiyle UEFA katsayılarına bağlı olmak üzere şampiyon olmayan takımlara da katılım yolu açıldı. 2005 yılında yapılan değişiklik ise statüde yapılan son değişiklik olmuştur. Bu değişiklikle Şampiyonlar Ligi'ni kazanan ancak ulusal ligindeki performansıyla bir sonraki turnuvaya katılma hakkı kazanamayan takımların, turnuvaya direkt olarak katılabilmeleri sağlanmıştır. Bu değişiklik Liverpool'un kupayı kazanması fakat ulusal liginde bir sonraki yıl turnuvaya katılacak sıralamada bulunmamasından dolayı yapılmıştır.
Turnuvanın ilk şampiyonu 1955-56 sezonunda finalde Stade de Reims'ü 4-3 mağlup eden Real Madrid'dir. 1992 yılında Şampiyonlar Ligi adını aldıktan sonra ise ilk şampiyonluğu Olympique de Marseille yaşamıştır.
Real Madrid, toplam on üç kez şampiyonluk kazanmıştır ve kupanın en başarılı takımıdır. Bu şampiyonlukların beşi, 1956 ile 1960 yılları arasında üst üste kazanılmıştır. Organizasyon Şampiyonlar Ligi adını aldıktan sonra üst üste üç kez şampiyon olan tek kulüp de Real Madrid'dir. Kupayı yedi kez finalde kaybeden Juventus, en fazla final kaybeden kulüptür. Takımları toplamda on sekiz şampiyonluk kazanan İspanya, kupanın en başarılı ülkesidir.
UEFA Avrupa Ligi, 1972'de UEFA Kupası adıyla başlayan bir futbol turnuvasıdır. UEFA Şampiyonlar Ligi'nden sonra, Avrupa'daki kulüpler için en önemli ikinci futbol turnuvası olarak kabul edilmektedir. Kulüpler, kendi liglerinde ve kupa turnuvalarında gösterdikleri performanslarına göre organizasyona katılmaya hak kazanmaktadır. Turnuvanın ilk 25 yılında final, her iki finalistin sahasında birer maç oynanmak üzere iki ayaklı (iki maçlı) idi. Fakat 1998'de, Internazionale Milano'nun Lazio'yu yendiği turnuvada, ilk kez bir final maçı tarafsız sahada tek maç olarak Paris'teki Prensler Parkı stadyumunda oynandı. Tottenham Hotspur, 1972'de, ilk turnuvanın final maçında, Wolverhampton Wanderers takımını toplamda 3-2 yendi.
Sevilla, altı defa ile organizasyon tarihinde en çok şampiyon olan takımdır. Sevilla ayrıca 2014, 2015 ve 2016'da olmak üzere turnuvayı üç yıl üst üste şampiyonlukla bitiren tek takımdır. En çok kazanan ülke, on iki şampiyonlukla İspanya'dır. Benfica ile Marsilya, finalde üç kez kaybederek turnuvayı finalde en çok kaybeden takımlardır. UEFA Kupası, adını UEFA Avrupa Ligi olarak değiştirmeden önceki turnuvanın son şampiyonu, 2009 finalinde Werder Bremen'i 3-2 yenen Şahtar Donetsk olmuştur. 2009-10 sezonuyla birlikte UEFA Avrupa Ligi adı altında ilk şampiyon, Fulham'ı uzatmalarda 2-1 yenen Atlético Madrid'dir.
Avrupa Futbol Şampiyonası, 1960 yılından beri düzenlenen bir futbol turnuvasıdır. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) üyesi erkek millî futbol takımları'nın katılabildiği turnuva dört yılda bir düzenlenir. Turnuvanın 1960 yılında Paris'te oynanan ilk finalini Yugoslavya'yı uzatmalarda 2-1 yenen Sovyetler Birliği kazanmıştır. 2012 yılında Kiev'de oynanan son finalde ise İtalya'yı 4-0 yenen İspanya kupaya ulaşmıştır. İspanya bu galibiyetle şampiyona finallerindeki en farklı skoru elde etmiştir. Bir sonraki Avrupa Şampiyonası 2016 yılının Haziran-Temmuz döneminde Fransa'nın ev sahipliğinde yapılacaktır.
Avrupa Şampiyonası final maçları, turnuvanın sonunda Avrupa şampiyonunu belirlemek için oynanır. 2008'deki turnuva itibarıyla, maçın 90 dakikalık normal süresinin beraberlikle sonuçlanması durumunda, on beşer dakikalık iki devre halinde 30 dakikalık uzatma devreleri başlar. Bu uzatmanın sonunda da eşitlik bozulmazsa penaltı vuruşlarına geçilir. Penaltı atışlarını kazanan takım şampiyon olur. Şimdiye kadar oynanan 13 finalin beşi berabere bitmiş ve tekrar maçı (1968), uzatmalar (1960), penaltılar (1976) ve altın gol (1996, 2000) gibi farklı sistemlerle şampiyon belirlenmiştir. Kazanan takıma kupanın kopyası (orijinali UEFA'da kalır), finaliste ve yarı finalistlere ise birer plaket takdim edilir. Kazanan takım futbolcularına altın, finalde kaybeden takımın futbolcularına ise gümüş madalya verilir.
Almanya ve İspanya şampiyona tarihinde üçer kez ile en çok şampiyon olan ekiplerdir. İki takımdan, İspanya'nın dört finaline karşılık, altı kez final oynayan Almanya turnuva tarihinin en başarılı takımıdır. Fransa ise turnuvayı iki kez kazanmayı başarmıştır. İki kez final oynayan Yugoslavya bu finallerin ikisini de kaybetmiştir. Yunanistan, Hollanda ve Danimarka oynadıkları tek finali kazanmayı başarmışlardır. Üstelik Danimarka 1992'de kazandığı turnuvaya iç savaş yaşadığı için turnuvadan çekilen Yugoslavya'nın yerine katılmıştı.
FIFA Dünya Kupası, 1930'da başlayan ve dört yılda bir düzenlenen uluslararası futbol turnuvasıdır. Sadece Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) üyesi olan erkek millî futbol takımlarının katılabildiği turnuva, II. Dünya Savaşı nedeniyle 1942 ve 1946 yıllarında düzenlenememiştir. Son Dünya Kupası, 2018 yılında Rusya'da yapılmış ve final maçında Hırvatistan'ı 4-2 yenen Fransa turnuvanın son şampiyonu olmuştur.
Dünya Kupası final maçları, turnuvanın sonunda dünya şampiyonunu belirlemek için oynanır. Maçın 90 dakikalık normal süresinin beraberlikle sonuçlanması durumunda, on beşer dakikalık iki devre halinde 30 dakikalık uzatma devreleri başlar. Bu uzatmanın sonunda da eşitlik bozulmazsa seri penaltı atışlarına geçilir. Penaltı atışlarını kazanan takım şampiyon olur. Turnuva tarihi boyunca sadece bir kez, 1950 yılında final tek maç üzerinden oynanmadı. Bu turnuvada gruplarını lider bitiren dört takım (Uruguay, Brezilya, İsveç ve İspanya) final grubu adı verilen bir grupta karşılaştı ve grubu lider bitiren Uruguay şampiyon oldu. Uruguay'ın; son maçlar öncesi grup lideri olan ev sahibi Brezilya'yı, son maçta 2-1 yenerek kupaya uzanması sebebiyle bu maç, FIFA tarafından 1950 FIFA Dünya Kupası'nın final maçı olarak kabul edildi.
Günümüze kadar düzenlenen on dokuz turnuvaya, yetmiş altı farklı ülke katıldı. Final maçlarında ise on iki ülke oynarken bunların sekizi şampiyon olmayı başardı. Düzenlenen yirmi turnuvada da yer almayı başaran tek takım olan Brezilya, aynı zamanda beş kez şampiyon olarak kupanın en başarılı takımı unvanının da sahibidir. İtalya dört, Almanya dört, Uruguay, Arjantin ve Fransa iki, İngiltere ve İspanya ise birer kez bu kupayı kaldırmıştır. En çok üst üste final oynamayı başaran iki ülke, üç kez ile Brezilya ve Almanya'dır. İtalya, Hollanda, Arjantin ve yine Brezilya ise iki kez üst üste final oynamıştır. Ayrıca şimdiye dek final oynama başarısını sadece UEFA ve CONMEBOL konfederasyonlarına bağlı ülkeler kazanmıştır.
Türkiye Kupası finalleri listesi, TFF'nin kupa organizasyonu olan Türkiye Kupası'nın sezonlara göre ve şampiyon olan takımlara göre yapılmış listesidir. 1962-63 sezonundan bu yana aralıksız olarak düzenlenen turnuvanın statüsü zaman içinde değişmişse de son statüye göre kupaya, bir önceki sezon profesyonel liglerde takımı bulunmayan illerde bulunan ve Bölgesel Amatör Lig’de mücadele edecek 32 takım, 3. Lig’de mücadele edecek 54 takım, 2. Lig’de mücadele edecek 37 takım, 1. Lig’de mücadele edecek 18 takım ve Süper Lig de mücadele edecek 18 takım katılmaktadır.
Turnuva tarihinde yirmi üç farklı takım final oynamış, on beş farklı takım bu kupayı kazanma başarısını göstermiştir. Organizasyonun ilk şampiyonu olan Galatasaray, aynı zamanda bu kupayı on sekiz kezle en çok kazanan takımdır. Galatasaray'ı dokuzar şampiyonlukları bulunan Beşiktaş ve Trabzonspor takip etmektedir. 1962-1966 arasında dört sezon üst üste şampiyon olan Galatasaray bu alandaki rekorun da sahibidir. 2013-2016 arasında üç kez üst üste şampiyon olan takım yine Galatasaray'dır. Turnuvada Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor ikişer, Göztepe ve Fenerbahçe ise birer kez üst üste şampiyon olma başarısını göstermiştir.