düzenle Bizans İmparatorluğu Portali
Bizans İmparatorluğu, (Yunanca: Βασιλεία τῶν Ῥωμαίων, Basileía tôn Rhōmaíōn "Rum İmparatorluğu"; Latince: Imperium Romanum) ya da 16. yüzyılda Alman Hieronymus Wolff'un adlandırmasıyla Bizans İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395'te Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılmasıyla ortaya çıktı. Başkenti Roma olan Batı Roma İmparatorluğu 5. yüzyılda Germen kabilelerince yıkıldı. Merkezi Konstantinopolis (bugünkü İstanbul) olan ve Bizans İmparatorluğu da denen Doğu Roma İmparatorluğu ise, bin yılı aşkın süre varlığını sürdürdü. Bizans'ın ortaya çıkışı, Roma İmparatoru I. Konstantin'in başkenti, Roma'dan bugünkü İstanbul'a taşımasıyla da yakından ilişkilidir.
Roma İmparatoru I. Konstantin (Büyük Konstantin), 330'da imparatorluğun başkentini eski Yunan kenti Byzantion'a (Bizans) taşıdı ve yeni başkente, Konstantin'in kenti anlamına gelen Konstantinopolis (Constantinopolis) adını verdi. Büyük Konstantin, Roma'dan senatörler ve yüksek memurlar getirterek Konstantinopolis'te yeni bir yönetim oluşturdu ve kenti yeniden imar etti. Roma çok tanrılı olmasına karşın, Konstantinopolis'i bir Hıristiyan kenti yaptı ve kendisi de bu dini benimsedi.
Bizans'ın yöneticileri kendilerini Roma İmparatorluğu'nun gerçek mirasçıları olarak kabul ettiler ancak öte yandan Roma ile ilişkilerini de sürdürdüler. Roma İmparatorluğu'nun batı kesimi küçük devletlere ayrılıp parçalanırken, Bizans İmparatorluğu bütünlüğünü korumayı başardı. Batıdan bağımsız olarak Doğu Akdeniz'de egemen olan Bizans İmparatorluğu, klasik Yunan ve Roma uygarlıklarının son merkezi oldu.
Daha fazlası...
| İrini, doğum ismi Piroska, (1088 – 13 Ağustos 1134), Macaristan Kralı I. Ladislaus ile Svabyalı Adelaide'ın kızıdır. İmparator II. İoannis'un eşi, İmparator I. Manuil'un annesidir.
Esztergom'da doğmuştur. Annesi, kendisi iki yaşındayken 1090 yılında ölmüştür. Babası 29 Temmuz 1095 tarihinde ölmüştür. Ladislaus'un yerine yeğeni Coloman gelmiş ve onun koruyucusu olmuştur.
Bizans İmparatoru I. Aleksios ile ilişkileri geliştirmek için, Coloman, II. İoannis Komnenos ile evliliğine onay vermiştir. İoannis, İmparator I. Aleksios ile İmparatoriçe İrini Dukena'nin büyük oğluydu. 1 Eylül 1104'den beri babası ile ortak imparator idi. Evlilik, Yannis Zonaras ve İoannis Kinnamos tarafından kaydedilmiştir.
|
| Halki Kapısı, (Modern Yunanca: Χαλκῆ Πύλη, Halki Pili), Bizans döneminde Konstantinopolis (Bugün İstanbul, Türkiye) şehrinde, Büyük Saray'ın ana törensel girişi. "Bronz kapı" anlamına gelen bu adın, bronz kapı kanatları ya da çatısında bulunan yaldızlı bronz döşemeler yüzünden verildiği düşünülmektedir. İç tarafı mermer ve mozaiklerle süslenmiş; dış yüzüneyse birçok heykel yerleştirilmiştir. Bunların en baskını, Bizans ikonoklazmı sırasında ana sembol olmuş İsa ikonudur. 10. yüzyılda kapının hemen yanına inşa edilmiş bir şapel vardır. Kapı, 13. yüzyılda yıkılmıştır. Şapel ise 19. yüzyıl sonuna kadar ayakta kalmıştır.
Kapı, "Augustaion" adı verilen tören alanının güneydoğu köşesinde bulunuyordu. Meydanın kuzey tarafında Ayasofya, güney ve batı taraflarında ise Zeuksippos Banyoları ile İstanbul Hipodromu bulunmaktaydı.
I. Anastasius (h. 491-518) döneminde İsauria Savaşı'nın (492-497) zaferini kutlamak amacıyla, mimar Aetherius tarafından bulunduğu yere inşa edilmiştir. Şehrin merkezindeki diğer yapılar gibi 532 yılında Nika ayaklanması sırasında tamamen yıkılmıştır; fakat İmparator I. Justinian (h. 527-565) tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. Bina, tarihçi Prokopius'un Justinian'ın binaları (Modern Yunanca: Περί Κτισμάτων, Latince: De Aedificiis, "Binalar Üzerine"), kitabında geniş bir şekilde anlatılmaktadır. Kapı; İmparator I. Basileios (h. 867-886) döneminde onarılıp adliyeye çevrilene kadar, 7.ve 8. yüzyıllarda hapishane olarak kullanıldı.
İmparator I. Romanos (h. 920-944) tarafından yapıya, Hristos Halkitis'e (Modern Yunanca: Χριστός Χαλκίτης) adanmış küçük bir şapel eklenmiştir. Bu şapel daha sonra İmparator I. İoannis (h. 969-976) tarafından daha büyük ölçekte yeniden inşa edilmiş ve kendisi de oraya gömülmüştür. Bu yeniden inşa aslında, sarayı çevreleyen duvarı daha içe inşa ederek şapel ile kapının birbirine bitişikliğini kaldıran selefi İmparator II. Nikiforos (h. 963-969), döneminde başlamıştı. İmparator II. İsaakios'un (h. 1185-1195, 1203-1204) ilk hükümdarlığında bronz kapıları sökülen kapının ana binasından, Bizans Vakanüvislerinin metinlerinde yaklaşık 1200 yılından sonra bahsedilmemektedir. Şapel ise bir süre daha ayakta kalmıştır ve 14. yüzyıl'da İstanbul'a gelen Rus hacıları, güncelerinde bu yapıdan sıkça bahsetmişlerdir
|
| Bizans kültüründe politik nedenlerle sakat bırakma, Bizans İmparatorluğu'nda sakat bırakma suçluların cezalandırılmasında yaygın bir usuldü, ancak aynı zamanda imparatorların politik yaşamlarında da bir role sahipti. Politik rakiplerin İmparator tarafından sakat bırakılması, tehdit olarak görülen kişinin taca ulaşmasına engellemenin en etkili yöntemiydi. Bizans kültüründe, imparator, Tanrı'nın yansımasıydı. Tanrı, mükemmel olduğu için, imparatorunda kusursuz olması gerekmekteydi. Özellikle yüzde bir yara olmak üzere herhangi bir sakatlık, kişiyi tacı almaktan uzaklaştırırdı. Bunun istisnası II. Justinianos'un 695 yılında tahtan indirildikten sonra burnu kesilmesine rağmen 705 yılında tekrar imparator olmasıdır.
Bazı sakatlamalar, aynı zamanda ikincil yararlar da doğurmuştur. Yaygın sakatlama metodu kör etmede bu görülebilir. Rakibi kör etme sadece hareketliliğini sınırlamaz aynı zamanda İmparatorluğun kontrol etmenin en önemli parçası olan bir savaşta orduya kumanda etmesini imkansız hale getirir. Hadım etmekte potansiyel rakipleri devre dışı bırakmak için kullanılan bir yöntemdir. Bizans İmparatorluğunda, bir erkeğin hadım edilmesi artık onun bir erkek olmadığı, yarı ölü, "yarı ölü bir hayat" anlamına gelirdi. Hadım etmek aynı zamanda, İmparator ya da tac için hakkı olan İmparator çocuklarını tehdit edecek bir bir varis doğumuna da engel olurdu.
İmparator Phokas bunu daha erken hükümdarlığında kullanmasına rağmen, kör bırakmak, politik rakipler için cezalandırma ve ihanet için bir ceza olarak tanınması 705 yılıdır. Hadım bırakmak ise çok sonraları ortaya çıkmış, özellikle 10 ve 11. yüzyıllarda çok kullanılmıştır. Hadım erkekler, ellerinde ne kadar kuvvet toplasalarda, tacı asla alamayacakları için bir tehdit olarak görülmezlerdi. Bir çok hadım, Bizans saray ve idaresinde yüksek ve özel görevlere getrilmişlerdir. Bunun iyi örneği genç yaşta hadım edilen, İmparator I. Romanos'un gayrı meşru çocuğu Basileios Lekapenos'tur. Parakoimomenos olacak kadar güce sahip olmuş, arka arkaya gelen üç imparatorun etkili bir baş veziri olmuş ama taca bir tehdit olarak görülmemiştir.
|
| I. Konstantin, Kilise mozaiğinde, İmparator I. Konstantin, Konstantinopolis şehrini, tac giymiş Meryem ve bebek İsa'ya hediye ediyor. Ayasofya, yaklaşık 1000.
Photo credit:Vlado
|
|
|
İşte yapabileceklerinizden bazıları : |
|
