Polonya cumhurbaşkanları listesi

Bu, Polonya cumhurbaşkanlarının ve 1918'den beri Polonya devletinin başkanlığını yürüten diğer kişilerin kronolojik listesidir.

Polonya Krallığı ve İkinci Polonya Cumhuriyeti (1918–1939) değiştir

Polonya'nın bağımsızlığı 7 Ekim 1918'de Naiplik Konseyi tarafından ilan edildi ve 11 Kasım'da ordu üzerindeki gücü Başkomutan olarak Józef Piłsudski'ye devretti (14 Kasım'da, daha önce Naiplik Konseyi tarafından daha önce kullanılan tam yetkiyi aldı). Polonya Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı Gabriel Narutowicz, 11 Aralık 1922'de yemin etti (ofisi 14 Aralık'tan itibaren fiilen yürüttü).


No.	Resim	Ad ve soyad	Başkanlık süresi		Parti bağlantısı veya destekleyici taraf	Yorumlar
No.	Resim	Ad ve soyad	Başı	Sonu	Parti bağlantısı veya destekleyici taraf	Yorumlar
-	100x100pik	Naiplik Konseyi: Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski, Józef Ostrowski. 11 Kasım 1918'den itibaren silahlı kuvvetlerin başı olarak Józef Piłsudski ile birlikte.		14 Kasım 1918	-
-	139x139pik	Józef Piłsudski - devlet başkanının ofisini şu şekilde tuttu: Polonya Ordusu Başkomutanı ( 29 Kasım 1918'e kadar) Geçici Devlet Başkanı (20 Şubat 1919'a kadar) Devlet Başkanı	14 Kasım 1918	14 Aralık 1922 ^[a]^[1]	partisiz, bağımsız sol kanat kampı ile desteklenmiş ve bağlantılı^[2]
1.	151x151pik	Gabriel Narutowicz	14 Aralık 1922	16 Aralık 1922	partisiz, Polonya Halk Partisi "Kurtuluş" tarafından bildirildi	Eligiusz Niewiadomski tarafından öldürüldü
-	125x125pik	Maciej Rataj	16 Aralık 1922	20 Aralık 1922	Polonya Halk Partisi "Piast"	Sejm Mareşali olarak, görevinden ayrıldıktan sonra geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini yerine getirdi.
2.	138x138pik	Stanisław Wojciechowski	20 Aralık 1922	14 Mayıs 1926	Polonya Halk Partisi "Piast"
-	125x125pik	Maciej Rataj	15 Mayıs 1926	4 Haziran 1926	Polonya Halk Partisi "Piast"	Sejm Mareşali olarak, görevinden ayrıldıktan sonra geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini yerine getirdi.
-		31 Mayıs 1926 Ulusal Meclis, Polonya Cumhurbaşkanı olarak Józef Piłsudski'yi seçti, ancak o, görevi kabul etmedi.			Reform
3.	145x145pik	Ignacy Mościcki	4 Haziran 1926	30 Eylül 1939 ^[b]	partisiz, Reform kampıyla bağlantılı

1926'daki askeri darbeden sonra, Silahlı Kuvvetler Genel Müfettişliğini yürüten Józef Piłsudski, aslında ülkedeki en yüksek güce sahipti.

Sürgündeki Polonyalı yetkililer (1939–1990) değiştir

30 Eylül 1939'da, Başkan Ignacy Mościcki, iktidarı sürgündeki ilk başkan olan Władysław Raczkiewicz'e devretti. Bu ofis, İkinci Polonya Cumhuriyeti'nin başkanlığını sürdürdü. 5 Temmuz 1945'e kadar Sürgündeki Polonya hükümeti tam uluslararası tanınırlığa sahipti (SSCB, Nazi Almanyası ve müttefikleri hariç), bu tarihten sonra uluslararası toplum tarafından Polonya'daki tek hükûmet olarak tanınmayı bıraktı. Çoğu ülke statükoyu hemen kabul etti ve yeni oluşturulan devletle uluslararası anlaşmalar imzaladı. Birkaç (birkaç düzine kadar) yıl boyunca az sayıda ülke (İrlanda, İspanya, Kolombiya, Küba, Lübnan, Vatikan, Venezuela) tarafından tanındı.

No.	Resim	Ad ve soyad	Başkanlık süresi		Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
No.	Resim	Ad ve soyad	Başı	Sonu	Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
-	142x142pik	Edward Rydz-Śmigły - 1 Eylül 1939'da Başkan Mościcki tarafından "barış sona ermeden önce ofisin boşalması durumunda onun halefi olarak" atandı. 24 Nisan Anayasası'nın kararı 25 Eylül 1939'da iptal edildi. ^[3]			Ulusal Yeniden Birleşme Kampı
-	138x138pik	Bolesław Wieniawa-Długoszowski - 25 Eylül 1939'da Başkan Mościcki tarafından "barış sağlanmadan önce ofisin boşalması durumunda halefi olarak" atandı. 24 Nisan Anayasası'nda, Polonya Cumhurbaşkanlığı'nın halefi görevinden istifa etti, halef atama kararı 29 Eylül 1939'da iptal edildi ^[4]
1. (4)	103x103pik	Władysław Raczkiewicz	30 Eylül 1939	6 Haziran 1947 ^[c]
2. (5)	126x126pik	August Zaleski	9 Haziran 1947	7 Nisan 1972
-	100x100pik	Üçlü Konsey - Zaleski'nin görev süresi sona erdikten sonra Sürgündeki Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı görevinden istifa etmeyi reddetmesinin ardından kurulan bir organ. Anayasa hükümlerine aykırı hareket ederek, kendisini Polonya devletinin yardımcı başkanı ilan etti. Polonyalı göçmenlerin çoğu tarafından yasal kabul ediliyordu. Konsey şunlardan oluşmuştur: Edward Bernard Raczyński (1954-1972), Władysław Anders (1954-1970), Stanisław Kopański (1970-1972) Tomasz Arciszewski (1954-1955), Tadeusz Bór-Komorowski (1956-1966), Roman Ozdrzyński (1966-1968), Stanisław Mglej (1968-1969), Alfred Urbanski (1969-1972)	3 Ağustos 1954	7 Nisan 1972	-
3. (6)	128x128pik	Stanisław Ostrowski	9 Nisan 1972	8 Nisan 1979
4. (7)	130x130pik	Edward Bernard Raczyński	8 Nisan 1979	8 Nisan 1986
5. (8)	126x126pik	Kazimierz Sabbat	8 Nisan 1986	19 Temmuz 1989
6. (9)	145x145pik	Ryszard Kaczorowski - Lech Wałęsa yemin ettikten sonra yetkilerini ona devretti ve sürgündeki hükûmet bir tasfiye komisyonu oluşturdu ve 31 Aralık 1991'de tüm göç gücü yapılarının faaliyetini sona erdirdi.	19 Temmuz 1989	22 Aralık 1990

Polonya Halk Cumhuriyeti (1944–1952) değiştir

Ulusal Konsey Başkanı ^[5] değiştir

No.	Resim	Ad ve soyad	Başkanlık süresi		Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
No.	Resim	Ad ve soyad	Başı	Sonu	Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
1.	127x127pik	Bolesław Bierut	31 Aralık 1944	4 Şubat 1947	Polonya İşçi Partisi (resmen bağımsız) ^[6]

Polonya Cumhurbaşkanı ^[5] değiştir

Başkanlık, Sejm'in başkan yardımcısı olarak görülebilir, Władysław Kowalski (Halk Partisi (Lublin)), 4-5 Şubat 1947'de - Sejm'in Mareşali seçildiği zamandan Bolesław Bierut'un Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak yemin etmesine kadar baştaydı. Ulusal Konsey, başkanının yetkilerine ilişkin 11 Eylül 1944 tarihli kanunun 2. maddesi, Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı makamının boş olması nedeniyle, yerine Ulusal Konsey Başkanı getirilmesini şart koşmuştur. Ancak, maddeye göre bu kanunun 5. maddesi, genel seçimler esasına göre seçilen milletvekillerinin anayasası ile kendiliğinden sona ermiştir. Bu nedenle, 17 Mart 1921 tarihli Kanunun 40. maddesi, - Polonya Cumhuriyeti Anayasası (Polonya Ulusal Kurtuluş Komitesi Manifestosu'na göre yürürlüktedir), buna göre, cumhuriyet cumhurbaşkanı göreve başlayamazsa ve cumhurbaşkanlığı görevi ölüm, istifa veya başka bir nedenle boşalırsa - yerine Sejm Mareşali geçer .

No.	Resim	Ad ve soyad	Başkanlık süresi		Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
No.	Resim	Ad ve soyad	Başı	Sonu	Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
1.	127x127pik	Bolesław Bierut	5 Şubat 1947	20 Kasım 1952	Polonya İşçi Partisi Ağustos 1948'e kadar resmi olarak partisiz,^[7] Ağustos 1948'den 15 Aralık 1948'e kadar resmi olarak PİP, 15 Aralık 1948'den itibaren, Polonya Birleşik İşçi Partisi

Polonya Halk Cumhuriyeti (1952-1989) değiştir

Devlet Konseyi değiştir

Polonya Halk Cumhuriyeti'nin 22 Temmuz 1952 Anayasası cumhurbaşkanlığı görevini kaldırmıştır. Onun rolü tarafından devralınan (zaten mevcut ofis altında 1947 Küçük Anayasası başkanlığındaki devletin anayasal üniversite başkanı) Danıştay Başkanı, Devlet Başkanı olarak görev yaptığı Devlet Konseyi'nin bir sonraki başkanı şunlardı:

No.	Resim	Ad ve soyad	Başkanlık süresi		Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
No.	Resim	Ad ve soyad	Başı	Sonu	Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
1.		Aleksander Zawadzki	20 Kasım 1952	7 Ağustos 1964	Polonya Birleşik İşçi Partisi
-	Boş - başkan vekili: Edward Ochab, Stanisław Kulczyński, Oskar Lange, Bolesław Podedworny		7 Ağustos 1964	12 Ağustos 1964
2.	136x136pik	Edward Ochab	12 Ağustos 1964	11 Nisan 1968	Polonya Birleşik İşçi Partisi
3.	150x150pik	Marian Spychalski	11 Nisan 1968	23 Aralık 1970	Polonya Birleşik İşçi Partisi
4.	154x154pik	Józef Cyrankiewicz	23 Aralık 1970	28 Mart 1972	Polonya Birleşik İşçi Partisi
5.	122x122pik	Henryk Jabłoński	28 Mart 1972	6 Kasım 1985	Polonya Birleşik İşçi Partisi
6.		Wojciech Jaruzelski	6 Kasım 1985	19 Temmuz 1989	Polonya Birleşik İşçi Partisi

1989 yılında, Devlet Konseyi, Polonya Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı ile değiştirildi. Danıştay, Polonya Halk Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı'nın seçildiği 19 Temmuz 1989'a kadar faaliyet gösterdi.

Polonya Halk Cumhuriyeti Başkanı değiştir

No.	Resim	Ad ve soyad	Başkanlık süresi		Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
No.	Resim	Ad ve soyad	Başı	Sonu	Parti bağlantısı veya destekleyici taraf
1.		Wojciech Jaruzelski	19 Temmuz 1989	30 Aralık 1989 ^[d]	Polonya Birleşik İşçi Partisi

1989-günümüz değiştir

31 Aralık 1989'da ülkenin ismini Polonya Cumhuriyeti olarak değiştiren anayasa yasası yürürlüğe girdi. Lech Wałęsa, Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak yemin edilene kadar, bu ofis Wojciech Jaruzelski (eski Polonya Halk Cumhuriyeti Başkanı) tarafından yürütülüyordu.

No.	Resim	Ad ve soyad	Başkanlık süresi		Parti bağlantısı veya destekleyici taraf	Yorumlar
No.	Resim	Ad ve soyad	Başı	Sonu	Parti bağlantısı veya destekleyici taraf	Yorumlar
1.		Wojciech Jaruzelski	31 Aralık 1989 ^[d]	22 Aralık 1990 ^[e]	Polonya Birleşik İşçi Partisi	30 Aralık 1989'a kadar Polonya Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
2.	187x187pik	Lech Walesa	22 Aralık 1990	22 Aralık 1995	Solidarność, Merkez Anlaşması	Demokratik bir seçimde seçilen Polonya Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı ^[8]
3.	173x173pik	Aleksander Kwasniewski	23 Aralık 1995	23 Aralık 2005	Demokratik Sol İttifak	23 Aralık 2000'de ikinci dönemine başladı.
4.	154x154pik	Lech Kaczynski	23 Aralık 2005	10 Nisan 2010	Hukuk ve Adalet	Smolensk'te Polonya Tu-154 kazasında öldü
-	Bronislaw Komorowski		10 Nisan 2010	8 Temmuz 2010	Sivil Platform	Sejm Mareşali olarak görevinin boşaltılmasının ardından geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı görevlerini yerine getirdi ^[9]
-	Bogdan Borusewicz		8 Temmuz 2010	8 Temmuz 2010 ^[10]	bağımsız, Sivil Platform tarafından destekleniyor	Senato Mareşali olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini geçici olarak yerine getirdi
-	Grzegorz Schetyna		8 Temmuz 2010	6 Ağustos 2010	Sivil Platform	Sejm Mareşali olarak geçici olarak Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görevlerini yerine getirdi
5.		Bronislaw Komorowski	6 Ağustos 2010	6 Ağustos 2015	Sivil Platform
6.		Andrzej Duda	6 Ağustos 2015	-	Hukuk ve Adalet	6 Ağustos 2020'de ikinci dönemine başladı.

Dönemini bitirmemiş başkanlar değiştir

Görevdeyken ölenler:

İkinci Polonya Cumhuriyeti
- Gabriel Narutowicz
Sürgündeki Polonya hükûmeti
- Władysław Raczkiewicz
- August Zaleski
- Kazimierz Sabbat
3. Polonya Cumhuriyeti
- Lech Kaczynski

Görev süreleri dolmadan istifa edenler:

İkinci Polonya Cumhuriyeti
- Stanisław Wojciechowski
- Ignacy Mościcki (görevin ikinci döneminde)

Anayasa kanununa göre görev süreleri kısaltılanlar:

3. Polonya Cumhuriyeti
- Wojciech Jaruzelski

Notlar değiştir

^ 11 Aralık 1922'de Gabriel Narutowicz Polonya Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak yemin etti, ancak 14 Aralık'a kadar J. Piłsudski resmi protokolde yer alan Devlet Başkanı olarak yetkiyi ona devretti.
^ 8 Mayıs 1933'te ikinci dönem için seçilen cumhurbaşkanı 9 Mayıs'ta yemin etti.
^ 5 Temmuz 1945'e kadar, Başkan ve sürgündeki Polonya Cumhuriyeti Hükümeti tam uluslararası tanınırlığa sahipti.
^ ^a ^b 31 Aralık 1989'da Polonya Halk Cumhuriyeti Anayasasını değiştiren yasa yürürlüğe girdi ve devlet dairelerine yeni isimler getirdi.
^ Polonya Cumhuriyeti Anayasasının Değiştirilmesine Dair 27 Eylül 1990 tarihli Kanun: Madde 2. 1. Ulusal Meclis tarafından 19 Temmuz 1989'da seçilen Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görev süresi kısaltılır ve genel seçimlerde seçilen Cumhurbaşkanının göreve başlamasıyla sona erer.

Kaynakça değiştir

^ J. Piłsudski: Pisma zbiorowe, t. V. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego, 1937 s. 296.
^ Józef Piłsudski: marzyciel i strateg - 1. cilt. ISBN 83-7001-914-5.
^ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. 1939 nr 213, poz. 2^{[ölü/kırık bağlantı]}).
^ M.P. 1939 nr 214, poz. 3^{[ölü/kırık bağlantı]}.
^ ^a ^b Mołdawa T.: Ludzie władzy 1944–1991. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 89.
^ Faktycznie do sierpnia 1948 tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, 9788308041055, s. 34.
^ Faktycznie tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, 9788308041055, s. 34.
^ "Pierwsze powszechne wybory prezydenckie" [İlk genel başkanlık seçimi]. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Oświadczenie Marszałka Sejmu". 16 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Marszałek Borusewicz głową państwa. Do osiemnastej?". 11 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020.

[1] 11 Aralık 1922'de Gabriel Narutowicz Polonya Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak yemin etti, ancak 14 Aralık'a kadar J. Piłsudski resmi protokolde yer alan Devlet Başkanı olarak yetkiyi ona devretti.

[4] 8 Mayıs 1933'te ikinci dönem için seçilen cumhurbaşkanı 9 Mayıs'ta yemin etti.

[7] 5 Temmuz 1945'e kadar, Başkan ve sürgündeki Polonya Cumhuriyeti Hükümeti tam uluslararası tanınırlığa sahipti.

[anayasa-11] 31 Aralık 1989'da Polonya Halk Cumhuriyeti Anayasasını değiştiren yasa yürürlüğe girdi ve devlet dairelerine yeni isimler getirdi.

[12] Polonya Cumhuriyeti Anayasasının Değiştirilmesine Dair 27 Eylül 1990 tarihli Kanun: Madde 2. 1. Ulusal Meclis tarafından 19 Temmuz 1989'da seçilen Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının görev süresi kısaltılır ve genel seçimlerde seçilen Cumhurbaşkanının göreve başlamasıyla sona erer.

[2] J. Piłsudski: Pisma zbiorowe, t. V. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego, 1937 s. 296.

[3] Józef Piłsudski: marzyciel i strateg - 1. cilt. ISBN 83-7001-914-5.

[zarzprez170939-5] Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 r. o wyznaczeniu następcy Prezydenta Rzeczypospolitej (M.P. 1939 nr 213, poz. 2^{[ölü/kırık bağlantı]}).

[6] M.P. 1939 nr 214, poz. 3^{[ölü/kırık bağlantı]}.

[Mołtawa,89-8] Mołdawa T.: Ludzie władzy 1944–1991. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 89.

[9] Faktycznie do sierpnia 1948 tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, 9788308041055, s. 34.

[10] Faktycznie tajny członek Biura Politycznego PPR na polecenie Józefa Stalina. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, 9788308041055, s. 34.

[13] "Pierwsze powszechne wybory prezydenckie" [İlk genel başkanlık seçimi]. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[152/VI-14] "Oświadczenie Marszałka Sejmu". 16 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Borusewicz-15] "Marszałek Borusewicz głową państwa. Do osiemnastej?". 11 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2020.

[a]

[1]

[2]

[b]

[3]

[4]

[c]

[5]

[6]

[7]

[d]

[e]

[8]

[9]

[10]