Pedigre çizelgesi
Şecere veya Pedigre çizelgesi bir organizma ve onun atalarını ve bazen onların bilinen fenotiplerini gösteren bir çizelgedir. Genelde insanlar ve safkan hayvanlar için kullanılır. Şecerenin soy ağacından farkı, soy ağacının bir atanın ahfadını (çocukları, torunları, vs.) göstermesi, şecerenin ise bir bireyin atalarını göstermesidir.
Pedigre sözcüğü Fransızca "pied de grue" (turna ayağı) teriminin bozmasıdır, çünkü çizelgedeki çizgiler bir turna kuşunun ince bacak ve ayaklarına benzer.
Bir kişinin atalarını göstermek amacıyla hazırlanan bir şecerede kişilerin adları, doğum yeri ve tarihleri ve her çiftin evlilik tarihi ve yeri belirtilir. Çizelgede bulunan kişilerin Ahnentafel numaralandırma sistemine göre numaralandırıldığı da olur.
Edebiyatta bazı şecereler çizelge olarak değil, metinsel olarak tasvir edilir (şecerename). İlişkiler numaralarla belirtilir (her bir çocuk için ayrı bir numara, her kuşak için ayrı bir format) ve farklı derecede içerlek bir paragrafla (her kuşak bir evvelki kuşaktan daha içerlektir) gösterilir. Bu format çok esnektir ve büyük miktarda bilginin sunulmasını sağlar ama geleneksel şecerelerdeki şekilsel açıklıktan yoksundur. Avrupa hanedan mensuplarını sunan Gotha Almanakı (1763) ve Britanya aristokrasisini tarif eden Burke's Peerage (1826) bu türden eserlerin en eski bilinen örnekleridir.
Genetik araştırmalarda pedigre çizelgeleri belli bir fenotipin (örneğin göz rengi veya kalıtsal bir hastalığın) bir aile yapısı içindeki dağılımını grafik olarak göstermek için kullanılır. Sağdaki şekilde bunun bir örneği görülmektedir. Evlilik bağı olan kişiler yatay bir çizgi ile birleştirilir, o evlilikten olan çocuklar yatay çizgiden aşağıya sarkar. Belli bir fenotipin kalıtsal aktarımını göstermek için o fenotipi taşıyan kişilerin sembolleri ayrı bir renkte boyanır, sembollerin altına da tahminî genotip yazılır.
Ayrıca bakınız değiştir
| Wikimedia Commons'ta Pedigre çizelgesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |