Ignacy Jan Paderewski
Ignacy Jan Paderewski (18 Kasım 1860 - 29 Haziran 1941), Polonyalı piyanist, besteci, diplomat, siyasetçi ve eski Polonya Başbakanı.
| Ignacy Jan Paderewski | |
|---|---|
| |
| 3. Polonya Başbakanı | |
| Görev süresi 18 Ocak 1919 - 27 Kasım 1919 | |
| Yerine geldiği | Jędrzej Moraczewski |
| Yerine gelen | Leopold Skulski |
| Polonya Dışişleri Bakanı | |
| Görev süresi 16 Ocak 1919 - 9 Aralık 1919 | |
| Yerine geldiği | Leon Wasilewski |
| Yerine gelen | Władysław Wróblewski |
| Polonya Ulusal Konseyi Başkanı | |
| Görev süresi 9 Aralık 1939 - 29 Haziran 1941 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ignacy Jan Paderewski 06 Kasım 1860 Kuryłówka, Podolia |
| Ölüm | 29 Haziran 1941 (80 yaşında) New York, ABD |
Polonya'nın en ünlü piyanist ve bestecilerinden birisidir. 16 Ocak 1919 - 10 Aralık 1919 tarihleri arasında Polonya Başbakanı ve Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış bir devlet adamıdır.
Yaşamı değiştir
1860 yılında Polonya'nın Podolya kentinde (bugünkü Ukrayna) Kurylowka köyünde dünyaya geldi. Annesini doğumundan birkaç ay sonra kaybetti. Henüz 3 yaşında iken babası 1863’teki Ocak Ayaklanması’na katıldığı için tutuklanıp bir yıl kadar hapsedildi; bu süre içinde ona ve ablasına halası baktı.[1] Yaşadığı ortam, milliyetçilik duygusunun erken yaşta gelişmesini sağladı.
12 yaşında Varşova Konservatuvarı’nda müzik eğitimine başladı. 1878’deki mezuniyetinden sonra aynı okulda piyano dersi verdi.
1880’de ilk evliliğini öğrencisi piyanist Antonina Korsak ile yaptı. Eşi, aynı yılın Ekim ayında engelli oğulları Alfred’i dünyaya getirdikten 10 gün sonra hayatını kaybetti.[2] Paderewski çocuk felci olan oğlu Alfred’in bakımını önce kayınvalidesi, sonra babası, daha sonra arkadaşlarına bıraktı; kendisi besteciliğe ağırlık vererek 1882’de altı aylık kompozisyon eğitimi için Berlin’e gitti.
Varşova’ya döndükten sonra arkadaşı kemancı Gorski ile konserler verdi. Konserlerin arasında bir yandan da Berlin’deki eğitimini sürdüren Paderewski’yi piano virtüözü olarak kendisini yetiştirmesi için Berlin’de arkadaş olduğu Anton Rubinstein teşvik etti.[2] Onun tavsiyesine uyarak, 1886’da gittiği Viyana’da ünlü piyano öğretmeni Teodor Leszetycki’nin öğrencisi oldu. Viyana’ya gitmeden önce efsanevi oyuncu Helena Modrzejewska ile Kraków’da yaptığı sahne gösterisinden elde ettiği gelirle yaşamını bir süre finanse etti.[2] Bir sene Straousburg Konservatuvarı’nda ders vermek için ara verdikten sonra tekrar Viyana’ya dönerek Leszetycki ile çalışmayı sürdürdü.
Müzik kariyeri değiştir
1888’de Paris’te verdiği resital ile piyano virtüözü olarak kariyeri başladı. Viyana’daki ilk resitalini 1889’da verdi. Çok geniş bir repertuvar hazırlayan Paderewski, piyanistik yetenekleri hakkında kendine güveni gelince 1890’da İngiltere turnesine çıktı; bu turne sırasında Windsor Sarayı’nda Kraliçe Viktorya huzurunda konser verdi; ertesi yıl ilk ABD turnesi başladı. 1891’de ABD’de 90 günde 107 konser vermişti.[1] Artık çok ünlü bir piyanist haline gelen Paderewski 1894’teki ikinci, 1896’da üçüncü ABD turnesini gerçekleştirdi.
1899’da ikinci evliliğini arkadaşı Gorski’nin eski eşi Helena Rosen ile yaptı. 1901’de oğlu Alfred öldü.
Pek çok piyano eseri besteleyen Paderewski’nin tek operası “Manru”, 1901’de Dresden'de, 1902’de ABD’de Metropolitan Opera’da sahnelendi. 1904’te Avustralya ve Yeni Zelanda’ya turne yapan sanatçı, 1907’de yedinci ABD turnesi sırasında Theodore Roosevelt ile tanışmak için Beyaz Saray’a davet edildi. 1909’da Si Minör Senfonisinin seslendirilişi nedeniyle Boston’a gitti.
1910’da Avrupa turnesine çıkan sanatçı, 15 Temmuz’da Krakov’da yaptırdığı Grunwald Anıtı’nın açılışında bulunmak üzere bu şehre gitti. Bu olay, onun siyasi yaşamının başlangıcı oldu.
Siyasi yaşamı değiştir
Pederewski, 1910’dan itibaren konser programlarını Polonya’nın bağımsızlığı ve açlıkla mücadele hakkında konuşmalarla birleştirmişti. I. Dünya Savaşı başladığında İsviçre’deki villasındaydı. Ertesi yıl İsviçre hükûmetinin onayını alarak Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar Henryk Sienkiewicz ile birlikte Polonya Savaş Kurbanlarına Yardım Komitesi kurdular. Komitenin başkanı olan Pederewski, Fransa ve İngiltere’de de benzer örgütlerin kurulması için lobi yaptı.
1915’te onuncu kez ABD’de konser turnesine çıkan sanatçının amacı bu defa ABD’deki Polonyalılar’dan Polonya halkına destek sağlamaktı. 300’den fazla konser verdi ve konuşma yaptı. 1916’da Beyaz Saray’da Başkan Woodrow Wilson huzurunda da resital verip konuşma yaptı. 1917’de Paris’te kuruluan Ulusal Polonya Ulusal Komitesi’ne üye oldu ve ve komitenin ABD temsilcisi olarak görevlendirildi.
1919'da bağımsızlığını kazanan Polonya'nın Başbakanı ve Dışişleri Bakanı oldu. Bir yıl süren bu görevi sırasında Paris Barış Konferansı'nda ülkesini temsil etti. Ülkenin savaştan sonraki sınırlarını çizen Versay Barış Antlaşması'nı imzalayanlardan birisiydi. 1919 yılının Aralık ayında hükûmetteki görevlerinden ayrıldı; piyano virtüözlüğü kariyerine devam etti.
Son yılları değiştir
Sanatçı, siyasi kariyerine son verdikten sonra turneleri sırasında gittiği her yerde ona madalyalar, unvanlar, şövalyelikler verildi. Konserlerden elde gelirlerin çoğunu hayır işlerine bağışladı. Konser kariyerini 26 Mayıs 1939'da New York'ta Carniege Hall'de verdiği konserle sonlandırdı.
Hayatının sonuna doğru II. Dünya Savaşı patladı. 1939 Eylül'ünde Polonya tekrar işgale uğradı. Bunun üzerine Cenevre’deki Milletler Cemiyeti'ne giden Paderewski, ülkesi için yardım istedi. Başkan Roosevelt'in daveti üzerine ABD’ye gitti. 1941’de New York'ta öldü. Cenazesi Washington'daki Arlington Ulusal Mezarlığı'na getirildi. Vasiyeti, ülkesi bağımsızlığına kavuştuktan sonra cenazesinin Polonya'ya gönderilmesiydi. Bu, 5 Temmuz 1992'de gerçekleşebildi. 5 Temmuz 1992'de ABD Başkanı George H. W. Bush ve Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'nın katıldığı bir törenle Varşova'daki St. John Katedrali'ne defnedildi.
-
Şehbal mecmuasında yer alan fotoğrafı
Kaynakça değiştir
- ^ a b c "Teresa Gessner, Patriot, Composer, Piano Virtuso, Philanthropist, Statesmen". 23 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2010.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Jędrzej Moraczewski |
Polonya Başbakanı 1919 |
Sonra gelen: Leopold Skulski |
| Önce gelen: Leon Wasilewski |
Polonya Dışişleri Bakanı 1919 |
Sonra gelen: Władysław Wróblewski |
| Önce gelen: Makam oluşturuldu |
Polonya Ulusal Konseyi Başkanı 1939-1941 |
Sonra gelen: Makam kaldırıldı |