Orwellyen

Orwellyen, George Orwell'in 1984 adlı distopyasındaki totaliter yönetime, dilin aldatıcı ve manipüle edici kullanımına ithafen çoğu zaman otoriter kelimesi yerine kullanılan bir sıfat. Özgür ve açık bir toplumun refahı için zararlı fikirler, toplumsal koşullar için veya acımasız modern hükûmetleri tasvir etmek için de kullanılmaktadır.

George Orwell

1984'ün bir Türkçe baskısının kapağı

1984

1984 romanında Orwell'in betimlediği distopik dünyada totaliter hükûmetlerin yönetiminde korku, propaganda ve beyin yıkama ile halk ve hayatı manipüle edilmekte ve gerçekliğin denetim altında tutulabilmesi için, bellek ve geçmişten yoksun bir toplumun yaratılması büyük önem taşımaktadır - ki buna "gözden düşmüş kimse" olarak geçmiş varlığı kamu kayıtları ve hafızadan silinmiş kişi de dahildir. İktidarı ellerinde tutanlar, kitlelere sürekli hükmedebilmek için, Eskisöylemde 'gerçeklik denetimi', Yenisöylemde 'çifdüşün' denen bir işlem gerçekleştirmişlerdir. Kelimeler kendi anlamlarını taşımak için için değil, onları yıkmak için kullanılırlar. "SAVAŞ BARIŞTIR. ÖZGÜRLÜK KÖLELİKTİR. CAHİLLİK GÜÇTÜR." örneğinde olduğu gibi. Böylece devlet kontrolündeki dil ve beraberinde insan düşüncesi de devletin gerçeklik tanımına bağlı kalır.

Orwell bunun yalnızca totaliter rejimlerde değil demokratik toplumlarda da olabileceğini düşünüyordu. Kelimelerin düşünceleri şekillendirme gücü olması politikada dilin önemini gösterir.

Diğer Kullanımlar

• Dolaylı veya doğrudan kişisel gizliliğin gözetim altında tutulması.
• Vatandaşların günlük hayatlarının devlet kontrolünde olması.
• Aile vb. yakın ilişkilerin bozulmasında devletin teşvik edici olması.
• Tutarsız kavramların sorgulanmaksızın kabul edilmesi. (Çiftdüşün, Yenisöylem)
• Distopik bir gelecek.