Orlando Furioso (opera)
Orlando Furioso (Ryom-Verzeichnis dizini: RV 728) bestesi Antonio Vivaldi tarafından, liberettosu Grazio Braccioli tarafından İtalyanca olarak hazırlanmış üç perdeden oluşan, dramma per musica janrında bir opera eseri.
 "Orlando furioso" partitür notalarının 1727 tarihli ilk baskısı başsayfası | |
| Müzik | Antonio Vivaldi |
|---|---|
| Libretto | Grazio Braccioli |
| Gala | Kasım 1727 |
| İlk gösterim yeri | Teatro Sant'Angelo, Venedik |
| Oyuncular |
|
Bu eserin librettosu Ludvico Ariosto'nun 1516'da hazırlanmış ve Hristiyan İmparator Şarlman'in İspanya'ya seferinden geri dönüşünde en çok tanınmış Hristiyan savaşçısı olan Roland/Orlando'nun imparatoru koruma görevinde gösterdiği kahramanlıkları ana konu alan ünlü Çılgın Orlando (Orlando Furioso) uzun destan içerikli epik şiirinden uyarlanmıştır.
Vivaldi'nin bu opera eserinin prömiyer temsili 1727'de Venedik'te Tearto San Angelo'da yapılmıştir.
Hazırlanma değiştir
Bu Orlando Furioso eseri Antonio Vivaldi'nin 1714'te Venedik'te yapımladığı "Orlando furioso" adlı opera eserinden açıkça ayrılması gerekmektedir. 1714'te yapımlanan eserin liberettosu ile bundan sonraki 1727'de yapımlanan eserin librettosu ile hemen hemen aynıdır. 20. yılın son çeyreğine kadar müzikologlara 1714'te Vivaldi adıyla yapımlanan eserin İtalyan besteci "Giovanni Alberto Ristori"'nin 1713'te hazırladığı opera eserinin bir pastişi olduğunu kabul etmekteydiler. Fakat 20. yılın son çeyreğinde müzikoloji araştırmacılarının yaptıkları araştırmalar sonunda 1714 yapımlı eserin de Vivaldi'nin kendisi tarafından hazırladığı kabul edilmiş ve bu eski esere de Vivaldi'nin müzik eserlerini kataloglamak için kullanılan "Ryom-Verzeichnis dizini" içinde RV 819 numarası verilmiştir.[1]
Bu opera eserindeki aryalar ile resitatifler birbirini takip edecek şekilde arka arkaya düzenlenmiştir. Eserin konusu Ludvico Arıosto'nun "Orlando" adlı çok iyi tanınmış destansal şiir eserinden bulunan konuların bazılarını yakından içermektedir. Bunlar arasında her iki eserin ve Ariosto'nun şiirinin kahramanı olan Roland/Orlando'nun öyküsünün bir kısmı ve Alcina adlı büyücü kadının öyküsü en önemli olarak yer almaktadır.
Roller [2] değiştir
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde roller, Kasım 1727 (Orkestra şefi: ) |
|---|---|---|
| Orlando, bir şövalye, Medoro'yu kıskanmakta | kontralto | Lucia Lancetti |
| Angelica, Medoro'nun sevgilisi ve nişanlısı | soprano | Benedetta Serosina |
| Alcina, bir büyücü | mezosoprano | Anna Girò |
| Bradamante, bir kadın savaşçı, Ruggiero'nun sevgilisi | kontralto | Maria Caterina Negri |
| Medoro, Prens, Angelica'nin sevgilisi ve nişanlısı | kontralto/kastrato | Casimiro Pignotti |
| Ruggiero, bir şövalye, Orlando'nun yakın takipcisi ve arkadaşı | kontralto/kastrato | Giovanni Andrea Tassi |
| Astolfo | bas | Gaetano Pinetti |
Konu Özeti değiştir
Eserin geçtiği mekan Atlas Okyanusu üzerinde sanal bir büyülü ada olup aslı bilinmektedir. Eserin zamanı da belirtilmemiştir.
I. Perde değiştir
Okyanus ortasında bir büyücünün adasında ona ait güzel bir bahçe ve bahçe içinde iki su kaynağı görülmektedir. Medoro bir deniz kazasında batan gemiden kurtularak sevgilisi Angelica'nın kolları arasına düşmüştür. Alcina büyücülüğünü kullanarak Medoro'ya yardim sağlamaktadır. Medoro nasıl önce düşmanları tarafından yakalandığının ve sonra nasıl bir deniz kazası geçirdiğinin hikâyesini anlatır. Orlando Medoro'yu kıskanmaktadır. Angelica bu kıskançlığın kötü sonuçlara vermesini önlemek için Orlando'ya bir yalan söyleyerek Medoro'nun kendi erkek kardeşi olduğunu söylemiştir.
Büyücü Alcina şövalye Ruggerio'ya âşık olmuştur. Fakat Rugerrio kadın savaşçı olan Brademente'ye daha önce ona âşık olduğunu bildirmiştir ve Brademente'de bu aşka karşılık vermektedir. Alcina büyü kullanarak Rugerrio'yu Bredamente'ye karşı olan aşkını unutturur ve böylece onları birbirinden uzaktıştırıp Ruggerio'nun kendine aşık olmasını sağlamak istemektedir. Bredamente sevgilisinin bu "ihanet"ini öğrenmiştir. Bradamente Ruggerio'ya bu adaya gelmeden önce kendine aşkını göstermek için bir yüzük vermiştir. Brademente şimdi bu yüzüğü Ruggerio'ya gösterir ve bu surette büyücünün sihrinin etkisinden kurtulan Rugerrio Bredamente'ye karşı duyduğu ama buyu ile unuttuğu aşkı hemen tekrar hatırlar. İki sevgili tekrar birlikte olurlar. Ama Ruggerio sevgilisine ihanet ettiği için gayet pişman ve tövebekardır.
II. Perde değiştir
Adada bulunan bir koruluğun yemyeşil ağaçlar ve çalılarla gizlenmiş bir köşesinde Astolofa Alcina'ya âşık olduğunu kendine itiraf etmiştir. Ama Alcina'nın kendine gösterdiği vefasızlıktan bilmekte ve bundan büyük ızdırap çekmektedir.
Tam bu sırada adayı saran sarp ve kayalık ıssız sahillerin bir tarafında denize bakan bir uçurum üzerinde Angelica ve Medoro birbirlerine olan aşkı birbirlerine açıklalarlar. Bu aşktan dolayı her zaman birlikte olmayı istediklerini birbirlerinden hiç ayrılmayacakları üzerine birbirlerine yeminler verirler.
Angelica kendini Medoro'yu kıskanan Orlando'dan kurtarmak için, onu bu adada bulunan devamlı gençlik iksirini koruyan canavarı bulup onunla savaşa girişip onu öldürmek ile görevlendirmiştir.
Bu görevi başarmak için yola çıkan Orlando yolunu kaybetmiş ve kendini bir mağarada bir tuzağa düşmüş olarak bulmuştur. Bunun Angelica'nın kendine vefasızlığı dolayısı ortaya çıktığını anlamıştır. Bu mağara tuzağından kurtulmak için Orlando mağaranın bir duvarını kazıp bir kaçma tüneli açmaya karar verir ve büyük gayretle kazıya başlar.
Angelica ve Medoro birbirlerine olan aşkı gerçekleştirmek için birbirine evlenme yemini ederler ve kendilerini bundan sonra karıkoca sayarlar. Bu verdikleri evleneme yemini bir ağaca kazıp herkesin öğrenmesine sunmaya karar verirler.
Orlando kazdığı magara duvarından mağara dışına bir delik açmayı başarmış ve bu deliği kullanıp mağaradan kaçmıştır. Etrafta yön ve yol aramakta iken Angelica ve Medoro'nun ağaca kazdıkları birbirlerine evlenme yemin kazısını bulur. Bunun ne olduğunu anlayan Orlando aklıni kaybedercesine çılgına döner. Bu çılgınlıkla önünde arkasında ve yanlarında bulduğu her şeyi yıkıp yerle bir etmeye başlar ve bu surette orada bulunan çok sayıda ağacı da tahrip eder.
III. Perde değiştir
Bu perde Hecate Tanrıçasının Tapınağının önünde bulunan büyük Giriş Salonu'nda geçmektedir. Astolfo Orlando'nun gençlik iksirini koruyan canavar tarafından öldürüldüğünü sanmaktadır. Astolfo orada etrafında bulunan Ruggerio ve Bradamente ile görüşerek birlikte Alcina aleyhinde bir komplo planı hazırlar. Alcina'nın büyüsünün kaynağının bu genellikle kilitli olan Hecate Tapınağında depo edilen bir büyük küp içinde bulunduğunu öğrenmiştir. Bu üç kişi Alcina'nın tapınağa gelip tapınak kapısını açması için tapınak dışında beklemeye başlarlar.
Hecate Tapınağına gelen Alcina burada kendini bir erkek kılığında beklemekte olan Bradamente'yi görür ve hemen olan aşık olur. Hacete Tapınağı Orlando'nun ilerlediği yol üzerindedir. Orlando Angelica'nın Medoro ile evlenmesinde çılgına dönmüş ve yolu etrafında bulunan her şeyi yıkıp tahrip ederek ilerlemeye devam etmektedir. Orlando bu tapınağa yetişince Alcina'nin açtığı kapıdan girerek bu tapınak içindeki her şeyi kırıp yıkmaya başlar. Tapınaktaki heykelleri, sunakları ve her türlü kapkacağı kırıp geçirmeye başlar. Bu arada bilmeden de Alcina'nın sihrinin içinde saklanmış bulunan küpü de, içinde ne olduğunu hiç bilmeden, kırıp tahrip eder ve böylece Alcina'nın sihir gücü kırılır.
Orlando sonra oradan yakındaki bir ıssız adaya kaçar ve orada uykuya dalar. Alcina Orlando'ya bu uykusu sırasında hücum edip onu öldürmeye yeltenir. Fakat Ruggerio ve Bradamente buraya yetişip Alcina'nın bu planı uygulamasını önlerler. Astolfo da buraya yetişir ve sihir gücünü kaybetmiş olan Alcina'yı hemen yakalayıp bir odaya kilitleyip tutuklar.
Orlando uyanır; çılgınlığı geçmiş; aklını başına toplamıştır. Angelica ve Medoro'yu affeder ve onların birlikte olmalarını kabul eder.
Seçilmiş müziksel parçalar değiştir
- Uvertür
I. Perde değiştir
- "Tu sei del gl occhi miei": Resitatif-arya - Angelica
- "Troppo e' fiero il nume Arciero": Arya - Orlando
- "Sol da te, mio dolce amore": Arya - Ruggiero
- "Amorose ai rai del sole": Arya - Alcina
II. Perde değiştir
- "Sorge l'irato nembo": Arya - Orlando
- "Vorresti amor da me": Arya - Alcina
- "Che bel morirti in seno": Arya - Ruggiero
- "Se cresce un torrente": Arya - Bradamante
- "Quel candido fiore": Arya - Medoro
- "Chiara al par di lucida stella": Arya - Angelica
- "Al fragor dei corni audac": Koro
- "Gran Madre enere": Koro
- "Diva dell'Espero": Koro
- "Cosi' potessi anch'io": Arya - Alcina
III. Perde değiştir
- "Dove il valor combatte": Arya - Astolfo
- "Poveri affetti miei": Arya - Angelica
- "Fonti di pianto": Arya - Orlando
- "'Andero', chiamero' dal profondo": Arya - Alcina
Seçilmiş ses ve video kayıtları [3] değiştir
Disk ses kayıtları değiştir
| Yıl | Roller: (Orlando, Angelica, Alcina, Bradamante, Medoro, Ruggiero, Astolfo) |
Orkestra Şefi Orkestra, Koro |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1977[4] | Marilyn Horne, Victoria de los Ángeles, Lucia Valentini Terrani, Carmen Gonzales, Sesto Bruscantini, Nicola Zaccaria |
Claudio Scimone I Solisti Veneti orkestrasi, Amici Della Polifonia korosu |
3 CD, ERATO ECD 88190 |
| 2002 | Anne Desler, Nicki Kennedy, Marianna De Liso, Lucia Sciannimanico, Luca Dordolo; Thierry Gregoire<br/Martin Kronthaler |
Federico Maria Sardelli Modo Antiquo orkestrasi, Coro da Camera Italiano |
2 CD, Amadeus AMS 78-79 |
| 2003 | Marie-Nicole Lemieux, Jennifer Larmore, Veronica Cangemi, Ann Hallenberg, Philippe Jaroussky, Blandine Staskiewicz, Romina Basso, Lorenzo Regazzo |
Jean-Christophe Spinos Ensemble Matheus, Choeur les Eléments |
3 CD, Opus 111 OP 30393 |
DVD Video disk kayıtları değiştir
| Yıl | Roller: (Orlando, Angelica, Alcina, Bradamante, Medoro, Ruggiero, Astolfo) |
Orkestra Şefi Orkestra, Koro |
Video Yapımcısı | Marka |
|---|---|---|---|---|
| 1990 (2001 DVD) | Marilyn Horne, Susan Patterson, Kathleen Kuhlmann, Sandra Walker, William Matteuzzi, Jeffrey Gall, Kevin Langan; |
Randall Behr San Francisco Opera Orkestrası ve Korosu, |
Pier Luigi Pizzi | DVD - ArtHaus Musik 100 210 |
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- İngilizce Wikipedia "Orlando furioso (Vivaldi)" maddesi [2] 21 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce).
- Katalanca Wikipedia "Orlando furioso (Vivaldi)" maddesi [3] 23 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Katalanca).
- ^ Reinhard Strohm, (2008), The operas of Antonio Vivaldi, Florence, Olschki,, I, say. 122, ISBN 978-88-222-5682-9 (İngilizce).
- ^ Kaynak:Root, Deane L., (Ed.) (2001). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Oxford University Press.
- ^ "Operadis-opera-discography.org.uk Orlando Furioso OPDIS diskografi". 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2016.
- ^ YOUTUBE, "orlando furioso 1977 Vivaldi Horne,De Los Angeles,Valentini Terrani,Scimone" Eserin tüm kaydı ( [1] 16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
Dış kaynaklar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Orlando Furioso (opera) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Strohm, Reinhard (2008) The operas of Antonio Vivaldi, Floransa, Olschki, I, say. 122, ISBN 978-88-222-5682-9
Dış bağlantılar değiştir
- Cross, Eric. "Orlando furioso", Kaynak: Macy Laure (ed.) (1992)Grove Music Online, Oxford University Press [4] (abone olmak gerekli) (İngilizce)
- IMSLP Petrucci Music Library websitesi "Orlando furioso, RV728 (Antonio Vivaldi)" maddesi [5] 31 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMSLP Petrucci Music Library websitesinde 1727 Venice: Marino Rossetti basimi "Orlando furioso" librettosu tıpkı basım kopyası. IMSLP354268-PMLP470957-Orlando furioso 1727 Libretto.pdf
- YouTube "THE VIVALDI EDITION | 17 - Orlando furioso", Eserin ses kaydi [6] 4 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YouTube, "orlando furioso 1977 Vivaldi Horne,De Los Angeles,Valentini Terrani,Scimone", Eserin tüm kaydı [7] 16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.