Ockham'ın usturası

En az varsayımla çözümün seçildiği felsefi prensip
(Occam'ın Usturası sayfasından yönlendirildi)

Ockham'ın usturası, Occam'ın usturası, Ocham'ın usturası (LatinceNovacula Occami), tutumluluk yasası veya basitlik yasası (LatinceLex parsimoniae), "olasılıkların zorunluluk olmadan çoğaltılmaması gerektiği" problem çözme ilkesi.[1][2] Fikir, ilahi mucizeler fikrini savunmak için basitliği tercih eden skolastik filozof ve teolog, İngiliz Fransisken rahibi Ockhamlı William'a (y. 1287-1347) atfedilir. "En basit açıklama büyük olasılıkla doğru olandır" gibi ifadelerle çeşitli şekillerde yorumlanmıştır. Bu felsefi ustura, aynı tahminle ilgili rakip hipotezler sunulduğunda, en az varsayıma sahip çözümün seçilmesi gerektiğini savunur.[3] Dolayısıyla, farklı tahminler yapan hipotezler arasında seçim yapmanın bir yolu değildir.

Ockhamlı William'ın el yazması çizimi

Ockham'ın usturası, bilimde de aday modeller arasında katı bir belirleyici olmaktan ziyade teorik modellerin geliştirilmesinde kaçınıcı bir buluşsal yöntem olarak kullanılır.[4][5] Bilimsel yöntemde Ockham'ın usturası, reddedilemez bir mantık ilkesi veya bilimsel bir sonuç olarak görülmez. Bilimsel yöntemde basitlik tercihi yanlışlanabilirliğe dayanmaktadır. Bir olgunun kabul edilen her açıklaması için çok ve anlaşılmaz sayıda olası karmaşık seçenekler olabilir. Başarısız olan açıklamalar, yanlışlanmalarını önlemek için her zaman ad hoc hipotezlerle temellendirilebileceğinden, daha karmaşık olanlara göre daha basit teoriler tercih edilir çünkü daha test edilebilirdirler.[6][7][8]

Tarihçe değiştir

"Ockham'ın usturası" kavramı, Ockhamlı William'ın 1347'de ölümünden birkaç yüzyıl sonrasına kadar ortaya çıkmadı. Ruhun Hristiyan Felsefesi eseriyle Libert Froidmont, kavramı kendisine mal etti.[9] Ockham bu ilkenin kâşifi olmasa da kendi adıyla anılıyor oluşunun, onun bu kavramı sık ve etkili biçimde kullanmasından kaynaklanıyor olabileceği belirtilmektedir.[10] Ockham, ilkeyi çeşitli şekillerde ifade etse de en popüler ifade olan "varlıklar zorunluluk olmadan çoğaltılamaz" (LatinceNon sunt multiplicanda entia sine necessitate), İrlandalı Fransisken filozof John Punch tarafından, Duns Scotus'un eserleri üzerine yazdığı 1639 tarihli tefsirde belirtilmiştir.[11]

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Who sharpened Occam's Razor?". 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  2. ^ Schaffer (2015). "What Not to Multiply Without Necessity" (PDF). Australasian Journal of Philosophy. 93 (4): 644-664. doi:10.1080/00048402.2014.992447. 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  3. ^ "What is Occam's Razor?". math.ucr.edu. 17 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2019. 
  4. ^ Hugh G. Gauch, Scientific Method in Practice, Cambridge University Press, 2003, 0-521-01708-4, 978-0-521-01708-4.
  5. ^ Hoffman (1997). "Ockham's Razor and Chemistry". International Journal for Philosophy of Chemistry. 3: 3-28. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2018. 
  6. ^ "Simplicity". Stanford Encyclopedia of Philosophy. California: Stanford University. 2010 [2004]. ISSN 1095-5054. 
  7. ^ Courtney (2008). "Comments Regarding 'On the Nature of Science'". Physics in Canada. 64 (3): 7-8. 
  8. ^ Knowles, Dudley, (Ed.) (1994). "Let's Razor Occam's Razor". Explanation and Its Limits. Cambridge University Press. ss. 73-93. 
  9. ^ Ockam's Razor: A User's Manual. Cambridge University Press. 2015. s. 4. ISBN 978-1107692534. 
  10. ^ Roger Ariew, Ockham's Razor: A Historical and Philosophical Analysis of Ockham's Principle of Parsimony, 1976
  11. ^ Johannes Poncius's commentary on John Duns Scotus's Opus Oxoniense, book III, dist. 34, q. 1. in John Duns Scotus Opera Omnia, vol.15, Ed. Luke Wadding, Louvain (1639), reprinted Paris: Vives, (1894) p.483a

Konuyla ilgili yayınlar değiştir

Dış bağlantılar değiştir