Nusret
Nusret, I. Dünya Savaşı Çanakkale Deniz Savaşlarında büyük bir başarı göstermiş olan mayın gemisidir. Malatya Arapgirli Cevat Paşa'nın emriyle[1] Osmanlı Donanması ve Türk Deniz Kuvvetleri'nde hizmete giren mayın dökücü gemi. Asıl ismi Nusrat olan ama zamanla Nusret olarak kullanılan gemi, 1911 yılında Almanya'nın Kiel şehrinde kızağa çekildi ve 1913 yılında Osmanlı Donanması'na katıldı.
 Nusret Mayın Gemisi Müzesi, Tarsus, Mersin | |
| Tarihçe | |
|---|---|
.svg){kind=small} Osmanlı İmparatorluğu
| |
| Adı | Nusret |
| İnşa eden | Schiffs & Maschinenbau AG Germania, Kiel, Alman İmparatorluğu |
| Kızağa konuluşu | 1911 |
| Denize indirilişi | 4 Aralık 1911 |
| Görevlendirme | 1913 |
| Hizmetten çıkışı | Ekim 1918'de İtilaf Devletleri tarafından el konuldu. |
| Tarihçe | |
 Türkiye
| |
| Adı | Nusret (1922), Yardım (1937), Nusret (1939), Kaptan Nusret (1966) |
| Hizmetten çıkışı | 1955 yılında müze gemisi olması için, Gölcük Donanma Üssü'ne getirildi. |
| Sınıfı | Dalış gemisi (1937), keşif gemisi (1939) |
| Onarım | 1962 yılında satıldı ve 1962-1966 arası yeniden kargo teknesi yapıldı. |
| Akıbet | Nisan 1989'da Mersin yakınlarında alabora olarak battı. 1999 yılında kurtarıldı, 2003 yılında anıt müze haline getirildi. |
| Genel karakteristik | |
| Deplasman | 365 t |
| Uzunluk | 40.2 m (LPP) |
| Genişlik | 7.5 m |
| Derinlik | 3.4 m |
| Kurulu güç | 1200ihp |
| İtme gücü |
2 triple 3 cyl. dikey motorlar 2 Schultz su borulu kazanlar |
| Hız | 15 kts (çalışmalarda), 12kts (1914) |
| Kişi kapasitesi | - |
| Silah donanımı |
2 x 47 mm hızlı ateş silah (Krupp), 40 mayın (1913) 2 × 57mm hızlı ateş silah, 60 mayın (1927) |
1915 ilkbaharında uzun süredir Boğaz'ın girişindeki tabyaları bombalayan, keşif uçuşlarıyla ve mayın temizleme gemilerinin faaliyetiyle saldırıya geçeceği kesinleşen Müttefik Donanması artık saldırı için gün sayıyordu. Müstahkem Mevkii Komutanlığı 26 mayını Karanlık Liman'a dökme kararı aldı.
Karanlık Liman Harekâtı değiştir
7 Mart'ı 8 Mart'a bağlayan gece Nusret mayın dökücü gemisi Yüzbaşı Tophaneli İsmail Hakkı Bey ve Müstahkem Mevkii Mayın Grup Komutanı Yüzbaşı Hafız Nazmi (Akpınar) Bey komutasında düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Erenköy'deki Karanlık Liman'a mayınlarını bıraktı. Geminin çarkçı başısı ön yüzbaşı Çarkçı Ali Yaşar (Denizalp) Efendi'dir.
Ertesi günlerde İngilizler deniz ve hava keşifleri yapmış ama bu mayınları bulamamışlardır.
Harekâtın etkileri ve hakkında söylenenler değiştir
Nusret 'in döşediği mayınlar 18 Mart 1915'te Çanakkale harekâtının kaderini değiştirmiş, ona "dünyanın en ünlü mayın gemisi" unvanını kazandırmıştı. Nusret 'in mayınları 639 kişilik mürettebatıyla Bouvet, onun ardından HMS Irresistible ve HMS Ocean[2][kaynak belirtilmeli] zırhlılarını sulara gömmüştü.
İngiliz Generali Oglander'in "Çanakkale-Gelibolu Askerî Harekâtı" (Military Operations Gallipoli, Official History of the Great War) adlı eserinin 1. cildinden: "Pek uygun başlamış olan gün bu meçhul mayın hattının olağanüstü ve ortalığı kırıp geçiren başarısı yüzünden, tam bir başarısızlıkla sona erdi. Bu yirmi mayının seferin talihi üzerindeki etkisi ölçülemez."
Ccolyen Corbet'in, "Deniz Harekâtı" adlı eserinin ikinci cildinden: "Felaketlerin hakiki sebebi keşif ve tayin olununcaya kadar çok geçmedi. Gerçek şu idi ki, 8 Mart gecesinde Türkler, haberimiz olmadan Erenköy Koyu'na paralel olarak 26 mayın dökmüşler ve keşif gemilerimiz, aramaları esnasında bunlara rastlamamışlardı. Türkler bu mayınları özel amaçla manevra sahamıza koymuşlar, gösterdiğimiz bütün ihtiyata rağmen baş döndürücü bir zafer kazanmışlardır."
Bahriye Nazırı Winston Churchill 1930'da "Revue de Paris" dergisinde olayı şöyle yorumlamıştır: "Birinci Dünya Harbi'nde bu kadar insanın ölmesine, harbin ağır masraflara mal olmasına, denizlerde onca ticaret ve savaş gemisinin batmasına başlıca neden, Türkler tarafından o gece atılan o incecik çelik halat ucunda sallanan yirmi altı demir kaptır."
Cumhuriyet dönemi değiştir
Gemi 1962'de özel kişilerce satın alınmış, Kaptan Nusret adıyla kuru yük gemisi olarak hizmet vermiştir. 1990 yılında Mersin açıklarında alabora olmuştur. 1999 yılında bir grup gönüllü tarafından su yüzüne çıkarılan Nusret, 2003 yılında Tarsus Belediyesi tarafından, Çanakkale Savaşları ile ilgili heykellerin de yer aldığı bir çevre düzenlemesi ile anıt haline getirilmiştir. Nusret Mayın Gemisi’nin 2011 yılında Gölcük Tersanesi Komutanlığında inşa edilen bire bir ölçülerindeki "tıpkı yapımı" TCG NUSRET gemisi bugün de Çanakkale'de müze olarak hizmet vermektedir.[3] Nusret Mayın Gemisi'nin 100. yıl anma töreninde(8 Mart 2015), gemi temsili olarak yeniden suya indirilmiştir. Sabah 06:15'te denize açılan gemi, 100 metre aralıklarla denize temsili iki mayın bırakmıştır.[4]
Galeri değiştir
-
Nusret in 1912'de Kieler Förde'de deniz denemeleri esnasında -
Geminin arkasında mayınlama bölümü -
1912 yılına ait bir fotoğrafı -
Nusret Mayın Gemisi'ne ait flama (İstanbul Deniz Müzesi) -
Nusret Mayın Gemisi'ne birebir modeli (Mersin Deniz Müzesi) -
Nusret Mayın Gemisi'nin aslına birebir uygun olarak inşa edilen TCG Nusret -
Nusret mayın gemisi, Tarsus'ta
Kaynakça değiştir
- ^ ""Mehmet Akif ve Çanakkale" Konulu Konferas". haberler.com. 19 Mart 2013. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
- ^ HMS Ocean (1898)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2022.
- ^ "Nusret yeniden suya indi". GünlükGündem. 8 Mart 2015. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015.
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Nusret ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
- Nusret Mayın Gemisi Belgeseli 25 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.