Nisan tezleri

Nisan Tezleri (Rusça: апрельские тезисы), 1917 Şubat Devrimi ile Rusya’daki Çarlık rejiminin devrilmesi üzerine sürgünde bulunduğu İsviçre’den, Mühürlü Tren ile Rusya’nın başkenti Petrograd’a gelen Bolşevik lider Lenin tarafından ilan edilen ve parti tarafından izlenmesi gereken siyasi hattı anlatan açıklamalar. Tezler daha çok Rusya’nın içinde bulunduğu durumu tahlil etmekte ve Bolşevikler tarafından yapılması gerekenleri sıralamaktadır.

Nisan tezleri'nin orijinal el yazımı taslak metni

Lenin, Ağustos 1917

Tezlerde Lenin “Tüm İktidar Sovyetlere” sloganında da görüldüğü gibi iktidarın işçi, asker ve köylülerin kendiliğinden kurdukları taban örgütlenmesi olan sovyetler tarafından alınmasını savunur. Ayrıca Geçici Hükümet ile hiçbir şekilde iş birliği yapılmamasını önerir. Nisan Tezleri Bolşevik siyasi hattını belirleyen ve Temmuz Günleri ile Ekim Devrimini etkileyen, leninizmin temellerinin atılmasını sağlayan öneme sahiptir.

Arka plan

Ana maddeler: Şubat Devrimi ve Mühürlü Tren

Tezlerin Lenin tarafından açıklandığı Nisan 1917’de Rusya birkaç ay öncesine göre çok değişmiştir. Şubat Devrimi ile Çar II. Nikolay devrilmiştir. Başa geçen Geçici Hükümet ülkede iktidar olmaya çalışacaktır. Başbakan olan Georgi Lvov ve sonrasında Aleksandr Kerenski liberal ve ılımlı sosyalistler tarafından kurulan hükûmetlere başkanlık edeceklerdir. Ancak Geçici Hükûmet tam otoriteye sahip konumda değildir. Şubat Devriminden sonra tabanda işçilerin, askerlerin ve köylülerin kurdukları Sovyet organların varlığı ve azımsanmayacak gücü ikili iktidar durumu yaratmıştır.

Şubat Devriminden sonra sürgünde İsviçre’de bulunan Lenin derhal Rusya’ya dönmek ister. Ancak ülkeye geri dönmesi çok zordur çünkü I. Dünya Savaşı sürmektedir ve o tarafsız İsviçre’de sıkışıp kalmıştır. İsviçreli komünist Fritz Platten, Lenin ve beraberindeki Rus sürgünlerin Rusya’ya dönebilmesi için Almanya İmparatorluğu ile temas kurar. Özellikle II. Wilhelm radikal sosyalist görüşleriyle bilinen Bolşevik liderin Rusya’ya dönerek Almanya ile savaş halinde olan Rusya’yı savaş dışına bırakabileceğini düşünür. Bu sayede Almanya Batı Cephesine asker kaydırabilecektir. İki taraf da Fritz Platten aracılığında Rus sürgünlerin Almanya’dan Mühürlü Tren olarak adlandırılan trenle geçmesinde anlaşır. İsveçli komünistler Otto Grimlund ve Ture Nerman sayesinde İsveç’den geçen Lenin, İsviçre-Almanya-İsveç-Finlandiya üzerinden 3 Nisan (16 Nisan) 1917 günü Petrograd’a ulaşmış olur.

Tezler

Nisan Tezleri, Bolşevik yayın organı Pravda’da yayınlanır ve Lenin tarafından 4 Nisan 1917 günü Tüm Rusya İşçi ve Asker Temsilcileri Sovyeti Konferasının birleşiminde ilan edilir:

• Geçici Hükümetin burjuva karakteri ilan edilir ve bu hükûmete destek verilmemesi gerektiği belirtilir. Hükümetin Rusya halklarına verdiği her vaadin yalan olduğu ifşa edilmelidir. I. Dünya Savaşı emperyalist bir savaş olarak mahkûm edilir ve tüm ülke sosyal demokrat partilerine çağrı yapılarak “devrimci bozgunculuk” yapılması savunulur.
• Rusya’nın devrimci bir süreçten geçmekte olduğu belirtilir. Ancak işçi sınıfının yeterli olmayan sınıf bilinci ve örgütlülüğü nedeniyle iktidar burjuvazinin eline geçmiştir. Devrimin ikinci aşamasında iktidar işçi sınıfının ve köylülüğün en yoksul kesimlerinin eline geçmelidir.
• Bolşeviklerin Sovyet organlarında sadece bir azınlık olduğu teslim edilir. SR’lar başta olmak üzere tüm küçük burjuva oportünist partilerin burjuvaziye yaranmaya çalıştıkları öne sürülür.
• Oluşturulmaya çalışılan parlamenter bir cumhuriyetin geri bir istek olduğu savunulur. Bunun yerine tüm ülkede tabandan örgütlenen İşçi ve Köylü Vekilleri Sovyet Cumhuriyeti kurulmalıdır.
• Polis, ordu ve bürokrasinin dağıtılması gerekliliği belirtilir. Yeni düzende tüm yetkililer seçimle başa gelecek ve her zaman değiştirilebilecektir, ayrıca maaşları iyi bir işçinin ortalama ücretini geçmeyecektir.
• Toprak sorunu bütün ağırlığıyla Köylü Sovyetlerinin gündemine taşınmalıdır. Bütün topraklara el konulmalı ve ülkedeki topraklar kamulaştırılmalıdır. El konan topraklar Köylü Vekilleri Sovyetleri tarafından hak sahiplerine dağıtılacaktır. Büyük topraklarda yerel Sovyetlerin denetiminde örnek çiftlikler kurulmalıdır.
• Ülkedeki tüm bankalar tek bir ulusal banka olarak birleştirilecektir ve İşçi Vekilleri Sovyetinin denetimine girecektir.
• Partinin derhal acil gündemlerin görüşülmesi için bir kongre yapması savunularak bu toplantıda aşağıdaki hususların tamamlanması talep edilir:

1.Emperyalizm ve emperyalist savaş konusunda parti programı değiştirilmelidir.

2.Devlet ile ilgili olarak asgari program güncellenmeli ve parti ismi değiştirilmelidir. Savaş öncesinde sosyalizme ihanet eden sosyal demokratlardan ve burjuvaziyi savunanlardan ayrılmak için partinin ismi Komünist Parti olarak değiştirilmelidir.

• Sosyal demokratların örgütlenmesine karşı olacak şekilde yeni ve devrimci bir enternasyonal örgütlülük oluşturulmalıdır.

Etkileri

Bolşevikler Şubat Devrimini beklememektedir ve örgütsel olarak hazırlıksız yakalanırlar. O dönemde Rusya’da çok az Bolşevik lider bulunmaktadır. Lenin, Stalin, Matvei Muranov, Lev Kamenev ve Grigori Zinoviev gibi Bolşevik liderler ya ülke dışında ya da ülke içinde sürgündedir. Özellikle ülke içindeki sürgünden geri dönen Kamenev, Muranov ve Stalin Geçici Hükûmet ile daha ılımlı bir politika güdeceklerdir. Ancak onların gelmesinden önce bunun aksini savunan ikincil Bolşevik liderlerden Aleksandr Şlyapnikov ve Vyaçeslav Molotov bu ekibin gelmesiyle tasfiye edilecektir. Lenin’in tam bu sırada ülkeye dönmesi Bolşevikleri farklı bir doğrultuya sokacak ve partililerin duruma bakışını netleştirecektir.

İlk başta tüm partinin karşı çıktığı Nisan Tezlerini yılmadan tek tek bütün partililere anlatan ve onları ikna eden Lenin, Ekim Devrimine giden yolda çok önemli bir ideolojik açılım yapmış olur.

Ayrıca bakınız

• İkili iktidar
• Temmuz Günleri

Dış bağlantılar

• Bu kişinin Marxists Internet Archive'deki mevcut eserleri için: Nisan tezleri.
• marxist.org internet adresinde Nisan Tezleri (İngilizce), 03 Şubat 2010 tarihinde erişilmiştir26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.