Nicolas de Staël
Nicolas de Staël (5 Ocak 1914 - 16 Mart 1955), Rus kökenli Fransız ressam. Taşizm akımına mensup olup kalın impasto tekniği ile yaptığı oldukça soyut manzara tabloları ile tanınır. Ayrıca kolaj, illüstrasyon ve kumaş alanında da eserler vermiştir.
| Nicolas de Staël | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum adı | Nikolai Vladimirovich Stael von Holstein |
| Doğum | 5 Ocak 1914 Sankt-Peterburg, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 16 Mart 1955 (41 yaşında) Antibes, Fransa |
| Alanı | Resim |
| Katıldığı akımlar | Taşizm, Paris Okulu |
| İmzası | |
 | |
Çocukluğu değiştir
Nicolas de Staël, Николай Владимирович Шталь фон Гольштейн (Nikolay Vladimiroviç Stael von Holstein) adıyla Sankt-Peterburg'da, Staël von Holstein ailesinden gelen ve Petro ve Pavel Kalesi'nin son kumandanı olan Korgeneral Baron Vladimir Stael von Holstein ile ikinci eşi Lubov Vladimirovna Berednikova'nın oğlu olarak dünyaya geldi. De Staël'in ailesi Rus Devrimi sonrasında 1919'da Polonya'ya sığınmak zorunda kaldı. Babası ve üvey annesinin Polonya'da ölmesi üzerine yetim kalan Nicolas de Staël 1922'de ablasıyla birlikte, Brüksel'deki bir Rus ailenin yanına gönderildi.
Kariyeri değiştir
İlk yılları değiştir
De Staël Brüksel'deki Académie Royale des Beaux-Arts'da sanat eğitimi aldı. 1930'larda Avrupa genelinde seyahatler yaptı, Paris'te (1934), Fas'ta (1936) ve Cezayir'de yaşadı. Fas'ta yaşadığı dönemde kendi gibi ressam olan ve de Staël'in 1940'lardaki bazı tablolarında yer alan ilk eşi Jeannine Guillou ile tanıştı. Bizans ikonu stilindeki resimlerinden ve suluboyalardan oluşan ilk sergisini 1936'da Brüksel'deki Galerie Dietrich et Cie'de açtı.[1] 1939'da Fransız Yabancı Lejyonu'na katıldı ve 1941'de terhis oldu. 1940 yılında, gelecekte eserlerinin satışına aracılık edecek olan Jeanne Bucher ile tanıştı.[1]
Savaş dönemi değiştir
Ressam 1941'de Nice'e taşınındı ve burada, ilk soyut resimlerine - kendi deyimiyle "kompozisyonlarına" - ilham verecek olan Jean Arp, Sonia Delaunay ve Robert Delaunay ile tanıştı. 1942'de Jeannine ve Nicolas de Staël çiftinin kızı Anne doğdu. Jeannine'nin dokuz yaşındaki oğlu Antoine da aileyle birlikte yaşıyordu.[1] Fransa'nın Nazi Almanyası tarafından işgali sırasında aile 1943'te Paris'e döndü ve savaş yıllarında çok zorluk çekti. Bu dönemde de Staël birçok grup sergisine katıldı. 1944'te Georges Braque ile tanışıp arkadaş oldu ve Fransa'daki ilk kişisel sergisini Galerie l'Esquisse'te açtı. Bunu Nisan 1945'te Galerie Jeanne Bucher'deki kişisel sergi izledi. Eserlerine Mayıs 1945'te düzenlenen ilk Salon de Mai sergisinde yer verildi.[1] Aynı yıl Salon d'Automne'da da eserleri yer aldı.[2] 1945'teki bu sergiler ressamın ünlenmesini sağladı. Ancak bu zorlu dönemde maddi başarının gelmesi uzun sürdü ve eşi Jeannine yetersiz beslenmeye bağlı hastalıklar sebebiyle Şubat 1946'da vefat etti.[3]
Kariyer zirvesi değiştir
De Staël 1946 ilkbaharında tanıştığı Françoise Chapouton ile aynı yılın Mayıs ayında evlendi. Ekim 1946'da, sanatçı arkadaşı André Lanskoy aracılığıyla Louis Carré ile bir sözleşme yaptı ve Carré ressamın üreteceği tüm tabloları satın almayı kabul etti. Artan tanınırlığı ve bu sözleşmeden elde edilen gelir sayesinde, aile Ocak 1947'de daha büyük bir eve taşındı. Ressam 1947'de komşusu olan Amerikalı sanat taciri Theodore Schempp ile arkadaş oldu. Ayrıca stüdyoları yakın olduğu için Georges Braque'la arkadaşlığını ilerletti. Nisan 1947'de ikinci kızı Laurence,[4] Nisan 1948'de ise oğlu Jerome[5] doğdu. Aynı yıl, Alman ressam Johnny Friedlaender ile uzun sürecek arkadaşlığı başladı.
Ressamın eserleri dünya çapında ilgi görmeye başladı. 1950'de Paris'teki Galerie Jacques Dubourg'da kişisel sergisi açıldı.[6] Ayrıca Schempp de kendi dairesinde düzenlediği özel bir sergi ile ressamın eserlerini New York piyasasına sundu. Yine aynı yıl Leo Castelli'nin New York'taki Sidney Janis Gallery'de düzenlediği grup sergisinde eserleri yer aldı.[4] 1952'de Londra, Montevideo ve Paris'te kişisel sergiler düzenledi.[7] Ressam böylece 1950'lerin ilk yarısında ABD ve İngiltere'de önemli bir başarı yakaladı. Birçok eseri, Phillips Collection'ın kurucusu Duncan Phillips gibi önemli koleksiyonerlere satıldı. Mart 1953'te New York'taki M. Knoedler & Co. galerisinde kişisel sergisi açıldı. Bu sergi ticari ve eleştirel başarı elde etti. Aynı yıl Washington, DC'deki Phillips Gallery'de de sergi açtı. Phillips Collection bu sergiden de iki tabloyu satın aldı. 1953'te ABD'ye seyahat eden de Staël ve eşi Francoise, MoMA ve Barnes Foundation gibi önemli kurumları ziyaret etti.[5]
Paris'e dönen de Staël, o sırada şehirde bulunan New York'lu sanat taciri Paul Rosenberg ile tanıştı. Rosenberg ressama mühasır bir sözleşme yapmayı teklif etti. Kısmen Rosenberg'in Fransız olması, kısmen ise ressamın da hayranlık duyduğu birçok Kübist ressamı New York'ta tanıtmış olması sebebiyle de Staël bu sözleşme teklifini kabul etti. 1953 sonunda ressamın resimleri öyle çok talep görüyordu ki Rosenberg ödediği ücretleri artırdı ve sürekli yeni tablolar talep etti. 1954'te yapılması planlanan kişisel sergisine de yüksek talep gelmişti. Bu yüzden Rosenberg sergilenecek eserlere on beş tablo daha ekledi. Paris'teki Jacques Dubourg Galerisi'nde düzenlenen bu sergide de Staël soyutlamadan uzaklaşmaya başlamış, figüratif resimlere, natürmorta ve manzara resimlerine dönmüştü. Bu sergi, ressama bir kez daha eleştirel ve ticari başarı getirdi.
Nisan 1954'te de Staël'in dördüncü çocuğu Gustave doğdu. Aynı yılın sonbaharında ressam, ailesiyle birlikte Antibes'e taşındı.
Ölümü değiştir
1953'te akıl sağlığı sorunları nedeniyle de Staël, Güney Fransa'da inzivaya çekilmeyi düşünmeye başlamıştı. Bu sebeple Antibes'e taşındı. Tükenmişlik hissi ve uykusuzluk çekiyordu, depresyon hastasıydı. Aşağılayıcı yorumlar yapan bir sanat eleştirmeni ile yaptığı görüşmenin de etkisinde kalarak, 16 Mart 1955 günü stüdyosunun terasından atlayarak intihar etti.[8][9] Nicolas de Staël Paris'teki Montrouge Mezarlığı'na gömüldü.
Stili değiştir
De Staël'in ressamlık kariyeri 1940'tan başlayarak yaklaşık 15 yıla yayılır ve ressam binin üzerinde tablo üretmiştir. Eserlerinde Gustave Courbet, Paul Cézanne, Henri Matisse, Pablo Picasso (özellikle Picasso'nun mavi ve pembe dönemleri), Georges Braque, Fernand Léger ve Chaim Soutine'nin yanı sıra Rembrandt, Vermeer ve Hercules Seghers gibi Hollanda'lı ustaların etkileri görülür. 1940'larda manzara resimleri, natürmortlar ve portreler çizerek başladığı kariyerinde zamanla soyutlamaya yöneldi. Kendine özgü soyut tarzı, yakın döneme denk gelen ABD kaynaklı soyut dışavurumculuk ve Fransa kaynaklı taşizm akımlarına benzese de, de Staël tarzını bunlardan bağımsız olarak geliştirdi. Eserlerinde birbiriyle mücadele ederek yüzeye çıkmaya çalışır izlenimi veren büyük bloklar hâlindeki renk katmanları kullandı. Ressam soyut resme yönelmesini şu sözlerle anlatıyordu:[10]
| “ | Tek bir nesne içinde aynı anda var olan sonsuz çoklukta nesne bulunmasının garipliğiyle yüz yüze geldiğimden beri, bir nesneyi ona benzeyecek şekilde resmetmeyi garip buluyorum. | „ |
De Staël'in eserleri dünya savaşı sonrasında sanat çevrelerinde hızlıca bilinmeye başladı ve ressam 1950'leri en çok etkileyen sanatçılarından biri oldu. Ressamın stili, boyanın fırça ve palet bıçağı ile kalın tabakalar hâlinde kullanılması ve tuvalin bağımsız renk alanlarına bölünmesi üzerine kuruluydu.[11] Sonraki dönemlerde soyutlamadan uzaklaşarak deniz manzaraları, futbolcular ve jaz müzisyenleri, martılar gibi konuları işleyen daha betimleyici eserler verdi. En bilinen son dönem eserleri olan plaj ve deniz manzaralarında gökyüzü ve ışığın etkileri resmin büyük bölümünü oluşturuyordu. De Staël'in son eserlerindeki seyreltilmiş ve incelmiş yağlıboya kullanan soyut manzara resimleri 1960'ların ve 1970'lerin Renk alanı resmi ve Lirik Soyutlama akımlarının, canlı ve güçlü renklerin kullanımı ise 1960'lardan itibaren ortaya çıkan Pop Art ve benzeri güncel sanat akımlarının öncülüydü.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d Chronology: Exhibition Catalogue, Nicolas de Staël, paintings 1950–1955, Mitchell-Innes & Nash, NYC. 1997 p.96
- ^ Douglas Cooper, Nicolas de Staël, Masters and Movements, Weidenfeld and Nicolson Ltd. London, 1961, p. 21
- ^ Douglas Cooper, Nicolas de Staël, Masters and Movements, Weidenfeld and Nicolson Ltd. London, 1961, pp. 23–24
- ^ a b Chronology: Exhibition Catalogue, Nicolas de Staël, paintings 1950-1955, Mitchell-Innes & Nash, NYC. 1997 pp.96-97
- ^ a b Chronology: Exhibition Catalogue, Nicolas de Staël, paintings 1950-1955, Mitchell-Innes & Nash, NYC. 1997 p.98
- ^ Eliza Rathbone, Introduction: Nicolas de Staël, 1914-1955, Exhibition Catalogue, Mitchell-Innes & Nash, NYC. 1997 p.6
- ^ Chronology: Exhibition Catalogue, Nicolas de Staël, paintings 1950-1955, Mitchell-Innes & Nash, NYC. 1997 p.97-98
- ^ Douglas Cooper, Nicolas de Staël, Masters and Movements, Weidenfeld and Nicolson Ltd. London, 1961, p.6
- ^ Chronology: Exhibition Catalogue, Nicolas de Staël, paintings 1950-1955, Mitchell-Innes & Nash, NYC. 1997 p.99
- ^ Dario Gamboni, Potential Images. Ambiguity and Indeterminacy in Modern Art. 2002, New Haven, p.19
- ^ Erzen, J. N. (2008). "STAËL, Nicolas de". Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. 3. İstanbul: YEM Yayın. s. 1436. ISBN 978-9944-757-09-6.