Vikipedi

Muhlis Akarsu

Türk halk müziği sanatçısı

Muhlis Akarsu (20 Şubat 1948, Sivas - 2 Temmuz 1993, Sivas), Türk halk ozanı. 1965 yılında İdareli Kullan / Çıkarım Dağlara Ederim Seyran adını verdiği ilk 45'liğini yayınladı. 1970'li yılların başında İstanbul'a yerleşti. İstanbul'a yerleşene kadar on beşe yakın 45'lik çıkardı. 1974 yılında Muhlis Akarsu adını verdiği ilk albümünü yayınladı. Daha sonra aynı yıl içinde Muhlis Akarsu 1, Muhlis Akarsu 2 ve Muhlis Akarsu 3 adındaki albümleri yayınladı. Bir seri haline getirdiği bu albümlerin sonuncusu Muhlis Akarsu 8 (1978) adlı albümdü. Bu seri albümleri yayınlarken bir yandan 45'lik ve farklı albümler yayınlamaya devam ediyordu. 1974-1978 yılları arasında yirmi beşe yakın 45'lik yayınladı. 1970'li yıllarda yayınladığı albümlerin yanı sıra katıldığı radyo ve televizyon programlarıyla tanınmaya başlandı. Dönemin hızlı siyasi gündeminde protest yanı şekillenmeye başladı.[1]

Muhlis Akarsu
Doğum20 Şubat 1948(1948-02-20)
Minarekaya, Kangal, Sivas
Ölüm2 Temmuz 1993 (45 yaşında)
Sivas, Türkiye
Ölüm sebebiSivas Katliamı
Defin yeriKarşıyaka Mezarlığı, Ankara
Meslek
Evlilik
Muhibe Akarsu
(e. 1972; ö. 1993)
Çocuk(lar)3
Müzikal kariyeri
Tarzlar
ÇalgılarVokal · Bağlama · Cura
Etkin yıllar1965-1993
Müzik şirketi
Resmî sitemuhlisakarsu.com

Sanat hayatının başlangıçlarında Davut Sulari, Mahzuni Şerif, Feyzullah Çınar, Daimi gibi dönemin ünlü ozanlarından etkilendi. Bu etki özellikle hançeresini kullanırken ön plana çıktı. 1980'li yılların başında Büyürsen Vururlar Seni (1980), Vururlar Seni / Sivaslı Kardaşım (1981) ve Bahar Seli Gibi (1982) adını verdiği albümlerini yayınladı. 1983 yılında Arif Sağ ve Musa Eroğlu ile birlikte Muhabbet 1 adında bir albüm yayınladı. Albüm çok büyük ilgi gördü ve bir yıl sonra aynı kadro Muhabbet 2 albümünü yayınladılar. 1983-1989 yılları arasında yedi albüm olarak yayınlanan albümün ekibine üçüncü albümde Yavuz Top'ta katılmıştır. Muhabbet albümü serisi modern Türk halk müziğinin en önemli eseri olarak bilinir. Muhlis Akarsu, 1980'li yıllarda Muhabbet albümü serisinin yanı sıra on beş solo albüm yayınladı. 1985 yılında Mahsuni Şerif ile birlikte 2 Saz 2 Söz adlı bir albüm yayınladılar. 1986 yılında ise Ali Ekber Çiçek ve Mehmet Erenler ile birlikte Gönülden Gönüle adlı albümü yayınladı. Bu dönemde sürekli yurt içi ve yurt dışında turnelere çıkıyordu. 1990'lı yılların başında Dam Üstüne Çul Serer (1990), Dünü ve Bugünü (1990) ve son olarak Karlı Dağlar (1991) albümlerini yayınladı.

1-4 Temmuz 1993 tarihleri arasında düzenlenecek olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri'ne katılmak için eşiyle birlikte Sivas'a gitti. Şenliklerin ikinci günü olan 2 Temmuz'da kaldığı Madımak Oteli'nde 34 kişi ile birlikte öldürülmüştür. Olayda eşinin yanı sıra birçok sanatçı ölmüştür. Şenlikler için gittiği Sivas'ta son konserini vermiştir. Muhlis Akarsu, yaşamı boyunca 40'tan fazla kırkbeşlik plak, 4 uzunçalar, 38 albüm ve yüzlerce deyiş bırakmıştır. Ölümünün ardından Sivas Ellerinde Ömrüm Çalınır (1993) adında bir albüm yayınlanmıştır. Muhlis Akarsu, Türk halk müziğinin en önemli ve en etkili isimlerinden birisidir.

Hayatı ve kariyeri

değiştir

1948-1972: İlk yılları ve kariyer başlangıcı

değiştir

Muhlis Akarsu, 20 Şubat 1948 yılında Sivas'ın Kangal ilçesine bağlı Minarekaya köyünde dünyaya geldi. Annesinin adı Nazife, babasının adı Bayram'dır. Üç kız ve iki erkek kardeşi vardır. Çocukluğu Minarekaya köyünde geçen Akarsu, ilkokulu da köyünde tamamlar. Daha sonra ailesi ile birlikte Malatya'ya göç eder ve burada ortaokula başlar. Maddi imkansızlıklar sebebiyle ortaokul ikinci sınıfta okuldan ayrılır. Çocuk yaşlarda bulunduğu yörenin zengin tarihini küçük yaşlarda keşfetmeye başladı. Bu dönemde Alevilik-Bektaşi cemlerinde yörenin seyitlerinin ve halk ozanlarının etkisinde kalarak bağlama çalmaya ve ardından söylemeye başladı. Malatya'da lisede okurken, ekonomik yetersizlikler nedeniyle ikinci sınıftan ayrıldı. Bu dönemlerden itibaren şiir ve deyiş yazmaya başladı. 1965 yılında on yedi yaşındayken İdareli Kullan / Çıkarım Dağlara Ederim Seyran adındaki ilk 45'liğini çıkardı. Bu yıllarda çalışmalarına hız verdi. 1967 yılında Dünyaya Değişmem Hacı Bektaş-ı / Dost Demedim mi Yar Demedim mi, Aşkınla Perişan Görseler Beni / Çekip Bizi Bu Dergaha Getirenin Demine Hü ve Pare Pare Olmuş Dağlar / Leyla Leyla adlarında üç 45'lik yayınladı. 1968 yılında Malatya'ya askere gitti ve askerde bando takımına girdi. Askerden izine geldiği dönemlerde 45'lik çıkarmaya devam etti. 1968-1970 yılları arasında yedi 45'lik çıkardı. 1970 yılında askerden döndü ve 45'lik çıkarmaya devam etti. 1972 yılında Muhibe Leyla Akarsu ile evlendi ve ardından kariyerini ilerletmek amacıyla İstanbul'a taşınma kararı aldı ve aynı yıl İstanbul'a yerleşti. İstanbul'a yerleştiği dönemde Babamdan Kaldı / Demedim Mi ve Akıl Ermez / Duaz-ı İmam adlarında iki 45'lik çıkardı. Muhlis Akarsu bu dönemde 45'lik yapmaya ara verdi ve albümü için hazırlıklar yapmaya başladı.[2]

1973-1978: Albümler ve 45'likler

değiştir

Muhlis Akarsu, İstanbul'a taşındıktan sonra çalışmalarına hız verdi. 1973 yılında Kara Sevda / Günler Gelir Geçer Boşa adlı bir 45'lik yayınladı. 1974 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs'ta başlattığı askerî harekât olan Kıbrıs Harekâtı için Kalleş Yunan / Türk'ün Sesi adını verdiği bir 45'lik yayınladı. Aynı yıl ilk albümünün hazırlıklarını tamamlayan Muhlis Akarsu, kendi adını verdiği ilk albümünü Edifon etiketiyle yayınladı. Daha sonra Türküola şirketiyle anlaşarak Muhlis Akarsu 1 adını verdiği ikinci albümünü yayınlamıştır. Bu albüm ayrıca bir seri albüm olmuştur. Albümde yer alan "Karnı Büyük Koca Dünya", "Karlı Dağlar" ve "Seher Vakti Çıkmış Yolun Üstüne" başta olmak üzere birçok parça klasik olmuştur. "Karnı Büyük Koca Dünya" parçasını aynı yıllarda Cem Karaca'da seslendirmiştir.[3] Aynı yıl Muhlis Akarsu 1 adıyla farklı bir plak şirketinden başka bir albüm daha yayınlandı. Bu dönemlerde Muhlis Akarsu "Zam Üstüne Zam Geliyor" ve "Ne Olacak Bu Milletin Kaderi" gibi politik eserlerde yapmaya başladı. 1974 yılında art arda Muhlis Akarsu 2, Muhlis Akarsu 3 ve Muhlis Akarsu 4 albümlerini yayınladı. Bu albümlerden "Bu Yarayı Dosttan Aldım", "Ne Sevdiğin Belli Ne Sevmediğin", "Şikayetim Sana Tanrım" ve "Nenni Yavrum" gibi eserler ön plana çıkmıştır. Albümlerde seslendirdiği bazı eserleri 45'lik olarak da yayınlamıştır. 1975 yılında üç albüm yayınladı. Fakat bu albümlerden birisi o dönem korsan kaset piyasayı revaçta olduğu için başka bir firma tarafından yayınlanmış eski eserlerinin yer aldığı bir albümüdür. Bunlardan ilki yine kendi adını verdiği Muhlis Akarsu albümüdür. "Ağlar Oldum Bu Günler", "Gurbeti Ben Mi Yarattım", "Gül Yüzlü Sevdiğim", "Aşağıdan Bir Yel Esti" ve "Yaralıyım Kime Gidem" gibi eserler albümün ön plana çıkan eserleri oldu. Albüm yayınlandığı dönemde büyük ilgi gördü. Ardından, Muhlis Akarsu 5 albümünü yayınladı. 1975 yılında albümlerinin yanı sıra yedi tane 45'lik yayınladı.[4]

1976 yılında da yedi tane 45'lik yayınladı. Bunlardan bazıları önceki albümlerinde yer alan eserlerden oluşuyordu. 1977 yılında Minareci Müzik etiketiyle Muhlis Akarsu 5 albümü özel seri etiketiyle yayınlandı. Aynı yıl Türküola Müzik Muhlis Akarsu adlı bir lLP albüm yayınladı. Albümde yer alan "Kula Kulluk Yakışır Mı" ve "Dertliden Dert Sorulur Mu" gibi parçalar büyük beğeni topladı. Bu albümlerin ardından 1977 yılında Muhlis Akarsu 745 ve Muhlis Akarsu 7 albümlerini yayınladı. Yayınladığı bu albümlerde yer alan "Dertliden Dert Sorulur Mu?", "Gönül Diyarına Düştüm Düşeli" ve "Her Günüm Yardan Ayrı" parçalar klasik eserler arasına girdi. 1977 yılında altı adet 45'lik yayınladı. 1970'li yılların sonlarında sürekli sahne almasının yanı sıra sıkça radyo ve televizyon programlarına katılmaya başladı. 1978 yılında Gurbeti Ben Mi Yarattım adlı albümünü yayınladı. Ardından Sağın Solun Sayesinde adlı albümünü yayınladı ve daha sonra Muhlis Akarsu albüm serisinin sonuncusu olan Muhlis Akarsu 8 albümünü yayınladı. 1978 yılında üç tane 45'lik yayınladı. Bunlardan "Gül Yüzlü Sevdiğim / Ne Mektup Gönderdin Ne De Sen Geldin" oldukça beğenildi. Muhlis Akarsu ayrıca bu yıldan sonra bir daha 45'lik yayınlamadı.[5] Sanatında 1970'lerden itibaren dönemin etkili aşığı Mahzuni Şerif'in izleri belirdi. Uzunca bir süre Mahzuni'nin deyişlerini çaldı ve okudu. Bu arada Alevi-Bektaşi aşık geleneğinden de kopmadı. Pir Sultan Abdal, Kul Himmet gibi ozanların birçok deyişini geleneksel kalıplardan çıkmadan seslendirdi.

1979-1985: Muhabbet serisi, yeni albümler ve cezaevi

değiştir

Muhlis Akarsu, 1979 yılında Muhlis Akarsu 1101 adlı albümünü çıkardı. Albümde "Gurbeti Ben Mi Yarattım", "Düşenin Dostu Yokumuş" ve "Gül Yüzlü Sevdiğim" gibi eserler yer almaktadır. Albümde yer alan bazı eserler daha önceden yayınladığı 45'liklerde de yer almıştır. 1980 yılında Büyürsen Vururlar Seni albümünü yayınladı. Albümde "Bu Sene" ve "Yaralıyam Kime Gidem" adlı eserler ön plana çıktı. Albüm yayınlandıktan bir süre sonra 12 Eylül Darbesi gerçekleşir. Bu dönemde sinema, müzik, şiir ve birçok sanat alanında sanatçılar yargılanmaya başladı. Muhlis Akarsu bu sanatçılardan biriydi. 1970'li yıllarda yayınladığı siyasi ve politik eserlerinden dolayı yargılandı ve üç yıl hapse mahkûm edildi. 1981-1983 yılları arasında cezaevinde kalan sanatçının plak şirketi daha önceki eserlerinin yer aldığı ve yayınlanmayan eserlerini albüm olarak yayınlamıştır. Muhlis Akarsu cezaevinde olduğu dönemde Vururlar Seni Sivaslı Kardaşım (1981), Bu Milletin Kaderi (Gülabi Gültekin ile birlikte) (1981) ve Bahar Seli Gibi (1982) gibi albümler yayınlanmıştır. 1981 yılında cezaevine giren Muhlis Akarsu, 1983 yılında tahliye oldu. 1983 yılında taliye olduktan sonra Arif Sağ ve Musa Eroğlu ile birlikte yayınlayacakları düet albümünün kayıtları için stüdyoya girdi. Muhabbet 1 adını verdikleri albümün kayıtları tamamlandıktan sonra Şah Plak etiketiyle yayınlandı. Albümde on üç parça yer almaktadır. Albümdeki beş parçayı Arif Sağ, dört parçayı Muhlis Akarsu ve üç parçayı Musa Eroğlu seslendirmiştir. "Dert Bende" ve "Bir Seher Vaktinde" adlı eserleri ise koro halinde seslendirmişlerdir. 1983 yılında yayınlanan albüm Türk halk müziğinin devrimi niteliğinde bir albüm olmuştur. Dönemin en önemli Türk halk müziği sanatçılarının yer aldığı albüm, modern Türk halk müziğinin de başlangıç albümü olarak bilinir. Muhlis Akarsu, Muhabbet 1 albümünde sonra aynı yıl Sabah Yıldızı albümünü yayınladı. Daha sonra aynı yıl gerçekleşen 1983 Erzurum depremi'nde ölenlere ithafen Deprem adını verdiği albümünü yayınladı. Albümde yer alan "Küstürdüm Barışamam", "Düşenin Dostu Yok İmiş" ve "Yol Ver Artık Dağlar" gibi eserler ön plana çıktı.

1984 yılında Musa Eroğlu ve Arif Sağ ile birlikte Muhabbet 2 albümünün kayıtlarına başladılar. Albümde on dört parça bulunuyor. Albümde dört parçayı Arif Sağ, dört parçayı Muhlis Akarsu, dört parçayı Musa Eroğlu seslendirdi. "Gurbet Elde Bir Hal Geldi Başıma" ve "Derdimi Dökersem Derin Dereye" adlı eserleri koro halinde seslendirdiler. İlk albüm gibi ikincisi de büyük derecede olumlu tepkiler almayı başardı. Muhlis Akarsu aynı yıl Ne Çare / Deyişler adlı bir solo albümde yayınladı. Türküola Plak etiketiyle yayınlanan albümde daha önceki albümlerinde yayınlanan eserlere de yer verilmiştir. Muhlis Akarsu'nun içinde yer aldığı Muhabbet 3 albümünü 1985 yılında yayınlandı. Albümün bu serisinde albüme Yavuz Top'ta katılmıştır. On dört parça bulunan albümde "Sivas Ellerinde Sazım Çalınır" ve "Dün Mü Burdaydın" adlı eserler koro halinde seslendirilmiştir. Aynı yıl Muhlis Akarsu, Mahzuni Şerif ile birlikte 2 Saz 2 Söz adında bir düet albüm yayınladılar. Muhlis Akarsu, 1985 yılında iki düet albümün yanı sıra Deli Lemi adlı bir solo albümde yayınladı.

1986-1993: Albümler, etkinlikler ve son yılları

değiştir

Muhlis Akarsu, 1986 yılında sekiz albüm birden yayınladı. Bu albümlerden birisi Mehmet Erenler ve Ali Ekber Çiçek ile birlikte yayınladığı Gönülden Gönüle adlı düet albümdür. Muhlis Akarsu, 1986 yılında oldukça yoğun tempoda çalışmıştır. 1987 yılında Ağlama Gülüm, Seher Yeli ve Ölüm Kervanı gibi albümler yayınladı. Aynı yıl Muhabbet 5 albümü yayınlandı. 1988 yılında Muhabbet 88 adıyla serinin altıncı albümü yayınlandı. Albümde Arif Sağ yer almadı. "Karlı Dağlar Işımış", "Hasretin Beni Yakıyor" ve "Karşıdan Görünen" gibi parçalar büyük beğeni topladı. Muhlis Akarsu, 1988 yılında solo albüm yayınlamadı. 1989 yılında Pınar Müzik etiketiyle Bırakmadı Sevdan Beni albümünü yayınladı. Aynı yıl Muhabbet serisinin son albümü olan Muhabbet 7 albümü yayınlandı.[6]

Muhlis Akarsu, 1990 yılında Dam Üstüne Çul Serer albümünü yayınladı. Aynı yıl Dünü ve Bügünü adını verdiği albümünü yayınladı. "Sen Altınsın Ben Tunç Muyum?", "Küçük Yaşta Gurbet Elde" ve "Dün Mü Burdaydın" albümün ön plana çıkan parçaları oldu. Muhlis Akarsu bir yandan albümler çıkarırken bir yandan da sıkça festival ve etkinliklere katılmaya devam etti. 1991 yılında Karlı Dağlar adlı stüdyo albümünü yayınladı. Albümde "Senden Ayrılalı", "Yükledim Göçümü", "Bu Yarayı Dosttan Aldım" ve "Yar Bulamadım" gibi eserler ön plana çıktı. Bu albüm ayrıca Muhlis Akarsu'nun hayattayken çıkardığı son albüm olmuştur. 1991-1992 yılları arasında çok sık konser verdi. Bu dönemde albüm çıkarmadı. 1993 yılında dört gün sürecek olan Pir Sultan Abdal Kültür Festivali'ne katılmak için Sivas'a gitti. 1 Temmuz 1993 tarihinde etkinlik kapsamında sahneye çıktı ve konser Muhlis Akarsu'nun son konseri oldu. 2 Temmuz 1993 tarihinde konakladığı Madımak Oteli'nin radikal dinci kişiler tarafından kundaklanması sonucu yaşanan Sivas Katliamı'nda hayatını kaybetti. Ölümünün ardından daha önceki albümlerinde yer alan ve daha önceden yayınlamadığı eserlerin yer aldığı Sivas Ellerinde Ömrüm Çalınır albümü yayınlandı. Albümde "Sivas Ellerinde Ömrüm Çalınır", "Yine Gönlüm Hoş Değil", "Koca Dünya Dar Mı Geldi" ve "Eşinden Ayrılan Yaralı Ördek" gibi eserler büyük beğeni topladı. Ölümünün ardından ilerleyen yıllarda Kalan Müzik ve Arda Müzik gibi müzik şirketlerinin etiketiyle Ya Dost Ya Dost (1994), Aşık Olan Durmaz Ağlar (1998), Yolver Dağlar (1998) ve Vururlar Seni (2003) gibi albümleri yayınlandı. 1980'li yıllardaki ve 1990'lı yılların başındaki ticari başarısı ve söz yazarlığı ile Muhlis Akarsu döneminin en büyük ozanlarından birisi olarak kabul edildi.[7]

Sanatı

değiştir

Müzikal tarzı

değiştir

1970'li yılların başında dönemin hızlı siyasi gündeminde protest yanı şekillenmeye başladı. Özellikle gırtlak hançerisini kullanırken ön plana çıktı. Kolektif yapısı sayesinde Mahzuni Şerif, Arif Sağ, Ali Ekber Çiçek, Mehmet Erenler, Musa Eroğlu, Yavuz Top, Aşık Gülabi ve Ali Kızıltuğ gibi isimlerle ortak albüm çalışmalarında bulundu. Avrupa'da ses getiren konserler ve turnelere katıldı. Türkiye'nin birçok ilçesinde festival ve etkinliklerde yer aldı. Cem Karaca ve Selda Bağcan gibi birçok sanatçı türkülerini okudu. TRT Ankara Radyosu'nda bir dönem program yaptı. TRT'ye derlemiş olduğu onlarca beste bıraktı. Kendisine ait üç yüzden fazla şiir ve bestesiyle dönemin en üretken isimleri arasında gösterildi. 1983 yılında kuruculuğunu ve öncülüğünü yaptığı Muhabbet serilerinin ilkini çıkarttı. 1983-1989 dönemlerinde yedi seri olarak çıkan Muhabbet Serilerinin altısında yer aldı. Sanatının tartışmasız en etkin ve ses getiren dönemi bu dönemler oldu.

Muhlis Akarsu sanat yaşantısı boyunca 37 solo albüm, 9 düet albüm ve 40 adet 45'lik plak yayınlamıştır. Şiirlerinde birçok konuya değinen ozan Akarsu özellikle aşk, sevgi, doğa üzerine önemli dizelere imza atmıştır. Şiirlerinde soyadı olan Akarsu mahlasını kullanmıştır. Toplumsal muhalifin yükselişine kayıtsız kalamadığı dönemlerde TRT'de yaptığı programı askıya alınmış, konserlerine yasak getirilmiş ve hapis yatmıştır. Çıkartmış oldukları Muhabbet albüm serileri ile 1980 askeri darbesinin Alevi–Bektaşi toplumu üzerindeki baskısını kırmayı başarmışlardır. Ayrıca toplumda kısa sap bağlamanın daha fazla değer görmesine, bağlama kurslarının Türkiye'de ve Avrupa'da yaygınlaşmasına sebep olmuşlardır. Günümüzdeki birçok sanatçının sanat hayatına ilk adımı atmasında öncülük etmiştir. Ölümünden sonra adına belgeseller, tezler, kitaplar, anma konserleri gibi birçok etkinlik yapılmıştır. Muhlis Akarsu'nun yapıtlarının hemen hemen tümünün lirik bir ifadeyle yapıldığı ve söylendiği fark edilir. Repertuvarının büyük bir bölümünde aşk ve sevda deyişlerine yer verdiği görülür. Akarsu'nun yar üzerine söylediği, feleğe çattığı, gurbete içerlediği, ayrılığa üzüldüğü yüzlerce deyişi vardır. Deyişlerinde toplumsal konulara da kayıtsız kalmaz. Ancak bu, sevgi üzerine söylediği deyişler kadar çok öne çıkmaz. Birkaç deyişinde cahilliğe, köleliğe, yoksulluğa başkaldırdığı görülür. Alevi-Bektaşi edebiyatının ve müziğinin deyiş türüyle ünlenen aşığı Muhlis Akarsu'nun Pir Sultan Abdal ve Karacaoğlan etkisindeki tavrını her zaman hissetmek mümkündür.

Şairliği

değiştir
"Tatlıdır içilir suyu, Kimseye benzemez huyu, Nice Muhlis Akarsu'yu, Yedin yine doymadın mı?, Karnı büyük koca dünya
Dünya dünya yalan dünya, Beni benden alan dünya, Haksızlara kalan dünya"

Muhlis Akarsu - Karnı Büyük Koca Dünya[8]

Muhlis Akarsu, soyadını mahlas olarak kullanır. Sanatını, izinden gittiği ozanlar gibi sevgi temelinde şekillendiren âşık, bir şiirinde; "Sevgi insana yakışır" diyerek sanat anlayışının temelini de ortaya koyar. Şiirlerinin tamamını hece ölçüsü ile (7'li ve 8'li şiirleri de bulunmaktadır) ve koşma biçiminde yazar. Şiirlerinde hemen hemen her konuya yer veren âşık, semah ve deyiş türünde şiir örnekleri de verir. Şiirlerinde insan sevgisi, eşitlik, sevda, dönemin ve zamanın kötülüğü, adaletsizlikten yakınma, Hz. Ali sevgisi ve gurbet sıkça işlediği konulardır. Ayrıca halk kültürüne ait unsurları da şiirlerinde ustalıkla kullanır. Halk edebiyatı ürünlerinde karşımıza çıkan "neni, neni" gibi kalıp ifadeler de şiirlerinde yer alır.[9]

Edebi kişiliği

değiştir

Muhlis Akarsu'nun tezenesinde Davut Sulari, Mahzuni Şerif ve kısa saplı Bektaşi-Alevi saz şairlerinin bağlama çalma metotlarının izleri ve etkileri vardır. Şairliğini belirleyen tesirlerin başında Pir Sultan abdal, Karacaoğlan, Kul Himmet, Davut Sulari ve Mahzuni Şerif gelir. Usta malı deyişlerin etkisi ile yazdığı şiirlerinde kendine özgü deyişler de çıkarmaya çalıştığı fark edilmektedir. Şiirlerinde duru bir dil kullanmayı seven şairin şiirlerinde ahenge ayrıca önem verdiği dikkati çeker. Ahenk oluşturmak için geleneksel yöntemlerden şaşmayan şairin ikilemeleri, kelime tekrarlarını sevdiği, kelime düzeyinde redifler kullanarak zengin kafiyeler ve nakaratlarla ahenk oluşturmada başarılı olduğu dikkati çeker. Kangal yöresinin ağız özelliğini kullanmaktan kaçınmayan şairin şiirlerindeki düşünce ekseni Alevi Bektaşi şairlerin nefeslerinde görülen fikirlerin tekrarı şeklindedir. Çağının sorunlarına değinmekten kaçınmayan şairin şiirlerinde ölüm, sosyal konular,, yalnızlık, gurbet, yaşamdan şikayet, aşk ve Bektaşi ve alevi inancına dair konular başlıca temalardır. Repertuarının büyük bir bölümünde aşk ve sevda deyişlerine yer verdiği, feleğe çattığı, gurbete içerlediği, ayrılığa üzüldüğü gibi temalar vardır.

Ozan Murtaza Aydın onun edebi kimliği konusunda şu görüşler içindedir. Akarsu özünde Pir Sultan Abdal aşkıyla doludur. Pir Sultan Abdal'ı rehber seçmiştir. Kendisinin sonunun darağacı olup olmamasını hiçe sayardı. Her mısrasında gericiliğe ateş püsküren kardeşlik barış ve dostluğun simgesi olmuş bir ozandı. Güler Duman, Belkıs Akkale, Sabahat Akkiraz ve niceleri onun eserleriyle zirveye çıkmıştır. Muhlis Akarsu'nun şiirlerinde güçlü bir lirizm vardır. Şiirlerinin pek çoğunda aşk konusuna değinmiştir. Bu aşk bazen sevgili, bazen Hz.Ali, bazen da canlar olarak nitelediği dost meclisindeki, kişiler olmaktadır. Akarsu, yar ile sevda konusunu seven bir şair olarak çoğu şiirlerinde de, feleğe çattığı, gurbete içerlediği, ayrılığa üzüldüğü görülür. Toplumsal konulara yer verdiği şiirlerinde lirik konular işlediği şiirlerindeki kadar başarılı değildir. Bazı deyişlerinde cahilliğe, köleliğe, yoksulluğa başkaldırdığı görülür.[10]

Etkilendikleri ve etkiledikleri

değiştir

Muhlis Akarsu ilkokul öğrenimini doğup büyüdüğü köyde tamamladı. Bu dönemde Alevilik-Bektaşilik cemlerinde yörenin halk ozanlarının etkisinde kalarak bağlama çalmaya başladı ve daha sonra söylemeye başladı. Bu dönemlerde Hacı Bektaş-ı Veli, Yunus Emre, Karacaoğlan ve Âşık Veysel gibi ozanlardan etkilendi. İlerleyen dönemlerde kendi plaklarının ve albümlerinin çıktığı zamanlarda Davut Sulari, Mahzuni Şerif, Feyzullah Çınar, Aşık Daimi gibi dönemin ünlü ozanlarından etkilendi. Muhlis Akarsu, birçok aşık ve ozandan etkilenerek kendisini geliştirmiştir. Yazdığı şiirler ve eserlerle Türk halk müziğinin en çok üreten insanlarından birisi olmuştur. 1960 yıllarda ortaya çıkan Anadolu rock müziğinin temsilcileri birçok ozanın eserini seslendirdi. Bunlardan biri ise Muhlis Akarsu olmuştur. Barış Manço, Selda Bağcan, Cem Karaca ve Moğollar gibi sanatçılar ve gruplar Muhlis Akarsu'nun eserlerini seslendirmişlerdir. Türk halk müziğinde Güler Duman, Sabahat Akkiraz, Erdal Erzincan, Mustafa Özarslan, Oğuz Aksaç, Sevcan Orhan, Ender Balkır ve Özcan Türe gibi birçok sanatçı Muhlis Akarsu'nun eserlerini seslendirmiş ve etkisinde kalmıştır.

Portekiz asıllı Kanadalı şarkıcı Nelly Furtado'nun 2006'da piyasaya sürdüğü 8 milyon satan Loose albümündeki “Wait For You" adlı parçasının müziğinin, Muhlis Akarsu'nun Kalan Müzik'den çıkardığı "Ya Dost Ya Dost" adlı albümünde yer alan, sözleri Pir Sultan Abdal'a ait olan “Allah Allah Desem Gelsem" adlı türküden izinsiz, telif ödemesiz alındığı anlaşıldı.[11] Albümün kartonetinde “Wait For You" adlı parçanın müziği ile ilgili bilgide Muhlis Akarsu'nun ve Pir Sultan Abdal'ın isimlerinden herhangi birinin yer almadığı görüldü.

Politik duruşu

değiştir

1970'li yıllarda dönemin hızlı siyasi gündeminde protest yanı şekillenmeye başladı. "Zam Üstüne Zam Geliyor" ve "Ne Olacak Bu Milletin Kaderi" gibi birçok politik eserler yaptı. 12 Eylül 1980 tarihinde 1980 Darbesi gerçekleşti. Bu dönemde birçok sanatçı hakkında dava açıldı. Muhlis Akarsu'da daha önceki eserlerinden dolayı 1981 yılında üç yıl hapse mahkûm edildi. 2,5 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 1983 yılında tahliye edildi ve daha sonra Arif Sağ ve Musa Eroğlu ile birlikte 1983-1989 yılları arasında Muhabbet adlı albüm serisini yayınladılar. Daha sonradan albüme Yavuz Top'ta dahil oldu ve bu albüm ile Türk halk müziği yeni bir döneme girdi..[12]

Özel hayatı

değiştir

Muhlis Akarsu, 1970'li yılların başında İstanbul'a taşındı. 1972 yılında Muhibe Leyla Akarsu ile evlendi. Pınar, Çınar, Damla adında üç kızı oldu. 1980:'li yıllarda büyük kızının adını vermiş olduğu Pınar Plak şirketiyle birçok sanatçıya yapımcılık görevi üstlendi.[13] Muhlis Akarsu, esprili ve sempatik kişiliğiyle de çok seviliyordu. Girdiği ortamlarda söylediği türkülerin yanı sıra anlattığı fıkra ve hikâyelerle de insanları eğlendiriyordu.[14]

Ölümü

değiştir

Pir Sultan Abdal Kültür Derneği tarafından organize edilmiş olan Pir Sultan Abdal Şenlikleri kapsamında, pek çok sanatçı ve fikir insanı dönemin Sivas valisi Ahmet Karabilgin'in özel davetlisi olarak bu kente geldi. Muhlis Akarsu ve eşi Muhibe Akarsu'da etkinliklere katılmak için Sivas'a geldi. 1-4 Temmuz tarihleri arasında düzenlenecek olan etkinliğin ilk iki günü Sivas Merkez'de son iki günü ise daha önceden düzenlendiği yer olan Banaz'da düzenelecekti. Etkinliğin ilk günü planlandığı gibi geçmişti. Etkinliğin ikinci günü olan 2 Temmuz cuma günü, cuma namazı çıkışında Kültür Merkezi içindeki karşıt grupla çıkan taşlı sopalı çatışma, polis tarafından fazla büyümeden, zor kullanılarak önlendi.[15]

Aziz Nesin'in "Bin yıllık Kur'an'a neden inanayım. Bu yüzden Müslüman değilim." sözünün gazetelerde yankılanması olayı iyice körükledi ve gerilimi tırmandırdı.[16] Binlerce kişiden oluşan karşıt grup, Kültür Merkezinden yeniden Hükûmet Meydanı'na geldi. Hükûmet Konağını taşlamaya ve slogan atmaya başlayan grup ardından Madımak Oteli civarına ulaşarak, slogan atmaya devam etti. Grup önce Madımak Oteli önündeki araçları ateşe verdi ve oteli taşladı. Madımak Oteli tutuşturulan perdeler ve alt katta bulunan eşyalarla birlikte yakıldı. Otele sığınmış olan kişilerden, aralarında Asım Bezirci, Nesimi Çimen,[17] Behçet Aysan, Metin Altıok ve Hasret Gültekin'in de bulunduğu 35 kişi yanarak veya dumandan boğularak öldü. Aralarında Aziz Nesin'in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi olanaklarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. Bu olayda Muhlis Akarsu ve eşi Muhibe Akarsu da hayatını kaybetti.[18]

Diskografi

değiştir
Ana madde: Muhlis Akarsu diskografisi
Düet albümleri

Ayrıca bakınız

değiştir
Özel
Genel

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Muhlis Akarsu biyografi". 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "AKARSU, Muhlis Akarsu". 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Cem Karaca - Obur Dünya (feat. Moğollar)". Youtube. 8 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Muhlis Akarsu albümleri". 8 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Muhlis Akarsu plakları". 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Muhabbet 7". iTunes. Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Muhlis Akarsu – Sivas Ellerinde Ömrüm Çalınır". 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Karnı Büyük Koca Dünya". turkusozu.net. 2011. 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023. 
  9. ^ "Muhlis Akarsu şiirleri". 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Muhlis Akarsu edebi kişiliği". Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ YILMAZ, İhsan. "Furtado, Akarsu'dan parça çalmakla suçlanıyor". Hürriyet. 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021. 
  12. ^ "Muhlis Akarsu ve Selda Bağcan mahkemede". Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Muhlis Akarsu hayatı". 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "Muhlis Akarsu'dan fıkralar ve anılar". Youtube. 24 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Sivas katliamı kurbanlarını anıyoruz". CNNturk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010. 
  16. ^ "Madımak katliamının ardından hangi gazete ne yazmıştı?". T24. 6 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 
  17. ^ "Bir Mazlum'un 'feryad-ı isyan'ı". Radikal Gazetesi. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2010. 
  18. ^ "Sivas 1993: Madımak Oteli'nde ne oldu?". BBC. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Muhlis Akarsu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Muhlis_Akarsu&oldid=33943215" sayfasından alınmıştır