Merve Kavakcı

Türk akademisyen, siyasetçi ve diplomat
(Merve kavakçı sayfasından yönlendirildi)

Merve Safa Kavakcı (d. 19 Ağustos 1968, Ankara), Türk akademisyen, siyasetçi ve diplomat.

Merve Kavakcı
Türkiye'nin Malezya Büyükelçisi
Görev süresi
1 Aralık 2017 - 2 Haziran 2022
Yerine geldiği Başak Türkoğlu
Yerine gelen Emir Salim Yüksel
Türkiye Büyük Millet Meclisi
21. Dönem Milletvekili
Görev süresi
1999-1999
Seçim bölgesi İstanbul
Kişisel bilgiler
Doğum 19 Ağustos 1968 (55 yaşında)
Ankara, Türkiye
Vatandaşlığı  Türkiye
 Amerika Birleşik Devletleri
Partisi Refah Partisi 1994-1998
Fazilet Partisi1998-2001
Evlilik(ler) Ali Ahmet Abushanab (1990–1993)
Bekir Lütfü Yıldırım (1999–2005)
Cihangir İslam (2010-2017)
İlişkiler Ravza Kavakcı Kan (kardeşi)
Çocuk(lar) 2
Bitirdiği okul Austin Teksas Üniversitesi
Harvard Üniversitesi
Howard Üniversitesi
Mesleği Akademisyen, siyasetçi, yazar, diplomat

Fazilet Partisi'nden 18 Nisan 1999 seçimlerinde İstanbul milletvekili olarak seçildi. 2 Mayıs 1999'da TBMM'de ant içme törenine yasak olduğu hâlde başörtülü gelince meclisten çıkartıldı. Bakanlar kurulu kararıyla ABD vatandaşı olduğunu bildirmediği için vatandaşlıktan çıkartıldı.[1] 1999 yılında ABD'ye yerleşti. Washington’da George Washington Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak görev yaptı.[2] Üsküdar Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi olarak görev yaptı,[3] aynı üniversitenin Postkolonyal Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (PAMER) Müdürlüğünü de yürütttü.[4] 3 Temmuz 2017 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararına göre, Kavakcı'nın Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine dair 13 Mayıs 1999 tarihli Bakanlar Kurulu kararı, İçişleri Bakanlığının 12 Mayıs 2017 tarihli yazısı üzerine, 26 Mayıs'ta Bakanlar Kurulunca yürürlükten kaldırıldı.[5] Dışişleri Bakanlığının yaz dönemi kararnamesiyle Kuala Lumpur Büyükelçiliğine atandı, 2 Haziran 2022'de bu görevi sona erdi.[6]

12 Ağustos 2022 tarihinde Cumhurbaşkanlığı tarafından Dışişleri Bakanlığı Dış Politika Danışma Kurulu'na üye olarak atandı.[7] 23 Mart 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Merve Safa Kavakçı'yı Dışişleri Bakanlığı Dış Politika Danışma Kurulu Üyeliği görevinden aldı.[8]

Yaşamı değiştir

Kavakcı, Sakarya doğumlu[9] Gürcü asıllı[10] İslam hukuku profesörü Yusuf Ziya Kavakcı ile Ispartalı[11] Alman dili ve edebiyatı uzmanı Gülseren Gülhan Kavakcı'nın kızı olarak 19 Ağustos 1968'de Ankara'da doğdu. Babası, 1970'li yıllarda Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dekanıydı.[12] Anne ve babası 1974 yılından sonra üniversitelerde ilk Başörtüsü eylemi yapanlar arasında anılmaktadır. Başörtüsünden dolayı üniversitede tepki çeken annesi Atatürk Üniversitesi'ndeki görevinden istifa etti. Babası ise yetkisini keyfi kullandığı gerekçesiyle görevinden alındı ve 1982'de üniversiteden istifa etti.[13] Daha sonra ABD'ye yerleşen babası, şu anda Islamic Association of North Texas'da görev yapmaktadır.[14] Merve Kavakcı'nın çocukluğu Erzurum'da geçti.[15] TED Ankara Koleji'ni bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesine girdi.[16] Burada iki yıl okuduktan sonra baş örtüsü yasağı nedeniyle okuldan ayrıldı.[17] Daha sonra ABD'ye giderek Texas Üniversitesi'nde Bilgisayar Mühendisliği eğitimi aldı. Üniversite birinci sınıftayken Ürdün asıllı ABD vatandaşı Ali Ahmad Abushanab ile evlendi. ABD vatandaşlığını evliliği dolayısıyla kazandığını belirtti, ancak vatandaşlığı bu şekilde kazandığının doğru olmadığı iddia edildi.[18] Bu evliliğinden Fatma Gülham ve Meryem Ali isminde iki kızı oldu. Eşinden 17 Haziran 1993'te ayrıldı,[19] ayrılma gerekçesi olarak eşinin Türk düşmanlığı yaptığını iddia etti.[17] Eşinden ayrıldıktan sonra Türkiye'ye döndü, siyasi hayatına başladı. 29 Ekim 1999'da Sivaslı iş adamı Bekir Lütfü Yıldırım ile evlendi.[20] 2005 yılında şiddetli geçimsizlik nedeniyle ayrıldılar.[21] Temmuz 2010'da Adalet Partisi milletvekillerinden Nadir Latif İslam'ın oğlu doktor Cihangir İslam ile üçüncü evliliğini yaptı. Kavakcı'nın Harvard Üniversitesi'nden kamu yönetimi yüksek lisansı ve Howard Üniversitesi'nden siyasal bilim doktorası var.[22]

Siyasi yaşamı değiştir

ABD'den Türkiye'ye döndükten sonra, 1994 yılında Refah Partisi'ne katıldı ve kadın kollarında çalıştı.[11] Refah Partisi'nin kapatılmasından sonra 1999 yılında Fazilet Partisi İstanbul milletvekili olarak seçimlere katıldı, İstanbul milletvekili olarak seçildi.[23] 2 Mayıs 1999'da, Yüksek Seçim Kurulu'ndan mazbatasını alan, Kavakcı 21. Dönem 1. Yasama yılı birinci birleşime katıldığı sırada DSP'li milletvekilleri tarafından protesto edildi.[24] And içme törenini yapamadan meclis salonundan çıkartıldı.[25] Türkiye'nin Houston Başkonsolosluğu'nun ABD Dallas Göç ve Vatandaşlık Bürosundan temin ettiği belgelere göre 2 Mayıs 1992 tarihinde Green Card'a hak kazandığı, 5 Mart 1999 tarihinde ise yemin ederek ABD vatandaşlığına geçtiği İsmail Cem tarafından açıklandı.[26] Kavakcı, vatandaşlıktan çıkartılma kararı alındıktan sonra, haklarını tekrar elde etmek için Danıştaya başvuruda bulundu. Ağustos 1999'da DGM cumhuriyet başsavcısı Nuh Mete Yüksel, milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması için fezlekeyi TBMM Adalet bakanlığına gönderdi. Başbakanlıkça ve adalet bakanlığınca dokunulmazlığının kaldırılması kabul edildi. Ancak vatandaş olmayan birinin dokunulmazlığının da olmayacağı tartışmaları yapıldı.[27] 13 Ekim 1999'da yurt dışına çıkış yasağı konuldu ve Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı, 18 Ekim 1999 gecesi, Kavakcı'nın evinde arama yaptı.[28] Yüksel, bu arama ve yapılış biçiminin usulsüz yapıldığı gerekçesiyle eleştirildi ve uyarı cezası aldı.[29]

Fazilet Partisi'nin kapatılması değiştir

Fazilet Partisi'nin kapatılması istemiyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nca Anayasa Mahkemesi'ne 4 Haziran 1999'da açılan davadaki iddianamede, Recai Kutan olmak üzere Fazilet Partisinin tüm yöneticilerinin Kavakcı'nın, hem mecliste türbanlı olarak yemin edebileceğinin hem de çalışmalarına türbanlı olarak katılabileceğinin propagandasını yaptığı söylenmektedir. Ayrıca Nazlı Ilıcak'ın çeşitli televizyon programlarında yaptığı yorumlarla, kendisinin bunun için özel olarak seçildiğini söylediği iddia edilmektedir.[30]

Ek iddianamede, 26 Aralık 1997 tarihinde ABD’nin Chicago kentinde, ABD merkezli Filistin İslami Birliği (IAP) tarafından düzenlenen konferansta yaptığı konuşma Anadolu Ajansı bülteninden alınmış konuşma metninden bir kısım bulunmaktadır. Bu konuşmada: ...Bizim dava çalışmamızda, erkeklerinkine paralel şekilde, yukarıdan aşağıya bir hiyerarşjk model kurduk. Her şehirde merkezdekiyle aynı yapılanma var. Bir kişi, seçimden sorumlu. Başka birisi eğitimden, halkla ilişkilerden, mali işlerden. Her şehirde 11 departman var. Ve her şehirde mahallelerde, kasabalarda, cihat yapmak için Hizb-i Refah pozisyonları mevcut. Ve her mahallede sokak ve apartman temsilcileri var, dolayısıyla apartman apartman çalışarak, Hizb-i Refah kadınlar insanları davaya çağırıyor... IAP’nin seçkin üyeleri, 21. yüzyıla girerken, sonunda şunu söylemek isterim ki, Dünya müslümanları olarak amacımız, yüzyıllar önce olduğu gibi. Kur’anda belirtildiği gibi olmalıdır.... dediği iddia edilmektedir.

Ek iddianamede bu konuşma metni ile beraber 1996 yılında Kuzey Amerika İslami Birliği kongresinde yaptığı konuşma metninden bir kısım da yer almaktadır. Bu konuşmada ise; ....Bu da ibadet ve cihat anlamına gelmektedir. (salondan tekbir sesleri) Hizb-i Refah Kadınlar komisyonu olarak, davamızda yukarıdan aşağı hiyerarşik bir sistem kullandık. Erkeklerinki gibi bir karargahımız var. Onlarla paralel çalışmalar yürüttük. Kuşkusuz daima Başbakanımız Necmettin Erbakan'ın kumandası altında olduk. Kapı kapı ev ev propaganda çalışmasında, karargahta raporlar aldık. Refahı kabul eden islamı de kabul etmiştir.... dediği belirtilmektedir.[kaynak belirtilmeli]

Gerçekleştirilmek istenen hedefler bakımından Kavakcı'nın konuşmalarının, Fazilet Partisi'nin Refah Partisi'nin devamı olduğunun iddiaları karşılık partinin savunması: Fazilet Partisi Milletvekili Merve Kavakcı'nın kapatılan Refah Partisi'nin de bir üyesi olması ne anayasal ne de yasal anlamda bu iki parti arasında bir devamlılık ilişkisi olduğunu gösterir. Bir partinin hangi hallerde kapatılmış bir partinin devamı sayılacağını yukarıda açıklamıştık, bu olayı o çerçevede düşünmeye hiçbir bakımdan imkân yoktur. Merve Kavakcı Partimizin sözcüsü veya yetkili bir organı yahut mercii, makamı da değildir. Bundan dolayı onun şu veya bu toplantıda konuştuklarının partimizi bağlaması da düşünülemez olmuştur.[31] Bu iddialar ve savunmalar sonucunda Merve Kavakcı olayı ile birlikte diğer iddialar da değerlendirilerek, Fazilet Partisi Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 68. maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen laik Cumhuriyet ilkesine aykırılık oluşturduğu sonucuna vararak, partinin iddia edilen faaliyetlere bir tepki göstermediği gibi benimsemesinin anayasa'nın 69. maddesi, Siyasi Partiler Yasası'nın 101. ve 103. maddelerine göre odak olmaya esas olduğu söylenerek kapatılmştır. Bununla birlikte Merve Kavakcı ve bazı milletvekilleri beş yıl süre ile bir başka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve denetçisi seçilemez denilmiştir.[32]

Merve Kavakcı-Türkiye AİHM Davası değiştir

Kavakcı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne 28 Mayıs 2001 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin temel insan haklarını güvence altına alan 34. maddesi gereği Türkiye aleyhine dava açtı. Kendisini, mahkemede Strazburg barosu avukatlarından Laurent Hincker ve Ankara barosu avukatlarından Salim Özdemir temsil etti. Dava Kavakcı lehine sonuçlandı.

Eleştiriler değiştir

Merve Kavakçı’nın babası Yusuf Ziya Kavakçı, Yeni Akit gazetesine “Fethullah Gülen olsam” başlıklı bir yazı kaleme aldı ve yazısında Gülen hakkında,“Türkiye’ye dönünce ve iktidar ile iyi münasebetlerini tesis edince, eminim, ona muamele de iyileşecek” ifadelerini kullandı. Yazı tepki gördükten sonra kaldırıldı.[33]

Merve Kavakçı'nın yakınlarının devlet kurumlarına yerleştirilmesi tepki çekti.[34]

Çalışmaları değiştir

Kitapları değiştir

  • Başörtüsüz Demokrasi: Tarih İçinde Tarih[35]
  • Örtünün Altında Kalanlar
  • Siyasetin Oyunu
  • Dünyanın Güzel İnsanları
  • Batı'da Müslüman Olmak
  • International Relations in a Global Village: Changing Interdependencies (der)[36]
  • Headscarf Politics in Turkey: A Postcolonial Reading[37]

Ödülleri[38] değiştir

  • Yılın Annesi Ödülü: Ankara Başkent Kadın Platformu Ulusal Gençlik Organizasyonu (1999, Türkiye)
  • İnsanlığa Hizmet Ödülü: Haus der kulturellen Aktivitat und Toleranz (2000, Avusturya)
  • İnsan Haklarının Gelişmesi ve Müslüman Kadının Güçlenmesi Çabalarının Tanınmasında Örnek Hizmet Ödülü Uluslararası Kadın ve Çocuk Derneği (2000, ABD)
  • En Başarılı Kadınların Tanınması NAACP/GWU (2004, ABD)
  • Sosyal Adalet Takdirname Belgesi New York Universitesi (2006, ABD)
  • Dünyanın En Etkili 500 Müslümanı (Georgetown University) (2009, ABD)
  • Vefa Ödülü: İnsan Hakları ve Mazlumlar İçin Dayanışma Derneği (MAZLUMDER) (2011, Türkiye)

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı 21. Dönem 1. Yasama Yılı 15. Birleşim 15 Haziran 1999 Salı". TBMM. 1999. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. Merve Safa Kavakçı'nın; izin almaksızın ABD vatandaşlığı kendi isteğiyle kazandığının tespiti üzerine adıgeçenin Türk vatandaşlığı Bakanlar Kurulu Kararı ile kaybettirilmiştir. 
  2. ^ "Part-time and Adjunct Faculty" (İngilizce). UGT. 2010. 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2015. 
  5. ^ "Bakanlar Kurulu'ndan Merve Safa Kavakçı kararı". milligazete.com.tr. 3 Temmuz 2017. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2017. 
  6. ^ "Merve Kavakçı büyükelçi oldu". hurriyet.com.tr. 26 Temmuz 2017. 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017. 
  7. ^ "Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan atamalar" (PDF). Resmi Gazete. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  9. ^ "Yusuf Ziya Kavakci, Member at Large" (İngilizce). The Islamic Society of North America. 2007. 14 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. Dr. Yusuf Ziya Kavakci was born on June 22, 1938 in Hendek, Sakarya, Turkey 
  10. ^ Kavakçı, Yusuf Ziya (24 Aralık 2015). "Ömer Nasuhi Bilmen'in güldüğünü bir kere gördüm". Demet Tezcan tarafından görüşme yapıldı. Demet Tezcan. dunyabizim.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2016. 
  11. ^ a b "Merve Kavakçı siyasete dönüyor". Aksiyon Haftalık Haber Dergisi. 8 Ocak 2007. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. Aslında ajan olmadığımı kendisi de biliyor. Çünkü ailemi tanıyor. Annem Ispartalı kendisi de Ispartalı. Babamı her sene Köşk'e yemeğe davet ediyordu. 
  12. ^ Mustafa Yürekli (25 Mayıs 2010). "33 kişiden biri Yıldız'dı, o kalemin kalbiydi!". Haber 7. 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. Prof.Dr. Yusuf Ziya Kavakcı, İslami İlimler Fakültesi dekanıydı.. Akademik çalışmalarını yurt dışında yapmış, İslam dünyasında tanınan, İslam hukukunda otorite kabul edilen 40 yaşında bir profesördü.. 
  13. ^ "Ecevit'in Merve ricası". Hürriyet gazetesi. 29 Nisan 1999. 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 1974'te girdiği ve sonra dekan olduğu Atatürk İlahiyat Fakültesi'ndeki görevinden ‘‘Yetkisini keyfi kullandığı’’ gerekçesiyle alınan Kavakcı, 1982'de üniversiteyi bıraktı 
  14. ^ "Yusuf Ziya Kavakci, Ph.D". Islamic Association of North Texas. 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  15. ^ Selin Ongun (2 Haziran 2009). "Merve Kavakçı, Tempo24'e konuştu". Tempo24 dergisi. 1 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Doç. Dr. Merve Kavakçı". PAMER. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2017. 
  17. ^ a b Palçiçek Pamir (Mayıs 1999). "Aktüel Röportaj". Aktüel dergisi. 11 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ Oktay Ekşi (Mayıs 1999). "Sanki yalancımız az idi...". Hürriyet Gazetesi. 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. Sanki o zaman evli olduğu Ürdün-Filistin kökenli eşi (Ali Ahmed Abushanab) ABD vatandaşı olduğu için otomatik şekilde ABD vatandaşı olmuş gibi bir izlenim vermeye dikkat etti. 
  19. ^ "Kavakçı'ya 'sahtecilik' davası". Zaman Gazetesi. Mayıs 2000. 22 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. ABD Teksas Dallas Bölge Mahkemesi'nin 17 Haziran 1993'te, şiddetli geçimsizlik nedeniyle kocası Ali Ahmad Abushanab'dan boşanmasına ilişkin verdiği kararın tanınmasını... 
  20. ^ "Geline servet gibi yüzük..". Sabah Gazetesi. Ekim 1999. 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  21. ^ "Merve Kavakçı eşinden boşandı". CNN Türk. Kasım 2005. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  22. ^ Nazlı Ilıcak (Temmuz 2010). "Merve Kavakçı evlendi". Sabah Gazetesi. 17 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. Merve Kavakçı, beni aradı ve "Nazlı abla evlendim" diye müjde verdi 
  23. ^ Balçiçek Pamir (Şubat 2008). "Asıl kokoş Merve Kavakçı'dır". Habertürk. 31 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. Abdullah Gül Kavakçı'ya 'Türbanı çene altından bağla' demiş 
  24. ^ "Ayın Tarihi". BYEGM. Mayıs 1999. 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  25. ^ "T. B. M. M. TUTANAK DERGİSİ 23 üncü Birleşim". Kasım 1999. 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. İstanbul Milletvekili Merve Safa Kavakçı’nın Türk vatandaşlığı BakanlarKurulunun 13.5.1999 gün ve 99/12827 sayılı kararı ile kaybettirildi 
  26. ^ "Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Tutanağı 21. Dönem 1. Yasama Yılı 26. Birleşim 29 Haziran 1999 Salı". TBMM. Haziran 1999. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2010. İstanbul Milletvekili Merve Kavakçı'nın Amerikan vatandaşı olduğuna dair belge var mıdır? Ne zaman almıştır? 
  27. ^ "T. B. M. M. TUTANAK DERGİSİ 10 uncu Birleşim 21 . 10 . 1999 Perşembe". TBMM. Kasım 1999. 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2010. Sorularım şunlardır: .... 
  28. ^ "T. B. M. M. TUTANAK DERGİSİ 23 üncü Birleşim". TBMM. Kasım 1999. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2010. Ankara Milletvekili Cemil Çiçek, Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının, 18.10.l999 Pazartesi gecesi, Merve Safa Kavakcı'nın evinin aranıp, ifadesinin alınması istemine ilişkin.... 
  29. ^ "T. B. M. M. TUTANAK DERGİSİ 23 üncü Birleşim". TBMM. Kasım 2002. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. FP eski milletvekili Merve Kavakçı'nın evine baskın yaptığı için ‘uyarı’ cezası alan Ankara DGM'nin ünlü.... 
  30. ^ "Fazilet Partisi Davası". BELGEnet. Mayıs 1999. 19 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2010. 
  31. ^ "ANAYASA MAHKEMESİ KARARI". Anayasa.gov.tr. Haziran 2001. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2010. [ölü/kırık bağlantı]
  32. ^ "Anayasa Mahkemesi Gerekçeli Karar Metni". BELGEnet. Ocak 2002. 4 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2010. 
  33. ^ "Kavakçı meselesi bildiğiniz gibi değil". Cumhuriyet. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  34. ^ "Merve Kavakçı meselesini bir de benden dinleyin - article - ODATV". odatv4.com. 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  35. ^ "Merve Kavakçı Kitapları". idefix. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016. 
  36. ^ "Merve Kavakçı Kitapları". adlibris. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016. 
  37. ^ "Merve Kavakçı Kitapları". amazon. 1 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2016. 
  38. ^ "Ödülleri". Mervekavakci.net. 31 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2010. 

Dış bağlantılar değiştir