Memed Abaşidze
Memed Abaşidze (Gürcüce: მემედ აბაშიძე), Memed Beg olarak da bilinir (18 Ocak 1873, Batum – 17 Eylül 1937?), Gürcü siyasi lider, yazar ve hayırseverdir. Acara'da yaşayan Müslüman Gürcülerin ulusal bilincini geliştirmek için çaba harcamıştır. Büyük Temizlik sırasında kurşuna dizilmiştir.[1]
Osmanlı döneminde sancak beyliği yapan Abaşidzeler ailesinden geliyordu. "Gürcüler Arasında Okuma-Yazma Yayma Derneği"nin Batum’daki okulunda Gürcüce eğitim aldı. Öte yandan babasından Arapça, Farsça ve Türkçe öğrendi. 20. yüzyılın başında siyasal yaşama katıldı. Gürcü basınında yazdığı yazılarla Müslüman Gürcülerin ulusal bilincini artırmak ve Gürcistan’a entegre olmalarını sağlamak için caba harcadı. Bu çalışmaları sırasında Çarlık Rusya’sı tarafından birkaç kez tutuklanıp sürgüne yollandı. 1917’de Batum’a döndü. 1918’de Batum’a giren Osmanlı güçlerini protesto edince, tutuklanıp Trabzon hapishanesine yollandı.
Trabzon hapishanesinden kaçtıktan sonra Tiflis'te "İslam Gürcistanı Kurtuluş Komitesi”nin başına geçti. Birinci Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Osmanlı Devleti ordusunun Batum'dan çıkıp yerini İngiliz askerlerinin almasının ardından bu komitenin başkanı olarak Tiflis'ten Batum'a gitti ve siyasi çalışmalarını burada yürüttü.[2] 1919-1921 arasında Samuslimano Sakartvelo / İslam Gürcistanı adlı gazetenin yayın yönetmeniydi.[3] Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinde sonra Sovyet yönetimiyle Acara’da işbirliği yaptı ve daha önce birlikte hareket ettiği Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti hükûmetini eleştirmeye başladı.[4] Buna rağmen Büyük Temizlik sırasında Sovyet yönetimi tarafından tutuklandı ve 17 Eylül 1937’de ölüm cezasına çarptırıldı. Kısa bir süre sonra kurşuna dizilerek idam edildi.[5] 16 Mart 1941’de ailesine öldüğü haberi verildi. 1958’de itibarı iade edildi.
Memed Abaşidze, Ömer Hayyam ile Namık Kemal’in şiirlerini Gürcüceye çevirmiş, kendisi de birkaç öykü kaleme almıştır.
Kardeşinin torunu olan Aslan Abaşidze, 1991-2004 arasında, Gürcistan'daki Gül Devrimi'ne kadar Acara Özerk Cumhuriyeti'nin yöneticiliğini yapmıştır.
Kaynakça değiştir
- ^ "Memed Abaşidze (Gürcüce biyografi)". 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2017.
- ^ Guran Şaradze, Memed Abaşidze (Gürcüce), Batum, 1995, s. 124
- ^ Samuslimano Sakartvelo / İslam Gürcistanı, 10 Aralık 1336 / 1920, sayı: 475.
- ^ ""Acara", Tavisupali Sakartvelo gazetesi, 15 Temmuz 1921, 3. sayı". 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021.
- ^ ""Gürcistan'da Stalin listeleri" (Gürcüce)". 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2017.