Mehmet Vehip Kaçı
Mehmet Vehip Kaçı (1877 - 1940), Türk asker, Osmanlı generali. Mehmet Esat Bülkat'ın küçük kardeşi ve Kâzım Taşkent'in amcasıdır.
| Mehmed Vehib Paşa 1313 (1896) Top.-1[1] | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1877 Yanya, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1940 (62-63 yaşlarında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | 1897-1920 |
| Rütbesi | Ferik |
| Komutası | Mekteb-i Harbiye Komutanı, Yanya Müstahkem Mevki Komutanı, 22. Fırka, 15. Kolordu, 3. Ordu |
| Çatışma/savaşları | I. Balkan Savaşı I. Dünya Savaşı |
| Ödülleri |     |
Yaşamı
değiştirTaşkent'ten Yanya'ya göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesinin bir tarafı da Arnavut kökenlidir.[2] Babası Yanya belediye başkanlarından Mehmet Emin Efendi'dir.
1897 yılında Mühendishane-i Berr-i Hümayun'nu (İstihkâm, Top.1313-c-1), 17 Ocak 1900 tarihinde de kurmay yüzbaşı olarak Erkân-ı Harbiye Mektebi (52. dönem)'ni bitirdi ve Yemen'de bulunan 4. Ordu'ya tayin edildi. Orada İmam Yahya'nın isyanına karşı mücadele etti.
23 Temmuz 1908 tarihinde İkinci Meşrutiyet, Manastır'da sonradan "Hürriyet" adı verilen meydanda Harp Okulu Komutanı Vehip Bey'in Ya Kanun-ı Esasi, ya ölüm! diye haykırdığı nutkuyla ilan edildi.[3]
31 Mart Vakası'ndan sonra İstanbul'da Harbiye Nezareti'ne atandı. 1909 yılında Mahmud Şevket Paşa Harbiye Nazırı olunca Mekteb-i Harbiye Komutanlığına getirildi; 1912 yılına kadar bu önemli göreve devam etti.[4]
Askerî yaşamı
değiştir
Birinci Balkan Savaşı
değiştir1912 yılında Yanya Müstahkem Mevki Komutanlığı'na atandı. 20 Şubat 1913 tarihine kadar Yanya Kalesi'nin Yunan saldırılarına karşı savundu. Kalenin teslim protokolünü İoannis Metaksas ile görüşerek yaptı. Atina'ya götürülerek dokuz ay süre ile esir tutuldu.
Esaretten dönüşünde Hicaz'daki 22. Fırka komutanlığına atandı.
Birinci Dünya Savaşı
değiştirÇanakkale
değiştir5. Ordu'nun emrinde 15. Kolordu komutanlığı yaptı. 3. Fırka ile Kumkale ve Yeniköy'ü, 11. Fırka ile Beşige'yi savundu. 8. Fırka'yı ağabeyi Esad Paşa'nın emrine verdi.
Kafkasya
değiştir1916 yılı Şubat ayında Mahmud Kamil Paşa'nın yerine 3. Ordu komutanlığına getirildi. 1918 yılında 24 Şubat'ta Trabzon, 14 Mart'ta Hopa'yı, 26 Mart'ta Batum'u geri aldı.
Mondros Mütarekesinin imzalanması üzerine İstanbul'a döndü. Enver, Talat ve Cemal'in iltica etmelerinden sonra kurulan hükûmet vekiller heyeti kararıyla diğer 62 kişiyle birlikte Bekirağa Bölüğü'ne hapsedildi. Tahliye edildikten sonra yine arandığından dolayı İtalya'ya gitti. Almanya, Romanya, Yunanistan ve Mısır'da bulundu.
Vatandaşlıktan çıkarılması
değiştirAvrupa'da kalarak, Kurtuluş Savaşı'na katılmadı. Yurt dışındaki muhalefet gruplarıyla olan yakınlığı yüzünden vatandaşlıktan çıkarıldı. Ömrünün son 22 yılını Türkiye dışında geçirdi.[5]
İtalya-Habeşistan Savaşı
değiştirII. İtalya-Habeşistan Savaşında Habeş ordusunun askerî danışmanlığını yaptı. Savaşın kaybedilmesinden sonra yurda döndü. İstanbul'da hayatını kaybetti. Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Kaynakça
değiştir- Fethi Tevetoğlu, 'KAÇI, Vehib Paşa', Türk Ansiklopedisi, C. XXI, Millî Eğitim Basımevi, Ankara 1974, s. 86-87.
- ^ Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, s. 21.
- ^ Vehip Paşa «Ben bir buçuk yıldır Kafkas cephesi kumandanıyım. Kafkasyalıları tetkik ettim öğrendim. Siz Kafkasyalılar da, biz Arnavutlar gibi temizliği seviyorsunuz. Bu pis Türk neferlerini, hem de bu kılıkta Kafkasya'ya sokamam.» diyor., Naki Keykurun, Azerbaycan İstiklâl Mücadelesinin Hatıraları, Azerbaycan Gençlik Derneği, 1964, p. 64. 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Sadık Albayrak, Demokrasi Yolunda Siyasi Kavgalar: Ya Kanuni Esasi Ya Ölüm, Yenişafak Gazetesi,". 6 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2012.
- ^ "Kaçı Vehip Paşa, Kimkimdir.gen.tr sitesi, Erişim tarihi:16.05.012". 28 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2012.
- ^ Abdullah İlgazi, Mustafa Bıyıklı, "Mehmet Vehip (Kaçi) Paşa'nın Çanakkale Muharebelerindeki Yeri ve Önemi", Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Cilt XXVIII / Mart 2012 / Sayı 82, s. 97. 3 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
değiştir
Wikimedia Commons'ta Mehmet Vehib Kaçı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur