hindistanda kurulmuş büyük ve güçlü bir imparatorluk
Bu sayfada devam eden bir çalışma vardır. Yardım etmek istiyorsanız ya da çalışma yarım bırakılmışsa, çalışmayı yapan kişilerle iletişime geçebilirsiniz. Bu sayfada son yedi gün içinde değişiklik yapılmadığı takdirde şablon sayfadan kaldırılacaktır. En son değişiklik, 22 saniye önce İmmoBot(katkılar | kayıtlar) tarafından gerçekleştirildi (önbelleği boşalt).
Maurya İmparatorluğu, Antik Hindistan'da Demir Çağı'nda coğrafi olarak geniş bir tarihsel güç olan, M.Ö. 322 yılından M.Ö. 185 yılına kadar Mauryan hanedanı tarafından yönetilen imparatorluktur. Kökeni Hint yarımadasının doğusunda, Hint-Ganj Ovası'da (günümüzde Bihar ve doğu Uttar Pradesh) hüküm süren Magadha Krallığı'na dayanan imparatorluğun başkenti Pataliputra (günümüzde Patna) oldu. İmparatorluk, Nanda İmparatorluğu'nu yıkan Chandragupta Maurya tarafından M.Ö. 322 yılında kuruldu ve M.Ö.185'e kadar gevşek bir yapıda varlığını sürdürdü.[h]Büyük İskender'in generallerinden biri olan Seleukos'a karşı kazandığı zaferin ardından Makedon ve Pers ordularının yarattığı kaos ortamından faydalanarak batıya doğru hızla genişlemeye başladı, M.Ö. 305'te Afganistan'ın ve günümüz Pakistan'ının pek çok bölgesini ele geçirdi. Maurya, MÖ 324-297 yılları arasında, kendi rızasıyla oğlu Bindusara'ya tahtı bırakana kadar hüküm sürdü. Bindusara tahtta kaldığı (M.Ö. 297-272) dönemde Güney Hindistan'ın büyük bir bölümünü ele geçirdi. Ölümü Bindusara'nın oğlu Asoka ve kardeşi arasında geçen bir savaşa yol açtı. Kardeşini yenen Asoka, M.Ö. 268 yılında tahta çıktı, küçük bir krallık olan Kalinga'yı ele geçirdi. Hindistan Yarımadası'nın güney ucu hariç, ülke Maurya hakimiyetinde birleştirdi. Bütün hayatını Budizm'in yayılmasına adayan Asoka, Maurya Hanedanlığı'nın en başarılı ve güçlü hükümdarlarından biri oldu. Asoka'nın M.Ö. 232 yılında ölümünün ardından imparatorluk küçük krallıklara ayrılır.
Mauryan İmparatorluğu
M.Ö.322-M.Ö.185
Maurya İmparatorluğu'nun ana toprakları, bir ağ modeli olarak kavramsallaştırılmıştır.[a]
Maurya İmparatorluğu'nun, Asoka döneminde Maurya kontrolündeki toprakların bir bütün olarak genel tasviri.[b][c]
M.Ö. 2. yüzyılda nüfusu elli milyon olarak tahmin edilen büyük bir imparatorluktur.[11] Maurya İmparatorluğu'nun hakimiyet dönemi, sanat, mimari, yazıtlar ve metin üretiminde olağanüstü yaratıcılıkla damgalanmıştır[12], ancak aynı zamanda Ganj Ovası'nda kast sisteminin pekişmesi ve Hindistan'ın ana akım Hint-Aryan dillerini konuşan bölgelerinde kadın haklarının gerilemesiyle de dikkat çeker.[13] Kalinga Savaşı'ndan sonra, Asoka'nın orduları bölgeye büyük bir şiddet uygulamış, ancak bu olayların ardından Asoka Budizm’i benimsemiş ve Güney Asya genelinde dağılmış fermanlarla onun ilkelerini teşvik etmiştir.[14][a] Bu aşamadan sonra ülkede yarım yüzyıllık bir barış dönemi yaşandı. Chandragupta Maurya'nın Caynizm'e olan ilgisi sosyal ve dini reformlara önayak olurken, Asoka'nın Budizm'i benimsemesi ise barışçılığı ve sosyal ile politik uzlaşıyı ulusal idealler haline getirdi. Asoka, Budist misyonerleri Sri Lanka'ya, Kuzeybatı Hindistan'a ve Orta Asya'ya desteklemiş[15] ve bu durum Budizm’in dünya dini haline gelmesinde önemli bir rol oynamıştır.[16] Kendisi de dünya tarihinde önemli bir figür olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, Asoka'nın fermanları hem vahşi hayvanların öldürülmesini hem de ormanların yok edilmesini yasakladığı için, bazı modern çevre tarihçileri tarafından bu anlayışın erken bir temsilcisi olarak görülmektedir.[17][18]
Arkeolojik açıdan, Güney Asya'daki Maurya yönetim dönemi Kuzey Siyah Cilalı Eşya (NBPW) çağına denk gelir. Sarnath'taki Aşoka Aslan Başkenti Hindistan Cumhuriyeti'nin Devlet Amblemi'dir ve başkentteki davul şeklindeki abakus üzerindeki 24 dişli Budist Dharma Çarkı Hindistan'ın ulusal bayrağının ana özelliğidir.[19]
Maurya adı, Asoka'nın yazıtlarında veya Megasthenes'in Indica gibi çağdaş Yunan kaynaklarında geçmez, ancak aşağıdaki kaynaklarda belgelenmiştir[20]:
- Rudradaman'ın Junagadh kaya yazıtı (yaklaşık 150 CE), Chandragupta ve Asoka'nın isimlerine "Maurya" ön ekini ekler.[20]
- Puranalar (yaklaşık 4. yüzyıl CE veya daha önce) Maurya'yı bir hanedan adı olarak kullanır.[20]
- Budist metinler, Chandragupta'nın Gotama Buda'nın ait olduğu Shakyalar kabilesinin "Moriya" klanına mensup olduğunu belirtir.[20]
- Jain metinleri, Chandragupta'nın bir imparatorluk tavus kuşu bakıcısının oğlu (mayura-poshaka) olduğundan bahseder.[20]
- Tamil Sangam edebiyatı da onları 'moriyar' olarak adlandırır ve Nandalardan sonra bahseder.[21]
- Kuntala yazıtı (Bandanikke kasabasından, Kuzey Mysore) 12. yüzyıl AD, Maurya'yı bölgeyi yöneten hanedanlardan biri olarak kronolojik olarak belirtir.[22]
Bazı akademisyenlere göre, Kharavela'nın Hathigumpha yazıtı (MÖ 2.-1. yüzyıl) Maurya İmparatorluğu dönemini Muriya Kala (Maurya dönemi) olarak bahseder,[23] ancak bu okuma tartışmalıdır: diğer akademisyenler - epigrafist D. C. Sircar gibi - bu ifadeyi mukhiya-kala ("ana sanat") olarak okurlar.[24]
Budist geleneğe göre, Maurya krallarının ataları tavus kuşlarının ( Pali dilinde mora ) bolca bulunduğu bir bölgede yerleşmişlerdi. Bu nedenle, "Moriyas", yani "tavus kuşlarının yerine ait olanlar" olarak anıldılar. Başka bir Budist anlatıya göre, bu atalar Moriya-nagara ("Tavus Kuşu Şehri") adında bir şehir kurmuşlar, bu isim şehrin "tavus kuşlarının boyunları gibi renkli tuğlalarla" inşa edilmesi nedeniyle verilmiştir.[25]
Budist ve Jain geleneklerinde bahsedilen hanedanın tavus kuşlarıyla bağlantısı, arkeolojik kanıtlarla doğrulanmış gibi görünmektedir. Örneğin, Nandangarh'taki Asoka sütununda ve Sanchi'nin Büyük Stupası'ndaki birkaç heykelde tavus kuşu figürleri bulunur. Bu kanıtlara dayanarak, modern akademisyenler tavus kuşunun hanedanın sembolü olabileceğini teorize etmektedirler.[26]
Daha sonraki bazı yazarlar, örneğin Dhundhi-raja (Mudrarakshasa üzerinde 18. yüzyıl yorumcusu ve Vishnu Purana'nın bir açıklayıcısı), "Maurya" kelimesinin Mura'dan ve ilk Maurya imparatorunun annesinden türetildiğini belirtir. Ancak, Puranalar Mura'dan bahsetmez ve Nanda ile Maurya hanedanları arasında herhangi bir ilişkiden söz etmez.[27] Dhundiraja'nın kelime türetimi kendi icadı gibi görünmektedir: Sanskrit kurallarına göre, Mura (IAST: Murā) kadın isminin türevi "Maureya" olurdu; "Maurya" terimi sadece erkek "Mura"dan türetilebilir.[28]
Maurya dönemine ait yazılı kayıtların birincil kaynakları, daha önce Çanakya'ya atfedilen ancak şimdi ortak yazarlar tarafından miladi ilk yüzyıllarda yazıldığı düşünülen Arthashastra[i]; birkaç yüzyıl sonraki Roma metinlerinde kaybolmuş olan Megasthenes tarihinin kısmi kayıtları[29]; ve James Prinsep'in 1838'de Brahmi ve Kharoshthi yazılarını çözdükten sonra modern çağda ilk kez okunabilen Asoka Fermanlarıdır[30].
Nanda İmparatorluğu'nun yaklaşık M.Ö. 325'teki olası sınırları[31][32]
Maurya İmparatorluğu'ndan önce, Nanda İmparatorluğu Ganj havzasını ve bazı komşu toprakları yönetiyordu. Nanda İmparatorluğu, mahajanapadaları fethetmesi nedeniyle büyük, militarist ve ekonomik olarak güçlü bir imparatorluktu. Birçok efsaneye göre, ÇanakyaPataliputra, Magadha'ya, Nanda İmparatorluğu'nun başkentine gitti ve burada Nandalar için bir Amatya (bakan) olarak çalıştı. Ancak, Çanakya, İskender'in istilasından bahsettiğinde Kral Dhana Nanda tarafından aşağılandı. Chanakya intikam yemini etti ve Nanda İmparatorluğu'nu yok etmeye karar verdi.[33] Hayatını kurtarmak için kaçmak zorunda kaldı ve öğretmen olarak çalışmak için öğrenim merkezi olan Taxila'ya gitti. Seyahatlerinden birinde, Çanakya bazı gençlerin savaş pratiği yaptıklarını gördü, burada genç Chandragupta'dan etkilendi ve onda yönetmeye uygun birisi olarak imparatorluk nitelikleri gördü.
Büyük İskender'in imparatorluğu M.Ö. 326. Güney Asya'ya giden ve Güney Asya'dan Babil'e kara ve deniz yoluyla dönüş yolları gösterilmektedir.
Aynı dönemde İskender, Hindistan seferlerini yönetirken Pencap'a doğru ilerledi. Ordusu, Beas Nehri'nde isyan etti ve başka bir orduyla karşılaştıklarında daha doğuya gitmeyi reddetti. İskender, Babil'e geri döndü ve ordusunun çoğunu İndus Nehri'nin batısına yeniden konuşlandırdı. İskender, 323 MÖ'de Babil'de öldükten kısa bir süre sonra, imparatorluğu generalleri tarafından yönetilen bağımsız krallıklara bölündü.[34]
"Hindistan, İskender'in ölümünden sonra, boyunduruğu üzerinden atmış ve valilerini öldürmüştür. Bu kurtuluşun mimarı Sandrocottus'tur."
Maurya İmparatorluğu, Chandragupta Maurya ve akıl hocası Çanakya önderliğinde Magadha bölgesinde kuruldu. Chandragupta, Çanakya tarafından Taxila'ya götürüldü ve devlet yönetimi hakkında eğitildi. Bir orduya ihtiyaç duyan Chandragupta, İskender İmparatorluğu'na direnen Yaudheya gibi yerel askeri cumhuriyetleri toplayarak ve ilhak ederek bir ordu kurdu.[36] Antik Yunan tarihçileri Nearhos, Onesictrius ve Aristobolus, Chandragupta ve Maurya İmparatorluğu hakkında öenmli bilgiler sağlamıştır.[36]
Chandragupta Maurya'nın soy ağacı gizem ve tartışmalarla örtülüdür. Bir yandan, Vishakhadatta'nın "Mudrarakshasa" (Rakshasa'nın Mührü - Rakshasa Magadha'nın başbakanıydı) gibi eski Hint kaynakları, onun kraliyet soyundan geldiğini ve hatta Nanda ailesiyle bağlantılı olduğunu belirtir. Mauryalar olarak bilinen bir kşatriya klanı, en eski Budist metinlerden Mahāparinibbāna Sutta'da[j] anılmaktadır. Ancak, daha fazla tarihi kanıt olmadan kesin sonuçlara varmak zordur. Chandragupta, Yunan kaynaklarında ilk kez "Sandrokottos" olarak ortaya çıkar. Genç bir adam olarak Büyük İskender ile tanıştığı söylenir.[37]
Chandragupta'nın Nanda İmparatorluğu'na karşı yürüttüğü seferin tarihsel olarak güvenilir ayrıntıları mevcut değildir ve yüzyıllar sonra yazılan efsaneler tutarsızdır. Budist, Jain ve Hindu metinleri, Magadha'nın Nanda hanedanı tarafından yönetildiğini ve Çanakya'nın danışmanlığıyla Chandragupta'nın Nanda İmparatorluğu'nu fethettiğini iddia eder.[38][39][40] İndus Vadisi ve Kuzeybatı Hindistan'daki satraplıkları ele geçirmek için çıkılan seferler sonrası[41] Chandragupta ve Çanakya'nın ordusu önce Nanda'nın dış bölgelerini fethetti ve sonunda Nanda'nın başkenti Pataliputra'yı kuşattı. Budist kaynaklardaki kolay zaferin aksine, Hindu ve Jain metinleri seferlerde şiddetli bir şekilde savaşıldığını belirtir çünkü Nanda hanedanı güçlü ve iyi eğitimli bir orduya sahipti.[42][39]
Chandragupta'nın ordusunun Nanda başkentini başarısız bir şekilde saldırdığı Budist Mahavamsa Tika ve Jain Parishishtaparvan kayıtlarında yer alır.[43] Chandragupta ve Çanakya daha sonra Nanda imparatorluğunun sınırında bir sefer başlattılar ve Nanda başkentine doğru ilerlerken çeşitli bölgeleri fethettiler.[44] Stratejisini, fethedilen topraklarda garnizonlar kurarak geliştirdi ve sonunda Nanda başkenti Pataliputra'yı kuşattı. Orada Dhana Nanda yenilgiyi kabul etti.[45][46] Fetih, Mudrarakshasa oyununda kurgulanmıştır ve Chanakya-Chandragupta efsanesinin diğer versiyonlarında bulunmayan anlatılar içerir. Bu farklılık nedeniyle Thomas Trautmann, çoğunun tarihi bir temeli olmadan kurgusal veya efsanevi olduğunu öne sürmektedir.[47] Radha Kumud Mukherjee de Mudrakshasa oyununu tarihi bir temele dayanmayan olarak değerlendirmektedir.[48]
Nanda imparatorunun yenildiği, tahttan indirildiği ve bazı kaynaklara göre sürgün edildiği, Budist kaynakların ise öldürüldüğünü iddia ettiği bu efsaneler anlatılmaktadır.[49] Dhana Nanda'nın yenilgisinin ardından, Chandragupta Maurya, Maurya İmparatorluğu'nu kurmuştur.[50]
Maurya Hanedanlığı, Chandragupta Maurya tarafından kuruldu. Soylu bir aileden gelmeyen Chandragupta, mütevazı kökenlerine rağmen kendi çabasıyla iktidara ulaştı. Magadha Krallığı'nda büyüyen Chandragupta, döneminde halk arasında sevilmeyen bir kral olan Dhana Nanda'nın yönetimine tanık oldu. Bazı kaynaklar, Chandragupta'nın Nanda ailesiyle akraba olduğunu, ancak gözden düşerek düşük bir statüde yaşadığını ileri sürmektedir. Halkın memnuniyetsizliğinden faydalanan Chandragupta, M.Ö. 324 yılında henüz 25 yaşını doldurmadan Dhana Nanda'yı tahtan indirerek Magadha'nın hükümdarı oldu. Onun bu yükselişinde kendisine destek veren kişi ise dönemin etkili Brahmanlardan biri olan ve politik kılavuz niteliğindeki Arthashastra’yı yazdığı düşünülen Çanakya (Kautilya) oldu.[51]
Magadha’nın yönetimini ele geçirdikten sonra Chandragupta, imparatorluğunu genişletmeye başladı. Nanda Hanedanlığı'nın son dönemindeki kargaşalar sırasında, Magadha batı topraklarının kontrolünü kaybetmişti. Aynı dönemde Büyük İskender, Hindistan'ın batısını fethetmek üzere ordularıyla ilerliyordu. Chandragupta ilk olarak Ganj Vadisi üzerindeki Magadha'nın merkezi bölgelerindeki hâkimiyetini sağlamlaştırdıktan sonra kuzeybatıya doğru harekete geçti. Bu bölgede onun karşısına, İskender'in ölümünden sonra kurulan Helenistik krallıklar çıktı. 305 M.Ö. yılına kadar Chandragupta, Hindistan'daki İskender İmparatorluğu kalıntılarını yenilgiye uğratarak Batı Hindistan ve İndus Vadisi’ni topraklarına katmayı başardı. Ancak bu toprakları elde tutmak için savaşmak zorunda kaldı. Selefkî İmparatorluğu’nun kurucusu Seleukos I. Nikator, İskender'in mirasını geri almak için Afganistan üzerinden Hindistan’a doğru ilerledi. Fakat Chandragupta’nın karşısında mağlup oldu, bu yenilgi sonucu Afganistan’ı da kendisine bıraktı[51] ve Afganistan'ın dağlık bölgelerine çekildi.[52]
Chandragupta ve Seleukos arasında yapılan barış antlaşmasıyla bir devlet ittifakı kuruldu.[53] Bu anlaşma çerçevesinde Seleukos, doğudaki Nikator, Hindu Kuş, Pencap ve Afganistan'ın bazı bölgelerinden vazgeçerken; karşılığında 500 savaş fili aldı.[54] Kosmin'e göre, "Seleukos, Gandhara, Parapamisadae ve Gedrosya'nın doğu kısımları ile muhtemelen Arachosia ve Aria'nın Herat'a kadar olan doğu satraplıklarını Çandragupta'nın krallığına devretti." [55][c] Barış antlaşmasının ticaret ve ekonomik iş birliğini kolaylaştırma açısından belli düzenlemeleri içerdiği düşünülmektedir. Amaç, iki imparatorluk arasında malların serbest dolaşımını sağlayacak düzenlemelerle ticari ilişkileri normalize etmekti. Bu durum, Helenistik dünya ile Hint medeniyeti arasında kültürel ve ekonomik bir alışverişin hızlanmasına katkıda bulundu. Chandragupta’nın Seleukos ile ilişkisi yakın düzeydeydi; Seleukos’un kızlarından biri onun eşi oldu.[56] Ayrıca Yunanlı bir diplomat olan Megasthenes’in yazdığı gözlemler sayesinde dönemin Hindistan tarihi hakkında oldukça ayrıntılı bilgiler edinilmiştir.[57]Seleukos I, MÖ 301'deki İpsos Savaşı'nda Batı Helenistik krallıklara karşı zaferinde belirleyici bir rol oynayan 500 savaş fili aldı. Diplomatik ilişkiler kuruldu ve Megasthenes, Deimachus ve Dionysius gibi birçok Yunanlı, Maurya sarayında yaşamaya başladı.[58]
Özellikle Megasthenes, Çandragupta Maurya'nın sarayında önemli bir Yunan büyükelçisiydi.[59] Onun "Indika" adlı kitabı, Maurya İmparatorluğu hakkında önemli bir edebi kaynaktır. Arrian'a göre, Megasthenes Arachosya'da yaşadı ve Pataliputra'ya seyahat etti. Megasthenes'in Maurya toplumunu özgürlüksever olarak tanımlaması Seleukos'un işgalden kaçınması için bir yol sağladı, ancak Seleukos'un kararının altında başarı ihtimalinin düşük olması yatıyordu. Daha sonraki yıllarda, Seleukos'un halefleri geri dönen gezginlerden benzer anlatımlara dayanarak İmparatorluk ile diplomatik ilişkileri sürdürdü.[41]
Chandragupta, Pataliputra'daki bir yönetim merkeziyle güçlü bir merkezi devlet kurdu. Megasthenes'e göre şehir, "64 kapı ve 570 kule ile delinmiş ahşap bir duvarla çevriliydi." Aelian, açıkça Megasthenes'ten alıntı yapmasa da veya Pataliputra'dan bahsetmese de, Hint saraylarının Pers'in Susa veya Ekbatana'sından daha görkemli olduğunu tanımladı.[60] Şehrin mimarisi, dönemin Pers şehirleriyle birçok benzerlik göstermiş gibi görünmektedir.[61]
Chandragupta'nın oğlu Bindusara, Maurya İmparatorluğu'nun hakimiyetini Güney Hindistan'a doğru genişletti. Sangam edebiyatının ünlü Tamil şairi Mamulanar, Dekken Platosu'nun güneyindeki Tamilakam'ın Karnataka'dan gelen birliklerle Maurya Ordusu tarafından nasıl işgal edildiğini anlattı.[21][62] Mamulanar, Vadugar'ın (Tamil Nadu'nun hemen kuzeyindeki Andhra-Karnataka bölgelerinde yaşayan insanlar) Maurya Ordusu'nun öncü kuvvetlerini oluşturduğunu belirtir. Ayrıca onun sarayında Deimachus adında bir Yunan büyükelçisi vardı. Plütark'a göre Chandragupta Maurya tüm Hindistan'ı fethetti ve Justin de Chandragupta Maurya'nın "Hindistan'ın sahibi" olduğunu gözlemledi. Bu anlatılar, Tamil Sangam edebiyatında Maurya istilasından ve güney Hindistanlı müttefikleriyle Tamil Nadu'daki Podiyil Tepesi'nde rakiplerini mağlup etmelerinden bahsedilerek doğrulanmaktadır.[63][64]
Chandragupta tahtını bıraktı ve Jain öğretmeni Bhadrabahu'yu takip etti.[65][66][67] Jainlerin sallekhana uygulamasına göre birkaç yıl boyunca Shravanabelagola'da bir münzevi olarak yaşadığı ve oruç tutarak öldüğü söylenir.[68]
Dönemin en büyük düzenli ordusu olan Maurya Ordusu, imparatorluğun genişlemesi ve rakip devletlere karşı savunulmasında çok önemli rol oynadı. Araştırmacılara göre imparatorluk 600.000piyade, 30.000süvari ve 9.000savaş filinden oluşan bir orduya sahipti. Geniş bir casus ağı, hem içeride hem dışarıda güvenlik amacıyla istihbarat topladı. İmparator Asoka, Budizme inanmaya başladıktan sonra diğer topluluklara saldırı anlamı taşıyan savaşlarını ve genişlemeyi reddetse de (bu fikre Kalinga Krallığı ile yapılan savaşta kapıldı) imparatorluğu dış tehditlerden korumak ve Batı ile Doğu Asya'da düzen ve barışı sağlamak amacıyla düzenli orduyu devam ettirdi.[69]
Merkezi hükûmet sistemi, ticaret ve tarımla uğraşmayı oldukça kolaylaştırıyordu. Maurya bütün Hindistan'da geçerli tek bir para birimi ile birlikte bir yerel yönetici ve idareciler ağı oluşturdu ve aynı zamanda tüccarlar ve çiftçiler için adalet ve güvenlik sağlamayı amaçlayan bir kamu hizmeti başlattı.[69]
Maurya İmparatorluğu'nun disiplinli merkezi otoritesi sayesinde çiftçiler, yerel kralların vergi ve mahsul toplama zorunluluklarından kurtuldu. Onun yerine, ülke çapında uygulanan bir vergi sistemi aracılığıyla ödemelerini yaptılar. Sistem, Arthashastra prensipleri altında çalışıyordu. Bir Antik Hint yazısı olan Arthashastra, vergi toplamak, ticaret ve tarım kaynaklarını yönetmek, diplomasiyi idare etmek, hatta savaşmak dahil pek çok konuda tavsiyelerde bulunuyordu.[69]
Maurya İmparatorluğu'nun siyasi birliği ve iç barışı, Hindistan'da ticaretin genişlemesini teşvik etti. Asoka'nın hükümdarlığı sırasında hükûmet, ana yolların yapımını denetledi ve Maurya'nın uluslararası ticaret ağı genişledi. Hindistan'ın Baktria ve İran gibi bölgelere ihraç ettiği ürünler arasında ipek, tekstil ve baharatlar vardı.[69]
Asoka'nın ölümüyle birlikte Maurya İmparatorluğu dağılmaya başladı. Askerlerin ve devlet memurlarının yüksek maaşlarından ötürü merkezi hazine sonunda iflas etti. Geniş bir imparatorluk yerine yerel yöneticilerin küçük bölgelerin başına geçtiği ve kendilerini stratejik olarak ticaret yolları üzerinde konumlandırdığı bir düzen ortaya çıktı. Bu büyük imparatorluk birkaç yüzyıl sonra yerini Hindistan'ın altın çağını yaşatacak olan Gupta İmparatorluğu'na bırakacaktı.[69]
^abMaurya İmparatorluğu'nun 'Ağ modeli haritası', çekirdek şehirler ve bölgelerden oluşan bir ağı gösteriyor. Bu ağ, iletişim ve ticaret yollarıyla birbirine bağlanmış durumda. Çevredeki alanlar (özerk kabileler, ormanlar ve Thar Çölü gibi bölgeler) ise bu ağa çok az bağlıdır. Ağ modeli, Maurya İmparatorluğu da dahil olmak üzere, birçok yazar tarafından açıklanmış ve kullanılmıştır."
Arkeolog Smith (2005), geleneksel haritalar ile ağ modeli haritaları arasındaki temel farkı şöyle açıklar: "Geniş çizgiler ve koyu gölgelerle, eski devletlerin ve imparatorlukların kartografik tasvirleri, kesin sınırları ve tekdüze bir bölgesel kontrolü olan kapsamlı siyasi varlıklar izlenimi vermektedir. Bu tasvirler, erken devlet büyümesinin karmaşıklıklarını basitleştirmenin yanı sıra merkezi hükümetlerin büyük bölgeleri kontrol etme kapasitesini abartmaktadır. Arkeolojik ve metinsel kanıtlar, eski devletlerin sınırlı bölge modellerinden ziyade ağ modelleri üzerinden daha iyi anlaşıldığını göstermektedir.":* Smith (2005, ss. 842–844) Maurya İmparatorluğu ile ilgili ağ modelini açıklamakta ve olası ağları gösteren çeşitli haritalar sunmaktadır;
Kulke and Rothermund (1998), A History of India, harita s.364.
Talbot (1994) kitabıyla konuyla ilgili olarak şunları belirtmiştir: "Kulke'nin Maurya İmparatorluğu hakkındaki tartışması, bu devletin büyük toprak genişliği ve yüksek düzeyde merkezileşmesiyle ilgili önceki iddiaları sorgulaması açısından dikkate değerdir [...] A History of India, Penguin tarafından yayımlanan benzer başlıklı selefine göre büyük bir ilerlemedir. Şu anda piyasada bulunan en iyi tek ciltlik Hindistan tarihi kitabıdır—umarız A History of India uzun bir süre boyunca basılmaya devam eder."
Arkeolog Robin Coningham ve Ruth Young, Monica Smith'in (2005) çalışmalarına dayanarak, Maurya İmparatorluğu'nu açık bir şekilde böyle bir ağ olarak sunmaktadır; bknz. Coningham & Young (2015, ss. 451–466);
Coningham ve Young, bu yaklaşımı açıklamak için tarihçi Romila Thapar'a atıfta bulunuyorlar. Coningham & Young (2015, s. 452): "Romila Thapar, Asoka yazıtlarını tekrar incelemiş ve imparatorluk içinde üç farklı "izolasyon alanı"nın varlığına dikkat çekmiştir: Aşağı İndus ovası, Orta Hindistan'ın doğu kısmı ve güneyin en uç noktası. Ancak, diğer bölgelerde Maurya İmparatorluğu'nun ortaya çıkan ticaret merkezleri arasında yollar kurduğunu belirtmiştir (Thapar 1996: 287). Thapar ayrıca, "bölgedeki yoğun yazıt kümelenmesine rağmen" Kuzey Karnataka'da "kuzeyden gelen eserlerin" belirgin bir şekilde eksik olduğuna dikkat çekmiş ve bu tür fenomenlerin "Maurya yönetimi ile bir bölgenin yerel halkı arasındaki ilişkilerde olası farklılıkları göz önünde bulundurmamızı gerektirdiğini" ifade etmiştir (ibid: 288). Daha önceki modellerini revize eden Thapar, artık imparatorluğun üç çok farklı alan arasında kontrol ilişkilerinden oluştuğunu öne sürmüştür: metropol devleti, daha önce kurulmuş Janapadalar ve Mahajanapadaların çekirdek bölgeleri ve nihayetinde "soya dayalı toplumların" bulunduğu çevre bölgeler. Bu çevre bölgelerinin "metropol devletin kontrolünden nispeten bağımsız" olabileceğini belirtmiştir (ibid. 318)."
Coningham ve Young, antropolog Stanley Tambiah'a da atıfta bulunarak bu yaklaşımı daha genişletir. Coningham & Young (2015, s. 454): "Bu tür modeller, Stanley Tambiah'ın 'galaktik siyaset' (1976) kavramıyla savunduğu modele yakındır. Daha sonraki Ortaçağ Tayland siyasetlerine dayansa da, Tambiah başkent ve doğrudan kontrol arenasının, merkezi olarak atanmış valiler ve prensler tarafından yönetilen bir dizi il tarafından çevrelendiği ve en dış halkada 'daha az ya da çok bağımsız haraç veren' siyasi birimlerin bulunduğu merkez-çevre modelinin varlığını tanımıştır (1976: 112). Ayrıca, Tambiah bu birimler arasında oldukça akışkan bir ilişki öngörerek şöyle önermiştir: 'Karşımızda, merkezi bir gezegenin etrafında farklılaşmış uydularla çevrili olduğu bir galaktik tablo vardır; bu uydular daha az ya da çok 'özerk' birimlerdir ve merkezin yörüngesinde ve etkisi altında tutulurlar. Şimdi, sınırda başka benzer rakip merkezi prenslikler ve onların uydularını eklersek, sürekli olarak titreşim ve değişen etki alanlarının dinamiklerine tabi olan bir merkezi noktalar hiyerarşisinin mantığını anlayabiliriz' (ibid: 113)."
Tarihçiler Burton Stein ve David Arnold , "çekirdek bölgeler" fikrini desteklemektedir. Stein & Arnold (2010, s. 74): "Geçmişte tarihçilerin, Arthashastra'da tarif edilen baskıcı rejimle bu geniş alanı birleştirmesi ve tarihteki en erken ve kesinlikle en büyük totaliter rejimlerden birini varsayması nadir değildi. Ancak böyle bir tablo artık inanılır kabul edilmemektedir; şu anda, Asoka'nın hüküm sürdüğü düşünülen alanın, nispeten özerk halkların yaşadığı çok geniş bölgelerle ayrılmış birkaç çekirdek bölgeden oluştuğu kabul edilmektedir."
Tarihçi Ludden (2013, ss. 29–30), Maurya İmparatorluğu'nu bir örümceğe benzetir: "Maurya İmparatorluğu'nun coğrafyası, küçük yoğun bir gövdeye ve uzun ince bacaklara sahip bir örümceği andırıyordu. İmparatorluk toplumunun en üst kademeleri, hükümdar, onun yakın ailesi, diğer akrabalar ve hanedan çekirdeğini oluşturan yakın müttefiklerden oluşan iç çemberde yaşıyordu. Çekirdeğin dışında, imparatorluk silahlı şehirlerle noktalanmış ince yollar boyunca uzanıyordu. Sarayın dışında, başkentlerde, imparatorluk seçkinlerinin en yüksek rütbeleri, aktif sadakatleri ve savaşlardaki başarıları imparatorluk kaderini belirleyen askeri komutanlar tarafından tutuluyordu. Bu adamlar nerede başarısız oldu ya da isyan ettiyse, hanedan gücü çöktü [...] İmparatorluk toplumu, seçkinlerin kaynaştığı yerlerde gelişti; onlar onun belkemiğiydi, gücü onların gücüydü. Kautilya’nın Arthasastra’sı, imparatorluk gücünün orijinal kalbinde, eski Magadha’da yoğunlaştığını ve burada kilit kurumların Gupta Çağı'na kadar yaklaşık yedi yüz yıl boyunca hayatta kaldığını gösteriyor. Burada Maurya yetkilileri yerel toplumu yönetiyordu, ancak başka yerlerde değil. Taşra kasabalarında ve şehirlerinde, yetkililer bir kraliyet üst tabakası oluşturuyordu; onların altında, fethedilmiş eski kraliyet aileleri kaldırılmamış, aksine boyun eğdirilmişti. Çoğu janapada’da, Maurya İmparatorluğu, geniş arka bölgelerle gevşek bir şekilde bağlantılı stratejik kentsel alanlardan oluşuyordu ve bu alanlarda Mauryalar geldiğinde mevcut olan yerel soylar ve elitler kontrolü elinde tutuyordu ve Mauryalar gittiğinde de kontrol onlardaydı."
Tarihsel demograf Dyson (2018, ss. 16–17), "alt kıtanın ana kentsel merkezleri ve arterleri" hakkında şunları belirtmiştir: "Magadha gücü, Ganj havzasının ana şehirleri ve iletişim yolları üzerinde etkisini genişletti. Daha sonra, Chandragupta Maurya (M.Ö. yaklaşık 321–297) ve ardından torunu Asoka döneminde, Pataliputra, Ashoka'nın hükümdarlığı sırasında (M.Ö. yaklaşık 268–232), gevşek yapılı Maurya 'İmparatorluğu'nun merkezi haline geldi ve bu dönemde kısa bir süre için alt kıtanın ana kentsel merkezleri ve arterlerinde, aşırı güney hariç, bir varlık gösterdi."
^Joppen-map (1907) Maurya İmparatorluğu uzun bir süre boyunca, Mauryalar tarafından kontrol edilen tek bir toprak parçası olarak tasavvur edilmiştir; örneğin buna benzer başka çalışmalara bakabilirsiniz: Charles Joppen (1907), veya alttaki yazarların tarihsel perspektifiyle Mauryalar, tüm iç bölgeleri kontrol ediyordu (bazı bilim insanlarının şimdi kabile/orman/çöl bölgelerinde iç "boşluklar" kavramını geliştirmesine karşıt olarak)" (yorum Avantiputra7'e ait, 'Maksimum katı kütle' haritasının sahibi):
Bu haritalardaki batı sınırları, MÖ 303'te Seleukos ve Çandragupta arasındaki Barış Antlaşması'nın abartılı yorumlanmasına dayanmaktadır. Bu abartılı yorum, bir asırdan fazla bir süredir tartışılmaktadır; bkz. Tarn (1922), The Greeks In Bactria And India, s.100: "Seleukos'un neyi devrettiğiyle ilgili abartılı fikirler öne sürülmüştür." Tarn, Eratosthenes'e atıfta bulunarak şunu belirtmektedir: "Büyük İskender [...] İran'dan bu üç satraplıktan İndus boyunca uzanan bölgeleri aldı ve onları ayrı [...] hükümetler veya eyaletler haline getirdi; Seleukos'un devrettiği şeyler bunlardı, çoğunlukla Hint kökenli nüfusa sahip bölgelerdi. Gedrosia'da sınır bilinmektedir: Devredilen ülke, Median Hydaspes (muhtemelen Purali) ile İndus arasındaki bölgeydi."
Ek not: antik Aria, Helmand Nehri'nin Sistan havzasında yer almıyordu, günümüzdeki Herat'taydı.
Devredilen Seleukos toprakları da dahil olmak üzere en geniş sınırları gösteren diğer haritalar:
^abDevralınan bölgeler: Seleukos'un doğudaki satraplıkları Hint toprakları olan İndus'un batısındaki Gedrosia, Paropamisadae (veya Gandhara) ve Arachosia (günümüz Kandahar, Afganistan) bölgelerini devretti.(Tarn 1922, s. 100, Kosmin 2014, s. 33):
Tarn (1922), The Greeks In Bactria And India, s.100, Eratosthenes'in, (Tarn'ın kelimeleri ile) :"Alexander [...] took away from Iran the parts of these three satrapies which lay along the Indus and made of them separate [...] governments or province; it was these which Seleucus ceded, being districts predominantly Indian in blood. In Gedrosia the boundary is known: the country ceded was that between the Median Hydaspes (probably the Purali) and the Indus."["İskender bu üç bölgeyi İran'dan almış ve ayrı yönetimler haline getirmiştir. Seleukos, bu bölgeleri Hint nüfusunun ağırlıkta olduğu için devretmiştir. Gedrosia'da bilinen sınır, Median Hydaspes (muhtemelen Purali) ile İndus arasında yer almıştır"].
Kosmin (2014, s. 33): "Seleukos, imparatorluğunun en doğudaki satraplıklarını, kesin olarak Gandhara, Parapamisadae ve Gedrosia'nın doğu kısımlarını; muhtemelen ayrıca Arachosia ve Herat'a kadar Aria'yı, Çandragupta'nın krallığına devretti.
Aria'nın (modern Herat) alınması tartışmalıdır. Raychaudhuri ve Mukherjee'ye (1996, s.594) göre, "bazı akademisyenler tarafından Strabon'un bir pasajının yanlış değerlendirilmesi ve Plinius'un bir ifadesi temel alınarak yanlış bir şekilde teslim edilen satraplıklar listesine dahil edilmiştir." John D. Grainger'e (2014, s.109) göre ise, "I. Seleukos 'Aria'yı elinde tutmuş olmalıydı' ve ayrıca, 'oğlu Antiochos on beş yıl sonra orada mevcuttu'."
^Nath Sen (1999, s. 164, (215) 217) "Maurya döneminde Brahmanizm önemli bir dindi" derken (Nath Sen, Brahmanizmi Hinduizmden ayırır; s. (215) 217: [[[Gupta İmparatorluğu]]'ndan Chandragupta II (yaklaşık 380-415 CE) zamanında] [...] [eski kurban vermeye dayalı Brahmanizmin yerine Hinduizm ortaya çıkmıştır"). Diğerleri ise buna kesinlikle katılmıyor:
Thapar (1960): "...Mauryalar, o dönemdeki çoğu kraliyet ailesinin benimsediği din olan Brahmanizme uymuyorlardı."
"Asoka'nın kişisel eğilimlerinin Budizm yönünde olduğunu biliyoruz ve gelenek, Maurya İmparatorluğu'nun diğer tüm hükümdarlarının Jainizm ile güçlü bağları olduğunu, bazen Ajivika öğretisi ile, ancak asla Brahmanizm ile olmadığını ifade eder. Sürekli bir gelenek, Candragupta'nın bir Jain olduğunu belirtir"
"Maurya İmparatorluğu'nun kurulmasının geleneksel Brahmanizm için felaket olduğu modern araştırmalarda yavaş yavaş kabul gören bir resimdir. Brahmanlar, önceki dönemlerde Brahmanik anakaralaında krallarının saraylarında ritüeller gerçekleştiriyordu. Bu Brahmanik anakara, Brahmanik ritüellere saygı duymayan ve saraylarında Brahmanlara ihtiyaç duymayan Pāṭaliputra'dan gelen hükümdarlar tarafından fethedildi."
"Magadha bölgesi, Candragupta döneminde henüz brahmanlaşmamıştı."
Bronkhorst (2020, s. 68): "Kuzey-batı Hindistan'daki brahmanize edilmiş bölgeler artık Brahminlere veya onların kurban kültürüne sempati duymayan, doğal eğilimleri Büyük Magadha'nın dinleri olan öncelikle Jainizm, Jivikizm ve Budizm ile olan yöneticiler tarafından yönetiliyordu."
Omvedt (2003, s. 119) "Magadha, Brahmanik literatür tarafından vedik dönem kurbanlarının ve Brahmanik ritüellerin yapılmadığı bir mleccha (barbar) toprak olarak kabul edilirdi.
Smith (1981, s. 99): "Jain geleneği dışında doğrudan bir kanıt bulunmamaktadır. Chandragupta'nın hükümdarlığının sonlarına doğru Jainizmi benimsediği düşünülmektedir. Uzun bir değerlendirme sürecinden sonra, gelenek tarafından doğrulanan ana gerçekleri kabul etme eğilimindeyim çünkü başka bir alternatif anlatı mevcut değildir."
Dalrymple (2009): "Hindistan'ın ilk imparatoru Chandragupta Maurya, MÖ 3. yüzyılda Jain dinini benimsemiş ve kendi isteğiyle ölüm orucuna girerek hayatını kaybetmiştir."
Bronkhorst (2020, s. 68): ""Kuzeybatı Hindistan'ın brahmanize edilmiş bölgeleri artık Brahminlere veya onların kurban kültürüne sempati duymayan ve doğal olarak Büyük Magadha dinlerine, özellikle Caynizm, Jivikizm ve Budizme yakınlık gösteren yöneticiler tarafından yönetiliyordu."
Bronkhorst (2020, s. 68): "Kuzeybatı Hindistan'daki Brahman kültürünün etkisinin hâkim olduğu bölgeler, artık kurban ritüellerine ya da Brahminlere yakın durmayan; doğal eğilimleri özellikle Büyük Magadha'nın inançları olan Caynizm, Jivikizm ve Budizm yönünde şekillenen yöneticiler tarafından idare ediliyordu."
^Dyson (2018, ss. 16–17): "Magadha gücü, Ganj havzasının ana şehirleri ve iletişim yolları üzerinde genişlemeye başladı. Daha sonra, Chandragupta Maurya (yaklaşık M.Ö. 321–297) ve torunu Asoka döneminde, Pataliputra, Asoka'nın hükümdarlığı sırasında (yaklaşık M.Ö. 268–232) kısa bir süreliğine alt kıtanın ana kentsel merkezleri ve arterleri boyunca varlık gösteren, gevşek örgütlenmiş Maurya 'İmparatorluğu'nun merkezi haline geldi. Ancak bu genişlemede, en güney uç hariç kaldı."
^Arthashastra, daha önce Kautilya'ya atfedilen bir eserdi, ancak şimdilerde milattan sonra ilk yüzyıllarda birden fazla yazar tarafından yazıldığı düşünülmektedir:
Hansen 2012, s. 47: "Arthashastra, daha eski metinlere dayanıyor olabilecek, ikinci ila dördüncü yüzyıllar CE'ye tarihlenen bir metindir. Kautilya'ya atfedilen bu eser, yönetimle ilgili birçok talimatla dolu bir kılavuz niteliğindedir."
Singh 2021, s. Chapter 1: "Kautilya’nın Arthashastra’sı, bir kralın gücünü nasıl elde edebileceğini, koruyabileceğini ve artırabileceğini tartışan parlak bir devlet yönetimi incelemesidir. Bir zamanlar Maurya dönemine ait olduğu düşünülüyordu, ancak son araştırmalar, MÖ 50 ile MS 300 yılları arasında daha sonraki bir dönemde yazıldığını öne sürmektedir."
Singh 2017, s. 98: "Patrick Olivelle, eserin tarihçesinin MÖ 1. yüzyılın ortalarına kadar uzanabileceğini öne sürmüş, ancak ilk büyük düzenlemenin yaklaşık MS 50 ile 125 arasında, ikinci düzenlemenin ise yaklaşık MS 175 ile 300 arasında yapıldığını belirtmiştir. Eserin yaşıyla ilgili devam eden tartışmalar göz önüne alındığında, Arthashastrayı, milenyumun öncesi ve sonrasındaki birkaç yüzyıl boyunca oluşturulmuş bir metin olarak ele almak en iyisidir. ... "Kautilya"ya atıfta bulunduğumda, bu adı, bize ulaşan metni oluşturmuş olan çeşitli yazarlar (muhtemelen Kautilya adında biri de dahil) için bir kısaltma olarak kullanıyorum."
Olivelle 2013, s. 25: "Tarih: Yukarıda özetlenen kompozisyon tarihine bakıldığında, Arthaśastra'nın tarihi veya yazarı ile ilgili soru anlamsız hale gelir. Bunun yerine çoğul olarak tarihler ve yazarlar aramalıyız. (s. 29) AŚ'nin asıl metninin bu versiyonla başladığını kabul edersek, Kautilya'nın eserini yaklaşık olarak 50 ile 125 C.E. arasında bir zamanda yazdığına dair bir güvenle sonuca varabiliriz. (s. 30) Bu yeni AŚ baskısının daha geniş bir kitleye ulaşması ve tanınması için en az birkaç on yıl geçtiğini varsayarsak, Şastrik Redaksiyon'un terminus ante quemunu yaklaşık olarak 300 C.E. veya biraz daha öncesine koyabiliriz. Bu nedenle, redaksiyonu 175–300 C.E. arasında tarihlendirmede çok uzak olmadığımızı düşünebiliriz. (s. 31) Yazarlık Tarihlerde olduğu gibi, yazarlık konusunda da çoğul konuşmamız gerekiyor; elimizdeki AŚ, kompozisyonunun üç aşamasına karşılık gelen birden fazla yazara sahiptir. Bunun ötesinde, AŚ'nin erken dönem alımlanma tarihini, özellikle de AŚnin Canakya ve Visnugupta'ya atfedilmesini de sorgulamalıyız."
Coningham & Young 2015, s. 451:"Ancak, Maurya dünyasını kaydeden ana kaynakların birçoğunda sorunlar bulunmaktadır. Thomas Trautmann'ın çalışması bunun bir örneğidir. Trautmann, Arthashastra üzerine istatistiksel bir analiz yaparak, bu eserin tek bir yazar tarafından yazılmadığını, aksine birden fazla kaynak ve yazarın bölümlerinden oluştuğunu ortaya koymuştur. Trautmann, eserin bölümlerinin 'önceki öğretmenlerin eserlerinden oluştuğunu ve belki de yoğunlaştırılmış bir biçimde bir derleyici tarafından tek bir eser haline getirildiğini, bölümlere ayrıldığını, son kısımların eklendiğini ve ilk ile son bölümlerin yazıldığını' ifade etmektedir. Trautmann, 'Kesinlikle söyleyebilir(iz) ki Kautilya, Arthashastra'nın tamamının yazarı olamaz' sonucuna varmıştır (1971: 174-175). Bu eseri ikinci yüzyıl CE tarihine atfeden Trautmann (1971: 177), Basham ise Trautmann'ın önsözünde şu yorumu yapmıştır: 'Bir tarihçi için sonuçlar ilk başta yıkıcı görünebilir. Ancak, ardışık nesiller boyunca Hint tarihçileri tarafından inşa edilen yapı çok zayıf temeller üzerine oturmaktadır' (Basham 1971: xi)."(Basham 1971: xi)."
^Mahāparinibbāna Sutta, Budizm'de önemli bir metindir. Bu sutta, Buda'nın son günlerini ve nihai nirvanasına ulaşmasını anlatır. Metin, Buda'nın ölümünden önceki öğretilerini ve vasiyetini içerir. Öğrencilerine bıraktığı öğütler, Budizm'in temel prensiplerini ve ahlaki değerlerini vurgular. Mahāparinibbāna Sutta, Budist literatüründe derin bir anlam taşır ve meditasyon uygulamaları ile manevi gelişim için önemli bir kaynaktır.
^Dyson 2018, s. 24 Alıntı: "Sumit Guha, 20 milyonun üst sınır olduğunu düşünüyor. Bunun nedeni, ana bölgelerde yaşanan demografik büyümenin, erken tarihi dönemde daha az yerleşim görmüş bölgelerde yaşanan büyümeden daha az olmasının muhtemel olmasıdır. Burada alınan pozisyon, Maurya dönemindeki (MÖ 320–220) nüfusun 15 ila 30 milyon arasında olduğu yönündedir—ancak biraz daha fazla ya da biraz daha az olabilir."
^Ludden (2013, ss. 28–29): "Maurya İmparatorluğu döneminde yaşanan bu eski dönüşümün en dikkat çekici özelliği, tüm sanatlarda gerçekleşen yaratıcı patlamaydı ve bu, kalıcı bir kültürel miras olarak kaldı. Maurya toprakları, zamanında korkunç ordular ve yıkıcı savaşlarla oluşturulmuştu, ancak sonraki nesiller onun güzel sütunlarını, yazıtlarını, paralarını, heykellerini, binalarını, törenlerini ve özellikle daha sonraki Budist yazarların metinlerini değerli bulup koruyacaktı."
^Dyson 2018, s. 19 Alıntı: "Hint verilen metne dayanarak, Hindistan'daki kast sisteminin ve toplumsal cinsiyet rollerinin tarihsel evrimi hakkında bilgi veriliyor. Mauryan İmparatorluğu dönemine kadar kast sisteminin oldukça yerleşik olduğu ve bu dönemde kadınların durumunun kötüleştiği belirtiliyor. Çocuk evliliği, çeyiz uygulaması, kadınların oğul doğurma amacıyla tanımlanması gibi geleneklerin bu dönemde yaygınlaşmaya başladığı ifade ediliyor. Ayrıca, kadınlara yönelik ayrımcı uygulamaların (örneğin, kız çocuklarının öldürülmesi veya ihmal edilmesi) özellikle üst kastlar arasında gelişmiş olabileceği vurgulanıyor. Bununla birlikte, bu olumsuz özelliklerin Hindistan'ın güneyi ve ormanlık bölgelerde yaşayan kabile toplulukları gibi yerleri pek etkilemediği belirtiliyor. Ancak, bu uygulamaların Hint-Aryan dillerinin konuşulduğu bölgelerde günümüze kadar devam ettiği de not ediliyor."
^Stein & Arnold (2010, s. 73): "Asoka'nın fermanları, onun ahlaki otoritesinin geniş ticaret alanını işaret eder. Asoka, Budizm'den ilham alan ahlaki fermanlarını, insanların geçtiği veya toplandığı belirgin sütunlara ya da kayalara kazıttı. Bu fermanlar, malların Maurya İmparatorluğu'nun doğu Ganj ovasındaki kalbinden gelip geçtiği ticaret yollarını izliyordu. Aynı yollardan Asoka da geçti. Bir Budist olarak, yeni inancının kutsal yerlerini ziyaret etmek için bir yıl süren bir hac yolculuğuna çıktı.
^The Imperial Gazetteer of India: The Indian Empire, Volume 2, Historical. Oxford at the Clarendon Press. 1908. s. 286. "Budizm, Ganj Vadisi'ndeki yerel mezheplerden biri olmaktan çıkarak, dünyanın büyük dinlerinden biri haline gelmiştir. ... Bu, Asoka'nın hatırlanma sebebidir; bu, onun saltanatını yalnızca Hindistan tarihinin değil, dünya tarihinin de bir dönüm noktası yapan şeydir."
^Elverskog, Johan (2020). The Buddha's Footprint: An Environmental History of Asia. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. s. 56. ISBN978-0-8122-5183-8. The imperial edicts of Asoka echo this commodity view of trees. In Pillar Edict V, Asoka decreed that "forests must not be burned without reason." The Buddhist community took this mandate further by declaring that in order to protect forests from such conflagrations monks were allowed to set counterfires.[Asoka'nın imparatorluk fermanları, ağaçlara yönelik bu değerli bakış açısını yansıtır. Sütun Fermanı V'de Asoka, "ormanların sebepsiz yere yakılmaması gerektiğini" emretmiştir. Budist topluluğu, bu emri daha ileriye götürerek, ormanları büyük yangınlardan korumak amacıyla keşişlerin karşı ateşler yakmasına izin vermiştir.]
^Fisher (2018, s. 72): "Buda'nın mesajını takip eden Asoka, başkentinde Brahmanik Vedik hayvan kurbanlarını yasakladı (ancak başkenti dışındaki yerlerde bunu durduracak idari kontrole sahip olmadığı görülüyor). Genel olarak, Asoka’nın fermanları hayvanlara olan merhametini ilan eder; bu, çevresel bir etik anlayışından (gelir veya idari hedeflerinin yanı sıra) kaynaklanmış olabilir. Sonuç olarak, günümüzde birçok çevreci, Asoka’yı eski Hindistan’dan bir örnek şahsiyet olarak anmaktadır.."
^Vajpeyi, Ananya (2012). Righteous Republic: The Political Foundations of Modern India. Cambridge MA ve Londra: Harvard University Press. s. 188–189. ISBN978-0-674-04895-9.
^Coningham & Young 2015, s. 451: "Megasthenes'in kayıtları ve tanımlamaları benzer sorgulamalara tabi tutulabilir ve birincil kaynaklar olarak reddedilebilir. Gerçekten de, bu kayıtlar kısmi olup, yüzyıllar sonra M.S. üçüncü yüzyıldan Arrian gibi Romalı derlemeler aracılığıyla parçalı bir biçimde günümüze ulaşmıştır (Kalota 1978)."
^Michon, Daniel (2015). Archaeology and Religion in Early Northwest India. Archaeology and Religion in South Asia series. Londra, New York, ve New Delhi: Routledge. s. 33. ISBN978-1-138-82252-8. Prinsep was also responsible for deciphering two ancient Indian scripts, Brahmı and Kharoshthı, the latter being essential in the unravelling of Punjab’s political history in the early historic period. He also was the first to read, with a proper understanding of their import, the Asokan inscriptions of the 3rd century BCE, which opened the door to further understanding of the Mauryan Empire in the northwest.[James Prinsep, Brahmi ve Kharosthi olmak üzere iki eski Hint yazısını çözmekten de sorumluydu. Kharosthi, özellikle Pencap'ın erken tarihi dönemindeki siyasi tarihinin çözülmesinde önemliydi. Ayrıca, MÖ 3. yüzyıla ait Asoka yazıtlarını doğru bir anlayışla ilk kez okuyan Prinsep idi. Bu sayede, kuzeybatıdaki Maurya İmparatorluğu'nun daha iyi anlaşılmasının kapılarını açtı.]
^:"Androcottus, when he was a stripling, saw Alexander himself, and we are told that he often said in later times that Alexander narrowly missed making himself master of the country, since its king was hated and despised on account of his baseness and low birth." Plütark 62-3 Plütarch 62-3 28 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^Chandragupta Maurya and His Times, Radhakumud Mookerji, Motilal Banarsidass Publ., 1966, s.26-27 Mookerji, Radhakumud (1966). Chandragupta Maurya and His Times. Motilal Banarsidass Publ. ISBN9788120804050. 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^Mookerji, Radha Kumud (1999). Chandragupta Maurya and his times: Madras University Sir William Meyer lectures, 1940-41 (4., reprint bas.). Delhi: Motilal Banarsidass. ISBN9788120804333.
^Arrian. "Book 5". Anabasis. Arrian'a göre, Megasthenes, Sibyrtius'un sarayında Arachosia'da yaşamış ve Sandracottus'us Pataliputra'daki sarayına elçi olarak seyahat etmiştir.
^"Hindistan'daki kraliyet konutlarında, o ülkenin en büyük krallarının yaşadığı yerlerde, hayranlık uyandıracak o kadar çok şey var ki, ne Memnon'un Susa şehri tüm ihtişamıyla ne de Ekbatan'nın görkemi bunlarla kıyaslanabilir. ... Parklarda evcil tavus kuşları ve sülünler tutulur." Aelian, Characteristics of animalsbook XIII, Chapter 18, ayrıca The Cambridge History of India, Cilt 1, sayfa 411'de de alıntılanmıştır.
^Romila Thapar'ın 1961 yılında yayımlanan Aśoka and the decline of the Mauryas adlı kitabında, Maurya Hindistanı ile Ahameniş İranı'ndaki bazı binaların mimari benzerliklerinin dikkat çektiği belirtilmiştir. Özellikle Pataliputra'daki kraliyet sarayı, Susa, Ekbatana ve Persepolis'teki saraylarla karşılaştırılmıştır.
Allchin, F. R. (1995), "The Mauryan State and Empire", Allchin, F. R. (Ed.), The Archaeology of Early Historic South Asia: The Emergence of Cities and States, Cambridge University Press, ss. 183–221
Fisher, Michael (2018), An Environmental History of India: From Earliest Times to the Twenty-First Century, Cambridge and Londra: Cambridge University Press, doi:10.1017/9781316276044, ISBN9781316276044
Hansen, Valerie (2012), The Silk Road: A New History, Oxford and New York: Oxford University Press, ISBN978-0-19-515931-8
Olivelle, Patrick (2013), King, Governance, and Law in Ancient India: Kautilya's Arthaśastra, Oxford and New York: Oxford University Press, ISBN978-0-19-989182-5
Singh, Upinder (2012), "Governing the State and the Self: Political Philosophy and Practice in the Edicts of Aśoka", South Asian Studies, University of Delhi, 28 (2), s. 131–145, doi:10.1080/02666030.2012.725581
Singh, Upinder (2017), Political Violence in Ancient India, Cambridge, MA and London: Harvard University Press, ISBN9780674975279
Sinopoli, Carla M. (2006), "Imperial Landscapes of South Asia", Start, Miriam T. (Ed.), Archaeology of Asia, Blackwell Series in Global Archaeology, Malden, MA, ABD ve Oxford UK: Blackwell Publishing, ISBN978-1-4051-0212-4
Burton Stein (1998). A History of India (1st ed.), Oxford: Wiley-Blackwell.
![Maurya İmparatorluğu'nun ana toprakları, bir ağ modeli olarak kavramsallaştırılmıştır.[a]](/wiki/Dosya:Maurya_Empire,_c.250_BCE_network_model_v01.png)
![Maurya İmparatorluğu'nun, Asoka döneminde Maurya kontrolündeki toprakların bir bütün olarak genel tasviri.[b][c]](/wiki/Dosya:Maurya_Empire,_c.250_BCE_2.png)
