Güney gerçek balina yunusu
Güney gerçek balina yunusu (Lissodelphis peronii) Güney Yarımkürenin soğuk sularında yaşayan küçük ve ince bir memeli türü. İki gerçek balina yunusu türünden birisidir; Diğeri ise Kuzey Yarımkürenin derin okyanuslarında yaşayan kuzey gerçek balina yunusu'dur.
| Güney gerçek balina yunusu | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ortalama bir insan ile boyut karşılaştırması
| ||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
 Güney gerçek balina yunusu doğal yaşam alanı | ||||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||||
|
Açıklama değiştir
Güney gerçek balina yunusu, dorsal yüzgeci olmayan bir yunus türüdür. Kuzey gerçek balina yunusundan daha küçük olmakla beraber başları ve yanları daha beyazdır. Alt tarafı beyaz, üst tarafı siyah, ince ve narin bir bedenleri vardır. Yüzgeçleri ağırlıklı olarak beyaz, küçük ve kavislidir. Kuyruklarının ortasında küçük bir çentik vardır ve arka kenarları iç bükeydir. Küçük ama belirgin bir gagaları vardır. Her iki çenede 43 ila 49 dişe sahiptirler.
Bu tür Güney Yarımkürede subtropik okyanuslardan subantartik okyanuslara kadar dağılım gösterirler. Toplam nüfus aralığı hakkında yeteri kadar çalışılmamıştır. Kuzey Amerikanın batı kıyılarında büyük nüfusa sahiptirler. Soğuk akıntılarla ilişkili olarak Afrika'nın batı ve güney kıyılarıyla beraber Namibya yakınlarında nüfus kaydedilmiştir.[2][2][3]
Bu türü ilk defa 1804'te Bernard Germain de Lacépède tanımlamıştır. Lissodelphis cinsi, Balinaların okyanus yunusları ailelerinden, yunusgiller içerisinde yer alır.[1] Bu cinsin adı Yunanca lisso (düz), ve delphis kelimelerinden türetilmiştir. Özel sıfat olan peronii , 1800'de Tazmanya seferi sırasında bu türleri gören François Péron anısına verilmiştir.[4] Türün bilinen isimleri güney gerçek balina yunusu (right whale dolphin) ve yılan porpoisi'dir (snake porpoise).[2][5]
Güney gerçek balina yunusları muhtemelen köpekbalıkları ve katil balinalar tarafından yenirler. L. peronii hangi balık türleriyle beslendiği tam olarak bilinmemekle beraber; kabuklular, kalamarlar ve ışıldakgiller türleri ile beslendikleri bilinmektedir. Diyetleri muhtemelen kril içerebilir.[2]
Özellikleri değiştir
Aerodinamik bir gövdeye, kısa tanımlı bir gagaya, görünür dişlere ve tek hava deliğine sahiptirler. Alt tarafları beyaz olmakla birlikte siyah-beyaz renklere sahiptirler. Dorsal yüzgeçleri bulunmamaktadır. Hızlı ve etkin yüzücülerdirler. Yeni doğanlar 80 ila 100 cm, yetişkinler ise 1.8 ila 2.9 m arasında uzunluklara sahiptirler. Dişiler erkeklerden biraz daha uzun olma eğilimindedirler. Yetişkin ağırlıkları 60–100 kg arasındadır. Balık kalamar ve ahtapot yerler.
Davranışları değiştir
Güney gerçek balina yunusları oldukça narindirler ve sürekli olarak su yüzeyine sıçrayarak hareket ederler. Yavaş yüzerlerken, baş ve arkalarının arasındaki küçük bir alan olan solunum yüzeyi gözlemlenebilir. Genelde 2 ila 100 arası üyeden oluşan gruplar halinde yaşarlar. Bazı gruplar diğerlerine göre daha agresiftirler ve bot ve teknelerden uzakta yüzerler, diğerleri ise yay yüzüşü tarzında bot ve teknelere yakın yüzebilirler. Bu yay yüzüşü, 19. yüzyılda zıpkınlı balina avcıları tarafından onların aleyhinde kullanılmıştır. Güney gerçek balina yunusları genellikle kum saati yunusları ile beraber görülürler.
Koruma değiştir
Güney gerçek balina yunusları, Batı Afrika Makronezyası Küçük Deniz Memelileri ve Denizanalarını Korumayla ilgili Mutabakat ve (Western African Aquatic Mammals MoU)[6] ve Pasifik Adası Bölgesi Deniz Memelilerini ve Yaşam Alanlarını Koruma ile ilgili Mutabakat kapsamındadır (Pacific Cetaceans MoU).[7]
Ayrıca bakınız değiştir
| Wikimedia Commons'ta Güney gerçek balina yunusu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Lissodelphis peronii (Lacépède, 1804)". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "ITIS" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c d "Lissodelphis peronii". Species Profile and Threats Database. Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts, Canberra. 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2009.
- ^ "Lissodelphis borealis Right Whale Dolphin". MarineBio. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
- ^ Fertl, Dagmar. "Southern Right Whale Dolphin". Whales & Whale Spotting. 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2009.
- ^ "Lissodelphis peronii (Peale, 1848)". Encyclopedia of life. eol.org. 28 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
- ^ "Memorandum of Understanding Concerning the Conservation of the Manatee and Small Cetaceans of Western Africa and Macaronesia". 31 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ "Memorandum of Understanding for the Conservation of Cetaceans and Their Habitats in the Pacific Islands Region". 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- {{{assessors}}} (2008). Lissodelphis peronii. IUCN 2008. IUCN Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesi. Erişim tarihi: 6 March 2009.
Dış bağlantılar değiştir
- Balina ve Yunus Koruma Topluluğu 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.