Lâgarî Hasan Çelebi
Lâgari Hasan Çelebi (d. 17. yüzyıl), Osmanlı İmparatorluğu'nda IV. Murad döneminde, barut macunundan hazırlanmış fişekler vasıtasıyla uçtuğu görülen ve kayıt edilen Osmanlı sanatkârı ve mühendisidir.[1]
Lâgarî Hasan Çelebi | |
|---|---|
 Lâgarî Hasan'ın fişeklerle uçuşunu gösteren, 17. yüzyıldan kalma temsilî bir resim. | |
| Doğum | 17. yüzyılın başları Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | Kırım, Kırım Hanlığı |
| Milliyet | Türk |
| Diğer ad(lar)ı | Lâgarî |
| Vatandaşlık |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Bilim insanı, mühendis |
| Etkin yıllar | 1630'lu yıllar |
| Dönem | IV. Murad dönemi |
| Tanınma nedeni | İlk insanlı roket uçuşu |
Hayatı hakkındaki bilgiler sadece Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’sinde anlattıklarına dayanır. Evliya Çelebi’ye göre 1632-33 yılında, IV. Murad’ın kızı Kaya Sultan’ın doğumu nedeniyle yapılan şenlikler sırasında 50 okka barut macunundan yedi kollu bir fişek icat etmiş ve "Padişah'ım, seni Hüdâ'ya ısmarladım. İsa Peygamber ile konuşmaya gidiyorum." diyerek Sarayburnu’nda IV. Murad’ın huzurunda fişeğe binmiş, yardımcılarının fişeği ateşlemesiyle havaya yükselmiştir. Havada iken yanındaki fişekleri ateşleyince denizin yüzü aydınlanmış, büyük fişeğinin barutu kalmayıp yere doğru düşerken de ellerindeki kartal kanatlarını açıp Sinan Paşa Köşkü önünde denize inmiştir. Oradan da yüzerek Padişah'ın huzuruna gelmiş ve “Padişah'ım, İsa Peygamber sana selam etti.” diyerek şaka yapmıştır. Sultan Murad bu başarısından ötürü onu sipahi yazdırmıştır. Yine Evliya Çelebi’nin belirttiğine göre daha sonra Lâgari, Kırım’a Selâmet Giray Han’ın yanına giderek orada ölmüştür.[1]
Popüler kültür değiştir
İstanbul Kanatlarımın Altında adlı sinema filminde Okan Bayülgen tarafından canlandırıldı. Hezârfen Ahmed Çelebi ve Evliya Çelebi ile birlikte Lâgari Hasan Çelebi de filmin karakterlerinden biri olmuştur.
Muhteşem Yüzyıl Kösem dizisinde gençliği İbrahim Yıldız tarafından canlandırıldı.
Discovery Channel'da yayınlanan MythBusters adlı programın 11 Kasım 2009 tarihli "Crash and Burn" adlı bölümünde Lâgari'nin roketi konu alınmış, yapılan deneylerle durumun Evliya Çelebi'nin tarifine sıkı sıkıya bağlı olmadığı sonucuna varılmıştır.[2]
Kaynakça değiştir
- ^ a b "İslam Ansiklopedisi, Mustafa Kaçar". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2018.
- ^ "Büyük Fark". 8 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2018.