Kullanıcı:Khutuck/Vikipedi Nedir

Vikipedi değiştir

Başlık

Giriş Paragrafı

2001'de Jimmy Wales ve Larry Sanger tarafından kurulan Wikipedia projesi bugün, yüzlerce farklı dilde sürümü bulunan, toplamda 10 milyondan fazla madde barındıran internetteki en büyük ve popüler bilgi kaynağı. "Özgür Ansiklopedi" (The Free Encyclopedia) sloganıyla yola çıkan Vikipedi'ye internet erişimi olan herkesin katkıda bulunabilmesi ve böylece barındırdığı bilgilerin imece usulüyle oluşturulmuş olması, Vikipedi'yi kendisinden önceki ansiklopedi projelerinden ayıran en büyük özelliği. Vikipedi bugün yıllık yaklaşık 684 milyon ziyaretçisi ve 75 binden fazla aktif katılımcısıyla büyümeye devam ediyor.

Vikipedi'ye katılmak için belirli bir konuda uzman olmanız gerekmediği gibi, Vikipedi'de değişiklik yapmak için kullanıcı adı almanıza bile gerek yok. Her ne kadar katılımcıların katkılarını daha düzenli yapabilmesi için kullanıcı adı almaları teşvik edilse de kullanıcılar anonim bir şekilde kullanıcı adı almadan da istedikleri gibi katkıda bulunabiliyorlar.

Vikipedi'nin sürekli olarak değiştirilebilmesi ve değiştirilmesi, çevrim içi ortamda sunulması ve çok farklı arkaplanlara sahip kullanıcılar tarafından ortaklaşa oluşturulması onu alıştığımız basılı ansiklopedilerden farklı kılıyor; bunun da hem olumlu hem de olumsuz yönleri var. Örneğin Vikipedi'de görece eski maddeler daha oturmuş, kaynakçası daha tamam bir haldeyken yeni maddeler görece daha sorunlu ve eksik olabiliyor; bununla birlikte aynı özellikler sebebiyle Vikipedi'nin içeriği basılı ansiklopedilerinkine oranla çok daha güncel. Vikipedi'deki içeriğin gerçekten güvenilir olup olmadığı ve ortaya koyduğu içerik geliştirme yönteminin klasik ansiklopedi oluşturma yöntemiyle kıyaslandığında ne kadar başarılı olabildiği sorusu birçok kişinin aklına takılan bir soru. Bu soru birkaç yıl önce ünlü bilim dergisi Nature'da yayımlanan bir makalede de ele alındı ve araştırıldı. Nature'ın Aralık 2005 tarihli makalesine göre, tanınmış bir ansiklopedi olan Britannica Ansiklopedi'sinin çevrim içi sürümüyle Vikipedi'nin çeşitli maddelerinin uzmanlarca karşılaştırılmalı bir şekilde incelenmesi sonucu, incelenen Vikipedi ve Britannica maddelerinde eşit oranda yanlış anlama temelli büyük hatalara rastlandı (her ansiklopedide yaklaşık dört tane). Görece küçük olgusal hatalar ise incelenen Vikipedi maddelerinde 162 taneyken, uzmanlar tarafından klasik yöntemlerle hazırlanan Britannica'da 123 taneydi. Nature'ın "İnternet Ansiklopedileri Başa Baş Gidiyor" başlıklı bu araştırması Vikipedi'nin ortaya koyduğu içerik oluşturma sisteminin en az klasik yöntemler kadar başarılı olabileceğini göstermiş ve Vikipedi'ye olan ilgiyi daha da arttırmıştır.

Vikipedi'nin Amacı Nedir? değiştir

Vikipedi'nin amacı herkes tarafından değiştirilebilir ve erişilebilir bir ansiklopedi oluşturmaktır. Nitekim Vikipedi'nin kurucusu Jimmy Wales'in hazırladığı bir tanıtım videosunda gerek videonun ismi gerekse Vikipedi'nin amacının tanımı olarak "Tüm İnsanlığın Bilgisine Serbest Erişim" ("Free Access To All Human Knowledge") ifadesi kullanılmıştır. Vikipedi'de, dünyanın her köşesinden insanlar kendi bilgilerini ortaya koyarak herkesin erişimine ve kullanımına açık tutmaktadırlar. Bu amaç doğrultusunda Vikipedi birçok dilde sürümler açmıştır ve 2008 itibariyle 236 dilde aktif sürümleri bulunmaktadır.

Vikipedi Nasıl İşler? değiştir

Vikipedia sisteminin en önemli özelliği, yönetimin tamamen kullanıcılarda olması. “Topluluk tarafından yönetim” (communal governance) adı verilen bu sistemde sitenin tüm kontrolü katkıda bulunanlara ait. Wikipedia'nın kurucusu Jimmy Wales’e göre bu yönetim sistemi “aşırı uçları birleştirerek ılımlı sonuçlar çıkartmakta çok başarılı”. Sistem belli açılardan antik demokrasilerle benzeşiyor, ancak farklılıkları da çok. Kişilerin birbirini ikna etmesi oylamalardan çok daha önemli, oylamalar hep son çözüm olarak görülüyor. Bu sistem sayesinde İsrail-Filistin sorunu gibi çok zor konularda bile iki tarafın da adil kabul edeceği makaleler oluşturulması mümkün. Bu sistem yaratıcılığa da engel değil, çünkü Wales’e göre “herkes tarafından güvenilecek bir referansınız varsa en uç görüşü bile belirtebilirsiniz.”

Wikimedia Vakfı Nedir? değiştir

Wikimedia Vakfı; içinde vikipedi, vikisöz, vikisözlük, vikikaynak, vikikitap gibi wiki-bazlı ve halka açık projeleri de barındıran kâr amacı gütmeyen ABD merkezli bir vakıftır. Vakfın ABD dışındaki diğer 17 ülkede, ülkenin hukuk kurallarına göre kurulmuş yerel birimleri bulunmaktadır. Bu ülkeler Almanya, Arjantin, Avustralya, Avusturya, Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, Hong Kong, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Polonya, Rusya, Sırbistan ve Tayvan'dır. Vakıf bağışlarla ve sponsorların desteği ile giderlerini karşılamaktadır. Vakfın finansal raporları tüm internet kullanıcılarına açık olarak yayınlanmaktadır.

20 Haziran 2003 tarihinde kurulan vakfın vekilleri olarak Jimmy Wales, Tim Shell ve Michael Davis 2004 yılında atandı. Aynı yıl Angela Beesley ve Florence Nibart-Devouard yönetime katıldılar. Dünyanın en geniş katılımcı projelerini yürüten vakfın çalışmaları ile birlikte wikipedia dünyanın en çok ziyaret edilen ilk 10 internet sitesi arasında kalıcı bir yer buldu. Wikimedia Vakfı sponsorların desteğiyle Wikimania geleneksel konferanslarını düzenlemektedir. Wikimania 2009'un Arjantin'in Buenos Aires kentinde düzenlenmesi planlanmaktadır. Wikimania 2008, Mısır'ın İskenderiye kentinde 17-19 Temmuz 2008 tarihlerinde düzenlenmiştir. Aynı zamanda vakfın mütevelli heyetinin seçimleri de yapılmıştır. Başkanlığı ABD'li hukukçu Michael Snow yürütürken diğer üyeler, Jimmy Wales, Jan-Bart de Vreede, Domas Mituzas, Stu West, Kat Walsh ve Ting Chen olmuştur. Heyette bulunan üç koltuk, doğrudan Wikimedia topluluğu tarafından online olarak seçilmiştir. Bu üyelerden birisi olan Ting Chen (user:Wing) Wing kullanıcı adıyla 2003 yılında Almanca wikipedia'da yazarlığa başlamış, bir süre Çince wikipedia'ya katkıda bulunmuştur ve Almanya'da IBM firmasında çalışan bir vikipedisttir.

Wikimedia projelerinden biri olan wikipedia'da, 27 Mart 2008 tarihinde Macarca wikipedia'da İngiliz kuyumcu ve ressam Nicholas Hilliard'ın kısa bir biyografisinin yazılmasıyla tüm wikipedialar toplamı olarak 10 milyon makale sayısına ulaşılmıştır. Böylece dünyadaki tüm dillerde ve tarihteki en geniş ansiklopedi içeriği amacına bir adım daha ulaşılmıştır.