Kolektif eylem
Kolektif eylem, (İngilizce: Collective action) çeşitli menfaat sahipleri arasındaki işbirlikçi ve sürdürülebilir yardımlaşma[1] ya da bireylerin eylemlerinin birbiriyle ilişkili hâle getirilerek uyum sağlaması.[2] Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, siyaset bilimi ve ekonomi dahil olmak üzere sosyal bilimlerin birçok alanında formülasyonları ve teorileri olan bir terimdir.
George Herbert Mead'a göre, bireylerin diğer insanların rolünü alması ile kendilerini başka bakış açılarıyla gözlemlemeleri, toplumsal eylem için bir temel oluşturur. Bireyler bu eylemler ile kendilerinden beklenilen davranış hakkında bilgi sahibi olarak kendi eylemlerini değiştirmeye yönelir ve toplumun genel tutumunun bilincinde olarak kendilerini yargılayıp değerlendirirler.[4]
Kolektif eylemlerin problemi, birden fazla bireyin belirli bir eylemden yararlanacağı, ancak herhangi bir bireyin bunu tek başına üstlenip çözmesini mantıksız kılan bir maliyete sahip olduğu durumlarda ortaya çıkar. Bu durumda en ideal çözüm, bunu, maliyeti paylaşılan kolektif bir eylem olarak üstlenmektir.[5] Bu sorunu ifade etmek için İngilizcede "belling the cat" yani "kediye çan takmak" metaforu kullanılır.[6] Bu metafor imkansız derecede zor bir görevi yerine getirmeyi kabul eden gruplar için kullanılan bir deyimdir.[7]
Etimoloji değiştir
Fransızca collectif “toplu, ortak” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Latince colligere “bir yere toplamak” fiilinden +(t)iv° 10 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ekiyle türetilmiştir. Bu fiil de Latince legere, lect- “seçmek, ayırmak” fiilinden con+ 10 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ön ekiyle türetilmiştir.[8]
Eylem kelimesi ise eyle- fiilinden +Im 10 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. eki ile türetilmiştir.[9] İngilizce action kelimesinin karşılığı olarak getirilmiştir.
İki kelimenin birleşmesi ile kabaca "ortak hareket eden topluluk" şeklinde bir mana ortaya çıkar.
Kaynakça değiştir
- ^ "Genel Olarak Kolektif Eylem – ÖSKEM". 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022.
- ^ Modern Sosyoloji Tarihi. T.C. Anadolu Üniversitesi. s. 105.
- ^ Anbarli, Şeniz (1 Eylül 2007). "Baskıya Karşı Direnme Biçimi Olarak Sivil İtaatsizlik ve Meşruluğu Sorunu". Yönetim Bilimleri Dergisi. 5 (2): 69-90. ISSN 1304-5318. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022.
- ^ Modern Sosyoloji Tarihi. T.C. Anadolu Üniversitesi. s. 114.
- ^ Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: Agar, Jesse. "Tragedy of the Commons │ The Problem with Open Access". Youtube. This Place (youtube channel). 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2015.
- ^ Dowding, Keith (1996). Power. University of Minnesota Press. ss. 31 ff. ISBN 978-0-8166-2941-1.
- ^ Strouf, Judie L. H. (2005). The literature teacher's book of lists. Jossey-Bass. s. 13. ISBN 0787975508. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022.
- ^ "kolektif". Nişanyan Sözlük. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022.
- ^ "eylem". Nişanyan Sözlük. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2022.