Kedi sağlığı
Evcil kedilerin sağlığı, veteriner tıpta iyi çalışılmış bir alandır.
Konular arasında bulaşıcı hastalıkları, genetik hastalıkları ve bu hastalıkların önlenmesini; diyeti, beslenmeyi ve kısırlaştırma gibi cerrahi işlemleri içerir.
HastalıklarDeğiştir
Bulaşıcı hastalıklarDeğiştir
Bulaşıcı bir hastalığa virüsler, bakteriler, mantarlar veya parazitler gibi patojenik organizmaların varlığı neden olur. Bu hastalıkların çoğu havadaki patojenler ile, doğrudan veya dolaylı temas yoluyla kediden kediye yayılabilirken; diğerleri kene veya sivrisinek gibi bir taşıyıcıya ihtiyaç duyar. Bazı bulaşıcı hastalıklar halk sağlığı açısından endişe vericidir çünkü bunlar bir zoonoz hastalıktır ve insana bulaşabilir.
ViralDeğiştir
Kedilerde viral hastalıklar, özellikle barınaklarda ciddi olabilir. Zamanında aşılama, enfeksiyon riskini ve şiddetini azaltabilir. Kedileri aşılamak için en yaygın olarak önerilen bazı viral hastalıklar şunlardır:
- Kedi immün yetmezlik virüsü (FIV), HIV'in genetik bir akrabasıdır.[2]
- Kedi nezlesi (FVR), kedi herpesvirüsü 1'in (FHV-1) neden olduğu kedilerin üst solunum yolu enfeksiyonudur.
- Feline calicivirus (FCV), kedilerde solunum enfeksiyonunun diğer yaygın viral nedeni.
- Kuduz, enfekte bir memelinin ısırığıyla bulaşan ölümcül bir hastalıktır. Amerika Birleşik Devletleri'nde kediler, bildirilen kuduzlu hayvan vakalarının %4.6'sını oluşturmaktadır.[3]
Kedilerin maruz kalabileceği bazı diğer virüsler şunları içerir:
MantarsalDeğiştir
- Ringworm (İngilizce: Ringworm)
- Kriptokok (İngilizce: Cryptococcus)
- Malassezia pachydermatis, (İngilizce: Malassezia pachydermatis)
ParazitlerDeğiştir
Kedilerin vücudu, iç ve dış parazitlere maruz kalabilmektedir. Pireler, köpeklerde ve kedilerde çok sık görülen dış parazitlerdir. Pireler bir ortamı kolayca istila edebilir. Kedilerden kan alırlar ve hızla çoğalırlar, bu da onları bazı evlerden yok etmeyi zorlaştırır. Bir pire istilasını tedavi etmek için tropikal ilaçlarla birlikte spreyler ve tozlar kullanılır, ancak ilk etapta bir soruna neden olmalarını önlemek için önleyici ilaçlar kolayca uygulanabilir.
Kedi piresi Ctenocephalides felis, evcil hayvan sahiplerinin gördüğü kaşıntı ve tüy dökülmesine ek olarak ciddi hastalıkları ve parazitleri de bulaştırabilir. Bu nedenle, pireleri önlemek, sadece bir sıkıntıyı önlemekten daha fazlasıdır. Daha az yaygın olarak, kediler ayrıca parazitleri bir kediye iletebilen köpek piresi Ctenocephalides canis ile de enfekte olabilir.
Genetik hastalıklarDeğiştir
Evcil kediler, çoğu insanlardakine benzeyen, doğal olarak ortaya çıkan 250'den fazla kalıtsal hastalıktan etkilenir. Diyabet, hemofili ve Tay-Sachs hastalığı gibi.[2][4]
Cilt hastalıklarıDeğiştir
Deri bozuklukları, kedilerde en sık görülen sağlık sorunları arasındadır ve birçok nedeni vardır. Bir kedinin derisinin ve tüylerinin durumu, genel sağlığının önemli bir göstergesi olabilir.
Tümör ve kanserDeğiştir
Önleyici tıpDeğiştir
AşılamaDeğiştir
Aşılar, hayvan sağlığı için bir önlemdir. Kediler için önerilen özel aşılar coğrafi konuma, çevreye, seyahat geçmişine ve hayvanın sıklıkla yaptığı faaliyetlere bağlı olarak değişir. Amerika Birleşik Devletleri'nde, bu faktörlerden herhangi birine bakılmaksızın; kedilerin kuduza, herpesvirüs 1'e (FHV-1), kedi kalisivirüsüne (FCV) ve kedi panlökopeni virüsüne (FPV) karşı aşılanması genellikle şiddetle tavsiye edilir. Diğer hastalıklara karşı aşı olup olmayacağına dair karar, kediye özgü faktörler göz önünde bulundurularak, sahibi ve veteriner hekim arasında verilmelidir.
Hastalıkların tespitiDeğiştir
FeLV, FIV ve kedi kalp kurdu gibi kedi hastalıkları, rutin veteriner hekim ziyaretinde belirlenebilir. Kedi hastalıklarını bulabilen çeşitli testler mevcuttur ve erken teşhis ile çoğu hastalık etkili bir şekilde yönetilebilir.
Parazit ilacıDeğiştir
Ayda bir kez uygulanan konuyşa ilgili ürünler veya sindirilebilir haplar gelecekteki parazit istilalarını önlemek için en yaygın kullanılan ürünlerdir.
Diyet ve beslenmeDeğiştir
Gıda alerjisiDeğiştir
Gıda alerjisi, mide-bağırsak veya deri rahatsızlıklarına yol açan mevsimsel olmayan hastalıktır. Kediler bazen hazır mamalara karşı alerji ya da gıda intoleransı oluşturabilir. Gıda alerjileri; kendini aşırı temizleme ihtiyacı hissetme, belirli bölgelerde oluşan kızarıklıklar, mide-bağırsak sorunları gibi belirtilerle de kendini gösterebilir. Genelde ilk görülen belirtiler kızarıklık ve kaşıntı ile beliren tüy dökülmesidir. Kaşıntı çok fazla şiddetli olabilir ve bu nedenle kediler kanepelere, duvarlara ve bunun gibi eşyalara sürtünerek kaşınmak ister.
Kediler için tehlikeli yiyeceklerDeğiştir
Çikolata katıları, soğan, sarımsak, avokado, üzüm, kuru üzüm, kahve, inek sütü ve diğer bazı insan yiyecekleri dahil olmak üzere bir dizi yaygın insan gıdası ve evde yenilebilir maddeler kediler için toksiktir.[5]
Ayrıca bakınızDeğiştir
KaynakçaDeğiştir
- ^ Bites, puncture wounds, and abscesses 27 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., John A. Bukowski and Susan E. Aiello; WebVet.com; accessed March 30, 2009.
- ^ a b "Domestic cat genome sequenced". Genome Research. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015.
- ^ Blanton, J. D.; Hanlon, C. A.; Rupprecht, C. E. (2007). "Rabies surveillance in the United States during 2006". Journal of the American Veterinary Medical Association. 231 (4): 540-556. doi:10.2460/javma.231.4.540. PMC 5120391 $2. PMID 17696853.
- ^ Sharon Guynup (21 Nisan 2000). "Cats and humans share similar X and Y chromosomes". Genome News Network. 18 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015.
- ^ "Evlerde Sıklıkla Bulunan ve Yediğinde Kedilere Zarar Veren 7 Şey". ListeList. 16 Nisan 2018. 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2021.