Kavadar
Kavadar (Makedonca: Кавадарци; Kavadarci), Makedonya'nın orta kesiminde, şarabıyla ünlü kasabalarından biridir. Ülkenin Tikveş bölgesinde bulunur. Doğu Avrupa'da şarap ihtiyacının büyük bir kısmı burada üretilir.
| Kavadar | |
|---|---|
|
Kasaba | |
|
Kavadar Кавадарци | |
 | |
 Bayrak  Arma | |
  Kavadar | |
| Ülke |
 Makedonya |
| Bölge | Vardar |
| Belediye | Kavadar |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Mitko Jançev |
| Yüzölçümü | |
| • Kasaba | 391 km² (150 mil²) |
| Rakım | 230 m (750 ft) |
| Nüfus | |
| • Kasaba | 38,741 |
| • Kent | 37,189 |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAZD) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAYZD) |
| Alan kodu | (+389) 043 |
| Plaka kodu | VE |
|
Resmî site Kavadar Belediyesi | |
İçindekiler
CoğrafyaDüzenle
Makedonya’nın orta kesiminin güneyi sayılabilecek bir konumda, Vardar Bölgesi sınırları içinde yer alır. Belediye yüzölçümü 391 kilometrekare olup denizden yüksekliği (rakım) 150-230 metre civarındadır.
İklimDüzenle
Kavadar’da dört mevsim yaşanır. Yıllık ortalama sıcaklık 13.5 °C’dir. Muhitin yazları sıcak ve kuru, kışları soğuk ve kar yağışlıdır.[2]
TarihDüzenle
Erken TarihDüzenle
Tikveş bölgesi içinde, Kavadar’ın yakınlarında, tarih öncesine ait olduğu düşünülen birçok eser ve yapıya rastlanmıştır. Tunç ve seramikten yapılan birçok arkeolojik malzeme, bu bölgede ele geçirilmiştir.
Kavadar bölgesi, Roma zamanında para basılan, municipium statüsünde bir yerleşim birimi olmuştur: Municipium Stobensium. Çok sayıda yapı ve anıtın yanında, tiyatronun da keşfedildiği bu alan, o dönemde önemli bir yaşam merkezi olmuştur.
Osmanlı İmparatorluğu DönemiDüzenle
Kavadar bölgesi 14. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmıştır. 14. yüzyılla beraber bölgede büyük değişiklikler ve gelişmeler görülmüştür. Çoğunluğunu Oğuz boylarının oluşturduğu Türkler, bölgede yeni bir düzen kurmuşlardır. Bu düzen, yeni mimari yapılar, yeni kültür dünyası gibi şekillerde olmuştur. Bu dönemle beraber bölgede Türk nüfusunda büyük artışlar gerçekleşmiştir ve 14. yüzyıldan itibaren Kavadar bölgesindeki bazı köy ve kasabaların nüfusunun tamamı Türklerden oluşmuştur. O dönemden günümüze kadar ilgili yerlerde Türk nüfusu hâlen yaşamını sürdürmektedir.
17. yüzyılda birçok yeni köy oluşmuş ve civardan yapılan göçlerle büyümüştür. Bugünkü Kavadar kasabası da, böyle bir şekilde eski bir köy iken, aldığı büyük göçlerle gelişen bir kasaba olarak görünmüştür.
Kavadar’ın adı, ilk kez Osmanlı dönemindeki kayıtlarda 1823 yılında geçmiştir.[kaynak belirtilmeli]
Kayıtlara göre 19. yüzyılda Kavadar 1330 evden oluşmaktaydı. Bu evlerden 709 tanesi Türk, 620 tanesi Slav ve bir tanesi Yahudi evi olarak belirtilmiştir. Bu dönemde Kavadar, Manastır merkezli bir paşalık yönetiminde olmuştur. Türklerin çoğunluğu oluşturduğu bölgede beylerin yaşadığı çok sayıda konak, köşk, evin yanında birçok cami var olmuştur. Söz konusu zamanda Kavadar, Tikveş bölgesindeki yeni bir merkez olarak gelişmiştir.
19. yüzyıl sonlarında Balkanlar’ın birçok yerinde görülen ayaklanmaların bir kısmı da Dame Gruev gibi isyancı Slavların yönetiminde Kavadar ve civarında da yapılmış ve bu isyan saldırıları ile bölgedeki Türk nüfusun korkutma, öldürme, göç ettirme gibi çeşitli şekillerde yok edilmesi amaçlanmıştır.
Kavadar, Osmanlı İmparatorluğu döneminde de aynı adını taşımıştır (قوادار Kavadar)[3] ve son dönem (19. yüzyıl sonu) idari dağılımda Selanik Vilayeti’nde Selanik Sancağı’na bağlı bir merkez olmuştur.[3]
Yugoslavya Krallığı DönemiDüzenle
Osmanlı İmparatorluğu dönemi sonrasında, küçüklü büyüklü birçok muharebe sonrasında Kavadar bölgesi, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı egemenliğine girmiştir. 1918 sonrasında Yugoslavya Krallığı olarak 1943 yılına dek egemenlik sürmüştür.
Yugoslavya DönemiDüzenle
1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Kavadar’ın da dâhil olduğu bölge, bu kez de sosyalist Yugoslavya idaresine girmiştir.
Makedonya Cumhuriyeti DönemiDüzenle
1991 yılında Makedonya’nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etmesiyle Kavadar, bağımsız Makedonya Cumhuriyeti içinde bugününe gelmiştir.
NüfusDüzenle
2002 sayımlarına göre Kavadar’ın toplam nüfusu 38.741 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Makedonlar 37.499; Romanlar 679; Sırplar 218; Türkler 167...[1]
SanayiDüzenle
ŞarapDüzenle
Kavadar, Balkanlar çapında şarapçılığıyla ünlü bir yerdir. Bölgedeki bağ alanı, 120 km2’dir ve şarap üretimi 85.000 tonun üstündedir. Tikveş şaraphanesi, Makedonya’nın en eski şaraphanelerindendir. Bu şaraphane 55 milyon kilogram kadar üzümden 35 milyon litre civarında şarap üretmiştir.
Kavadar nüfusunun %85’i üzüm üretimiyle, bağcılıkla uğraşmaktadır.
Şarap ÇeşitleriDüzenle
| Kırmızı Şarap |
Beyaz Şarap |
Alkollü İçki |
Özel Şarap |
|---|---|---|---|
| T'ga za Jug | Smederevka | Sarı Lozova Rakısı | Roze |
| Aleksandrija | Riesling | Beyaz Lozova Rakısı | |
| Kratošija | Chardonnay | Brendi | |
| Teran | Temjanika | Vinyak | |
| Krater | Sauvignon Blanc | Viski | |
| Cabernet Sauvignon | Semijon | ||
| Poema | Belan | ||
| Kavadarka | Altan | ||
| Kanvas | Riesling | ||
| Millennium | Žilavka | ||
| Vitač | Aleksandrija | ||
| Vranec | Traminec | ||
| Pinot Noir | |||
| Merlot | |||
| Stanušina |
Demir-NikelDüzenle
Kavadar’ın bir diğer önemli sanayi alanı demir ve nikel endüstrisidir. “Feni” adlı şirket ortalama 12.000-16.000 tonluk üretim yapmaktadır. 2000 yılında Makedonya’daki ilk Serbest Ekonomi Bölgesi, Kavadar’da kurulmuştur.
Kereste ve TütünDüzenle
Kereste üretimi ve türün yetiştiriciliği de Kavadar’da önemlidir. Tütün konusunda Makedonya çapıonda merkez olma özelliğindeki Kavadar’dan ABD, Japonya, Avrupa Birliği ülkeleri ve Asya’ya ihraç edilmektedir.
Kardeş ŞehirlerDüzenle
Kavadar Belediyesi, Makedonya içinde ve dışında birçok ülkedeki belediye ile kardeş belediye anlaşması imzalamıştır:[4]
Hacıoğlu Pazarcık, Bulgaristan- Panagürişte, Bulgaristan (1997)
Gorni Milanovac, Sırbistan- Boljevac, Sırbistan
Bursa, Türkiye
İsmail, Ukrayna (2000)
Vodina, Yunanistan (2001)
Šiška, Slovenya
Manastır, Makedonya- Kovin, Sırbistan
Makarska, Hırvatistan
Dış bağlantılarDüzenle
KaynakçaDüzenle
- ^ a b 2002 nüfus sayımı sonuçları Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)
- ^ a b За Кавадарци Kavadar Belediyesi resmî internet sitesi (Makedonca)
- ^ a b Binbaşı M.Nasrullah; Kolağası M.Rüşdi; Mülazım M.Eşref, Osmanlı Atlası - XX. Yüzyıl Başları, (Haz.: Yaşar Baş, Rahmi Tekin), Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2003, s. 28-40.
- ^ Збратимени градови Kavadar Belediyesi resmî internet sitesi (Makedonca)