Kavadar

Kavadar
	Kavadar
	— Kasaba —
	Kavadar; Кавадарци
	Kavadar’da Luda Mara Nehri üzerindeki köprü
; Bayrak	; Arma
	Kavadar Kavadar’ın Makedonya'daki konumu
	Koordinatlar: 41°26′K 22°00′D / 41.43333°K 22°D
	Yönetim
- Belediye Başkanı	Mitko Jançev
	Yüzölçümü
- Kent	391 km2 (151 sq mi)
Rakım	230 m (755 ft)
	Nüfus
- Kent	38,741
- Şehir	37,189
	(2002)
Zaman dilimi	OAZD (+1)
- Yaz (YSU)	OAYZD (+2)
Alan kodu	(+389) 043
Plaka kodu	VE
	İnternet sitesi: Kavadar Belediyesi

Koordinatlar: 41°26′0″K 22°00′0″D / 41.433333°K 22°D / 41.433333; 22

Kavadar (Makedonca: Кавадарци; Kavadarci), Makedonya'nın orta kesiminde, şarabıyla ünlü kasabalarından biridir. Ülkenin Tikveş bölgesinde bulunur. Doğu Avrupa'da şarap ihtiyacının büyük bir kısmı burada üretilir.

İçindekiler

CoğrafyaDüzenle

Makedonya’nın orta kesiminin güneyi sayılabilecek bir konumda, Vardar Bölgesi sınırları içinde yer alır. Belediye yüzölçümü 391 kilometrekare olup denizden yüksekliği (rakım) 150-230 metre civarındadır.

İklimDüzenle

Kavadar’da dört mevsim yaşanır. Yıllık ortalama sıcaklık 13.5 °C’dir. Muhitin yazları sıcak ve kuru, kışları soğuk ve kar yağışlıdır.^[2]

TarihDüzenle

Erken TarihDüzenle

1940 öncesinde Kavadar

Glişik köyü ve uzakta Kavadar

Tikveş bölgesi içinde, Kavadar’ın yakınlarında, tarih öncesine ait olduğu düşünülen birçok eser ve yapıya rastlanmıştır. Tunç ve seramikten yapılan birçok arkeolojik malzeme, bu bölgede ele geçirilmiştir.

Kavadar bölgesi, Roma zamanında para basılan, municipium statüsünde bir yerleşim birimi olmuştur: Municipium Stobensium. Çok sayıda yapı ve anıtın yanında, tiyatronun da keşfedildiği bu alan, o dönemde önemli bir yaşam merkezi olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu DönemiDüzenle

Kavadar bölgesi 14. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına katılmıştır. 14. yüzyılla beraber bölgede büyük değişiklikler ve gelişmeler görülmüştür. Çoğunluğunu Oğuz boylarının oluşturduğu Türkler, bölgede yeni bir düzen kurmuşlardır. Bu düzen, yeni mimari yapılar, yeni kültür dünyası gibi şekillerde olmuştur. Bu dönemle beraber bölgede Türk nüfusunda büyük artışlar gerçekleşmiştir ve 14. yüzyıldan itibaren Kavadar bölgesindeki bazı köy ve kasabaların nüfusunun tamamı Türklerden oluşmuştur. O dönemden günümüze kadar ilgili yerlerde Türk nüfusu hâlen yaşamını sürdürmektedir.

17. yüzyılda birçok yeni köy oluşmuş ve civardan yapılan göçlerle büyümüştür. Bugünkü Kavadar kasabası da, böyle bir şekilde eski bir köy iken, aldığı büyük göçlerle gelişen bir kasaba olarak görünmüştür.

Kavadar’ın adı, ilk kez Osmanlı dönemindeki kayıtlarda 1823 yılında geçmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Kayıtlara göre 19. yüzyılda Kavadar 1330 evden oluşmaktaydı. Bu evlerden 709 tanesi Türk, 620 tanesi Slav ve bir tanesi Yahudi evi olarak belirtilmiştir. Bu dönemde Kavadar, Manastır merkezli bir paşalık yönetiminde olmuştur. Türklerin çoğunluğu oluşturduğu bölgede beylerin yaşadığı çok sayıda konak, köşk, evin yanında birçok cami var olmuştur. Söz konusu zamanda Kavadar, Tikveş bölgesindeki yeni bir merkez olarak gelişmiştir.

19. yüzyıl sonlarında Balkanlar’ın birçok yerinde görülen ayaklanmaların bir kısmı da Dame Gruev gibi isyancı Slavların yönetiminde Kavadar ve civarında da yapılmış ve bu isyan saldırıları ile bölgedeki Türk nüfusun korkutma, öldürme, göç ettirme gibi çeşitli şekillerde yok edilmesi amaçlanmıştır.

Kavadar, Osmanlı İmparatorluğu döneminde de aynı adını taşımıştır (قوادار Kavadar)^[3] ve son dönem (19. yüzyıl sonu) idari dağılımda Selanik Vilayeti’nde Selanik Sancağı’na bağlı bir merkez olmuştur.^[3]

Yugoslavya Krallığı DönemiDüzenle

Osmanlı İmparatorluğu dönemi sonrasında, küçüklü büyüklü birçok muharebe sonrasında Kavadar bölgesi, Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı egemenliğine girmiştir. 1918 sonrasında Yugoslavya Krallığı olarak 1943 yılına dek egemenlik sürmüştür.

Yugoslavya DönemiDüzenle

1943 yılı ile beraber Yugoslavya Krallığı ortadan kalkmış, yerine Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti kurulmuştur. Kavadar’ın da dâhil olduğu bölge, bu kez de sosyalist Yugoslavya idaresine girmiştir.

Makedonya Cumhuriyeti DönemiDüzenle

1991 yılında Makedonya’nın Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nden bağımsızlığını ilan etmesiyle Kavadar, bağımsız Makedonya Cumhuriyeti içinde bugününe gelmiştir.

NüfusDüzenle

2002 sayımlarına göre Kavadar’ın toplam nüfusu 38.741 kişidir. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Makedonlar 37.499; Romanlar 679; Sırplar 218; Türkler 167...^[1]

SanayiDüzenle

ŞarapDüzenle

Üzüm ve şarap, Kavadar’ın simgelerindendir.

Kırmızı şarap

Kavadar, Balkanlar çapında şarapçılığıyla ünlü bir yerdir. Bölgedeki bağ alanı, 120 km2’dir ve şarap üretimi 85.000 tonun üstündedir. Tikveş şaraphanesi, Makedonya’nın en eski şaraphanelerindendir. Bu şaraphane 55 milyon kilogram kadar üzümden 35 milyon litre civarında şarap üretmiştir.

Kavadar nüfusunun %85’i üzüm üretimiyle, bağcılıkla uğraşmaktadır.

Şarap ÇeşitleriDüzenle

*Tikveş Bölgesinde Üretilen Alkollü İçkiler*
Kırmızı Şarap	Beyaz Şarap	Alkollü İçki	Özel Şarap
T'ga za Jug	Smederevka	Sarı Lozova Rakısı	Roze
Aleksandrija	Riesling	Beyaz Lozova Rakısı
Kratošija	Chardonnay	Brendi
Teran	Temjanika	Vinyak
Krater	Sauvignon Blanc	Viski
Cabernet Sauvignon	Semijon
Poema	Belan
Kavadarka	Altan
Kanvas	Riesling
Millennium	Žilavka
Vitač	Aleksandrija
Vranec	Traminec
Pinot Noir
Merlot
Stanušina

Demir-NikelDüzenle

Kavadar’ın bir diğer önemli sanayi alanı demir ve nikel endüstrisidir. “Feni” adlı şirket ortalama 12.000-16.000 tonluk üretim yapmaktadır. 2000 yılında Makedonya’daki ilk Serbest Ekonomi Bölgesi, Kavadar’da kurulmuştur.

Kereste ve TütünDüzenle

Kereste üretimi ve türün yetiştiriciliği de Kavadar’da önemlidir. Tütün konusunda Makedonya çapıonda merkez olma özelliğindeki Kavadar’dan ABD, Japonya, Avrupa Birliği ülkeleri ve Asya’ya ihraç edilmektedir.

Kardeş ŞehirlerDüzenle

Kavadar Belediyesi, Makedonya içinde ve dışında birçok ülkedeki belediye ile kardeş belediye anlaşması imzalamıştır:^[4]

Dış bağlantılarDüzenle

KaynakçaDüzenle

^ ^a ^b 2002 nüfus sayımı sonuçları Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)
^ ^a ^b За Кавадарци Kavadar Belediyesi resmî internet sitesi (Makedonca)
^ ^a ^b Binbaşı M.Nasrullah; Kolağası M.Rüşdi; Mülazım M.Eşref, Osmanlı Atlası - XX. Yüzyıl Başları, (Haz.: Yaşar Baş, Rahmi Tekin), Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2003, s. 28-40.
^ Збратимени градови Kavadar Belediyesi resmî internet sitesi (Makedonca)

[Sayim-1] 2002 nüfus sayımı sonuçları Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca) (İngilizce)

[Genel-2] За Кавадарци Kavadar Belediyesi resmî internet sitesi (Makedonca)

[Osm.Atlas-3] Binbaşı M.Nasrullah; Kolağası M.Rüşdi; Mülazım M.Eşref, Osmanlı Atlası - XX. Yüzyıl Başları, (Haz.: Yaşar Baş, Rahmi Tekin), Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 2003, s. 28-40.

[4] Збратимени градови Kavadar Belediyesi resmî internet sitesi (Makedonca)

[1]

[2]

[3]

[4]