Kıbrıs Türk milliyetçiliği
Kıbrıs Türk milliyetçiliği, Kıbrıs'ta Rumlar'ın domine ettiği Kıbrıs Cumhuriyeti'nden ayrı bir ülke kurmayı hedefleyen bir tür etnik milliyetçiliktir. Adanın iki entite arasında bölüşülmesi fikrine taksim denmektedir. Kıbrıs Türk milliyetçilerinin bir özelliği de Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlı olmayan bir ülkede yaşamayı istemeleridir.[1][2]
1911'de Kıbrıs Türkleri'nce Kıbrıs'ın Yunanistan'a dahil olma projesi olan enosise karşı üç miting tertip edilmiştir. Bu mitingler, Kıbrıs Türk milliyetçiliği için son derece önemli ve kurucu olaylardır.[3] 1920'lerde Kıbrıs Türkleri arasında Türkiye'de yaşanan Atatürk Devrimleri sahiplenilmiş ve Türk milliyetçiliği taraftar kazanmıştır.[4]
1950'li ve 1960'lı yıllardaki 2. dalga Kıbrıs Türk milliyetçiliği, Yunan ve Kıbrıs Rum milliyetçiliğine karşı tepki olarak gelişmiştir.[5][6] Aslında, Kıbrıs Türkleri Britanya'nın adadan çekilmesini istemiyordu[7] ancak Kıbrıslı Rumlar'ın Enosis için harekete geçmesinden sonra ve Girit Türkleri'nin başına gelenlerden ders çıkararak, düşüncelerini adayı paylaşmadan yana değiştirdiler.[8][9] Bunun yanında, Rum tedhiş örgütü EOKA'nın faaliyetlerine karşılık vermeye çalıştılar.[10] "Ya Taksim Ya Ölüm" bu yıllarda sıkça kullanılan bir slogan oldu. Zürih ve Londra'da yapılan konferansların ardından Türkiye rotasını her iki entitenin bir arada yaşayacağı tek bir ülkeye çevirse de Kıbrıs Türklerinin ayrı bir ülkesi olması ülküsünü de destekliyordu.[11]
6 Ağustos 1964'te Erenköy yakınlarında Rum Millî Muhafız Ordusu ile silahlanan Kıbrıslı Türkler arasında çatışmalar başladı. 8 Ağustos 1964 günü Kıbrıslı Türklerin erzağı bitene kadar ordunun çekilmeyeceği açıklanınca Türkiye, olaya müdahale etti. Bu olay, Kıbrıslı Türkler arasında bir dönüm noktası olmuştur. Aynı zamanda, Türkiye'nin Kıbrıs meselesine bakışını değiştirmiştir. Bu olaydan sonra, Türkiye'nin Kıbrıs'ı ilhak etmesi fikrinin taraftarları çoğalmıştır.[12][13]
15 Temmuz 1974'teki darbe girişiminin ardından Türkiye 20 Temmuz 1974 günü adaya bir harekat gerçekleştirmiştir. 14 ve 18 Ağustos 1974'te ise "Attila 2" kod adıyla harekâtın ikinci ayağı gerçekleştirilmiştir.
Kaynakça değiştir
- ^ Kyris, George (2016). The Europeanisation of Contested Statehood: The EU in Northern Cyprus. Routledge. ss. 30-1. ISBN 978-1317032748. 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
The rise of Turkish nationalism among the Turkish Cypriots can be largely seen as a response to the Greek Cypriot national "awakening" and campaign for union with Greece.
- ^ Xypolia, Ilia (2017). British Imperialism and Turkish Nationalism in Cyprus, 1923-1939 : divide, define and rule. Londra: Routledge.
- ^ "KIBRIS". users.metu.edu.tr. 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2020.
- ^ Xypolia, Ilia. British imperialism and Turkish nationalism in Cyprus, 1923-1939 : divide, define and rule (Paperback bas.). Abingdon, Oxon. ISBN 0-367-34890-X. OCLC 1106094476.
- ^ Carter, Judy; Irani, Irani; Volkan, Vamık (2015). Regional and Ethnic Conflicts: Perspectives from the Front Lines. Routledge. s. 60. ISBN 978-1317344667. 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
- ^ Papadakis, Yiannis; Peristianis, Nicos; Welz, Gisela (18 Temmuz 2006). Divided Cyprus: Modernity, History, and an Island in Conflict. Indiana University Press. s. 2. ISBN 9780253111913. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
- ^ Isachenko, Daria (2012). The Making of Informal States: Statebuilding in Northern Cyprus and Transdniestria. Palgrave Macmillan. s. 37. ISBN 9780230392076. 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
- ^ Pericleous, Chrysostomos (2009). Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan. I.B.Tauris. ss. 135-6. ISBN 9780857711939. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
- ^ Mirbagheri, Farid (2009). Historical Dictionary of Cyprus. Scarecrow Press. s. xiv. ISBN 9780810862982.
Greek Cypriots engaged in a military campaign for enosis, union with Greece. Turkish Cypriots, in response, expressed their desire for taksim, partition of the island.
- ^ Behlul (Behlul) Ozkan (Ozkan) (26 Haziran 2012). From the Abode of Islam to the Turkish Vatan: The Making of a National Homeland in Turkey. Yale University Press. s. 199. ISBN 978-0-300-18351-1. 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
In line with the nationalist rhetoric that "Cyprus is Turkish", Menderes predicated his declaration upon the geographic proximity between Cyprus and Anatolia, thereby defining "Cyprus as an extension of Anatolia". It was striking that Menderes rejected partitioning the island into two ethnic states, a position that would define Turkey's foreign policy regarding Cyprus after 1957
- ^ G. Bellingeri; T. Kappler (2005). Cipro oggi. Casa editrice il Ponte. s. 27. ISBN 978-88-89465-07-3. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
The educational and political mobilisation between 1948-1958, aiming at raising Turkish national consciousness, resulted in the involving Turkey as motherland in the Cyprus Question. From then on, Turkey, would work hand in hand with the Turkish Cypriot leadership and the British government to oppose the Greek Cypriot demand for enosis and realise the partition of Cyprus, which meanwhile became the national policy.
- ^ Pierre Oberling, The road to Bellapais: the Turkish Cypriot Exodus to Northern Cyprus, Social Science Monographs, 1982, p. 120. 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Dodd, Clement (21 Nisan 2010). The History and Politics of the Cyprus Conflict (İngilizce). Springer. s. 69. ISBN 978-0-230-27528-7. 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.