Küçük burjuvazi
Küçük burjuvazi ya da kentsoylu (Fransızca: petite bourgeoisie) yarı özerk köylüler ve küçük ölçekli tüccarlardan oluşan bir sosyal sınıfı ifade eden Fransızca bir terimdir.
Bu şekilde adlandırmanın nedeni, istikrar dönemlerindeki politik-ekonomik ideolojik duruşlarının gerçek "haute bourgeoisie"yi (yüksek burjuvaziyi veya üst sınıfı) yansıtmasıdır. Düzenli zamanlarda küçük burjuvalar kendilerini burjuva ahlakı, davranışları ve yaşam tarzını arzuladıkları ve taklit etmeye çalıştıkları burjuvalarla özdeşleştirmeye çalışırlar. Marksist terminolojide "Burjuva ahlakını alan" anlamında küçük düşürücü olarak da kullanılmaktadır.[1]
Tanım değiştir
Fransa'daki devrimci döneme kadar uzanan bu terim, daha erken olmasa da, politik-ekonomiktir ve tarihsel materyalizme işaret eder. Başlangıçta 18. ve 19. yüzyıl başlarında Batı Avrupa'da orta sınıfın bir alt tabakasını ifade ediyordu. 19. yüzyılın ortalarında Alman iktisatçı Karl Marx ve diğer Marksist teorisyenler, burjuvazinin küçük esnaf ve serbest meslek sahibi zanaatkârlardan oluşan sosyo-ekonomik tabakasını akademik olarak tanımlamak için "küçük burjuvazi" terimini kullandılar.[2][3][4] Marx, kalkınma sürecinde küçük burjuva katmanının tarihsel olarak kaybedici bir rol oynadığını belirtmiştir.
Küçük burjuvazi hayatta kalmak için tamamen kendi emek gücünün satışına güvenir, fakat diğer toplumsal sınıflar olan proletarya ve lümpen proletaryadan farklı olarak, bu sınıfların gücünü de satın alabildiği için bu katmanlardan ayrılır. Aynı zamanda büyük üretim araçlarına sahip olmadığı için de burjuva sınıfına dahil edilmez.[5] Marx, ünlü yapıtı Komünist Manifesto'da bu durumu incelemiş ve küçük burjuva sınıfının, diğer iki sınıf arasında gidip gelen bir yapı olduğunu yazmıştır;[6]
:Modern uygarlığın geliştiği ülkelerdeyse, proletarya ile burjuvazi arasında yalpalayan yeni bir küçük burjuvazi oluştu. Burjuva toplumunun bir bütünleyicisi olarak kendini sürekli yineleyen ama rekabet sonucu bireyleri hep proletaryanın içine savrulmakta olan bu küçük burjuvazi, üstelik büyük sanayi geliştikçe modern toplumun özerk bir kesimi olma konumunu tümden yitireceği ve ticarette olsun, imalatta olsun, tarımda olsun, yerini postabaşılara ve hizmetkarlara bırakacağı anın yaklaştığını görmektedir.
Bu durum, Sovyetler Birliği'nde resmi bir öğreti olarak aktarılmıştır. Sovyet edebiyatının ünlü yazarlarından Maksim Gorki'nin "Küçük Burjuva İdeolojisinin Eleştirisi" isimli kitabı bu konudaki önemli kaynaklardan biridir.
Kaynakça değiştir
- ^ Habermas, J. (1970). Technology and science as ideology. Toward a rational society, 81 (122), s. 107.
- ^ "Petite bourgeoisie". Oxford Reference. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ "Petite bourgeoisie". Encyclopaedia of Marxism. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2013 – Marxists Internet Archive vasıtasıyla.
- ^ Marx, Karl; Engels, Friedrich. Bourgeois and Proletarians. 27 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2013 – Marxists Internet Archive vasıtasıyla.
- ^ Maksim Gorki bu durumu “Küçük burjuva, bütün düşünceleri ve bütün duyguları ile tamamıyla bireycidir. Küçük burjuvanın başka türlü olmak elinden gelmez. Çünkü, küçük burjuvanın bireyciliği, burjuva toplumunun asıl temelini oluşturan ‘kutsal özel mülkiyet kurumu’na dayanır.” şeklinde açıklar. Gorki M, Küçük Burjuva İdeolojisinin Eleştirisi 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ortam Yayınları 3. Baskı, s. 44.
- ^ Marx, Karl; Engels, Friedrich (1848), Komünist Parti Manifestosu, "Küçük burjuva sosyalizmi" 26 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.