Köstebek (film, 2011)
Köstebek, Tomas Alfredson tarafından yönetilen 2011 yapımı soğuk savaş, ajan filmi. Senaryo Bridget O'Connor ve Peter Straughan tarafından John le Carré'in aynı adlı romanından uyarlandı. Filmin kadrosunda Gary Oldman, Colin Firth, Tom Hardy, John Hurt, Toby Jones, Benedict Cumberbatch ve Ciarán Hinds bulunmaktadır. Film 1970'lerin başlarında Londra'da İngiliz gizli servisindeki Sovyet çifte ajanların aranılmasını konu ediniyor.
 Film afişi | |
| Yönetmen | Tomas Alfredson |
|---|---|
| Yapımcı | Tim Bevan Eric Fellner Robyn Slovo |
| Senarist | Bridget O'Connor Peter Straughan |
| Uyarlama | Tinker Tailor Soldier Spy –John le Carré |
| Oyuncular | Gary Oldman Colin Firth Tom Hardy John Hurt Toby Jones Mark Strong Benedict Cumberbatch Ciarán Hinds |
| Müzik | Alberto Iglesias |
| Görüntü yönetmeni | Hoyte van Hoytema |
| Kurgu | Dino Jonsäter |
| Stüdyo | StudioCanal Karla Films Paradis Films Kinowelt Filmproduktion Canal+ CinéCinéma Working Title |
| Dağıtıcı | Focus Features |
| Çıkış tarih(ler)i | 5 Eylül 2011 (Venedik Film Festivali) 16 Eylül 2011 (Birleşik Krallık) |
| Süre | 127 dakika |
| Ülke | Birleşik Krallık Fransa Almanya |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $21 milyon |
| Hasılat | $80.6 milyon[1] |
Film Working Title Films tarafından yapımlandı ve StudioCanal tarafından maliyetlendirildi. Film galasını yarıştığı 68. Venedik Uluslararası Film Festivali'nde yaptı. Film eleştirel ve mali açından başarı sağladı. Film ayrıca Akademi Ödülleri'nde En İyi Uyarlama Senaryo, En İyi Film Müziği ve Oldman'ın oyunculuğunda En İyi Erkek Oyuncu adaylığı elde etti.
Konu değiştir
Ekim 1973'te, İngiliz istihbaratının ("the Circus") başı Kontrol, ajan Jim Prideaux'u sığınmak isteyen bir Macar general ile tanışması için Budapeşte'ye gönderir. Prideaux vurulur ve yakalanır. Bu uluslararası olayın ortasında, Kontrol'ün sağ kolu George Smiley emekliye ayrılmak zorundadır.
Percy Alleline yeni Şef, Bill Haydon onun vekili ve Roy Bland ile Toby Esterhase teğmen olur. Kontrol ve Smiley'nin kuşkularına rağmen vekilleri, Sovyet istihbaratını elde edip ABD istihbaratı için CIA ile değiştirecekleri gizli operasyona -Büyücülük- hazırlardır.
Smiley, istihbaratın sivil hizmetçisi Oliver Lacon tarafından, bir İngiliz ajanı Ricki Tarr tarafından öne sürülen, ''the Circus''da kıdemli rolde uzun vadeli köstebek olduğu iddiasını araştırmak için emekliliğin dışına çıkarılmıştır. Kontrol şüpheli durumuna düşer. Smiley, Peter Guillam ve Özel Şube'den emekli memur Mendel'den oluşan güvenilir ajanları kendisine yardım etmesi için seçer. Smiley, Londra'da Sovyet kültürel ataşesi olan Alexei Polyakov'un ajan olduğunu anladıktan sonra Alleline tarafından kovulmuş olan Connie Sachs ile görüşmeye başlar.
Tarr, Smiley'e, İstanbul'daki görevinde Sovyet ajanı Irina ile olan ilişkisini anlatır. Irina köstebeğin adını açıklamak istedi fakat Tarr bunu Londra'ya bildirdiğinde onu önemsemediler. Moskova derhal Irina'yı kaçırdı. Tarr köstebeğin mesajını engellediğinin kararına vardı. Smiley, Guillam'ı ''the Circus''un seyir defterini çalması için gönderir. Tarr sayfaları o gece kesilmiş olarak bulduğunu söyler. Tarr'ın hikâyesi doğrudur.
Smiley, acımasız sorgudan sonra Sovyetler tarafından takas edilen fakat servisten atılan Prideaux ile görüşür. Prideaux Macarsitan'da ki görevin amacının köstebeğin adını almak olduğunu söyler. Kontrol şüphelileri deşifre eder. ''Tamirci'' (Tinker - Alleline), ''Terzi'' (Tailor - Haydon), ''Asker'' (Soldier - Bland), ''Zavallı'' (Poorman - Esterhase) ve ''Dilenci'' (Beggarman, Smiley).
Smiley, Alleline, Haydon, Bland ve Esterhase'ın güvenli evde Polyakov ile görüştüğünü öğrenir. Polyakov sözde üstün kalitede Sovyet istihbaratını düşük kalitedeki İngiliz malzemeleriyle onu Sovyetlerden korumaları için takas edecektir. Fakat köstebek istihbaratları vermekten vazgeçer.
Smiley güvenli eve şantaj yapar. Köstebek güvenli evde Polyakov ile tanışır ve Smiley köstebeği tutuklar: Bill Haydon
''The Circus'' Haydon'u Sovyetler ile takas etmeyi tasarlar. Fakat Haydon, Prideaux tarafından kendisine Budapeşte olayında ihanet ettiğini kastederek öldürülür. Smiley yeni Şef olarak ''the Circus''a döner.
Oyuncu kadrosu değiştir
- Gary Oldman, George Smiley/"Dilenci" (Beggarman)
- Colin Firth, Bill Haydon/"Terzi" (Tailor)
- Tom Hardy, Ricki Tarr
- Mark Strong, Jim Prideaux
- Ciarán Hinds, Roy Bland/"Asker" (Soldier)
- Benedict Cumberbatch, Peter Guillam
- David Dencik, Toby Esterhase/"Zavallı" (Poorman)
- Stephen Graham, Jerry Westerby
- Simon McBurney, Oliver Lacon
- Toby Jones as Percy Alleline/"Tamirci" (Tinker)
- John Hurt, Kontrol
- Kathy Burke, Connie Sachs
- Roger Lloyd-Pack, Mendel
- Svetlana Khodchenkova, Irina
Yapım değiştir
Gelişim değiştir
Yapım, senaryonun taslağını yazıp yapımcılığını yapması için Working Title Films'e sunduğunda Peter Morgan tarafından başlatıldı. Morgan yazar olarak kişisel nedenlerden dolayı filmden ayrıl fakat yönetici yapımcı olarak yapıma devam etti. Morgan'ın ayrılmasını takiben Working Title taslağı yeniden yazması için Peter Straughan ve eşi Bridget O'Connor'ı tuttu. Park Chan-wook filmi yönetmesi için düşünülmüştü fakat sonunda bunu geri çevirdi.[2] Tomas Alfredson 9 Temmuz 2009'da filmi yönetmeyi kabul etti. Bu yapım yönettiği ilk İngilizce dilindeki film oldu.[3][4] Filmin mali desteği Fransa'dan StudioCanal tarafından $21 milyon olarak yapıldı.
Oyuncu seçimi değiştir
Birçok erkek oyuncu çeşitli noktalarda diğer roller için ilişkilendirildi. Fakat çekimlerin başlamasından birkaç gün önce, hâlâ sadece Oldman resmî olarak sözleşme imzalayan tek başrol oyuncusuydu.[5] David Thewlis rol için görüşmelere girmişti.[6] Michael Fassbender, Ricki Tarr rolü için görüşmelerde oldu fakat zamanındaki uyuşmazlık nedeniyle filmden ayrıldı. Yerine Tom Hardy geçti.[7] John le Carré parti sahnesinde misafir olarak küçük bir rolde göründü.
Çekimler değiştir
Temel çekimler 7 Ekim ile 22 Aralık 2010 tarihleri arasında yapıldı.[8] Stüdyo sahneleri Kuzey Londra, Mill Hill'deki eski ordu kışlasında yapıldı.[9] Ayrıca Macaristan, Budapeşte'de, Imperial College London'un fizik bölümünde ve Londra'nın çeşitli yerlerinde çekimler yapıldı.
Roman'da Çekoslovakya'da gerçekleşen olaylar, ülkenin film yapımı için %20 indirim yapması nedeniyle Macaritsan'a taşındı. Ekip Budapeşte'de beş gün çekim yaptı. Ayrıca yılbaşından önce İstanbul'da 9 gün çekim yapıldı.
Yayın değiştir
Film galasını 5 Eylül 2011'de yarıştığı 68. Venedik Uluslararası Film Festivali'nde yaptı.[10] StudioCanal UK, 16 Eylül 2011'de gösterime girecek olan filmin Birleşik Krallık'ta dağıtımını yaptı.[11] Filmin ABD haklarını Universal Studios satın aldı.
Eleştirel görüşler değiştir
Film eleştirel anlamda iyi bir başarı yakaladı. Metacritic'te 42 eleştirmen yorumundan 40'ı olumlu yönde oldu ve film ortalama 85 puan aldı.[12] Rotten Tomatoes'da ise 200'dan fazla yorumdan %83'lük bir başarı elde etti ve 10 üzerinden 7.8 puan aldı.
Kaynakça değiştir
- ^ "Tinker, Tailor, Soldier, Spy (2011) - Box Office Mojo". boxofficemojo.com. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
- ^ Lee, Rachel (29 March 2012).
- ^ de Semlyen, Phil (9 July 2009).
- ^ "Tomas Alfredson to direct Tinker, Tailor, Soldier, Spy" 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Hoskin, Peter; Mason, Simon (23 October 2010).
- ^ White, James (8 July 2010).
- ^ Goldberg, Matt (3 September 2010).
- ^ "Tinker, Tailor, Soldier, Spy" 21 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;tailorclassicisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Venezia 68: Tinker, Tailor, Soldier, Spy – Tomas Alfredson" 29 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. labiennale.org.
- ^ "Tinker, Tailor, Soldier, Spy" 28 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Tinker Tailor Soldier Spy" 29 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..