Jarkent
Jarkent veya Zharkent (Kiril alfabesiyle "Жаркент"; Uygurca: ياركەنت Yarkent veya يەركەت Yerket; 1991'e kadar Panfilov/Панфилов ismiyle bilinirdi), Kazakistan'ın Jetisu Eyaleti'ne bağlı bir şehir.
| Jarkent Жаркент | |
|---|---|
Şehir | |
Jarkent | |
 Arma | |
  Jarkent Jarkent'in Kazakistan'daki konumu | |
| Ülke |  Kazakistan |
| Eyalet | Jetisu |
| İlçe | Panfilov |
| Kuruluş | 1882) |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Isaev Aidar Muratuly[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 47.25 km² |
| Rakım | 626 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 52,806 |
| Zaman dilimi | UTC+06.00 (ALMT) |
| Posta kodu | 041300-041305 |
| Alan kodu | +7 72831 |
| Plaka kodu | 19 |
Coğrafya değiştir
Jarkent, Panfilov ilçesinin yönetim merkezidir. Çungarya Aladağları'nda bulunur ve dağlar tarafından çevrelenir. Ösek Vadisi'nde, Çin sınırından 30 km mesafede bulunur. Jarkent'ten Almatı şehrine 345 km, Jarkent'ten Taldıkorgan'a ise 290 km mesafe vardır.
Nüfus değiştir
| Jarkent'in tarihî nüfusu[4] | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1897 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 |
| 16.094 | 12.434 | 19.173 | 23.997 | 31.106 | 32.656 | 33.350 |
Nüfusun yarısından fazlasını (%52) Uygurlar oluşturunca, Kazaklar da nüfusun %33'ünü oluşturur. Bu iki grubun dışında şehirde Ruslar (%0,7) ve diğer azınlıklar (%0,8) da vardır.[5]
Tarih değiştir
Bölgede yapılmış arkeolojik keşifler, Jarkent'in tarihi olarak İpek Yolu'na ait bir mekân olduğunu gösterir. Ancak günümüz Jarkent şehrinin tarihi 19. yüzyılın sonlarında başlar. Rus İmparatorluk Ordusu Generali Aleksey Kuropatkin, bir ilçe merkezi olarak geliştirilebilecek bir yer bulmak göreviyle atandı. Bu şekilde, o dönemde birkaç Uygur köyünden oluşan bir alanda "Jarkent" yerleşimi resmen kurulmuş oldu. Bunun sonrasında burada yaşayan insanların neredeyse tümü, ilk olarak Rus İmparatorluğu'nun doğu sınırlarını korumak görevine sahip Kozaklardır.[6]
Yerin gelişmesine büyük önem verilmiştir. Jarkent'te bir bira fabrikası açıldı; Jarkent toprakları tütünün yetiştirilmesi için iyi şartlarda bulunduğu için bu bölgede bir tütün fabrikası açılmıştır. Dükkânlarda Çin ve Rus malları satılır ve yerel esnaflar gezginlere gerekli malzemeler tedarik ederlerdi. 1891 yılından beri Jarkent resmî şehir statüsüne sahiptir. 1941 yılında ölmüş Rus askeri İvan Panfilov'un onuruna 1942 yılında şehrin ismi Panfilov olarak değiştirildi. Kazakistan 1991'de bağımsız olduktan sonra şehrin ismi tekrar "Jarkent" olarak değiştirildi.
Kültür değiştir
Jarkent Camisi, ülke çapında tanınan bir mekândır. Cami tümüyle odundan yapılmış ve 19. yüzyılın sonlarında dikilmiştir. Vali Ahun Yuldaşev adında Uygur bir iş adamı caminin kurucusudur ve caminin inşasında hiçbir çivinin kullanılmamasını istemiştir. Binanın mimari tarzı Budist pagodalarınkine çok benzer. Aziz İlyas Kilisesi, Jarkent'te bulunan başka bir dinî merkezdir.
Ayrıca bakınız değiştir
Wikimedia Commons'ta Zharkent ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
Kaynakça değiştir
- ^ "Isaev Aidar Muratuly". 14 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2023.
- ^ "Численность населения Республики Казахстан в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на 1 января 2023 года" (Rusça). 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
- ^ "ISO Subentity Codes for Kazakhstan". GeoNames.org. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2018.
- ^ "Kazakhstan: Cities and towns". pop-stat.mashke.org (İngilizce). 21 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019.
- ^ "Жаркент қаласы. Жалпы мәлімет". panfilov-akimat.gov.kz (Kazakça). 2014. 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2020.
- ^ Alyona Miroşniçyenko (Алёна Мирошниченко). "Маленькая родина: Жаркент — восточные ворота" (Rusça). 15 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.