Inuvialuit Nunangit Sannaiqtuaq
Inuvialuit Nunangit Sannaiqtuaq (INS İnuitçe) ya da Inuvialuit Settlement Region (ISR İngilizce) veya région désignée des Inuvialuit (RDI Fransızca), Kanada'nın Kuzey Kanada bölgesinde çoğu Kuzeybatı Toprakları'nda birazı da Yukon Toprakları'nın Yukon North Slope kısmında, 1984 yılında imzalanan Inuvialuit Final Agreement (IFA Inuvialuit Sivuniksangitigun Angirutait) gereği kurulan Batı Kanada İnuitlerinin (resmi olarak: Inuvialuit = Siglit, Uummarmiut, Kangiryuarmiut) yönetim alanı. 1986 yılında yasa gereği kurulan Inuvialuit Regional Corporation (IRC Inuvialuit Angalatchiyit Katimayiit ya da Inuvialuit Katimayingit Nunanginnun) bölgedeki İnuvialuitlerin çıkarını koruyan ve bölge yönetimini denetleyen sorumlu kuruluştur.[1] Inuit Tapiriit Kanatami tarafından temsil edilen Kanada İnuit Topraklarının (Inuit Nunaat) en batısını içerir[2] ve 906.430 km² alanı kaplar. Bu alan büyük ölçüde ağaç hattının kuzeyinde kalan çorak topraklardır. Bölge birkaç alt bölgeye ayrılır: Beaufort Denizi, Mackenzie Nehri Deltası, "Yukon North Slope", Kuzeybatı Toprakları'nın kuzeybatı kısmı ve batı Kanada Arktik Adaları[3]
| Inuvialuit Nunangit Sannaiqtuaq Inuvialuit Settlement Region | |
|---|---|
 | |
| Ülke |  Kanada |
| İdare | |
| • Tür | Board of Directors |
| • Chair | Nellie Cournoyea |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 906430 km² |
| En alçak nokta | 0 m (0 ft) |
| Nüfus (2003) | |
| • Toplam | 5.600 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC-07.00 (Mountain (MST)) |
| • Yaz (YSU) | UTC-06.00 (MDT) |
| Alt bölgeleri | Beaufort Denizi Mackenzie Nehri deltası Yukon North Slope Northwest Toprakları'nın kuzeybatı kısmı Batı Kanada Arktik Adaları |
Resmî site Inuvialuit Regional Corporation | |
Bölge üzerine binlerce araştırma projesi ve yayın Inuvialuit Settlement Region Database adlı veritabanında bulunur ve bunlar Joint Secretariat--Inuvialuit Renewable Resource Committees[4] ve Arctic Science and Technology Information System tarafından yapılır. Finansmanı ise Shell Canada ve MGM Energy tarafından sağlanır[5]
Yerli halk değiştir
Bölgenin yerli halkını Batı Kanada İnuitlerinden İnuit halkları (Siglitler ile Kangiryuarmiutlar) ve bir asır önce Alaska'daki Nunamiutlardan ayrılarak bölgeye göç eden İnyupik kabilesi Uummarmiutlar oluşturur. Hepsini nitelemek için Inuvialuit toplu adı kullanılır[6][7][8] ve bunların (Uummarmiut hariç) lehçeleri Inuvialuktun ile Inuinnaqtun Kuzeybatı Toprakları'nın 11 resmi dili arasında yer alır. Bu adlandırmaya Nunavut topraklarındaki Batı Kanada İnuitçesi konuşan halklar idari sebeplerle dahil edilmez.
| Inuvialuit | Dil | Kültür grubu | Yerleşim(ler) |
| Uummarmiut | Uummarmiutun | Alaska İnyupikleri | Inuvik Aklavik |
| Siglit | Siglitun | Mackenzie Deltası İnuitleri | Inuvik Paulatuk Sachs Harbour Tuktoyaktuk |
| Kangiryuarmiut | Kangiryuarmiutun | Bakır İnuitleri | Ulukhaktok |
Nüfus ve yerleşimler değiştir
Yukon Toprakları'ndaki Yukon North Slope yöresi geçmişte Qikiqtaryungmiut kabilesinden Siglitlerin toprağıyken bugün burada kalıcı insan yerleşimi yoktur. Kuzeybatı Toprakları'ndaki kabileler batıdan doğuya doğru Kuukpangmiut, Kitigaaryungmiut, Nuvugarmiut, Imaryungmiut (Inuktuyiut), Kuungmiut, Avvarmiut, Igluyuaryungmiut olarak sıralanır ve bugün bunlar Siglit ortak adıyla birleşmişlerdir. Bölgedeki altı yerleşimin de hepsi Kuzeybatı topraklarındadır ve 2003 yılındaki nüfusu 5.600 olup bunun 3.300 kadarı İnuvialuittir.[9]
Arktik Okyanus'undan yaklaşık 100 km uzaklıkta Mackenzie Nehri Deltasında East Channel'da kurulan Inuvik («insan yeri») bölgenin yönetim merkezidir ve Inuvialuit Regional Corporation'a evsahipiliği yapar. İçbölgedeki tek yerleşim olan Aklavik (Akłarvik «boz ayı yeri») Peel Channel üzerindedir ve Aurora College'e evsahipliği yapar. Banks Adası'ndaki tek kalıcı yerleşim olan Sachs Harbour (Ikahuak «where you go across to») ile Amundsen Gulf'un Darnley Bay'ında kurulan Paulatuk (Paulatuuq «kömür yeri») yerleşimlerinin ekonomilerini avcılık, balıkçılık ve tuzakçılık oluşturur. Mackenzie Nehri Deltasında Kugmallit Bay'da Tuktoyaktuk (Tuktuyaaqtuuq «it looks like a caribou») yerleşimi bölgenin en derinsu noktasıdır. Victoria Adası'nın batı kıyılarında daha önce Holman adıyla anılan Ulukhaktok (Ulukhaqtuuq «place where ulu parts are found») bulunur.
İngilizce bütün bölgede konuşulmaktadır. Ayrıca, Paulatuk, Sachs Harbour ve Tuktoyaktuk yerleşimlerinde Siglitun, Inuvik ve Aklavik yerleşimlerinde Uummarmiutun, Ulukhaktok yerleşiminde ise Inuinnaqtun konuşulur.[10]
İklim değiştir
 Inuvik iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | −9,8 | −7,6 | 0,5 | 19,2 | 41 | 63,1 | 61 | 48 | 46 | 23,4 | 1,8 | −6 | 25 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −2,005 | −2,005 | −19,8 | −1,1 | 23,5 | 41,5 | 47,3 | 42,6 | 31,3 | 11,1 | −13,2 | −2,002 | 0,6 |
| Ortalama yağış (mm) | 0,4 | 0,4 | 0,4 | 0,5 | 0,7 | 0,8 | 1,3 | 1,7 | 1 | 1,2 | 0,7 | 0,6 | 10,2 |
| Kaynak: Weatherbase[11] | |||||||||||||
Fauna değiştir
Bölgedeki yaban hayvanları arasında Kutup tilkisi, beyaz balina, Grönland balinası, sakallı fok, Pusa hispida, rengeyiği, sığın, misk sığırı, Kutup ayısı, Salvelinus alpinus, Coregoninae alt familyasından tatlısu balıkları sayılabilir[12]
Inuvialuit Renewable Resource Conservation and Management Plan yaban yaşamının yönetimi ve korunması için strateji belirler.[3] Bölgenin deniz ve kıyı kısımlarının entegre yönetim planlaması Beaufort Sea Integrated Management Planning Initiative içinde açıklanmıştır.[3]
Bölgedeki göçmen kuşlara yönelik çalışmalar Conservation of Migratory Birds in the Inuvialuit Settlement Region raporunda açıklanan politikalar, ilkeler ve yönetmelikler tarafından düzenlenir.[13]
Koruma alanları değiştir
Bölgede koruma altında doğal parklar ve kuş korunakları bulunur.
Beş tane doğal park bulunur: Aulavik National Park, Herschel Island Territorial Park, Ivvavik National Park, Pingo National Landmark, Tuktut Nogait National Park.
Dört tane kuş korunağı bulunur: Anderson River Delta Migratory Bird Sanctuary, Banks Island No. 1 Bird Sanctuary, Cape Perry Migratory Bird Sanctuary, Kendall Island Migratory Bird Sanctuary.[14]
Doğal kaynaklar değiştir
Inuvialuit Nunangit Sannaiqtuaq bölgesindeki Inuvialuitler özel arazilerindeki yerüstü kaynaklarına sahip iken yeraltı kaynaklarına sahip değildir.[15] Bölge yenilenebilir olmayan hidrokarbonlar bakımından zengindir.[12] Bölgede doğalgaz, nikel, petrol ve çinko gibi yealtı kaynaklarının ticari miktarda olduğu tespit edilmiştir.[16]
Kuruluşlar değiştir
- Inuvialuit Game Council (IGC): 20 Nisan 1983 günü NWT Societies Ordinance kapsamında kurulmuştur. Inuvialuit Final Agreement (IFA) anlaşması gereği yaban hayatı ve yaban habitatı yönetimi konusunda faaliyet gösteren kuruluş, bölgedeki avların avlanması, korunması ve yenilenebilir kaynakların yönetimi konusunda yetkilidir.[17]
Kaynakça değiştir
- ^ "IRC Representing the interests of the Inuvialuit in the Western Arctic region". inuit.pail.ca. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2009.
- ^ "Inuit Tapiriit Kanatami (ITK) is the national Inuit organization in Canada". itk.ca. 16 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009.
- ^ a b c Berkes, Fikret (2005). Breaking Ice: Renewable Resource and Ocean Management in the Canadian North. Arctic Institute of North America. University of Calgary Press. s. 95. ISBN 1-55238-159-5. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ "Joint Secretariat--Inuvialuit Renewable Resource Committees". 25 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ "Inuvialuit Settlement Region Database". aina.ucalgary.ca. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ "Inuvialuit Final Agreement" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ Berkes, p. 123
- ^ Balanoff, Helen (2006). ""This is the way we were told": Multiple literacies in Ulukhaktok, Northwest Territories" (PDF). Presented at the 15th International Inuit Studies Conference. nwt.literacy.ca. s. 2. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009.
- ^ "Weatherbase: Historical Weather for Inuvik, Northwest Territories". Weatherbase. 2011. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ a b Stern, Pamela R. (2004). Historical Dictionary of the Inuit. Scarecrow Press. s. 81. ISBN 0-8108-5058-3. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
- ^ Bailey, John. "Migratory Bird Management in the Inuvialuit Settlement Region". Canadian Arctic Resources Committee. 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.
- ^ "Appendix A" (PDF). NWT & Nunavut Chamber of Mines. s. 3. 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009.
- ^ "Inuvialuit Settlement Region". Aurora Research Institute. 13 Şubat 2008. 6 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2009.
- ^ Stern, p. 82
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2012.
Dış bağlantılar değiştir
- Inuvialuit Regional Corporation (Inuvialuit Katimayingit Nunanginnun) 18 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Northwest Territories ISR Lands
- Yukon ISR Lands