II. Kuzey Savaşı

İkinci Kuzey Savaşı (1655–60, ayrıca İlk veya Küçük Kuzey Savaşı); İsveç ve düşmanları Polonya-Litvanya Birliği (1655-60), Rusya (1656–58), Brandenburg-Prusya (1657–1660), Habsburg Monarşisi (1657–60) ve Danimarka-Norveç ülkeleri arasında yapılan savaştır. Ayrıca Birleşik Hollanda Cumhuriyeti de sık sık İsveç karşıtı müdahalelerde bulunmuştur.

II. Kuzey Savaşı
Kuzey Savaşları

Mart kuşatması'nda X. Karl Gustav.
Tarih1655–1660
Bölge
Danimarka, İsveç, Lehistan-Litvanya Birliği,
Sonuç

Taraflar
İsveç
Brandenburg Brandenburg-Prusya
Transilvanya
Ukrayna Kazakları (1657)[1]
Litvanya Büyük Dükalığı
Eflak
Boğdan
Danimarka-Norveç
Habsburg Monarşisi
Polonya-Litvanya Birliği
Rus Çarlığı (1656–58)
Kırım Hanlığı
Brandenburg-Prusya
Hollanda Cumhuriyeti Hollanda Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
X. Karl Gustav
Brandenburg Frederick William
II. Jan Kazimierz Waza
I. Aleksey
Kayıplar
70,000 İsveçli öldü. (paralı askerler dahil değil)

Savaşın gelişimi ve bitişi (1655-1661) değiştir

1655'te İsveç Kralı X. Karl Gustav Polonya-Litvanya Birliği'nin batı vilayetlerine saldırdı ve buraları işgal etti. Ülkenin doğu illerinin birçoğu zaten Rusya tarafından işgal edilmişti. Bunun sayesinde İsveç orduları hızlı bir ilerlemeye geçti. Kısa sürede Polonya-Litvanya Birliği ordusu dağıldı ve ülke İsveç himayesine girdi. Polonya Kralı II. Jan Kazimierz Waza ise kaçarak Habsburglara sığındı. Frederick William ve Prusya Dükü başlangıçta; Prusya Krallığı'na ait toprak varlığını destekledi. Ancak, Königsberg Antlaşması (1656) İsveç'in ele geçirdiği tımarları geri vermesini kapsıyordu. Polonya- Litvanya askeri liderleri Protestan varlığı altında ezilen Roma Katolikleri'nin dini duygularından yararlanıyordu. John II Casimir Vasa 1656'da buna zemin hazırlamıştı. Rusya İsveç gerilemesinden yararlandı ve 1656'da İsveç'e savaş ilan etti.

 
İsveç Kralı X. Karl Gustav (İsveç)

Varılan Labiau Antlaşması uyarınca Charles X Gustav tarafından Frederick William'e sağlanacak askeri yardım karşılığında Transilvanyalı George II Rákóczi ile Polonya-Litvanya Birliği'nin kuzeydoğusunda ittifak kurulacaktı. Bunun üzerine John II Vasa ve Habsburg kumandanı Leopold I Polonya-Litvanya'nın kuzeybatısına savaş açtı. İsveç'in başka cephelerde mücadele etmesinden fırsat bulan Danimarka; Frederick III döneminde İsveç anavatanına saldırdı. Brandenburg İsveç'le yaptığı ittifaktan ayrıldı; Wehlau ve Bromberg Antlaşmalarıyla Polonya Krallığı tarafından Prusya Düklüğü'nün tam egemenlik hakları tanındı. Polonya-Litvanya'nın tutuk tavrı üzerine İsveç üzerindeki savaşın ekseni Danimarka ve kumandan Frederick III üzerine çevrildi. 1657-58 kışında Frederic'in ordusu batıya hareket etti ve soğuk Kuzey kıyıları boyunca ilerledi. Onun ordusu Danimarka Adaları'nda hazırlıksız yakalanmıştı ve Frederick savaştan çekildi. Roskilde Antlaşması ile birlikte, Danimarka; Kuzey İsveç'teki tüm topraklarını terk etti. İsveç karşıtı diğer kuvvetler olan Transilvanya Ordusu ve Polonya güçleri de istedikleri başarıyı gösteremeyip Pomeranya'da İsveç birlikleri tarafından bozguna uğratıldı.

1658'de Charles X Gustav Polonya-Litvanya'daki İsveç kalelerine geri dönüp, bu kaleleri nüfuzunda tutmaya karar verdi. Charles yeniden Danimarka'ya saldırma düşüncesindeydi. Bu arada, Pomeranya ve Jutland'da İsveç karşıtı ittifakların etkisi sürüyordu ve Danimarka saldırıları kapıya dayanmıştı. 1659 boyunca, İsveç; Danimarka'daki kalelerinde ve kuzey Baltık kıyılarında büyük hezimetler yaşadı. İsveç karşıtı müttefiklerin kazandığı bu zaferlerden sonra barış görüşmeleri başladı. Charles Şubat 1660'ta öldü, halefinin tahta oturması için Polonya-Litvanya, Habsburg ve Brandenburg ile aynı yılın nisan ayında; Oliva Antlaşması imzalandı. Bunun yanında 1660 Mayıs'ında Danimarka ile Kopenhag Antlaşması konusunda mutabakata varıldı. İsveç böylece Roskilde'deki kazançlarını korumayı başardı, Prusya Düklüğü de egemen bir devlet haline geldi; devletlerin statikosu büyük oranda savaştan önceki duruma döndü. Zaten 1658'de Rusya ile İsveç Ateşkes imzalamıştı; 1661'deki Cardis Antlaşması ile savaşa tamamen son verildi.

Ayrıca bakınız değiştir

Yayınlar değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ Hrushevsky (2003), s. 327