Hayvan Çiftliği
Hayvan Çiftliği (orijinal adıyla Animal Farm); George Orwell'in mecazi bir dille yazılmış, fabl tarzındaki siyasi hiciv romanı. Roman ilk olarak 1945'te Birleşik Krallık'ta yayımlandı. 1996'da ise geçmiş tarihler için verilen Retro Hugo Ödülü'nü 1946 senesi için aldı.
| Animal Farm: A Fairy Story | |
 Türkçe kapak resmi | |
| Yazar | George Orwell |
|---|---|
| Çevirmen | Halide Edib Adıvar (1954) |
| Ülke | Birleşik Krallık |
| Dil | İngilizce |
| Tür | Siyasi hiciv |
| Yayım |
17 Ağustos 1945 (özgün) 1954 (Türkçe) |
| Yayımcı | Secker and Warburg (Londra) |
| Medya türü | Baskı (ciltli ve ciltsiz) |
| Sayfa | 112 (ciltsiz baskı) |
| ISBN | 9780452284241 |
| OCLC | 53163540 |
| 823/.912 20 | |
| PR6029.R8 A63 2003b | |
Roman, Stalinizmin eleştirisidir. Kendisini her türlü totalitarizme karşı bir demokratik sosyalist olarak tanımlayan Orwell bu romanında SSCB'nin kuruluşundan itibaren meydana gelen önemli olayları kara mizah yoluyla ve mecazi bir dille anlatır.[1]
Hayvan Çiftliği çok yankı uyandırmış ve olumlu eleştiriler almıştır. Bir Stalinizm eleştirisi olmakla birlikte, II. Dünya Savaşı yıllarında müttefiklerini kızdırmak istemeyen Birleşik Krallık'ta sansüre uğramıştır. Romanın çizgi filmi çekilirken CIA tarafından değiştirildiği iddia edilmektedir.[2] Roman 1999'da bu kez konusuna daha sadık bir senaryoyla filme çekilmiştir.
Hayvan Çiftliği, Pink Floyd'un Animals albümüne ilham kaynağı olmuştur.
Hayvan Çiftliği Türkiye'de ilk kez 1954 yılında o zamanki adı Maarif Vekâleti olan Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Halide Edib Adıvar'ın Türkçe çevirisiyle bastırtılmıştır. 1966 yılında kitabın ikinci baskısı yapılmıştır.
Romanın İngilizce baskısı 1970'li yıllarda Türkiye'de yabancı dille eğitim yapan devlet okulları olan Maarif Kolejleri İngilizce derslerinde okutulmuştur.
Romandaki karakterlerDeğiştir
- Koca Reis (domuz): Hayvanlara mutluluk ve barış dolu bir dünya vadeder, insanların çiftlikten kovulmasını ister. Kitapta Animalizm olarak adlandırılan komünizm fikrini çiftlikteki hayvanlara anlatıp devrimi göremeden ölmesi nedeniyle Karl Marx'ı temsil eder.
- Snowball (domuz): Hayvanlara okumayı öğretir, bir değirmen yapılması taraftarıdır. Lev Troçki'yi temsil eder.
- Napolyon (domuz): Köpekleri eğitir ve bir polis gücü haline getirir. Snowball'un değirmen yapılması fikrine önce karşı çıkar, fakat Snowball'u çiftlikten kovduktan sonra değirmenin yapımını ister. Başa gelen her kötü olaydan Snowball'u sorumlu tutar. Sonunda eskisinden (çiftlik sahibi insanlarınkinden) daha baskıcı bir yönetim kurar. Josef Stalin'i temsil eder. Kitapta Animalizm olarak anılan Marksizm ve Leninizm'den kesin olarak dönüş yapar.
- Bay Jones (insan): Çiftliğin eski sahibi. Son Rus çarı II. Nikolay'ı temsil eder.
- Bay Frederick (insan): Düzenli bakılan komşu çiftliğin sahibi. Adolf Hitler'e benzemektedir.
- Bay Pilkington (insan): Winston Churchill'e benzemektedir.
- Moses (kuzgun): Din adamlarını temsil eder. Bay Jones'un evcil kuzgunuydu. Devrim olur olmaz kaçmış ve sonra geri gelmiştir. Hiçbir iş yapmaz ve hayvanlara gökte bir hayvan cenneti (Balbadem Diyarı) vadeder. Domuzlar bunları yalanlasa da kuzgunun çiftlikte kalmasına ve içki içmesine izin verirler.
- Squealer (domuz): Napolyon'un sözcülüğünü yapar; diğer hayvanları yapılan her değişikliğe kendince nedenler uydurarak ikna etmeye çalışır. Vyaçeslav Molotov'a benzer fakat aynı zamanda iktidar yanlısı medyayı çağrıştırır.
- Minimus: Hayvan Çiftliği'nin ikinci ve üçüncü ulusal marşlarını yazan şair. Vladimir Mayakovski'ye benzetilebilir.
- Genç domuzlar: Çiftliğin yönetimini ele geçiren Napolyon'dan şikayetçi olan, sonra susturulup ardından öldürülerek Napolyon'un çiftlikteki tasfiyeleri sırasında öldürülen ilk dört hayvan. Grigori Zinovyev, Lev Kamenev, Nikolay Buharin ve Aleksey Rikov'e benzetilebilir.
- Koyunlar: Başlangıçta söyledikleri "dört ayak iyi, iki ayak kötü" sloganının daha sonra "dört ayak iyi, iki ayak daha iyi" şekline dönüşmesinden dolayı koyunların toplumdaki sürü psikolojisine gönderme yapılarak Rus halkını temsil ettiği söylenebilir.
Türkçe çevirileriDeğiştir
- Can Yayınları. Çeviri: Celal Üster. 1. Baskı: 2001[3]
- İletişim Yayınları. Çeviri: Müge Günay. 1. Baskı: 2021[4]
- Liman Yayınları. Çeviri: Atilla Yayla. 1. Baskı: 2021[5]
- Koridor Yayınları. Çeviri: Aslı Biçen 1. Baskı: 2021
- İz Yayınları. Çeviri: Rasim Özdenören 1. Baskı: 2021
- Anonim Yayınları. Çeviri: Şerif Özüaydın 1. Baskı: 2021
- Panama Yayıncılık. Çeviri: Mehmetcan Boz 1. Baskı: 2021[6]
Sinema uyarlamalarıDeğiştir
George Orwell'in "Hayvan Çitliği" adlı eseri iki kez sinemaya uyarlanmıştır.[7][8]
| Yıl | Film adı | Ülke | Yönetmen | Not |
|---|---|---|---|---|
| 1954 | Animal Farm | Birleşik Krallık | Joy Batchelor, John Halas | Animasyon filmi, renkli. CIA tarafından filmin içeriğine müdahele edildiği ve bütçesinin bir bölümünün karşılandığı iddia edilmektedir.[9] |
| 1999 | Animal Farm | ABD | John Stephenson | TV filmi. Hayvanları ünlü isimler (Peter Ustinov, Ian Holm vb.) seslendirmiştir. |
KaynakçaDeğiştir
- ^ "Why I Write [Neden Yazıyorum]". George Orwell (İngilizce). 21 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ http://www.defensetech.org/archives/002229.html 20 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. defensetech.org
- ^ "Hayvan Çiftliği". George Orwell. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2021.
- ^ "Hayvan Çiftliği". George Orwell. 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2021.
- ^ "Hayvan Çiftliği". George Orwell. 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2021.
- ^ "Hayvan Çiftliği". www.panamayayincilik.com. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009.